Þjóðviljinn - 08.01.1985, Side 11

Gilda tvenn lög í landinu?
rifS arS kpnna í Ino- — .o r:_ i
Hvað er verið að kenna í lög-
fræðideild Háskólans í 6 ár? Eru
menn þar að læra lög eða eru þeir
að læra hvernig eigi að fara í
kringum lög? Eða er það kannski
svo að það gildi tvenn lög í
landinu - ein sett af Alþingi og
þeim eigi hinn almenni borgari að
hlýða og svo önnur sem settu eru
af bönkum og einstökum lög-
mönnum handa sjálfum sér og
öðrum lögum þurfi þeir ekki að
lúta? Ég nefni sem dæmi lög sem
sett voru á Alþingi í apríl 1979 þar
sem segir m.a. að „verðtryggðir
sparifjárreikningar, kröfur og
skuldbindingar séu ætíð skráðar á
nafn“ og að „við endurlán verð-
tryggðra peningalána standist
verðtryggingarákvæði í aðalat-
riðum í báðum samningum"
o.s.frv.. Einnig má vitna í til-
skipun konungs síðan 1798 (1.
grein). Þessi lög eru ekki virt. Ef
banki lánar peninga gilda þessi
lög en í öðrum tilvikum gilda
þessi lög ekki, t.d. hjá verðbréf-
amörkuðunum.
Ég gaf út bréf á nafn þar sem
þau voru verðtryggð fyrir hlut
sem ég var að kaupa en fékk ekki:
eftir Kristjönu Guðmundsdóttur
Þessi bréf voru ekki framseld á
annað nafn af viðkomandi aðiia
og því hans eign lögum sam-
kvæmt. En þá bregður svo við að
Ólafslögin gilda ekki fyrir mig og
það má gera þau að handhafa-
Allir vita það en cnginn sér það.
T.d. veit ég um mann sem
keypti bréf að höfuðstól ein milj-
ón króna. Fyrir þessi bréf greiðir
hann 550.000 til 750.000, - miðað
við markaðsverð. Bréfin eru
og ríkið verður að taka erlend lán
til að fylla upp í það gat sent
myndast á þennan hátt. Ef tekið
væri á þessum vanda væri hægt að
greiða 30% hærri laun án þess að
breyta nokkru um tekjur ríkisins.
Eru menn að lœra lög eða eru þeir að lœra
hvernig á aðfara kringum lög? Eða erþað
kannski svo aðþað gildi tvenn lög í landinu- ein
sett afAlþingifyrir almenna borgara og önnur
fyrir banka og einstaka lögmenn?
bréfum. Ráðamenn þjóðarinnar,
forsætisráðherrann og dóms-
málaráðherrann, segja að lögin
gildi og þeir viti ekki annað en
það sé farið eftir þeim þótt þeim
séu rétt sönnunargögn. Sem sagt,
allir vita það en enginn sér það.
Erum við kannski komin hér
að brotalöm þjóðarinnar.
verðtryggð. Á einu ári fær hann í
vexti og verðbætur kr. 280.000.
Tekjur af þessari einu milljón eru
samanlagt kr. 530 þúsund að
minnsta kosti og geta verið 730
þúsund! Af þessum tekjum þarf
hann ekki að greiða neina skatta
eða annað þannig að þessir pen-
ingar eru óvirkir í þjóðfélaginu
Ég hefi talað við alla þá menn
sem sitja í æðstu stöðum landsins
og allir segja þeir sömu setning-
una: „Það er misskilningur hjá
hinum almenna borgara að ég
ráði einhverju". Því vil ég nú
spyrja: Til hvers er verið að eyða
fjármunum þjóðarinnar í kosn-
ingar fyrst Alþingi ræður hvort eð
er engu? En hvers vegna ræður
Alþingi engu? Er það vegna þess
að þeir sem eru ráðnir í embætti
eru æviráðnir þannig að það séu
orðnir eintómir æviráðnir smá-
kóngar í hinum og þessum stofn-
unum og því sé allt vald Alþingis
rokið út í veður og vind? Hvernig
væri nú að hinn almenni borgari
stæði nú saman í næstu kosning-
um og styddi þann flokk sein
sýnir að hann vill breyta þessu í
raun þannig að allir borgara sitji
við sama borð gagnvart lögum og
reglum sem Alþingi setur og
þessunt smákóngabisniss og
mammonsdýrkun verði settar
einhverjar skorður?
Ég legg til að hinir almennu
borgarar taki höndum saman og
krefjist þess af einhverjum
flokknum (ekki stofna enn einn)
að hann setji á stefnuskrá sína
raunhæfar leiðréttingar á lögum
og reglum landsins og hinn al-
menm borgari fylgi því síðan eftir
að stefnunni sé fylgt eftir kosn-
ingar. Þetta er hægt ef samstaða
er.
Kristjana Guömundsdottir er hús-
móftir í Reykjavík.
Opið bréf
til nkisstjómar íslands
frá SINE deildinni í Kaupmannahöfn
Eins og mörgum er kunnugt
heimsóttu námsmenn sendiráðin í
Kaupmannahöfn, Osló og Stokk-
hólmi þann 30. nóv. sl. Sama dag
fóru námsmenn á Islandi í heim-
sókn í menntamálaráðuneytið. Á
hverjum stað voru afhentar kröf-
ur til stjórnvalda og óskað svara
samdægurs. Kröfur þær er settar
voru fram voru:
1. Að fjárframlög til Lánasjóðs
íslenskra námsmanna (Lín)
verði aukin þannig að fjárþörf
sjóðsins verði fullnægt.
2. Áð hlutfallstala reiknaðrar
fjárþarfar verði tryggð í 100%
af framfærslukostnaði.
3. Að fyrsta árs nemum verði
tryggð laun til jafns á við aðra
lánþega.
4. Skylduaðild að Síne og bein
innheimta félagsgjalda strax.
Fyrstu svör ráðherra bárust
sendiherra símleiðis. Túlkun
svaranna var borin undir ráð-
herra sent gerði engar athuga-
semdir. Síðar um daginn bárust
formleg svör frá menntamála-
ráðuneytinu.
Ákvörðun um fjárveitingu til
sjóðsins vísaði ráðherra alfarið til
alþingis en kvaðst jafnframt í
krafti embættis síns berjast af
öllum mætti fyrir tryggingu nægj-
anlegs fjármagns. Hún taldi það
skynsamlegt að hækka lánshlut-
fallið í 100% en kvað það jafn-
framt vera undir alþingi komið.
Námsfólk vonar að alþingi taki
einnig skynsamlega á þessum
málum ognemi „bandorsmlögin“
úr gildi.
Isvari menntamálaráðuneytis-
ins við 3. kröfu námsmanna kom
fram að 1. árs nemar nytu sama
réttar og verið hefur lögum sam-
kvæmt hvort sem víxlar eru af-
greiddir af banka eða lánasjóði.
Eftir reynslu 1. árs nema í
haust sl. að dæma er þetta al-
rangt.
í bréfi frá menntamálaráðu-
neytinu, sem birtist í Morgun-
blaðinu 21. júní sl. segir svo:
„Menntamálaráðherra hefur á
Alþingi lýst því yfir, að hún muni
beita sér fyrir samkomulagi við
viðskiptabanka fyrir haustið um
að þeir taki að sér vissa þætti
heimildargreiðslna beint til
námsmanna svo sem t.d. víxillán-
in.“
Hverjar voru efndirnar?
# Engir samningar voru gerðir
milli bankanna og mennta-
málaráðherra.
# Engin trygging var gefin fyrir
því að bankarnir veittu 1. árs
nemum sömu fyrirgreiðslu og
Lín hafði gert.
# Litið var á 1. árs nema sem
hverja aðra viðskiptavini og
réðust lánamöguleikar þeirra
af þeim viðskiptum sem þeir
eða aðstandendur þeirra
höfðu við viðkomandi banka.
# Það var ekki gefið að bank-
arnir gætu sinnt fjárþörf allra
námsmanna er til þeirra
leituðu og þeir tóku ekki mark
á áætlun Lín um fjárþörf.
Það er því hjóm eitt að halda
því fram að 1. árs nemar hafi not-
ið sama réttar og þeir á undan-
förnum árum hafa notið hjá Lín.
Jafnrétti til náms var fótum
troðið sl. haust og ef ekki fæst
nægjanlegt fjármagn til Lín verð-
ur það sama uppi á teningnum
næsta haust nema hvað vandinn
verður enn meiri.
Ráherra taldi þetta fyrirkomu-
lag námsmönnum á ýmsan hátt
hagstæðara og er hún sennilega
ein um þá skoðun, allavega hafa
námsmenn ekki komið auga á
kosti þessa frumskógarfyrir-
komulags.
Hvað 4. kröfu námsmanna
varðar virðist ráðherra ekki skilja
gildi og þýðingu samtaka ís-
lenskra námsmanna erlendis
(Síne) fyrir námsmenn og telur
vega mest þá skerðingu sem þeir
verða fyrir vegna beinnar inn-
heimtu Lín á félagsgjöldum.
Nú er það svo á íslandi að þeir
sem hafa aðalatvinnu á starfssviði
félags eru skylduaðilar í félaginu.
Nokkur hluti þjóðarinnar hefur
nám að aðalatvinnu sinni og
verður því ekki séð að samtök
námsmanna eigi að vera einhver
undantekning frá meginreglunni.
Velflest skólafélög og náms-
mannasamtök búa við skylduað-
ild, t.d. Stúdentaráð H.í. og hef-
ur réttur þess til innheimtu fé-
lagsgjalda verið staðfestur fyrir
dómi.
Síne er eina hagsmunafélag
námsmanna erlendis og hefur
unnið mikið starf fyrir þá. Sam-
bandið á fulltrúa í stjórn Lín og
fer mikið af tíma hans og starfs-
manns Síne til að sinna málefnum
einstaklinga í sjóðnum.
Fundur Síne-deildar Kaup-
mannahafnar, haldinn í Jónshúsi
1. des. sl., mótmælir harðlega
þeirri ákvörðun menntamálaráð-
herra að afnema skylduaðild að
Síne og fer fram á að hún verði
tekin upp aftur.
Með þessum kröfum viljum við
benda á að ef haldið verður áfram
á braut niðurskurðar til Lín stefn-
ir það námsmönnum erlendis í
mikla hættu. Þessar leiðir verða
einungis til þess að fólk verður að
hætta námi eða hætta við fyrir-
hugað nám. Hingað til hefur ver-
ið sagt að menntun sé ein besta
fjárfesting sem hvert þjóðfélag
getur lagt í, því það er gömul og
ný staðreynd, að menningará-
stand og lífsgæði þjóða fara eftir
menntunarstigi þeirra. Það ætti
því að vera Islendingum kapps-
mál að mennta þjóð sína sem
mest óháð búsetu og efnahag. Til
þess að það sé hægt verður Lín að
hafa nægilegt fjármagn til þess að
geta staðið við lagalegar skuld-
bindingar sínar.
Námsmenn munu á næstunni
beita öllum samtaka- og áróðurs-
mætti sínum til að hrinda þeirri
árás sem ríkisstjórnin hefur hafið
á þann rétt fólks að geta leitað
menntunar óháð efnahag og bú-
setu. í stað þess á að innleiða
frumskógarlögmálið þar sem
klíkuskapur, efnahagur aðstand-
enda og „maður þekkir mann“
kerfið á að ráða um hverjir
mennta sig en ekki hæfileikar
hvers og eins.
Það hefur sýnt sig með átakan-
legum hætti á síðastliðnum vikum
hvernig raunverulegt innræti
(eða getu- og viljaleysi) stjórnar-
innar er. Sá árangur sem BSRB
hafði náð í löngu og hatrömmu
verkfalli var þurrkaður út að
miklu leyti með pennastriki.
Fyrsta árs nemar og samtök
námsmanna erlendis hafa þegar
orðið fyrir pennastriksaðferð-
inni. Eins og málin standa í dag
eru líkur á að margra ára strit
verði að engu hjá fjölda fólks sem
hverfa verður frá námi áður en
því er lokið, sökum fjárskorts hjá
Lín. Þar er fjölskyldufólk við-
kvæmast fyrir.
Námsmenn skora á ríkisstjórn
og Alþingi að taka „skynsam-
lega“ og yfirvegaða afstöðu til
fjárhagsvanda Lín og annarra
krafa námsmanna en láta ekki
skammtímasjónarmið og skiln-
ingsleysi ráða ferðinni í þessum
málum.
Stjórn Síne-deildar
Kaupmannahafnar
I
.

Þriðjudagur 8. januar 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 15