Þjóðviljinn - 15.01.1985, Blaðsíða 9

MINNING
Oddný Guðmundsdóttir
Fædd 15. febrúar 1908 - Dáin 2. janúar 1985
Ég kynntist Oddnýju Guð-
mundsdóttur, þegar ég var barn
að aldri, en hún var þá komin
nálægt fímmtugu.
Hún var góðvinur foreldra
minna og kom oft í heimsókn til
þeirra, þegar hún var stödd í
Reykjavík. Hún var þá farkenn-
ari á veturna.Oddný hafði þannig
áhrif á mig, að mér var ómögu-
legt annað en að setjast niður og
hlusta og horfa á hana.
Hún var ólík öllum öðrum kon-
um, laus við allt tildur og prjál, og
hún talaði allt öðru vísi. Hún tal-
aði um frelsi, jafnrétti, bók-
menntir, sósíalisma og annað,
sem þótti heldur ókvenlegt á
þeirra tíma mælikvarða.
Ég held að mér hafi bara þótt
hún vera hálfskrýtin. Fundum
okkar bar saman aftur þegar
Oddný fluttist til Raufarhafnar
fyrir tveimur árum síðan. Hún
var þá komin hátt á áttræðisaldur
og hafði lokið löngum starfsferli
sem farkennari og sagðist vera
sest í helgan stein.
En sú var nú ekki athafnalaus.
Hún var önnum kafin við að
skrifa sögu Langnesinga og var á
stöðugum ferðalögum til að afla
sér upplýsinga varðandi Langa-
nes, en þaðan var hún ættuð.
Hún skrifaði margar greinar í
dagblöðin, sérstaklega um ís-
lenskt mál, og fátt virtist fara
framhjá henni sem skrifað var um
í dagblöð, eða sagt frá í útvarpi.
Síðast en ekki síst, stóð hún
fyrir stofnun friðarhreyfingar á
Raufarhöfn. Hún var mikill
friðarsinni og friðar- og afvopn-
unarmál áttu hug hennar allan,
síðustu mánuði ævi hennar. Hún
sat oft hjá mér og ræddi fram og
til baka, stundum döpur í huga
um þennan sturlaða heim, og
verst þótti henni, að landið henn-
ar góða skyldi vera svo flækt í
vígbúnaðarkapphlaupið.
Hún unni Islandi og íslenskri
tungu og ekkert féll henni verr en
misnotkun á málinu og ill um-
gengni við landið.
Hafí mér þótt Oddný skrítin í
æsku, þá breyttist fljótt sú
skoðun við nýrri kynni. Reyndar
held ég, að varla hafi ég kynnst
göfugri og vandaðri manneskju.
Hún dáði allt fagurt og gott, en
féll þungt er eitthvað var gjört á
hlut þeirra er minna mega sín, og
hún fyrirleit allt, sem gerir menn-
ina vonda.
Oddný giftist aldrei og átti eng-
in börn, en hún var mjög barngóð
og þótti nemendum hennar vænt
um hana og báru mikla virðingu
fyrir henni. Heimili hennar var
látlaust, nánast fátæklegt, enda
mat hún meira hinn andlega auð
en þann veraldlega. Hún var
mikil sauma- og prjónakona og
hafa vettlingarnir hennar áreið-
anlega yljað margri barnshönd-
inni.
Ég ætla ekki að rekja æviferil
Oddnýjar, né segja frá störfum
hennar sem farkennara og rithö-
fundar, það er efni í stóra bók.
Mig langaði aðeins með fátæk-
legum orðum að lýsa henni sem
manneskju.
Ég mun minnast Oddnýjar
með söknuði og virðingu. Ætt-
ingjum hennar sendi ég samúðar-
kveðjur. Líney Helgadóttir
Einar Benediktsson
lyfsali
Þegar síminn hringdi miðviku-
daginn 2. janúar og mér var til-
kynnt lát vinar míns, Einars
Benediktssonar, þyrmdi yfir mig
í fyrstu. Þessi símhringing var þó
sú, sem ég hafði óttast í nokkurn
tíma að hlyti að koma, eftir að
hafa fylgst með veikindum Einars
í gegnum árin.
Hetjan var fallin. Það einvígi,
sem Einar háði við hinn mjög svo
skæða andstæðing og sem hlaut
að lokum að sigra, lýsir slíku ein-
stöku hugrekki og lífsþrótti, að
þeir sem á horfa lúta í lotningu.
Kynni okkar Einars hófust á
unglingsárum okkar er við báðir
hófum nám í Gagnfræðaskóla
Vesturbæjar, gamla Stýrimanna-
skólanum. Svo vildi til að hvorug-
ur okkar var mjög kunnugur
þeim ungmennum sem á þessu
hausti settust á skólabekk, báðir
úr öðru byggðarlagi, ef svo má að
orði komast. Við urðum því
sessunautar öll gagnfræðaskóla-
árin og tengdumst vináttubönd-
um, sem haldið hafa síðan og
aldrei hefur borið skugga á.
Einar var fæddur að Hofteigi á
Jökuldal þar sem foreldrar hans
bjuggu stórbúi. Þau voru Bene-
dikt Gíslason bóndi, skáld og
fræðimaður, gjarnan kenndur við
Hofteig, og móðir hans Geir-
þrúður Bjarnadóttir útvegs-
bónda á Akranesi. Þeir sem
komnir eru á miðjan aldur muna
sjálfsagt hin miklu umsvif sem
Benedikt hafði í ritstörfum sín-
um, bæði sem fræðimaður og rit-
höfundur og lét hann oft til sín
heyra í fjölmiðlum. Hann syrgir
nú son sinn í hárri elli. Þegar
fundum okkar Einars bar að,
hafði fjölskylda hans flutt suður
og búið sér heimili í Mjóstræti í
Reykjavík í hjarta bæjarins, svo
meiri Reykvíkingur gat Einar
ekki orðið ef miðað er við stað-
setningu. Reyndar grunar mig að
Einar hafi alla tíð haft mjög
sterkar taugar til gamla bæjarins.
Ég minnist ótal ferða minna í
gegnum Grjótaþorpið á leið í
skólann, þar sem ávallt var kom-
ið við hjá Einari og saman
gengum við svo upp Öldugötuna.
Þegar litið er til baka til þessara
ára streyma minningarnar að.
Ferðir okkar út í K.R.-heimili til
að æfa handbolta, kvöld eftir
kvöld. Keppnisferðir innan lands
og utan. Gönguferðir kringum
Tjörnina, hring eftir hring, þar
sem lífsgátan var leyst án mikillar
fyrirhafnar. Skíðaferðir, veiði-
ferðir.
í fáum fátæklegum orðum sem
þessum verður maður að láta
nægja minningu þessara yndis-
legu ára. Einar var fágætur félagi.
í félagslífinu varð Einar fljótt
áberandi, enda félagslyndur, og
með ríka tilfinningu fyrir gildi
samstöðunnar, hvert sem litið
var. Hann var manna giaðastur á
góðum degi, og ég get auðveld-
lega kallað fram í huga mér hlát-
urinn hans, smitandi, hvellan og
sterkan. Kannske með ofurlitlum
stríðnisblæ, ef hann vildi svo við
hafa.
Eftir stúdentspróf við M.R.,
ákvað Einar að nema lyfjafræði,
og lá því leiðin fljótlega til Dan-
merkur í skóla þar.
Leiðir okkar skildu því í bili.
Báðir vorum við pennalatir á
þessum árum, svo við létum
nægja að hittast á sumrum og
stórhátíðum. Alltaf var vinatr-
yggð hans sú sama við okkur öll á
Laufásveginum. Á námsárum
sínum í Kaupmannahöfn kynntist
Einar fyrri konu sinni, Stellu Jó-
hannsdóttur, og þau giftu sig
1962 og eignuðust þrjú börn. Eru
tvö á lífi, þau Arndís og Indriði.
Mér er kunnugt um að oft var
erfitt að vera námsmaður er-
lendis á þessum árum, ekki síður
en nú, en saman stóðu þau hjónin
að því markmiði að koma heim
að loknu námi og taka til höndun-
um. Það gerðu þau svo 1967 og
Einar hóf starf hjá Pharmaco,
sem forstöðumaður lyfsölu-
deildar. Á næstu árum gegndi
Einar ýmsum trúnaðarstörfum
fyrir LFÍ og ritaði fjölda greina
og hugleiðinga í blöð og tæknirit.
Hann var í stjórn LFÍ um tíma.
Árið 1977 stofnsetti Einar svo
lyfjaverslun í Hveragerði og þá
með aðstoð seinni konu sinnar,
Önnu Guðlaugar Ólafsdóttur,
lyfjatæknis. Þau reistu sér glæsi-
legt heimili þar eystra og önnuð-
ust lyfjasölu til nærliggjandi
byggða. Þau eignuðust eina dótt-
ur, Órnu Guðlaugu. Einar starf-
aði í Hveragerði allt til dauða-
dags af mikilli elju, ósérhlífni og
sjálfsaga, ekki síst þegar tekið er
tillit til þess, að fljótlega fór að
bera á hinum vonda sjúkdómi.
Við hlið hans stóð þá Anna og er
ekki að efa að hennar mikla hjálp
og hvatning hafi hjálpað til að
gera Einari kleift að heyja sína
baráttu, enda talaði hann mikið
um umhyggju hennar í síðasta
sinn sem ég hitti hann, þá á
sjúkrahúsi hér í borg. Einnig bar
hann þakkarhug til stéttarbræðra
sinna, sem ávallt voru reiðubúnir
til hjálpar.
Ég kveð vin minn með þakk-
læti í huga fyrir samverustundirn-
ar og við Fríða sendum, öllum
aðstandendum okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Stefán Þ. Stephensen.
A DÖFINNI
Leiklist
„Orða í auga“
{ kvöld 15. janúar kl. 20.30
mun Theatr Taliesin halda sér-
staka sýningu á verkinu „Orð í
auga“ (A Word in the Stargazer’s
Eye) til styrktar íslandsdeild
Amnesty International á Kjar-
valsstöðum. Viðfangsefni
leiksins er því miður sígilt. Af-
skipti orðsins manna og
heimspekinga af stjórnmálum
eru talin óæskileg þegar hræddir
harðstjórar halda um stjórnvöl-
inn. Þetta gilti fyrir 2000 árum
þegar indverski sagnabálkurinn
Panchatantra (Fimmdægra), sem
leikritið er byggt á, var skrifaður
og þetta gildir enn þann dag í dag.
Síðast liðið haust var Dr. Hassan
Zafar Arif prófessor í heimspeki
við háskólann í Karachi í Pakist-
an handtekinn fyrir þátttöku í
stjórnmálum.
íslandsdeild Amnesti Internat-
ional er sönn ánægja og heiður að
því að þiggja boð leikstjórans og
leikarans, þeirra Stuarts COX og
Nigels WÁTSON, um sérstaka
sýningu á verkinu „Orð í auga“ til
styrktar íslandsdeildinni. Boð
þessara erlendu gesta og innihald
leikritsins undirstrika að baráttan
fyrir frelsi pólitískra fanga er sí-
gild og alþjóðleg.
Theatr Taliesin hefur sýnt hér
undanfarið í boði Alþýðuleik-
hússins á Kjarvalsstöðum. ís-
Iandsdeild Amnesti International
færir þessum stofnunum sínar
bestu þakkir.
(Fréttatilkynning)
HAPPDRÆTTI
ÞJÓÐVILJANS 1984
Miðaverð 100 krónur.
Nr. 1 7200
VINNISGAR:
1 Corona tölva
2. Farseðill frá Sarrnmnuferdum-Landsy n
3. Húsgögn frá Islenskum husbúnadt hf.
4. Húsgögn frá Furuhúsinu hf.
5. Húsgögn frá Arfelli hf
6. Heimilisurki frá Fomx sf.
7. Hljómuekt frá JapLs-hf
8. -13. Bókaúnektir hjá Bókautgáfu Mals
og menningar kr. 5.000.00 hver
VtrÖgúdt kr.
92 000 00
30.000 00
30 OOO UO
30 000 Ot >
30.000.00
30 000.00
30 000 00
30.000.00
Dregið verður 21. janúar 1985.
Upplýsingar i síma 81333.
Samtals kr '02 000 lK>
Fjoldt rtuda 32.000
Vinntngar óskast sótnr fynr 23 juni 1985
Hægt er að gera skil á afgeiðslu Þjóðviljans Síðumúla 6, hjá Alþýðubandalaginu Hverfisgötu 105,
hjá umboðsmönnum um land allt, greiða með gíróseðli í banka eða pósthúsi (sjá sýnishorn um
útfyllingu). Á Reykjavíkursvæðinu er hægt að sækja greiðslu til þeirra sem þess óska og er tekið
við þeim beiðnum í síma 81333.
Þriðjudagur 15. janúar 1985 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13