Þjóðviljinn - 16.04.1986, Blaðsíða 5

DJðÐVIUINN
Umsjón:
Lúðvík Geirsson
Libýuárásin
Ályktun ríkisstjómar máttlaus
Pingmennfordœma árásir Bandaríkjanna á Tripóli harðlega. Viðbrögð ríkisstjórnar bœði of sein og of
lin. Hjörleifur Guttormsson: Islendingar ábyrgirsem aðilar að Nato
Loftárás Bandaríkjamanna á
Líbýu í fyrrinótt setti stórt mark á
umræður um skýrslu utanríkis-
ráðherra á alþingi í gær. Ráðherr-
ann sjálfur vék fáum orðum að
árásinni, sagði Gaddafi veita al-
þjóðahryðjuverkamönnum hæli
og stuðning, en aðgerð Banda-
ríkjamanna væri ekki til þess fall-
in að uppræta hryðjuverk. Síðan
las hann ályktun ríkisstjórnarinn-
ar frá í gærmorgun. Þingmenn
annarra flokka tóku mun dýpra í
árinni í gagnrýni sinni og fordæm-
ingu á árásum Bandaríkjamanna
og Páll Pétursson þingflokksfor-
maður Framsóknarflokksins
sagði að ályktun ríkisstjórnarinn-
ar hefði mátt vera skorinorðari.
Hjörleifur Guttormsson full-
trúi Alþýðubandalagsins í utan-
ríkismálanefnd sagði í ítarlegri
ræðu sinni, að sú staða sem nú
væri komin upp við Miðjarðarhaf
á ábyrgð Bandaríkjamanna,
sýndi hve skammt gæti orðið í
ragnarök. íslendingar væru að
sínu leyti ábyrgir fyrir því fólsku-
verki sem framið hefði verið, sem
aðilar að hernaðarbandalaginu
NATO. Aðstaða þess bandalagsí
Bretlandi hefði verið notuð sem
bækistöð fyrir árásarflotann.
Réttlæting og
stuðningsyfirlysing
við NATO
—1986 hefur verið lýst sem sér-
stöku friðarári Sameinuðu þjóð-
anna. Forysturíki NATO ræðst
gegn sjálfstæðu ríki og réttlætir
gjörðir sínar sem sjálfsvörn og
vitnar sérstaklega til 51. greinar
sáttmála Sameinuðu Þjóðanna
sem er nákvæmlega sú sama grein
og Matthías Á. Mathiesen utan-
ríkisráðherra vitnar til í skýrslu
sinni sem sérstaka stuðningsyfir-
lýsingu við NATO, sagði Hjör-
leifur. —Árásin er sögð til að
draga tennur úr hryðjuverka-
mönnum. Ætli bandaríska þjóðin
samþykki það þegar hún sér af-
leiðingar þessarar herferðar gegn
almennum borgurum og er-
lendum sendiráðum?
Hjörleifur ræddi sérstaklega
um máttlausa yfirlýsingu
stjórnvalda og minnti á tillögu þá
er hann lagði fyrir utanríkismála-
nefnd í fyrradag þar sem varað
var við árásum á Líbýu. —Utan-
ríkismálanefnd sá sér ekki fært að
taka afstöðu til málsins og svaf á
því. Þannig fékk rödd íslands
ekki að hljóma í tíma, til að vara
við. Svona má Alþingi ekki
bregðast við í stórmálum. Al-
þingi verður að láta rödd friðar
og sátta tala á meðan enn er tími
til, sagði Hjörleifur ma.
Leikur að eldi
Kjartan Jóhannsson A, sagði
að árásin á Líbýu væri sannarlega
fordæmanleg á sama hátt og
menn fordæmu með hörðustu
orðum alla hryðjuverkastarf-
semi. —Það er ekki líklegt að sú
leið sem Bandaríkjamenn hafa
valið sé til farsælda, heldur dragi
hún á eftir sér slóða. Hér leika
menn sér að eldi. Þetta eru sorg-
leg tíðindi og ég fordæmi þessa
árás, sagði Kjartan.
Treysti varlega
á Bandaríkin
Páll Pétursson þingflokksfor-
maður Framsóknarflokksins,
sagði að Bandaríkjamenn hefðu
gert fólskuárás á Libýu og það
væri siðferðilegur háski að ganga
til samstarfs við þjóð sem gripi til
slíkra örþrifaráða. —Það verður
að treysta varlega á leiðsögn
Bandaríkjanna. Ronald Reagan
hefur sannfært menn með þessari
framkomu sinni að hann er ekki
fær um að hafa leiðsögn fyrir
heiminum, sagði Páll. Þetta ör-
þrifaráð réttlættist ekki af hryðj-
uverkum Libýumanna, heídur
hvetti til áframhaldandi hryðju-
verka. Þá tók Páll sérstaklega
fram að hann teldi ályktun ríkis-
stjórnarinnar hafa mátt vera
skorinorðari.
Oabyrgt og rangt
Guðrún Agnarsdóttir Kl, sagði
umræðuna um skýrslu utanríkis-
ráðherra vera í skugga voðaat-
burða liðinnar nætur. Árásin
hefði verið gerð þvert gegn vilja
ráðamanna EBE og einnig eftir
hótanir Gaddafis um gagnárásir,
jafnvel þótt það myndi kosta 3ju
heimsstyrjöldina. —Þetta er að-
eins eitt dæmið um hversu óábyrg
og röng ákvörðun hefur hér verið
tekin, sagði Guðrún. Hún sagði
um ályktun ríkisstjórnarinnar að
þar hefði ekki eingöngu átt að
harma atburðinn, heldur
gagnrýna hann harðlega og for-
dæma.
Umræðum var frestað um hálf
átta í gærkvöld en þeim var fram-
haldið síðar um kvöldið og stóðu
þær langt fram eftir. Fjöldi þing-
manna var á mælendaskrá, þar á
meðal fulltrúar Bandalags jafn-
aðarmanna og þingflokks Sjálf-
stæðisflokks svo og þingmenn Al-
þýðubandalagsins þeir Svavar
Gestsson og Steingrímur J. Sig-
fússon. Nánari grein verður gerð
fyrir ræðum þeirra svo og hinni
ítarlegu ræðu Hjörleifs Gutt-
ormssonar síðar. —lg.
Sjávarrannsóknir
Rannsoknir á botnlægum tegundum
Pingmenn Alþýðubandalagsins vilja að gerðar verðiskipulegar
rannsóknir á botnlœgum tegundum á grunnslóð til að auðvelda veiðar
Hjörleifur Guttormsson og
flestir aðrir þingmenn Alþýðu-
bandalasgsins hafa lagt til að
ríkisstjórnin beiti sér fyrir því, að
fram fari skipulegar rannsóknir á
botnlægum tegundum á
grunnslóð og kortlagning slíkra
miða til að auðvelda veiðar, ekki
síst innfjarðar. Gerð verði áætl-
un um þetta verkefni með það í
huga að Ijúka slíkum yfirlitsrann-
sóknum á næstu fimm árum og til
þess veitt sérstakt fjármagn úr
ríkissióði, í fyrsta sinn á fjár-
lögum 1987.
í greinargerð frumvarpsins
segir að vaxandi áhugi sé á að
hagnýta fleiri tegundir sjávardýra
hér við land en verið hefur, til
veiða og vinnslu. Skipulegar
rannsóknir innfjarðar og víðar á
grunnsævi þurfi að koma til svo
að skipulegar veiðar geti hafist á
ýmsum botndýrum sem lítið eða
ekkert hafa verið nýtt til þessa.
Hér er m.a. um að ræða tegundir
svo sem trjónukrabba, beitukóng
kúfskel, krækling, öðu, „báru-
skeljar" og ígulker.
Með þingsályktunartillögunni
fylgir ritgerð Hrafnkels Eiríks-
sonar fiskifræðings um rannsókn-
ir á botnlægum hryggleysingjum
á fjörðum og flóum hérlendis.
Koma þar fram mikilsverðar mála og rannsóknarþörf.
ábendingar um stöðu þessara —lg.
Framhaldsskólafrumvarp
Stefnt að valddreifingu
Ragnar Arnalds, Helgi Seljan og Skúli Alexandersson leggjafram ítarlegtfrumvarp umframhaldsskóla. Dregist úr hömlu
aðsetja heildarlöggjöf. Dregið verðiúr einhliða ákvörðunarvaldi menntamálaráðuneytis.
Þingmenn Alþýðubandalags-
ins, Ragnar Arnalds, Helgi Selj-
an og Skúli Alexandersson, hafa
lagt fram ítarlegt frumvarp um
framhaldsskóla. í greinargerð
með frumvarpinu benda flutn-
ingsmenn á að dregist hafi úr
hömlu að setja heildarlöggjöf um
framhaldsskóla. Vanræksla lög-
gjafans í þessu efni hafi tafið
æskilega þróun framhalds-
menntunar og jafnframt valdið
margs konar vandkvæðum og
óvissu varðandi starfsemi og
rekstur framhaldsskólanna.
„Frekari töf á því að hafist verði
handa um skipulega uppbygg-
ingu framhaldsmenntunar, mun
hafa ófyrirsjáanlegar afleiðingar
fyrir skólastarf í landinu og þá
sem leggja stund á framhalds-
nám. Með löggjöf þarf þegar að
Áhrif heimamanna á stefnumótun og stjórnun stóraukin
Stefnt er að verulegri vald- studdi á sínum tíma meginstefnu
dreifingu í málefnum framhalds- framhaldsskólafrumvarpsins frá
skólans. Landinu er skipt í 9 annu 1976 en aðeins vantaði
fræðsluumdæmi á framhalds- herslumunmn a að það frumvarp
að marka helstu skipulagsdrætti
framhaldsskólastigsins. “
Samfélagslegt
úrlausnarefni
Frumvarpið byggir á þeirri al-
mennu stefnu að framhalds-
menntun sé samfélagslegt úr-
lausnarefni. Afnumin er sú mis-
munun sem verið hefur milli
verknáms og bóknáms að því er
varðar þátttöku ríkisins í fjár-
mögnun skólahaldsins. Ein
veigamesta breytingin í frum-
varpi þeirra félaga felst í því að
dregið er mjög úr einhliða ák-
vörðunarvaldi menntamálaráðu-
neytisins og að sama skapi eru
aukin áhrif fræðsluumdæmanna á
stefnumótun og stjórnun fram-
haldsmenntunar.
skólastigi og fer 9 manna lýðkjör-
ið fræðsluráð í hverju umdæmi
stjórn á uppbyggingu skóla og út-
deilingu fjármagns til viðkom-
andi umdæmis en jafnframt er
sjálfsforræði hvers skólasamfé-
lags aukið að því er varðar innra
starf skólans. Þá er í frumvarpinu
lagður grunnur að því að fjar-
kennsla geti orðið gildur þáttur í
framhaldsnámi.
Frumvarp þetta um framhalds-
skóla er að mörgu leyti afrakstur
af þróttmiklu starfi starfshóps
sem starfaði á vegum Alþýðu-
bandalagsins veturinn 1984 -85
um málefni framhalds-
menntunar. Alþýðubandalagið
yrði lögfest á árunum 1978 -79
þegar Ragnar Arnalds fór með
embætti menntamálaráðherra.
Brenglað gildismat
í niðurlagi greinargerðar frum-
varpsins er bent á að þeirrar til-
hneigingar gæti hér á landi sem
annars staðar, að litið sé á
skólann sem hluta af markaðs-
kerfi, menntun sé vegin á mælis-
tiku taps og gróða. „Slík viðhorf
eiga ekkert skylt við það sjálf-
sagða stefnumið að nýta
skynsamlega alla þætti sem
tengdir eru skólastarfi heldur
styðjast þau við það brenglaða
gildismat að menntun lúti lög-
málum vöruframleiðslu, hana sé
hægt að kaupa eins og hvert ann-
að góss hjá þeim sem best býður.
í þessari hugmyndafræði hefur
sjálft inntak menntunarinnar
gleymst. Um leið og vinna ber að
hagkvæmni í rekstri framhalds-
skóla þarfa að bægja þeirri hættu
frá að markaðshyggja og einsýni
ráði ferðinni varðandi hlutverk
skóla og þróun menntamála. Að-
eins vakandi almennisálit og sam-
staða þeirra, sem vilja efla
skólann sem vettvang fyrir þekk-
ingarleit og skapandi uppeldis-
starf, getur hindrað slíka öfug-
þróun og veitt brautargengi hug-
myndum og tillögum sem miða
að betri skóla,“ segir í niðurlagi
greinargerðarinnar með þessu
frumvarpi um framhaldsskóla.
—lg-
• Miðvikudagur 16. apríl 1986 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5