Þjóðviljinn - 02.12.1984, Blaðsíða 16

LEIÐARAOPNA
Karlarnir eru
ekki œviráðnir
Tvær ungar og hressar konur,
Jónína Jónsdóttir og Elísa-
bet Arnarsdóttir voru komn-
ar alla leið norðan frá Sauðár-
króki á þing ASÍ. Þær voru
þar sem fulltrúar fyrir Verka-
kvennafélagið Ölduna, og
báðar eiga tvö börn.
Þær voru sammála um að nú til
dags ætti það ekki að vera erfitt
fyrir áhugasamar konur að starfa
ötullega í verkslýðshreyfingunni.
„Tímarnir eru breyttir" sagði
Jónína. „Karlmenn eru orðnir
miklu meiri þátttakendur í
heimilishaldi og barnapössun en
áður. Eiginmenn okkar beggja
sjá til dæmis um börnin þegar við
erum að stússast í verkalýðsmál-
um einsog núna. Það er ekki
vandamál. Og hafi konur raun-
verulegan áhuga á að taka þátt í
störfum stéttarfélaga, þá er það
hægt“.
„Hins vegar er konum stund-
um haldið niðri í verkalýðshreyf-
ingunni af körlunum“, bætir
Elísabet við og báðar segjast þær
vera ósammála hvernig staðið er
að því að fjölga konum í mið-
stjórninni. „Þetta er heldur lúa-
leg aðferð. Það er ekki reynt að
fækka körlunum heldur er bætt
við fulltrúum svo hægt sé að
koma konum aö!! Þetta er hálf-
gerð svívirðing." Elísabet bætir
við, að þetta sé nokkuð einkenn-
andi fyrir vinnubrögð sem stund-
um sjáist: „Karlarnir vilja ekki
fara. Þeir vilja ekki sleppa sínum
stöðum, og halda oft að þeir séu
æviráðnir."
-ÖS
Jónína Jónsdóttir og Elísabet Arnarsdóttir frá Öldunni á Sauðárkróki: Tímarnir eru breyttir. Mynd-eik.
Konur orðnar
kröfuharðari
Sigurbjörg Jónsdóttir, frá
Verkalýðsfélaginu Fram á
Seyðisfirði hefurveriö virk
um talsverðan tíma í stéttarfé-
lagi sínu fyrir austan. Hún er
jafnframt fjögurra barna móð-
Sigurbjörg Jónsdóttir, Fram á
Seyðisfirði: Konur vinna tvöfaldan
vinnudag.
ir, hið yngsta er sjö ára, og
hún vinnur úti allan daginn.
„Það er vissulega mjög erfitt
fyrir konur að starfa af fullum
krafti innan stéttarfélaganna
meðan börnin þeirra eru mjög
ung. Sérstaklega auðvitað ef kon-
an þarf líka að vinna utan heimil-
isins allan daginn eða hluta úr
degi. En tekjumar eru nú víðast
hvar þannig, að konur þurfa þess
til að framfleyta fjölskyldunni."
„Auðvitað ætti ástandið að
vera þannig að konur ættu að eiga
jafna möguleika á því að starfa í
stéttarfélögum á borð við karl-
ana. En það er náttúrlega stað-
reynd að það lendir mun meira á
konum að sjá um heimilin en
körlunum. Þetta er hins vegar að
breytast, konur eru orðnar kröfu-
harðari og láta ekki segja sér fyrir
verkum lengur. Mennimir eru
líka orðnir miklu skilningsríkari
en áður. Sjálf á ég mann sem
vinnur í vélsmiðju allan daginn.
Hann kemur heim klukkan hálf-
fimm og sér þá um kvöldmatinn
fyrir fjölskylduna. En líklegast er
ég heppin. Hann hefur alltaf
hvatt mig fremur en latt til að fara
á fundi í verkalýðsfélaginu og
ævinlega tekið góðan þátt í
heimilishaldinu".
-ÖS
LEIÐARI
Konur í sókn
Á þingi ASÍ var Guðríður Elíasdóttir kosin
annar af varaforsetum sambandsins og er þar
með fyrsta konan sem gegnir jafn þýðingar-
miklu embætti innan verkalýðshreyfinaarinnar.
Enn hefur engin kona verið forseti. A þinginu
gerðist það jafnframt að sjö konur voru kosnar
inn í miðstjórnina og mynda nú þriðjung hennar í
fyrsta sinn.
Þetta er auðvitað gleðileg þróun og jákvæð
og sýnir það að Alþýðusamband íslands breytir
sér í takt við kröfur tímans. Það opnar sig fyrir
þeirri þróun sem hvarvetna á sér stað í þjóðfé-
laginu í dag: konur stígafram á sviðið og heimta
rétt sinn og engar refjar. Þriðjungsaðildin er
auðvitað einungis skref í átt að þeim helminga-
skiptum kynjanna sem endanlega hlýtur að
verða stefnt að. í bili er staðan þó sú, að konur
eru einungis þriðjungur fulltrúa á þingi ASÍ og
hlutföll miðstjórnar endurspegla það á eðlilegan
máta.
En hvernig er fyrir konur að starfa innan
verkalýðshreyfingarinnar, - eiga þær örðugar
uppdráttar en karlmennirnir? Á ASÍ þingi leitaði
Þjóðviljinn álits nokkurra einstaklinga. Þrátt fyrir
mismunandi svör var það efnislega samdóma
álit flestra að sökum þess hlutverks sem konur
lenda yfirleitt í á heimilum þjóðarinnar, þá ættu
þær tiltölulega erfiðar með að vera virkar í stétt-
arfélögum.
Þannig sagði Ólína Halldórsdóttir úr Iðju í
Reykjavík: „Ungar konur hafa mjög takmarkað-
an tíma. Það er nú einu sinni svo, að launin í dag
eru svo afskaplega lág og skattarnir svo háir að
bæði hjónin þurfa alltaf að vinna, ef þess er
mögulegur kostur. Þegar konan kemur
dauðþreytt heim, þá bíður hennar að sjá um
heimilið í flestum tilvikum, elda, staga og sinna
börnum. Auðvitað hefur hún þá hvorki tíma né
þrek til að vera utan heimilisins virk í stéttarfé-
laginu sínu“.
Þetta er að líkindum í hnotskurn sá vandi sem
konur búa við í dag varðandi þátttöku í starfi
verkalýðshreyfingarinnar. Það ergamla sagan:
sökum stöðu sinnar í endurnýjunarferli mann-
skepnunnar lenda þær í ákveðnu hlutverki
innan fjölskyldunnar sem hamlar þátttöku
þeirra oftar en ekki í námi, starfi utan heimilis og
leik. Þessu þarf auðvitað að breyta, en það
verður líka að segjast að sökum markvissrar
baráttu kvenna sjálfra hefur átt sér stað hæg
þróun til hins betra.
Þannig lýsa stöllur tvær frá Sauðárkróki því
yfir, að „tímarnir eru breyttir. Karlmenn eru
orðnir miklu meiri þátttakendur í heimilishaldi og
barnapössun en áður... Og hafi konur raun-
verulegan áhuga á að taka þátt í störfum stétt-
arfélaga, þá er það hægt“.
Sé svo, þá er það auðvitað afskaplega gott.
Hins vegar er að líkindum töluvert í að konur
njóti sín til jafns við karlmenn í starfi innan stétt-
arfélaga. Við skulum ekki gleyma því að þær fá
ekki alltaf hlýjar viðtökur, og í því sambandi skal
minnt á þær kveðjur sem Bjarnfríður Leósdóttir
fékk á frægum fundi í verkalýðssamtökum í vor
leið.
Verkalýðshreyfingin verður jafnfamt að
styðja baráttu kvenna á annan veg en þann
einn að kjósa fleiri konur til trúnaðarstarfa.
Aukið rými fyrir dagvistun barna, samfelldari
skólar, störf inni á heimilum verði metin sem
starfsreynsla úti á vinnumarkaðnum; allt eru
þetta mál sem verkalýðshreyfing, sem ekki vill
láta kalla sig gelda karlastofnun, þarf að láta
taka til sín.
Baráttan fyrir jafnrétti kynja er ekki bara
einkamál kvenna.