Þjóðviljinn - 24.01.1985, Blaðsíða 11

VIÐHORF
Enn taka fjöllin jóðsótt
og fæða af sér mús
Þetta ár er nú að renna sitt
skeið, enginn stöðvar skrið eður
nið tímans. Svo herma fornar
sagnir að þjóðin mæti konunga
sína eftir árferði. Væri árferði illt
um langt skeið, var sá konungur
fjarlægur eftir ástæðum. Nú er
aftur að brydda á því, að á öðrum
jarðhnöttum, með hærri andlegri
menningú, ráði menn miklu um
náttúrufar. Hér er mollsamt svo
ég hefi ekki komist út í dag, greip
því pennann í stað stafsins.
Alltaf gengur jafnmikið á.
Fólk safnast í fylkingar og hrópar
til hægri og vinstri, þótt erfitt sé
nú orðið um greiningu þessa hug-
taks. Jú, við höfum vinstri og
hægri hendi, en hirðum lítt um
handaskil. Þar sem ég ólst upp
var mikill veðrahamur. Gangan
til beitarhúsa var klukkutími og
þar yfir. Þegar ekki sá á dökkan
díl né handaskil, var treyst á vind-
átt og vanavit, sem kallað er.
Hróp um frelsi til að hugsa og
álykta, kröfugöngur gegn kjarn-
orkuvá, þjóðarmorðum þræla-
búðum og pyntingum eru sjálf-
sagðar athafnir. En til þess að
slíkt beri árangur, verða menn
umfram allt að vita handa sinna
skil. Sé almenningi svokölluðum
alvara með að breyta þjóðfélags-
forminu úr villimennsku í vit-
rænna horf, þurfa valdahlutföllin
að breytast. Systurnar Sókn og
Vörn þurfa að haldast í hendur,
eggja vopn hugar og dugs, því
svefndrunginn er drykkjubróðir
dauðans.
Sókn og vörn þessara systra
stefnir til farsælli menningar-
hátta, menningarhátta sem
sverja af sér þá svívirðingu að
framtíðin byggist á því að menn
standi í ofurkappi við iðju þá að
eftir Halldór Pjetursson
drepa hver annan og finna upp æ
stórvirkari tæki til þessara verka.
í byrjun greinar þessarar drap
ég á tilburði fólks sem er að óska
sér og sínum lífs og eðlilegs
dauða. Þetta þarf samt að stuðla
betur og styrkja. Óskir eru ann-
ars kyns en bráðabirgðalög fá-
kunnra flóna, eða aðferðir til að
fylla fjármálagöt með brauði
hinna fátæku. Allar þessar óskir
eru einskis virði án athafna. Allt
lýsingar. Þessar orðsendingar
urðu síðan trúarjátning og frelsi
hermanna til kvenna blómguð-
ust. Mér væri kært ef einhver gæti
bent mér á blað í veraldarsögunni
án dárskapar og vindgangs.
Tökum dæmi: Einhvern dag
kæmi orðsending frá Bandaríkj-
unum um að nú væri sterkur vind-
gangur á vissum stað og mann-
skæður. „Nú er vissara fyrir ykk-
ur að fá sprengjur til að verja lífið
sprengjum elds, atóms og eiturs.
Gleymum ekki heldur hinum
göfugu stálfuglum. Þar skiptir
heimilisfang engu, bara koma,
fara og skila þeim boðskap sem
herrar þeirra boða. Við eigum
marga stórættaða ættlera, ál-
fursta í gaukshreiðri, en slíkt er
ekki nóg, jafnvel þótt okkar ís-
lenska Faraó sé bætt bið, sem íi
raun ræður landinu og enginn
veit tölu hans ítaka í ráðum og
Sé almenningi svokölluðum alvara með að
breyta þjóðfélagsforminu úr villimennsku í
vitrœnna horf, þurfa valdahlutföllin að
breytast. Systurnar Sókn og Vörn þurfa að
haldast í hendur, eggja vopn hugar og dugs
því svefndrunginn er drykkjubróðir dauðans.
hið svonefnda frelsi felst í því að
hver og einn leggi sinn skerf þar
til. Setjum svo að Bandaríkin lofi
okkur því að atómsprengjur og
eiturs verði hér ekki staðsettar
nema með okkar leyfi. Er það
kannski misminni aldraðs manns
að Bandaríkin hafi lofað því að
hér yrði ekki her á friðartímum?
Þegar farið var að vitna í þetta
kom skeyti eða þess konar um að
uppi var dárskapur eða vind-
gangur á tilgreindum stað.
„Stopp í kluss“ og hermangarar
lofuðu sinn guð fyrir þessar upp-
og bjarga friðnum". Ef þá verða
uppi menn í Geirs og Steingríms
líki, mundi svarið verða svo:
Sendið okkur í guðsbænum hina
ákveðnu tölu friðargæsluvopna
elds og eiturs og vissara að bæta
tveim við ef gallar koma fram.
Svona er allt auðvelt ef hugsun
er í lágmarki. Það er líkast því að
fólkið átti sig ekki á eignarrétti
sínum á sjó og lofti, sem spilar síst
minni rullu en landið sjálft.
Hverjum manni með okkar
mennt ætti að vera ljóst að hafið í
kringum þetta land er krökkt af
nefndum. Þar rikir hinn hefð-
bundni siður að draga fé þjóðar-
innar í pýramída svo engum detti
í hug að höfundur hans hafi verið
skapaður í ógáti. Samt mun okk-
ar ráðleysi ekki leysast á þennan
hátt. Okkar lausn er að betri hluti
þjóðarinnar fái það pólitíska
vald, sem geti spyrnt við og líka
spyrnt í rétta átt. Með þessu eina
tekst okkur að mala hin illu öfl,
losna við nýja Faróa og álfursta
sem nú vilja láta reisa sér eigin
hreiður og leggj ast á gullið líkt og
Fáfnir forðum daga. Auðvitað
notum við ekki hinar gömlu að-
ferðir, heldur sýnum þeim með
rökum að tromp þeirra eru bara
hundar. Fáir þýða ekki sama og
smáir. Sæmd okkar er í því fólgin
að draga fána viðreisnar að hún
og segja þeim öflum stríð á hend-
ur, sem sjá þá úrlausn eina að
tortíma þessum hnetti.
Svona getur viss tegund höfð-
ingja hugsað dátt. Hjá okkur er á
dagskrá stærri og víðfeðmari
skilningur á lífinu sem órofa heild
í réttlætisátt. Alveran gaf okkur
þennan hnött ásamt viti og skýr-
leik á ótal sviðum. Mér hefur
alltaf verið hugleikið, sem enginn
þarf að taka mark á, að maðurinn
hafi skapaður verið til að vinna
að sköpuninni, sem engan enda
hefur að okkar viti. Hlutverk
okkar sé að fegra og fága þessa
gjöf og ryðja farsældinni braut á
öllum sviðum. Kannski væri mál
að fara að athuga hvernig við höf-
um nýtt þessa miklu morgungjöf.
Mér er nú ekki tamt að vitna í
hinar svokölluðu helgu bækur, en
mig rámar í að einhvers staðar
standi að það sé seint að iðrast
eftir dauðann. Að sjálfsögöðu
mun enginn raunverulegur dauði
til vera - en reikningsskil, þó ekki
af sömu gráðu og hjá okkar seðla-
banka. Já, að seint sé að iðrast
eftir dauðann - en seint er ekki
sama og aldrei. Það er líkt og von
vaki, slíkt verður hver og einn að
gera sjálfur upp við sig. Væri
kannski viturlegra að spara sér
iðrun á öðrum stöðum nteð því að
sinna betur hlutverki því sem
okkur var falið á þessum gamla
og góða hnetti.
Ritað á gamlársdag 1984.
Halldór Pjetursson er fræða-
þulur í Kópavogi.
FRA LESENDUM
Ó.G. ritaði þáttinn „Klippt og
skorið“ í þjóðviljann þann 18.1.
s.l. og helgaði hann að öllu leyti
Jóni Baldvin Hannibalssyni. Það
sem fékk mig til þess að pára
þessar línur á blað var það,
hversu mér fannst þessi grein
dæmigerð um þau pólitísku skrif
sem nú tíðkast.
Það er greinilegt að Ó. G. telur
Jón Baldvin pólitískan andstæð-
ing sinn og greinin því full af
dylgjum, vangaveltum, útúr-
snúningum og sögusögnum. Þar
er ekkert rætt um málefni,
stefnu, skoðanir og málflutning
Alþýðuflokksformannsins nema
í utanríkismálum. Og þar er nú
aldeilis höggvið. Af því að for-
maðurinn virðist hafa sömu
skoðun á utanríkismálum okkar
eins og forsvarsmenn Moggans,
þá er hann afgreiddur sem ein-
hvers konar þý Moggavaldsins.
Þetta ber sem sagt að skilja svo,
að hafi tveir menn sömu skoðun á
einhverju tilteknu máli þá hljóti
annar að vera haldinn sérstakri
þjónslund til hins og trúlega
öfugt. En það hangir fleira á spýt-
unni sem endanlega sannar hina
áköfu Moggadýrkun formanns-
ins. Samkvæmt upplýsingum Ó.
G. er Jón Baldvin nefnilega bróð-
ursonur tengdaföður annars rit-
stjóra Moggans. Svo einfalt er
það. Þarf nokkuð frekar vitnanna
við?
Dálkahöfundur fullyrðir í
skrifum sínum, að Jón Baldvin
hafi á fundum sínum undanfarið
tekið undir andstyggilegar at-
hafnir núverandi ríkisstjórnar.
Þetta er rangt. Undirritaður fór á
GefumJóni Baldvin 4-5 ár
Vegna skrifa Þjóðviljans um bróðursoninn
þann mjög svo fjölmenna fund
sem þau Jón Baldvin og Jóhanna
Sigurðardóttir héldu í Bæjarbíói í
Hafnarfirði á dögunum. Ef Ó.G.
hefði verið þar gæti hann ekki
verið í vafa um skoðanir þeirra á
núverandi ríkisstjórn. Hann
hefði heyrt lýsingar þeirra á mis-
réttinu í þjóðfélaginu, þjóðunum
tveim, sem þetta land byggja, ó-
réttlátri tekjuskiptingu, ónýtri
húsnæðisstofnun, vonleysi ungs
fólks, örbyrgð einstæðra mæðra
o.fl. o.fl. Allt var þetta skrifað á
reikning núverandi ríkisstjórnar
og að hluta á þá fyrri. En þarna
var ekki eingöngu gagnrýnt held-
ur ennfremur lýst ráðum til
lausnar. Ég er handviss um það af
kynnum mínum og viðræðum við
Alþýubandalagsfólk að það hefði
getað tekið undir allt það sem
þarna var sagt um innanlands-
málin í dag.
í pistli sínum getur Ó. G. þess,
að þingmenn Sjálfstæðisflokksins
skjálfi á beinum vegna greinilegs
framskriðs Alþýðuflokksins, en
óneitanlega vaknar sá grunur
manns eftir lesturinn að fleiri
skjálfi.
Sú spurning hlýtur að vakna,
hvort það séu óumflýjanleg örlög
okkar, sem teljum okkur vera
vinstra megin við miðju, að þurfa
sífellt að vera að troða skóinn
hvert af öðru. Auðvitað er það
réttmætt af Þjóðviljanum að
gagnrýna á málefnalegan hátt
það í fari stjórnmálamanna sem
hann er andvígur, en jafnframt
ber honum að taka undir þær
skoðanir þeirra sem hann er sam-
mála um, hvar svo sem menn
standa í flokki. Slíkt hlýtur að
KUPPT OG SKORIÐ
Kraftaverka-
maður
í einangrun
Jon Baldvm llannibalsson,
okkar lorni samherji i Alþýðu-
bandalaginu. er að gera það gott
þessa dagana - i þeim skilmngi að
hann hrifur gremilega hæstvirta
kjóscndur með marlsku sinm og
skeleggum malflutmngi Til að
byrja með vonuðust mcnn til að
Jóm Baldvin lærðist að verða
szmilegur sósialdemókrati - og
fyrstu vikurnar héldu oll
systkmin i kratismanum. að
hægra talið i formanninum vzn
bara vcgna þess hversu óvanur
hann vært i talmennskunm og
glaðbeittur i skýjunum Hann
hafði meiraðscgja sjálfur orð á
þvi i sjónvarpi. að eiginlega
gleymdi hann þvi stundum að
hann væri orðinn formaöur Al-
þýðuflokksins. en þetta lænst
vonandi. - sagði hann.
Þvi miður má ekki sjá nein
mcrki þess að Jóm Baldvin hafi
skilist að hann er formaður sósí-
aldemókrataflokks. heldur er
hann áfram á hægn slagsiðunm
og þvi fer fjarri aö hann nái þvi að
vera vinstra rnegin við miðju. Það
cr meðal annars þess vcgna sem
formanmnum hcfur ekki getað
tekist að brjótast utur þeirn pers-
ónupólitisku einangrun sem hann
cr t á vinstn varngnum. - ekki
siður i Alþyðuflokknum en ann-
ars staðar. l)ugar þar skammt
sviðstjóm Ámunda Ámunda-
sonar og Ijóðrænar póliliskar
lcikfléttur Guðlaugs Tryggva
Karlssonar. flins vegar hafa þeir
kunnað að meta formanninn.
menmrnir á Mogganum.
Á fundunum sinum. þarsem
Jón Baldvin mettar þúsundirnar
(einsog hann segir sjálfur á bib-
liumáli). tilaðmynda á austurreið
stnni. sem hann cfndi til ..til ad
boda Auslftrdingum ný/a von og
trú ipólitikinni". - þá kcmur i Ijós
að hann hefur hvergi hopað frá
þcirn sannfæringu sinm að nú-
verandi rikisstjórn hafi bvrjaö
vel. Og að hann er samkvæmur i
þeirn afstoðu sinni að afnám
verðtryggmgar a laun hafi venð
sjálfsagt mál. 1 þessu sambandi
rifjast upp sú afstaða Alþýðu-
flokksins að vera til í að ganga i
núverandi ríkisstjórn, undir
sómu stjórnarstcfnu. bara ef for-
maður Álþyðuflokksins fengi að
vcra forsætisráðherra Það var
vonð 1983. I þann tið voru menn
litillátir Og á fundum fyrir kosn-
ingarnar hamaðist Jón Baldvin á
nauðsyn samstjórnar Sjálfstæöis-
flokksins og Alþýðuflokksms
Hefur það eitthvað breyst? Á
dógunum var ckki annað að
skilja á formannmum en slik
stjórn v'æn eina lausnin
Varðbergs-
linan
Jón Baldvm hefur ekki látið
þar við sitja á síðustu vikum. að
taka undir andstyggilcgar athafn-
ir núvcrandi ríkisstjórnar. heldur
hefur hann og lýst yfir sérstokum
stuðningi við þá ofslækisfullu og
fámcnnu kliku sem ræöur utan-
nkisstefnu ríkisins. 1 anda kom-
múmstahræðslunnar hélt hann
svo enndi hjá Varðberg. Nató-
vinafélaginu. - sem var svo sctt
fram i cndursogn við hliðina á
leiðara. Og næstu daga hóf Morg-
unblaðið Jón Baldvin til skýjanna
fynr þctta framlag hans til utan
ríkismála.
Þá spurði Morgunblaðið ekki
aðra forystumenn Alþýðuflokks-
ins um afstóðu þeirra til fnðar- og
utanríkismála, þvi það er nefm-
lega mála sannast að i þcssum
málaflokki cr formaðunnn nán-
ast ctnangraður i Alþýðuflokkn-
um. svoscm i fleirum.
Mogginn
framsýnn?
Það dcttur auðvitað cngum
heilvita manni i hug. að horfa
framhjá þvi. að Jón Baldvin hef-
ur bjargað Alþyðuflokknum frá
braðum bana i svartasta skamm-
deginu. - þ«átt skiptar skoðanir
seu um lcngd framhaldslifsins
Hitt er og deginum Ijósara. að
með þvi nótnaspili formannsins
nýja. sem nú hcyríst hljóma um
borg og bæ. er tam keppinautum
dillað Sjalfstæðisflokkurinn het
ur fengið samkeppm um <•-
ánægjuatkvæðin. og þingmenn
irnir \kjalfa a beinunum I ekki
endilega i takt) af þu þjð Iretlist
að flestir fundarmanna Jons
Balduns eru fyrrverandi stuðn-
íngsmenn Sjalfstæðisflokksms
F.itt cr þo það saldaappir.it i
Sjálfstæöisflokknum sem kann
að meta formanninn ny ja'og hans
pólitisku notur. og það er
Morgunblaöið Þar a bæ hafa
menn longum hampað formann-
inum. og þa byr meira undu
Marbakka-
veldið
Aður og fyrr var Finnbogi Rut-
ur Valdimarsson cmn valdamesti
maður i islcnskn jxSlitik og samdi
hcilu simfóniurnar fvrtr marga
flokka til að dansa eftir Hanner
foðurbróðir Jóns Baldvins - og
tcngdafaðir Stvrmis Gunnars-
sonar ntstjóra Morgunblaðsins
Styrmir er smam saman að yfir-
taka hlutverk ættarhofðingjans i
stórfjolskyldunm og segja
ábyrgöarlausir rýnendur. að
hann sé nu valdamestur i tveim
flokkum Sjalfstæðisflokki og Al
þýðuflokki. Skalkarmr halda þvi
fram. að daður Morgunblaðsins
við Jón Baldvin haldist i hendur
við gagnrýni (og braðum hreina
andstoðu) a ríkisstjornina Með-
ur þvi að Sjalfstæðisflokkurinn
láti af nokkrum þmgsætum til Al-
þyðuflokks Jóns Baldvins megi
vænta nyrrar samstjórnar sem
verði enn frekar en þessari
stjórnað fra Morgunblaðmu
Þegar sá dagur rennur upp heitir
valdamesti maðunnn i landinu
Styrmir
verða vænlegra til sameiningar
eða samstarfs, sem mér skilst að
ýmsir hafi nú áhuga á.
Stjórnmálamenn ber að dæma af
verkum þeirra en ekki af orðum.
Orð og athafnir fara ekki alltaf
saman og það er í hæsta máta
kúnstugt, að fordæma Alþýðu-
flokkinn færi hann í stjórn með
Sjálfstæðismönnum, en lýsa yfir
stuðningi við slfkt hið sama, ef
Alþýðubandalagið á í hlut svo
sem gert var 1980.
Frá árinu 1978 - 1983 átti Al-
þýðubandalagið 3 ráðherra í ríki-
stjórn. Þrátt fyrir fögur orð og
góð fyrirheit virðast þeir hafa
orðið sammála hinni ofstækis-
fullu og fámennu klíku sem ræður
utanríkisstefnu ríkisins ( sam-
kvæmt lýsingu Ó. G. ) og létu
aðild okkar að Nató afskipta-
lausa og þeir fækkuðu hvorki
bönkum né olíufélögum. Þessir 3
.félagar okkar voru svo iðnir við
að berja fótastokkinn á verð-
bólgumerinni, að þeir höfðu ekki
þrek til neins annars og er það
skiljanlegt.
Að lokum er ég sammála Ó. G.
um það, að Jón Baldvin hafi
bjargað Alþýðuflokknum frá
bráðum bana og auðvitað eru
skiptar skoðanir um lengd fram-
haldslífsins. Það hlýtur að fara
eftir því, hvernig á málum verður
haldið. Þess vegna finnst mér
ekki ósanngjamt, að við gefum
Jóni Baldvin 4-5 ár eins og félag-
arnir Hjörleifur, Ragnar og Svav-
ar fengu og lítum síðan yfir farinn
veg.
Með þökk fyrir birtinguna,
Bjarni Pálsson
ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 11