Þjóðviljinn - 15.01.1985, Blaðsíða 2

FRETTIR
TORGIÐ
Finnbogi Jónsson
Umframorion
ekki eðlileg
Glórulaus fjárfesting í umframorku Öryggisorku œtti ekki að binda í vatnsafli
|% egar ég tala um 750 gígawatt-
■ stunda umframorku þá er
búið að reikna með þeirri sveiflu
sem orðið getur af völdum þur-
rka, sagði Finnbogi Jónsson í
samtali við Þjóðviljann í gær.
„Orkuvinnslugetan er mörg-
hundruð gígawattstundum meiri
en nemur þessum 750 gWst
umframorkugetu í vatnsríkum
árum. Það er því tómur blekking-
arleikur að halda því fram að
þessi umframorkugeta þjóni þess-
um óvissuþætti.“
- Forstjórar Landsvirkjunar
segja í Morgunblaðinu að þegar
Hrauuneyjarfossvirkjun var
tekin í gagnið hafi myndast um
700 gWst árleg umframorkugeta
og að þetta hafi verið í samræmi
við áætlanir. Hvað sýnist þér um
það?
Ef það er eðlilegt að 750 gíga-
Húsavík
Mikið
að gera
hjá Rœkjuvinnslunni
í lok síðustu viku landaði tog-
arinn Júlíus Hafstein rúmlega 20
tonnum af rækju á Húsavík og
togbáturinn Geir Pétur 17 tonn-
um. Er því geysimikil vinna hjá
Rækjuvinnslunni nú um stundir,
unnið alla daga og á vöktum.
Kolbeinsey kom inn í gær-
morgun með 130 tonn af fiski.
Vinna við frystingu hófst þegar
hjá Fiskiðjusamlaginu. Veðrið er
til hreinnar fyrirmyndar svo að
línubátar hafa getað sótt sjóinn af
kappi, en afli hjá þeim hefur ver-
ið frekar tregur.
Þessum fréttum skaut Aðal-
steinn Baldursson að okkur í gær.
ab/mhg.
wattstundir séu til í umframorku
4 árum eftir að Hrauneyjarfoss-
virkjun var tekin í gagnið - en
hún skilar 850 gWst þá hlýtur á-
kvörðunin um að taka þessa
virkjun í gagnið að hafa verið
röng. Þessi umframorka getur
með engu móti talist eðlilegar
leifar frá þessari virkjun.
- En hvað með Sultartanga?
Ég tel að orkuspá hafi ekki sýnt
að Sultartangastífla hafi verið
nauðsynleg. Búrfellsvirkjun
hafði verið keyrð með góðum ár-
angri í á annan áratug án þessarar
stíflu þannig að röksemdin um
öryggisþátt stíflunnar í rekstri
Búrfells fær ekki staðist að mínu
mati.
- Og hvað með Kvíslaveiturn-
ar?
í umræðum um framkvæmda-
þörf Landsvirkjunar á árinu 1984
dró ég í efa og bókaði fyrirvara
um þörf allra þeirra framkvæmda
sem fyrirhugaðar voru á því ári.
Nú er ljóst að þá þegar lágu fyrir
upplýsingar sem hefðu sýnt að
orkuaukandi framkvæmdir voru
ónauðsynlegar.
- Hvað með 250 gígawatt-
stunda öryggisforðann? Er rétt
að taka mið af þörfum Norð-
manna eða Nýsjálendinga í þeim
efnum?
Ég sé ekki hvers vegna ætti
frekar að bera okkur saman við
Nýsjálendinga en Noreg. Ég held
að við eigum bara að miða við
Húsbyggjendur
Sækið um lán
fyrir 1. feb.
H
úsnæðisstofnun ríkisins hefur
vakið athygli húsbyggjenda á
því að 1. febrúar nk. rennur út
frestur til að sækja um lán til ný-
bygginga. Enginn kemur til
greina við úthlutun lána nema
umsóknir berist fyrir janúarlok.
lán þau sem hér um ræðir eru
greidd út á árinu 1985 og eru til
kaupa eða byggingar á nýjum
íbúðum, til byggingar íbúða eða
heimila fyrir aldraða eða dagvist-
arstofnana, til bygginga í stað
heilsuspillandi íbúða, til fram-
kvæmdaaðila í byggingariðnaði
og til tækninýjunga í iðnaðinum.
Umsækjendur skulu tilgreina í
umsóknum sínum hvenær megi
vænta þess að byggingarnar verði
fokheldar. Umsóknareyðublöð
liggja frammi að Laugavegi 77 og
hjá skrifstofum sveitarfélaga um
land allt.
- v.
I
Orkuskorturinn 1979-1982
Stóriðjan bar skerðinguna
Jóhannes Nordal telur að virkja þurfifyrir afgangsorku til
stóriðjunnar
gangsorka, 164,2 gWst afgangs-
orka, 1982: 21,3 gWst forgangs-
orka, 50,7 gWst afgangsorka.
Samkvæmt þessu fór skerðing
á forgangsorku vegna vatnsskorts
mest upp í 215,6 gWst árið 1981.
Ef litið er til þess á hverjum
orkuniðurskurðurinn bitnaði, þá
kemur í ljós að hann kom sára-
lítið niður á almenningsveitun-
um, eða sem hér segir: 1980:16,4
gWst, 1981: 34,3 gWst, 1982: 1,9
gWst. Orkuskorturinn bitnaði þó
ekki á almenningi, því orku-
veiturnar sáu um að uppfylla
þessa þörf með framleiðslu orku
með dieselstöðvum.
Staðhæfingar Jóhannesar Nor-
dal um orkuskortinn sem for-
sendu 250 gWst umframorku á
ári fá því ekki staðist gagnvart
almenningsveitunum. Talan 700
gWst sem Jóhannes nefnir er
summa orkuskerðingar á 4 árum
þar sem um helmingur er
í samtali við Morgunblaðið
síðastliðinn sunnudag segir Jó-
hannes Nordal formaður stjórnar
Landsvirkjunar að nauðsynin
fyrir 250 gígawattstunda
umframorku á ári á kerfi Lands-
virkjunar stafi fyrst og fremst af
þeirri hættu sem stafl af vatns-
skorti. Þannig hafí Landsvirkjun
þurft að skerða orkusöluna um
700 gígawattstundir á árunum
1979-1982, sem þýddi verulegan
kostnað fyrir viðskiptamenn
Landsvirkjunar.
Þjóðviljinn kannaði hvernig
þessi orkuniðurskurður hefði
skipst niður á milli ára og á milli
forgangsorku og afgangsorku og
á milli stóriðju og almennings-
veitna. Niðurskurður orkusöl-
unnar var samkvæmt ársskýrslum
Landsvirkjunar sem hér segir:
1979: 49 gWst, 1980: 102,7 gWst,
forgangsorka, 98,9 gWst afgangs-
orka, 1981: 215,6 gWst for-
afgangsorka. Af orðum hans
verður vart annað skilið en að
þessi varaorka Landsvirkjunar sé
því fyrst og fremst til þess að
mæta þörfum stóriðjpnnar fyrir
bæði forgangsorku og afgang-
sorku. Nú eru um það ákvæði í
samningnum við Alusuisse að
skerða megi forgangsorkuna um
15% eða sem samsvarar um 200
gWst þegar illa árar. Forsendan
fyrir 250 gWst. öryggisorkuforða
virðist því að verulegum hluta
vera sú að mæta afgangsorkuþörf
stóriðjunnar. Fróðlegt væri að
vita hvað sú orka kostar í fram-
leiðslu og hvað stóriðjan greiðir
fýrir þá orku. Ef Landsvirkjun er
ætlað að standa með óstarfræktar
virkjanir til þess að mæta afgang-
sorkuþörf stóriðjunnar, hver
borgar þá þann kostnað? Hefur
hann verið reiknaður inn í kostn-
aðarverð raforkunnar til stór-
iðju? ólg.
okkar eigin þarfir. En ef tekið er
mið af Nýsjálendingum fæ ég
ekki séð að við ættum að hafa
meira en 100 gWst í umframorku.
Ef hins vegar er lagt hagfræði-
legt mat á hve mikil þessi öryggis-
orka eigi að vera í formi fjárfest-
inga í vatnsaflsvirkjana þá munu
menn komast að þeirri niður-
stöðu að hún eigi ekki einu sinni
að vera 100 gWst., heldur núll.
Við getum skapað það öryggi,
með mun hagkvæmari hætti, sem
þarf til að mæta árferðissveiflum.
Ef við eigum að geyma umfram-
orku í ónýttum virkjunum handa
stóriðjunni til öryggis verður að
krefja stóriðjuna um eðlilegt
gjald fyrir slíkt öryggi.
Ef stóriðjunni væri boðið upp á
þetta öryggi gegn því verði sem
það kostar myndu þeir ekki þurfa
nema eina mínútu til að reikna út
að þetta væri glórulaus fjárfest-
ing. ólg.
Nýi Tíminn þegir um kaffi-
hneykslið, DV þegir um Bíldu-
dalshneykslið, Sjónvarpið
þegjr um orkuhneykslið, - en
Alþýðublaðið þegir ekki um
Jón Baldvin.
Kartöflur
Metuppskera
Það gekk aldeilis bærilega með
kartöfluræktina í sumar. Upp-
skeran reyndist vera 22 þús. lestir
eða flmm sinnum meiri en árið
1983 og er þetta algjört met.
Það ár, sem næst kemst þessu
með kartöfluuppskeru, var árið
1980.
Meiri uppskera var á gul-
rófum, hvítkáli og blómkáli en
um langt árabil. Og af flestum
tegundum grænmetis- og gróður-
húsaafurða varð uppskeran all-
góð. " mh8-
Helga Gunnarsdóttir félagsráðgjafi með strákinn sinn í fanginu hlýðir á mál
framsögumanna. (Mynd Á. Kjartanssor,).
Alþýðubandalagið
Husfyllir
á
Homafirði
Húsfyllir var á fundi Alþýðu-
bandalagsins í Sindrabæ, á
Höfn í Hornafirði, þarsem Svav-
ar Gestsson og Gerður Óskars-
dóttir höfðu framsögu.
Svavar gerði að umtalsefni
stjórnmálaástandið, hugsanlegar
kosningar á árinu og þ.u.l..
Gerður fjallaði um Kvennaárat-
uginn, stöðu kvenna í lok hans og
fleira. Hjörleifur Guttormsson
og Helgi Seljan alþingismenn Al-
þýðubandalagsins í kjördæminu
mættu á fundinn. Fjöldi manns
tók til máls á fundinum og að
sögn tíðindamanna var rífandi
stemmning.
-óg.
2 SlÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 15. janúar 1985