Þjóðviljinn - 20.12.1985, Side 8

BÆKUR
Jóhannes Geir
Ný listaverkabók um málarann
Jóhannes Geir.
íslensk myndlist
Listasafn ASI
Fyrir skömmu kom út bók í
bókaflokki þeim sem nefnist ís-
lensk myndlist, um Jóhannes
Geir listmálara. Það er bókafor:
lagið Lögberg og Listasafn ASÍ
sem standa að útgáfunni. Þetta er
5. bókin í þessum veglega bóka-
flokki og eins og fyrri bækur er
hún prýdd fjölmörgum myndum
af listaverkum Jóhannesar Geirs,
myndum af iistamanninum og
fjölskyldumyndum. Bókin er 88
blaðsíðna stór og skrifa tveir höf-
undar ritgerðir um listamanninn.
Það eru þeir Sigurjón Björnsson,
sálfræðingur og æskuvinur Jó-
hannesar Geirs og Aðalsteinn
Ingólfsson listfræðingur.
Auk bókarinnar hefur verið
sett upp yfirlitssýning á verkum
Jóhannesar Geirs í Listasafni
ASÍ og mun hún standa fram til
21. desember. Þareru til sýnisóO
myndir frá ýmsum tímabilum í
list Jóhannesar Geirs; olíumál-
verk, pastelmyndir og teikning-
ar. Mörg verkanna á sýningunni
eru litprentuð í bókinni og því er
hér um sameiginlegan grundvöll
að ræða.
Eins og áður segir, þá eru rit-
gerðirnar í bókinni tvær. Sigur-
jón fjallar um bernsku Jlohann-
esar Geirs, ættarsögu hans og
lífið á Sauðárkróki, en Aðal-
steinn leggur mat á hina listrænu
hlið mála og fjallar um stöðu
listamannsins innan íslenskrar
myndlistar. Einhvern veginn er
það samt sem áður reyndin að
ritgerðirnar skarast og það um of.
Þannig verður texti Sigurjóns
helsti léttvægur og skortir þá dýpt
sem þarf til að draga upp ljósa
mynd af Jóhannesi Geir. Ætt-
fræðin verður of þung á metun-
um, en tilraun til sálfræðilegrar
úttektar virkar næsta yfirborð-
skennd.
Úr þessu reynir Aðalsteinn að
bæta og raunar kafar hann mun
dýpra í hugarfylgsni listamanns-
ins, en sálræn reynsla Jóhannesar
Geirs markar mjög list hans og án
vitneskju um hana er erfitt að
gera sér grein fyrir ýmsum þátt-
um í ævistarfi hans. Það er því
spurning hvort texta Sigurjóns sé
ekki ofaukið og ritgerð Aðal-
steins nægi sem úttekt á lista-
manninum. Skagfirsk ættfræði og
upplýsingar um hið margfræga
Veðramótskyn gera lítið til að
varpa ljósi á einstæða reynslu
málarans Jóhannesar Geirs.
Ritgerð Aðalsteins er m.ö.o.
þungamiðja bókarinnar. Að vísu
fara ansi margar blaðsíður í það
að lýsa sérstöðu Jóhannesar
Geirs í þeim sviptingum sem áttu
sér stað á öndverðum 6. áratugn-
um og kenndar eru við abstrakt-
ið, en persónulega reynslu lista-
mannsins á fyrstu árunum í
Reykjavík rekur Aðalsteinn af
röggsemi og tengir hana réttilega
þróun hans sem listmálara. Aðal-
steinn gerir e.t.v. einum of mikið
úr sérstöðu Jóhannesar Geirs, en
það kemur ekki að sök og er
raunar skiljanlegt, því varla hefði
hann fengist við að skrifa um
hann ef hann hefði ekki fundið
eitthvað sérstætt í list hans.
Umbrot og uppsetning bókar-
innar er til fyrirmyndar, þótt ég
sé fremur fylgjandi aðgreiningu
milli texta og myndefnis. Torfi
Jónsson hefur unnið verk sitt af
stakri smekkvísi og næmleik.
Frágangur er allur hinn vandað-
asti og litprentun með ágætum,
en einhvern veginn finnst mér
sem númera hefði mátt myndirn-
ar í bókinni, þótt e.t.v. sé slík
krafa smásmuguleg. Eigendalisti
í lok bókarinnar þjónar litlum til-
gangi einn og sér.
Bókin um Jóhannes Geir er
vönduð í alla staði, en nú fer
Jóhannes Geir
menn að lengja eftir bókum um lengi hafa verið látnir sitja á hak-
suma af átakamestu lista- anum.
mönnum þjóðarinnar, sem of HBR
Ephraim Kishon
Skrítnar
skepnur
Skopsögur
SUE TOWNSEND
VlMS'V*' (Adrian Mok
IngUíjörg BergþórsdöUlr þýddi
Pétur heiði
Guðbergur Bergsson heldur
áfram að veita til landsins
spænskættuðum menningar-
straumum og hcfur nú þýtt bók-
ina Pedro Paramo (Pe'tur heiði)
eftir mexíkanann Juan Ruifo.
Rulfo fæddist árið 1918 og var
gerður þjóðskáld í Mexíkó fyrir
fimm árum. Hann segist meðal
annars hafa orðið fyrir áhrifum af
íslenskum bókmenntum. Áður
hefur komið eftir hann á íslensku
Sléttan logar, einnig í þýðingu
Guðbergs.
Juan Preciado, söguhetjan, er
að leita föður síns og er þungt í
skapi, - hann hittir á leiðinni
hálfbróður, og þeir eiga ævintýr á
gönguför sinni, um föðurinn,
stórbónda, Súsönnu og elskhuga
hennar. Iðunn gefur út.
Morð í Höfn
Morð í myrkri heitir skáldsaga
um glæp og ástand í undir-
heimum Kaupmannahafnar eftir
danska þúsundþjalahöfundinn
Dan Turell, og er nýkomin út frá
Forlaginu.
Sögusviðið er Istedgata og ná-
grenni, viðskiptahverfi eiturlyfja
og holdlegs munaðar, - söguhetj-
an blaðamaður sem fer að grufla
útí morð og lendir í hringiðju
glæpagengja.
Dan Turell hafði ritað á sjötta
tug bóka þegar hann sneri sér að
spennusögum sem nú eru orðnar
sjö frá hans hendi. Forlagið
hyggst halda áfram útgáfu þeirra.
Þýðandi er Jón Gunnarsson.
Adrian
„Daddi"
Mole
Dagbókin hans Dadda heitir ís-
lensk þýðing bókar Sue
Townsend um Adrian Mole, sem
vakið hefur mikla athygli í heima-
landi sínu, Bretlandi.
Sagan er í formi dagbókar sem
Daddi 13 ára unglingur heldur.
Þarna opinberast „hinar
Ieyndustu hugrenningar tánings á
viðkvæmasta aldursskeiði" segir
útgefandi, Fjölvi, og dagbókar-
formið „gerir bókina innilega
einlæga og sprengjhlægilega".
Þýðandi er Björg Thoraren-
sen.
Kishon-kímni
Skrítnar skepnur heitir bók
með skopsögum eftir Ephraim
Kishon, þann sama og skrifaði
Hvunndagsspaug, sem kom út í
fyrra.
„Þessi bók Kishons er eins og
aðrar bækur hans kjarnyrt og
leiftrandi af kímni“ segir í frétt
frá Hörpuútgáfunni: „í henni eru
bráðsmellnar skopsögur um fjöl-
skylduna og „atvik“ sem flestir
þekkja."
Hörkutól
Út er komin bókin Hörkutól
stíga eftir dans eftir bandaríska
höfundinn Norman Mailer, einn
af kunnustu nútímahöfundum
þar í landi.
Sagan segir frá misheppnuðum
rithöfundi sem vaknar morgun
einn eftir langvarandi drykkju og
man fátt atburða, - en margt
bendir til að hann sé sekur um
morð af verra tæinu, og hefur
timbraði rithöfundurinn nú æðis-
gengna leit að vísbendingum um
hvað gerst hafi...
Mailer hefur samið ýmsar
metsölubækur, og hefur staðið
nokkur styr um hann í heima-
landi sínu. Margar bóka hans
hafa orðið uppistaða í kvikmynd-
ir, þar á meðal The Naked and
the Dead, og The Executioner’s
song, sem hann hlaut fyrir
Pullitzer-verðlaunin bandarísku.
Þýðandi er Árni Ibsen, útgef-
andi bókaútgáfan Nótt.
►