Þjóðviljinn - 13.10.1985, Blaðsíða 12

i gamla Listamannaskálanum á Kjarvalssýningu: Kjarval glettist við Ijósmyndara og tekur af honum tækin.

Tveir meistarar: Kjarval og Jónas frá Hriflu.

Bókaútgófa
Kjarval var
ólíkindatól
Bók Indriða G. Porsteinssonar um Kjarval
komin út
Þann 15. október
næstkomandi, á aldarafmæli
Kjarvals, kemur út hjá Almenna
bókafélaginu bók sem mun bera
heitið „Jóhannes Sveinsson
Kjarval - ævisaga", en höfundur
hennar er Indriði G. Þorteinsson
rithöfundur.
„Ég byrjaði nú að kíkja í þetta
’76 en hóf skipulega vinnu um
áramótin ’83-’84. Þetta verða tvö
bindi, samtals um 670 blaðsíður
að lengd," sagði Indriði í samtali
við Þjóðviljann í tilefni af út-
komu bókarinnar.
„Þetta var geysilega mikil
vinna við gagnasöfnun og vanda-
málið var aðallega það að Kjar-
val var á svo mörgum stöðum við
vinnu sína, hann var mikið á
Austurlandi, Snæfellssnesi, já,
hann var eiginlega alls staðar. Ég
skrifa þessa bók sem ævisögu,
byrja á fæðingardegi Kjarvals og
rek síðan alla þræði sem hægt er
að ná utan um og mynda mann-
inn og málarann Kjarval. Ég hef
talað við geysimarga samtíðar-
menn hans, hef svona reynt að ná
í þá elstu og auk þess er inni í
þessu tilvitnanir í viðtöl sem voru
tekin við hann og í annað ritað
mál. Ég hef svona reynt að ná
velflestu, en Kjarval lifði lengi,
var fjörugur karakter, ef svo má
segja, og ég gerði það sem ég gat.
Og nú þegar maður er búinn að
skila þessu frá sér þá finnst manni
eiginlega að svona tvö bindi séu
enn eftir.“
Er mikið af myndum í bókinni?
„Já, það er nefnilega svolítið
óvenjulegt að það var tekið þó
nokkuð mikið af myndum af hon-
um á sínum tfma og sérstaklega í
kringum 1920. Ég hef reynt að
hafa þetta þannig að ein mynd sé
frá hverjum tíma, innan þess
tímaramma sem hann er málari
og auk þess eru líka myndir af
mörgum verkum hans. Þó náði ég
því miður ekki í mynd frá því þeg-
ar haldin var stór og mikil sýning í
Menntaskólanum á fimmtugsaf-
mæli hans, það virðist eitthvað
hafa farist fyrir að taka myndir
þá. Það er svolítið skrítið, því að
þetta var einn mesti listviðburð-
urinn á þessum tíma, árið 1935,
og mjög stór, forsætisráðherra
talaði þarna og fleira merkis fólk,
það er þá sem Kjarval er eigin-
Íega tekinn í guðatölu.“
Hver er munurinn á þessari bók
um Kjarval og öðrum bókum sem
um hann hafa verið ritaðar?
Indriði G. Þorsteinsson.
„Hann er töluverður. Fyrst og
fremst hafa aðrar bækur verið
viðtalsbækur við hann sjálfan, en
það sem ég geri er að ég skrifa
hreinlega ævisögu hans. Og þó
Kjarval hafi verið mikið ólíkinda-
tól og hafi sagt ýmislegt í þessum
viðtölum þá lét hann nú ekki allt
laust og þau bera svolítinn keim
af því. En ég hef rætt við marga
gamla vini hans og fengið hjá
þeim ýmsar upplýsingar. Eigin-
jega finnst mér að ég hafi ekki
skrifað þessa bók, heldur allir
þeir sem ég hef haft stuðning af
og talað við, mér finnst ég eigin-
lega bara vera eins konar saman-
tektarmaður!
En þetta hefur verið alveg
Ijómandi gaman og ég held að
það sé nokkur fengur í þessari
bók og sérstaklega fyrir þá sem á
eftir koma,“ sagði Indriði G. Þor-
steinsson rithöfundur að lokum.
-vd.
Sjónyarpsþóttur
Kjarval
er yfir-
þyrmandi
HrafnhildurSchram listfrœð-
ingur: Þetta er gífurleg vinna.
Hefur unnið að sjónvarps-
mynd um Kjarval alltþetta
ór. Verður sýnd ó nœstunni
Hrafnhildur Schram.
„Ég hef verið að vinna að
þessu allt þetta ár, og ég býst við
að myndin verði sýnd upp úr af-
mæli Kjarvals í haust" sagði
Hrafnhildur Schram listfræðingur
í samtali við Þjóðviljann, en
Hrafnhildur er umsjónarmaður
myndar sem sjónvarpið er aö láta
gera um líf og list meistara Kjar-
vals.
„Ég er komin með mikið efni,
svo að ég býst við að þetta verði
sýnt í tveimur hlutum sitt hvort
kvöldið, 45 mínútur í hvort
skipti. Þetta er mikið vandaverk,
það hefur í raun og veru enginn
listfræðingur hætt sér út í Kjarval
sem rannsóknarefni fyrr en á
þessu afmælisári, enda eru heim-
ildir um hann ekki miklar og dá-
lítið erfitt að vinna úr því sem
fæst. Við höfum farið á þá staði
sem hann vann mest á, til dæmis á
Kirkjubæjarklaustur, á Snæfells-
nes, austur á Hornafjörð og í
Hjaltastaðaþingá austur á Héraði
en þar átti Kjarval sumarhús sem
hann byggði sumarið 1950 og
dvaldi þar lengri eða skemmri
tíma á hverju sumri í ein 20 ár.
Það er svolítið athyglisvert að
hann málaði þó aldrei upp á
Húsafelli, sem var þó eins konar
Mekka listmálara á þessum tíma.
Ég held að hann hafi álitið að
Ásgrímur, sem var fyrsti mynd-
listarkennari hans,hafi verið bú-
inn að helga sér þann stað, og
Kjarvali hafi ekki þótt við hæfi að
fara inn á yfirráðasvæði hans. Og
að auki þótti honum alltaf best að
mála á Þingvöllum.
Það sem gerir manni svolítið
erfitt fyrir er að hann vann oft
upp eldri myndir og það gerir
tímasetningu oft erfiðari. En
hann er alltaf að koma manni á
óvart, Kjarval er yfirþyrmandi",
sagði Hrafnhildur Schram list-
fræðingur að lokum.
-vd.