Þjóðviljinn - 12.01.1986, Blaðsíða 2

\iiku
skammtur
af eyrnayndi
Það er eiginlega soldið skrítið að ég skuli
núna fyrst, að afliðnum kvennaáratugnum, allt í
einu fara að leiða hugann að konum á vinnu-
markaðnum í gegnum tíðina.
Sannleikurinn er sá að ég hef yfir hátíðarnar
legið mest í kvennabókmenntum og það hefur
sjálfsagt orðið til þess, öðru fremur, að opna
augu mín fyrir því misrétti sem konan hefur orð-
ið að sæta frá upphafi vega.
Það var þó ekki fyrr en ég las í DV heilsíðu-
grein um símamey í New York, undir yfirskrift-
inni „ÉG ER BEST“, að ég fór að hugleiða
alvarlega hið ótrúlega vanmat samfélagsins á
hinum ýmsu umsvifum kvenna í aldanna rás.
Oft hefur okkur körlum verið legið á hálsi fyrir
að halda konum niðri, bæði í táknrænni og
bókstaflegri merkingu orðsins. Það er þó sönnu
nær að konur hafi sýnt ýmsum störfum stall-
systra sinna meira fálæti en nokkru sinni karlar.
Ekki er um það deilt, hver sé elsta starfsgrein
kvenna utan heimilisins, starfsgrein sem van-
metin er, lítilsvirt og fyrirlitin af konum, en í há-
vegum höfð og metin að verðleikum meðal
karla.
Þessi starfsgrein hefur blómstrað í aldanna
rás þrátt fyrir magnaða óvild þeirra fjölmörgu
kvenna sem hana ekki stunda og það eru karlar
sem hafa hafið hana til vegs en ekki konur.
Mörgum góðum manninum blöskraði að
Kvennasmiðjan, sem stóð fyrir kynningarsýn-
ingu á störfum kvenna í húsakynnum Seðla-
bankans í haust, skyldi ekki ætla elstu starfs-
grein útivinnandi kvenna einn einasta bás. Með
því hefði verið hægt að auka skilning samfé-
lagsins á eðli starfsins og hinum ýmsu afbrigð-
um þess.
Gaman hefði verið að fá að sjá fiman starfs-
kraft ástarinnar leika listir sínar í einum af bás-
um Kvennasmiðjunnar.
Þær konur sem verst settar eru í þessu starfi
eru tvímælalaust ófríðar konur og leiðir það
hugann að þeirri iðju, sem engin skil voru gerð í
Kvennasmiðjunni, en það eru fegurðarsam-
keppnirnar, sem eru orðnar umtalsverð starfs-
grein í landinu og enda brýnt fyrir konur, áður en
þær leita sér að vinnu, að fá að fá úr því skorið,
hvort þær eru Ijótar eða fallegar.
Starf gleðikvenna er talið jafngamalt
mannkyninu, eða jafnvel eldra, því gyðjur árs-
tíðanna í fornri goðafræði voru nefndar hórur,
hétu raunarDike, Eunomiaog Eirene. Þærvoru
verndarar reglu og siðgæðis, þó það ætti nú
eftir að breytast. Hora á latínu þýðir „tími“,
„Hora locoque consueto = á sama stað og
samatíma". Vitað er aðgleðikonurnutu umtals-
verðrar virðingar í Rómaríki, enda var fjárhirsl-
um Rómaríkis aflað tekna með rekstri hóru-
húsa, en fljótlega fór þó að syrta í álinn fyrir
þessari starfstétt, því hvað segir ekki Páll post-
uli í bréfi sínu til Kolosseumanna 3. kap. 5. versi:
„Deyðið því limina - hórdóm, saurlifnað, losta
og vondar fýsnir".
Hér gefst ekki kostur á að gera tæmandi út-
tekt á starfi gleðikvenna, en gífurleg bylting varð
á starfsháttum þessa vinnuhóps með símanum.
Líklegt er talið að símavændi hafi varla þekkst
fyrr en eftir að síminn hafði verið fundinn upp. í
dag er svo komið að talið er næsta vonlaust að
stunda starfið, nema bæði kúnninn og konan
hafi síma.
Hannesi Hafstein getum vér íslendingar
þakkað símann.
Sagt er að í kynferðismálum geti síminn flutt
fjöll og virðist fjölbreytnin í notagildi hans til að
sinna frumþörfum mannslíkamans nær ótak-
mörkuð. [ símanum er svo sannarlega hægt að
gera fleira en mæla sér mót. Hugsum okkur
hvað margur maðurinn hefur leyst tilfinninga-
vanda sinn með því að taka upp tólið, velja
númer og anda svo dónalega í símann.
Af þessum toga er hið merka brautryðjenda-
starf sem Inga Dal, miðaldra íslensk kona í
Bandaríkjunum, hefur að sögn Dagblaðsins
Vísis hafið í New York.
Á sokkabandsárum sínum var Inga (sem þá
hét nú eitthvað annað en Inga) litin meiri girnd-
araugum hér í bæ en almennt gerðist um ungar
stúlkur og ekki að ástæðulausu. Hugsanlegt er
að með árunum hafi æskublóminn fölnað.
Aldurinn hlífir fáum, ekki einusinni mér. En DV
færir okkur góðar fréttir af Ingu. Nú hefur hún
stigið það gæfuspor að verða eyrnayndi í stað-
inn fyrir augnayndi.
Hún talar semsagt fallega í símann við kyn-
ferðislega vannærða herramenn og hefur með
því unnið merkt brautryðjendastarf.
Nú bar svo við að símaborðið hjá Ingu bræddi
úr sér þegar Hófí varð alheimsfegurðardrottn-
ing og ættu menn að hafa það hugfast að það er
ekki bara grálúðan sem hækkar í verði þegar
við eignumst fegurðardrottningar heldur allur
fiskur, húðir og gærur, að ekki sé talað um
íslenskt hugvit.
Samkvæmt nýjustu fregnum í DV hefur Inga
nú fengið sér nýtt og fullkomið símaborð, sem á
að þola mörgum sinnum meira álag en það
fyrra, og ber að óska henni til hamingju með
það. Og þá ber og að þakka Dagblaðinu Vísi
fyrir það af hve mikilli alúð blaðið hefur kynnt
þennan nýja starfsvettvang fyrir konur í atvinnu-
leit.
En það sem mest er um vert: Þetta starf er
kjörið fyrir þær fjölmörgu konur sem útlitsins
vegna ekki hafa náð eðlilegum frama á vinnu-
markaðnum.
Ný tækifæri munu skapast og þessi gamli
söngur okkar karlrembusvínanna verða ótíma-
bær:
Matarbuskurnar munda tuskurnar
tjú,tjú, trallala
Hrista úr mottunum, hræra í pottunum
tjú, tjú trallala
Þræða sína beinu braut
bóna, þvo og elda graut
Hugsa mest um manninn sinn
manninn sem er húsbóndinn
Eru í sloppunum oní koppunum
tjú, tjú trallala
Skrúbba skítugt lín
skeina börnin sín
tjú, tjú trallala
Unaðslegt að elska þær
augun snör og nettar tær o.s.frv.
Vinnuréttur
í nýrri útgáfu
Á allra næstu dögum kemur út
í endurskoöaðri útgáfu bók
þeirra Arnmundar Backmans
og Gunnars Eydals lögmanna
um Vinnurétt. Bókin var fyrst
gefin út 1976 og hefur lengi
verið ófáanleg en þeir félagar
hafa síðastliðið ár unnið að
endurskoðun hennar í sam-
ræmi við breytt lög og ákvæði
í kjarasamningum frá fyrri út-
gáfu. Það er Mál og menning
sem gefur bókina út sem fyrr,
en hún hefur verið talin
nauðsynleg handbók fyrir
trúnaðarmenn og þá sem vilja
kynna sér lagaákvæði og
dóma um réttindi og skyldur
launþega og atvinnurekenda.
Þar er m.a. að finna útlistanir
á réttarstöðu manna sem sagt
er upp fyrirvaralaust eins og
nú er í brennidepli, og um
slysa- og veikindabætur, orl-
ofsréttindi og uppsagnarfrest
svo sitthvað sé nefnt. ■
MR 140 ára
Menntaskólinn í Reykjavík
heldur í vetur upp á 140 ára
afmæli sitt með glæsibrag.
Sigurður Pálsson hefur að
undanförnu samið gleðileik
einn mikinn um þessa merku
lærdómsstofnun og verður
hann fluttur síðar í vetur í til-
efni afmælisins. Leikstjóri
verður Þórhildur Þorleifs-
Sigurður skrifar gleðileik.
dóttir og er óhætt að segja að
menn bíði spenntir eftir þess-
ari svninau. ■
VSÍ og hvíti
minnihlutinn
Vinnuveitendur eiga mjög erf-
iða daga um þessar mundir
þar sem þeir eiga í sálarstríði
miklu fyrir Félagsdómi vegna
kröfu VSÍ um að uppskipunar-
og útskipunarbann Dags-
brúnar á vörur frá S-Afríku
verði dæmt ólöglegt.
Innflytjendur á vörum til
landsins frá S-Afríku hafa enn
ekki borið fram neinar kvart-
anir til Dagsbrúnar vegna
innflutningsbannsins og
Kaupmannasamtökin ásamt
verkalýðshreyfingu og kirkju
hafa farið fram á það við
landsmenn að kaupa ekki
vörur frá S-Afríku meðan ógn-
arstjórn hvíta minnihlutans er
þar við lýði. En allt um það,
þeir Magnús Gunnarsson
fráfarandi formaður VSÍ og
Þórarinn V. Þórarinsson ný-
skipaður arftaki knúðu fram
meirihluta í stjórn VSÍ um að
kæra Dagsbrún fyrir ólög-
legar aðgerðir.
Þegar frávísunarkrafa
Dagsbrúnar var dómtekin í
vikunni var lögmanni VSÍ
Kristjáni Þorbergssyni
mikið niðri fyrir og sótti hart að
Dagsbrún fyrir bannið en sór
jafnharðan að alls ekki mætti
túlka málssókn Vinnuveit-
enda sem stuðningsyfirlýs-
ingu við stjórn hvíta minnihlut-
ans íS-Afríku. Eða hvað???B