Þjóðviljinn - 07.09.1984, Qupperneq 6

MINNING
Lokað
Lokað eftir hádegi í dag föstudaginn 7. sept. vegna
útfarar Péturs Jökuls Pálmasonar.
VERKFRÆÐISTOFA SIGURÐAR THORODDSEN hf
ÁRMUU 4 REYKJAVlK SlMI 84499

Frá
Menntamálaráðuneytinu
Laus staða.
Staða skólameistara við Fjölbrautaskóla Garðabæjar
er laus til umsóknar.
Umsækjendur skulu fullnægja ákvæðum laga um
embættisgengi kennara og skólastjóra. Laun eru
samkvæmt launakerfi starfsmanna ríkisins.
Umsóknir ásamt upplýsingum um menntun og fyrri
störf skal sendatil menntamálaráðuneytisins, Hverfis-
götu 6, 101 Reykjavík fyrir 30. september.
Menntamálaráðuneytiö.
Bifvélavirkjar.
Bifreiðaeftirlit ríkisins í Hafnarfirði óskar eftir að ráða
bifvélavirkja.
Nánari upplýsingar um starfið eru veittar hjá stofnun-
inni að Helluhrauni 4.
Hafnarfirði 5. sept. 1984.
Bifreiðaeftirlit ríkisins.
Félagsfundur
Verkamannafélagið Dagsbrún heldur félagsfund í
Iðnó laugardaginn 8. sept. kl. 15 e.h.
Dagskrá: Heimild til verkfallsboðunar.
Stjórn Dagsbrúnar.
Hússtjórnarskóli
Reykjavíkur
Sólvallagötu 12
Námskeið veturinn 1984-85
I. Saumanámskeið 6 vikur.
1.1 Kennt þriðjud. og föstud. kl. 14-17
1.2 Kennt mánud. og fimmtud. kl. 19-22
1.3 Kennt þriðjudaga kl. 19-22
1.4 Kennt miðvikudaga kl. 19-22
II. Vefnaðarnámskeið 7 vikur. Kennt verður mánudaga,
miðvikudaga og fimmtudaga kl. 14-17.
III. Matreiðslunámskeið 5 vikur. Kennt verður mánudaga,
þriðjudaga og miðvikudaga kl. 18.30-22.
IV. Matreiðslunámskeið 5 vikur. Kennt verður
fimmtudaga og föstudaga kl. 18.30-22. Ætlað karl-
mönnum sérstaklega.
Stutt matreiðslunámskeið
Kennslutími kl. 13.30-16.30.
Gerbakstur 2 dagar
Smurt brauð 2 dagar
Sláturgerð og frágangur í frystigeymslu 3 dagar
Glóðarsteiking 2 dagar
Fiski- og síldarréttir 3 dagar
Grænmetis- og baunaréttir 3 dagar
Jólavika 5.-11. des
7. janúar 1985 hefst 5 mán. hússtjórnarskóli með heimavist
fyrir þá nemendur sem þess óska.
Upplýsingar og innritun í síma 11578 mánud.-fimmtud. kl.
10-14.
Skólastjóri.
Faðir okkar, tengdafaðir og afi
Jóhannes Dagbjartsson
bifvélavirki
Álfhólsvegi 43, Kópavogi
verður jarðsunginn frá Aðventukirkjunni, mánudaginn 10.
september n.k. kl. 13.30.
Halldór Laufland Jóhanness. Rannveig Skaftadóttir
Kolbrún Sigríður Jóhannesd. Guðmundur Sigurðsson
og barnabörn.
Þorvaldur Skúlason
mannaskálanum. Sá viðburður
var áreiðanlega tímamótamark-
andi fyrir marga. Ég hafði áður
séð nokkur málverka Þorvalds,
t.d. á stóru samsýningunni í
Garðyrkjuskálanum við Garða-
stræti og verk í eigu Péturs í Mál-
aranum, en hann hafði þann
skemmtilega sið um það leyti að
stilla út málverkum ýmissa höf-
unda í glugga verslunar sinnar um
helgar. Á laugardagskvöldum og
sunnudögum urðu ferðir að
glugga Málarans í Bankastræti að
eins konar ferðum í Louvre. Það
var okkar Louvre. Þaðan man ég
enn vel eftir Húsafellsmálverkum
Þorvalds, sennilega máluðum á
Húsafelli þegar hann var þar
ásamt Ásgrími Jónssyni 1941.
Sýningin í Listamannaskálan-
um 1943 varð til þess að ég og
félagi minn, Jens Guðjónsson
gullsmiður, en við vorum og
höfðum verið að föndra við að
mála, tókum þá ákvörðun að
banka upp á hjá Þorvaldi sem þá
bjó við Skothúsveg og fara þess á
leit við hann að líta á það sem við
vorum að gera.
í stuttu máli: þá og þar hófst
kunningsskapur sem staðið hefur
í fjörutíu ár. Og öll þessi ár var
hann að „líta á það sem ég var að
gera“ með velvilja og prúð-
mennsku.
Margar síðdegisstundir með
Þorvaldi líða seint úr minni,
einkanlega þegar talið barst að
Cézanne og ýmsum öðrum mál-
urum frönskum þess tíma. Bréf
Pissarros til sonar síns, Lucien,
held ég að Þorvaldur hafi kunnað
utanað, enda vitnaði hann oft til
þeirra til útskýringar á því sem
hann var að tala um.
Þannig var minni hans einnig
nær óbrigðult svo að undrum
sætti á óbundið mál alls konar.
Verk Halldórs Laxness, sem
hann dáði, voru honum tiltæk í
umræðu; þó minnist ég þess að
oftast vitnaði hann í Bjart í
Sumarhúsum.
Hemingway var og hans mað-
ur, enda skrifaði hann af skyn-
semi um Cézanne í „Veislu í far-
angrinum", sem Halldór Laxness
þýddi. Við vorum eitt sinn fjórir
málarar á ferð í Feneyjum í tilefni
af Biennal sýningu, þar sem þeir
sýndu saman Þorvaldur og Svav-
ar Guðnason. Auk þeirra vorum
við Sigurður Sigurðsson. Eitt
sinn bauð ég þeim herrunum í
herbergi mitt á Hótel Flora upp á
drykk fyrir mat. Þorvaldur kom
strax auga á bók sem ég hafði
tekið með að heiman og lá á borði
við rúmið í herberginu. Mér er
minnisstætt að hann sagði þá:
„Þessa bók hef ég áreiðanlega
lesið tíu eða tuttugu sinnum, en
aldrei í Feneyjum. Viltu ekki
lána mér hana?“ Bókin var
Veisla í farangrinum.
Seinni árin kom ég oft til Þor-
valds, stundum án þess að vika
liði á milli. Þá átti hann til að
segja: „Það var gott þú komst; ég
er búinn að mála nógu lengi í dag,
enda of mikið til af vondum mál-
verkum“. Það var eitt af einkenn-
um hans að tala aldrei illa um
menn, og þess vegna sagði hann
ekki „vondum málurum“.
Ég sagði stundum að ég væri
með „aðgöngumiða“ þegar ég
kom til hans. Hann skildi hvað ég
átti við; blik kom í augu hans og
hann sagði: „Emile Bemard hef-
ur það eftir Cézanne að gott
rauðvín sé hollt andlegri heilsu
manna, enda sendi Cézanne
Emile Zola öðru hverju rauð-
vínskút“.
Nú vona ég að Þorvaldur sitji á
tali við Cézanne í eilífri birtu lit-
anna og dularfulli blái liturinn í
málverkum Cézannes frá L’Est-
aque sé umræðuefnið.
Jóhannes Jóhannesson
Maður þurfti ekki að vera í
sama herbergi og Þorvaldur, ekki
í sama húsi, ekki í sömu borg til
að vita af honum nærri. Hann
þurfti ekkert að segja til þess að
nærveranværi kærkomin,notaleg
og örvandi. Kringum hann var
vitsmunalegt andrúmsloft sem
glæddi skýra hugsun hjá þeim
sem nutu samvista við hann, og
þótt hann hverfi sjónum hlýtur
hann að vera ljóslifandi í hugum
þeirra sem hann þekktu.
Fyrir myndlistarmönnunum af
minni kynslóð, og sumum nokk-
uð eldri og yngri mönnum lfka,
varð Þorvaldur fyrst og fremst le
maitre, lærimeistari sem vísaði
veginn og varð fyrirmynd um
vönduð vinnubrögð, heiðarleika
og það að reyna að hugsa skýrt.
Kennari sem alltaf mátti treysta.
Vitsmunir hans og lærdómur
voru sú gulltrygging sem allir
vissu hann eiga hvort sem hann
sagði fleira eða færra. Hann varð
ekki sízt minni kynslóð mikilvæg-
ur og öruggur brautryðjandi og
leiðsögumaður þótt hann væri
lengi vanmetinn almennt, svo ég
tali nú ekki um ráðamenn sem
helstil oft kjósa sér leiðitama
hirðmenn og hávaðameiri í um-
svifum eða þá sem fara með ærsl-
um.
Þorvaldur var ljúfur og mildur í
sinni hógværu reisn, stórlátur í
kröfum um vinnubrögð og
heiðarlega framgöngu undir hels-
til fátalaðri kurteisi sem stundum
mátti misskilja. Ókunnugum gat
virzt Þorvaldur tillátur í samræðu
þar sem hann vék sér stundum
undan þeim leiðindum að and-
mæla ýmsum óþarfa í tali og lét
fram fara sem vildi á bak við pípu
sína með smáyrðum og dulráðu
brosi. Þó var hann flestum fastari
fyrir í öllu sem máli skipti, heill í
afstöðu sinni, afdráttarlaus þegar
reyndi á. Svipur hans var hýr, ljós
af björtum vitsmunum kímni og
mannúð. Hann var skarpur og
skjótur til skiinings. Hugsun hans
af þeirri ætt sem gerir hina
vænztu menn meðal franskra
menntamanna og andans manna
svo eftirsóknarverða til samneyt-
is. Þaðan kemur orð sem mér
fannst alltaf einkenna Þorvald:
Clarté - ljós hugsun, andlegur
tærleiki, að leita kjamans.
Hann var fjandmaður belgings
þokuglamurs ófyrirleitni og þess
að hafa rangt við. Ég hugsa að
hann hafi ekkert verið fyrir
Wagner. Maður gæti nefnt Bach
og Vivaldi, Debussy, þeim megin
var Þorvaldur.
Sem betur fer átti Þorvaldur
það sem kalla mætti sína hirð,
holla vini sem bám djúpa virð-
ingu fyrir honum, og dáðu list
hans, nutu vitsmunanna eins og
þeir birtust í dagfari hans og list,
fólk sem þótti vænt um hann. Um
þennan milda mann stóð fyrr á
árum styrr; og menn sem nutu
hins hverfula valds hömuðust
gegn honum af heift með afli sínu
en komu aldrei á hann höggi. Og
ef hann beitti brandi á móti var
hann hvass og skar að því er virt-
ist fyrirhafnarlaust gegnum
margfalda vafninga af heimsku
og steigurlæti sem þeir bardaga-
menn sem oft bjóðast hafa sér til
hlífðar.
Þorvaldur lifði það að þau ill-
indi duttu niður, og kvöld hans
var friðsamt hið ytra og fagurt; en
hver veit hvaða stormar kunna að
hafa farið um í geði hins dula
manns sem var fráhverfur að tala
um hagi sína; í list hans sást
árangurinn af átökunum haminn
og hreinsaður með vitsmunum
sem létu ekkert ódýrt frá sér fara.
Thor Vilhjálmsson
VIÐSKIPTI
Meðal þess sem er að finna í bás L.M. Jóhannsson og Co. á heimilissýningunni í Laugardalshöllinni eru sórstakar
eldvamarplötur, sem hafa vakið athygli víða um heim. Þær eru framleiddar úr sórstöku sementi og tróspæni og eru
þær meðhöndlaðar eins og venjulegar spónarplötur við uppsetningu. L.M. Jóhannsson flytur inn efni til smíða oq
bygginga. Ljósm.: eik.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 7. september 1984