Þjóðviljinn - 26.03.1985, Page 4

LEIÐARI
Stjominni stökkt á flótta
Kennaradeilunni er loksins lokiö. Meö frá-
bærri samstööu og samheldni gegnum fjögurra
vikna vinnustöövun tókst framhaldsskólakenn-
urum aö knýja ríkistjórnina til svo mikillar eftir-
gjafar að þeir geta nú snúiö til vinnu meö fullum
sóma. í farteskinu hafa þeir mikilsveröar yfirlýs-
ingar stjórnvalda um kjarabætur og búa aö
reynslu sem mun reynast þeim og samtökum
þeirra meir en búbót í kjarabaráttu komandi ára.
Eftir stendur jafnframt sá dýrmæti lærdómur
að með baráttu, samstööu og sívirkum tengsl-
um milli forystu og almennra félaga er hægt aö
vinna bilbug á ríkisstjórninni. Sú vitneskja er
mikils viröi fyrir þau fjölmennu samtök launa-
fólks sem um þessar mundir eru aö undirbúa
samningagerð fyrir sumariö, og þurfa sömu-
leiðis aö huga að mögulegum aögeröum til aö
fylgja kröfum sínum eftir. Arangurinn af aðgerö-
um kennara ætti aö veröa þeim leiðarljós: kjark-
ur forystunnar og úthald félaganna eru þau
vopn sem best bíta á herklæði andstæöinga-
hersins og liðsodda þeirra í ríkisstjórninni. Á
þeim vopnum munu ráöast úrslit haustsins.
Þaö má raunar segja, aö lyktir kennara-
deilunnar um helgina hafi boriö aö meö nokkuð
skjótum hætti. Fáránlegar storkanir Ragnhildar
Helgadóttur undir lok vikunnar, þegar hún veitti
framhaldsskólakennurum lausn frá störfum og
hótaði aö auglýsa stöður þeirra, höföu hleypt
svo illu blóöi í kennara aö taliö var aö klúður
hennar heföi hleypt deilunni í nánast óleysan-
legan hnút. Atburðarrásin sýndi, aö slíkt var að
minnsta kosti mat Steingríms Hermannssonar,
forsætisráöherra. Eftir mistök Ragnhildar sá
forsætisráöherra aö ráöherrar Sjálfstæðis-
flokksins voru aö klúðra málinu endanlega og
notaöi sér viðræður sínar viö Stefán Ólafsson,
formann launamálaráös Bhm, til aö samþykkja
svo miklar tilslakanir gagnvart kennurum aö
samkomulag náöist.
Forsætisráöherra þurfti með öörum orðum
að hreinsa upp óþrifin eftir Ragnhildi og Albert,
ráöherrar Sjálfstæöisflokksins höfðu algerlega
klúöraö deilunni. Þetta er í sjálfu sér hálf-hlálegt
því Framsóknarflokkurinn hefur til þessa verið
þekktastur fyrir flest annaö en áhuga og vit á
verkalýðsmálum.
Höfuðatriðin í þeim tilslökunum sem kennar-
ar knúöu fram hjá Steingrími fyrir hönd ríkis-
stjórnarinnar voru fyrst og fremst yfirlýsingar
um aö stefnt veröi að „eðlilegu samræmi" milli
launa hjá ríkisstarfsmönnum og fólks í
sambærilegum störfum á hinum almenna vinn-
umarkaði. Jafnframt tókst kennurum aö ná fram
því baráttumáli aö viö samanburð á tekjum
þessara hópa verði dagvinnutekjur lagöar til
grundvallar. En viö þaö þráuöust ráðherrar
lengi vel.
Að auki var um þaö samið, aö sérstaklega
yröi greitt á yfirstandandi námsönn fyrir auka-
kennslu sem líklegt er að veröi aö inna af hönd-
um til aö lúkning prófa geti farið fram meö viöun-
andi hætti af nemenda hálfu. Líklegt er að þær
greiðslur muni jafngilda tekjutapi kennara sök-
um fjarvista meðan á vinnustöövuninni stóð, og
þar meö standa vonir til að flestir kennaranna
muni ekki bíða fjárhagslegan miska af þátttöku
sinni í hinum sigursælu aögerðum gagnvart rík-
isstjórninni. Þaö er í sjálfu sér merkur áfangi
sem ætti að hvetja aðrar starfsstéttir til dáöa í
baráttunni.
Hvað sem líður hinum fjárhagslegu ávinning-
um kennara er þó hitt ekki síður mikilvægt, aö
samtök þeirra standa nú styrkari en áður. Sam-
heldnin er meiri. Lýðræöislegir starfshættir
geröu þaö aö verkum aö samtökin stóöu af sér
orrahríð þó innviöir hafi á stundum skolfiö. í
lýðræðiö innan samtakanna sótti HÍK einmitt
styrk sinn. Forystunni var veitt aöhald af félög-
unum, sem reistu hana upp þegar áföll dundu
yfir.
Fyrir verkalýöshreyfinguna í landinu er ekki
síður mikilvægt að hafa sannreynt aö samstaða
og baráttukjarkur geta stökkt stjórninni á flótta.
Þaö er dýrmæt lexía. Því þann Glam sem kenn-
arar tókust á viö núna mun verkafólk glíma við í
haust. _ös
KUPPT OG SKORtÐ
Málgagn fjármálaráðherra að undirbúa prófkjör í Sjálfstæðisflokknum: ertu
hégómlegur? lestu lítið?
Þorsteinn Pálsson formaður
Sjálfstæðisflokksins segir í viðtali
við Morgunblaðið um helgina:
„Pað er á hinn bóginn Ijóst að
samstarfsflokkur okkar hefur ver-
ið órólegur íþessu samstarfi uppá
síðkastið. Peir hafa birt lista um
ágreiningsefni, sem til stjórnars-
lita gœtu leitt. Peir hafa lýst því
yfir, að þeir hafi gert afgerandi
mistök við myndun stjórnarinnar
og því ekki óeðlilegt að sjálfstœð-
ismönnum detti i hug að þeirséu á
leið út úr ríkisstjórn með öllu
þessu tali”.
Mogginn
gegn Friðrik
Það er gömul lenska á Morgun-
blaðinu að vera í nöp við varafor-
mann Sjálfstæðisflokksins og
blaðið talar helst ekki við þann
mann, nema í gegnum þriðja að-
ila. Ástæðan eru gamlar persónu-
pólitískar erjur Björns Bjarna-
sonar og Friðriks Sophussonar.
Þess vegna þykir Morgunblað-
inu tilhlýðilegt að fá formann
Framsóknarflokksins til að gera
lítið úr varaformanni Sjálfstæðis-
flokksins í tilefni af ummælum
Friðriks í Helgarpósti um vænt-
anleg stjórnarslit og kosningar. I
óbeinni ræðu hljóðar þetta svo í
Morgunblaðinu: „Steingrímur
Hermannsson sagðist ekki hafa
lesið þetta, en menn vœru vanirað
blaðra svona og hlaupa svo af
landi brott". Þeir þekkja aðferð-
ina, drengirnir. Og svo er haft
eftir Steingrími innan gæsalappa:
„Friðrik langaði víst í ríkisstjórn-
ina einu sinni var sagt og kannski
það séu einhver sárindi t honum
blessuðum”.
En Morgunblaðið skýrir frá því
að varaformaðurinn sé í Togo -
og hefur ekki heyrt það, að út-
varpið náði við hann símasamb-
andi. Mogginn veit ekki að það er
sími í Togo.
Gleðifregnir
fyrir
forystuna
Forysta Sjálfstæðisflokksins
hefur einsog flestir félagar þess
flokks megnustu óbeit á ríkis-
stjórninni. Stjórnslitatónninn í
Framsóknarmönnum að undan-
förnu hefur því hljómað einsog
gleðisymfónn í þeirra eyrum.
í Sjálfstæðisflokknum eru
gamlar venjur og siðir mikils virði
einsog í Frímúrarastúkum. Þann-
ig verður haldið fast í þá sögulegu
yfirlýsingu: Sjálfstæðisflokkur-
inn rýfur ekki stjórnarsamstarf, -
og ekki auðvelt að vinna gegn
sögunni. Það er því forystu
flokksins mikils um vert að það
verði Framsókn sem hafi frum-
kvæðið til að byrja með. En Þor-
steinn upplýsir í Morgunblaðinu,
að undirbúningur fyrir Lands-
fund sé í fullum gangi, - og gefur
þannig í skyn, að Sjálfstæðis-
flokkurinn geti tekið ákvarðanir
um stjórnarsamstarfið á þeim
vettvangi. í ljósi hefðanna, verða
ummæli, sem venjulegu fólki
finnst vera innihaldslaust orðagj-
álfur að merkingarþrunginni
pólitískri yfirlýsingu. Þannig er
um yfirlýsingu Þorsteins: „Við
munum láta málefni ráða fram-
haldiþessasamstarfs". Hún veit á
hreyfingu, stjórnarslit.
Ráðherrar
fastir fyrir
Forysta Sjálfstæðisflokksins
sér Framsóknarflokknum og
samstarfinu við hann allt til for-
áttu. Það vita líka allir, að ráð-
herrar Sjálfstæðisflokksins eru
fastir fyrir, og munu ekki gefa sig
fyrr en í fulla hnefana. Þeir einir í
Sjálfstæðisflokknum vilja áfram-
haldandi samstjórn með Fram-
sókn og það kennir alls annars í
yfirlýsingum þeirra en hjá foryst-
unni sem gjarnan er kölluð ung,
en væri nær að segja bernska.
I viðtali við Albert Guðmunds-
son í Morgunblaðinu kemur þessi
algjöri skoðanamunur glöggt í
Ijós. ,Já, samstarfið við Fram-
sóknarflokkinn hefur verið mjög
gott, og ekkertyfirþvíað kvarta”.
Albert segir Sjálfstæðis-
flokkinn hafa algera yfirburði í
ríkisstjórninni. Hann hafi 6 af 10
ráðherrum, „80 til 86% útgjalda
ríkisins eru í höndum ráðherra
sjálfstœðismanna”. Með öðrum
orðum verður Albert nánast ekki
var við að Framsóknarmenn hafi
völd í ríkisstjórninni og er því að
vonum ánægður með samstarfið.
En engu að síður blasir sú staðr-
eynd við að meðal áhrifamanna í
Sjálfstæðisflokknum eru mjög
skiptar skoðanir um ríkis-
stjórnarsamstarfið. Ráðherrar
vilja sitja, en aðrir flokksmenn
vilja láta þá standa upp. Og hvort
skyldu nú ráðherrarnir hlýða
flokknum sínum?
Fyrirgreiðslu-
pólitíkusinn
í Morgunblaðsviðtalinu við
Albert gefa spurningarnar ekki
síður vísbendingu um ástandið í
Sjálfstæðisflokknum og Morgun-
blaðsviljann, heldur en svör fjár-
málaráðherrans. Nokkur dæmi:
„Ertu þá þessi dcemigerði fyrir-
greiðslupólitíkus?" „Ef þú eyðir
svona miklu af tíma þínum í að
sinna þörfum einstaklinga verður
þá þjóðarbúið ekki útundan hjá
fjármálaráðherra? er svona lagað
samboðið fjármálaráðherra?
Ertu þarmeð að frýja þig ábyrgð
afþessum auglýsingum ráðuneyt-
isins? Albert, ertu hégómlegur í
eðliþínu? Finnst þér gaman að fá
orður? Heldur þú, að þú njótir
sama trausts kjósenda í Reykjavík
og þú gerðir við síðasta prófkjör
Sjálfstceðisflokksins ?”.
Ög undir lok viðtalsins spyr
Morgunblaðið fjármálaráðherra
íslensku ríkisstjórnarinnar: „Er
eitthvað til íþví, að þú lesir mjög
lítið?” Það er að koma að kosn-
ingum.
-óg
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphóðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fróttastjórl: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Guðjón
Friðriksson, Helgi Guðmundsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, Mörður Árnason, Ólafur Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson,
Víðir Sigurðsson (íþróttir).
Ljósmyndlr: Einar Ólason, Einar Karlsson.
Útlit og hönnun: Filip Franksson, Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofuatjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Útbreiðslustjóri: Sigríður Pótursdóttir.
Auglýsingastjóri: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýsingar: Anna Guðjónsdóttir, Ásdís Kristinsdóttir,
Hreiðar Sigtryggsson.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Símavarsla: Margrót Guðmundsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmæður: Bergljót Guðjónsdóttir, ólöf Húnfjörð.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviijans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 30 kr.
Sunnudagsverð: 35 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 330 kr.
Afgreiðsla blaðsins er opin á laugardögum
frá kl. 9 til 12, beinn sími: 81663.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 26. mars 1985