Þjóðviljinn - 06.06.1986, Page 4

Grandahneykslið
Meðal þeirra mála sem mestur styrr stóð um
fyrir borgarstjórnarkosnin^arnar í síðustu viku
voru málefni Granda hf. I fyrstu snerist deilan
um Granda að verulegu leyti um þau vinnu-
brögð sem Sjálfstæðisflokkurinn beitti til að
bjarga eigendum ísbjarnarins, en til þess var
Grandi hf. stofnaður. Ærnu fé var eytt úr sjóðum
borgarbúa í því skyni.
Þegar nær dró kosningum kom hins vegar í
Ijós að aðrir maðkar voru í mysu Granda og
borgarstjórnarmeirihluta Sjálfstæðisflokksins. I
Ijós kom, að skömmu fyrir kosningar hafði aðal-
fundur Granda hf. verið haldinn í kyrrþey. Svo
mikil leynd hvíldi yfir fundinum, að Ragnar Júl-
íusson, stjórnarformaður Granda hf. neitaði að
staðfesta það við bæði blaðamenn og borgar-
ráðsmenn að fundurinn hefði verið haldinn.
Sömuleiðis neitaði hann að ræða málefni
Granda hf. við blaðamenn, þrátt fyrir að fyrir-
tækið sé að 77,5 prósentum í eigu borgarinnar.
í kjölfar þessa neitaði síðan borgarstjóri að
leggja fram reikninga Granda hf. fyrir þann tíma
sem fyrirtækið starfaði á síðasta ári, fyrr en eftir
kosningar. Flesta renndi auðvitað grun í að
borgarstjóri og Sjálfstæðisflokkurinn væri með
þessu að fela stórfellt tap á fyrirtækinu, sem
flokksmálgagnið, Morgunblaðið var búið að
mæra sem eitt stórkostlegasta fyrirtæki sinnar
tegundar á landinu. Nú hefur komið á daginn að
þetta var rétt. Borgarstjóri og félagar hans í
Sjálfstæðisflokknum tóku um það ákvörðun að
tjaldabaki að geyma birtingu reikninganna
framyfir kosningarnar. Ástæðan var einfaldlega
sú, að staðan hjá Granda á því tímabili sem
reikningarnir náðu til, var hrikaleg.
Samkvæmt rekstrarreikningi var tapið rúmar
22 miljónir króna á tímabilinu 17. nóvember til
31. desember á síðasta ári, eða rúm hálf miljón
á dag. Ekki hafa fengist greinagóðar uppiýsing-
ar um tapið á þessu ári, en samkvæmt áreiðan-
legum heimildum er talið að það geti numið
tugum miljóna á yfirstandandi ári.
Þetta var það sem borgarstjóri þorði ekki að
láta íbúa Reykjavíkur vita fyrir kosningar, vegna
þess að hann hefur stöðugt staðhæft að Grandi
væri í mjög góðu lagi. Þessu hélt hann meðal
annars fram í sjónvarpsþætti kvöldið fyrir kosn-
ingar. Nú er semsagt allt annað komið á daginn.
Staðreyndin er sú, að staða hins nýja fyrir-
tækis er orðin mun verri en staða BÚR var fyrir
sameiningu. Það eru sorgleg tíðindi, miðað við
öll fögru orðin sem borgarstjóri lét falla við stofn-
un Granda.
Það er rétt að rifja upp, hvernig Grandi varð til.
Kveikjan að því er auðvitað áralöng andspyrna
Sjálfstæðisflokksins gegn Bæjarútgerðinni, og
um árabil hefur það verið á stefnuskrá flokksins
að leggja hana niður með einhverju móti. Þegar
Ijóst var, að ísbjörninn, sem var í eigu áhrifa-
manna í Sjálfstæðisflokknum var á niðurleið, þá
var ákveðið að baki flokkstjalda í Sjálfstæðis-
flokknum að bjarga honum með því að sameina
hann við Bæjarútgerðina. Það var ákveðið, og
sú ákvörðun fékkst ekki einu sinni rædd í borg-
arstjórn. Hún var einungis birt með konunglegri
tilskipun frá borgarstjóra á baksíðu Morgun-
blaðsins. Bæjarútgerðin var lögð niður, og Is-
birninum var bjargað með stofnun Granda.
Reykvíkingar þurftu að taka á sig verulegar
byrðar, en flokksgæðingunum var bjargað.
Neitun borgarstjóra á birtingu reikninga
Granda var auðvitað í stíl við upphafið. Sjálf-
stæðisflokkurinn ákvað að geyma þá framyfir
kosningar einungis vegna þess að þeir sýndu
svo slæma stöðu hjá þessu umdeilda fyrirtæki
sem fiokkurinn átti frumkvæði að.
Málefni Granda hf. eru á öllum stigum ein-
stakt dæmi um skýra misbeitingu valds Sjálf-
stæðisflokksins. Þau eru lýsandi fyrir starfs-
hætti þess flokks, engu síður en kaupin á Ölfus-
vatni.
-ÖS
KUPPT OG SKORIÐ
Erindi
Dorisar Lessing
í fyrradag er birt í Tímanum
umsögn um nýútkomna íslenska
þýðingu Birgis Sigurðssonar á
fyrstu skáldsögu ágæts rithöfund-
ar, Dorisar Lessing, sem hingað
kom á vegum Listahátíðar. Hún
heitir „Grasið syngur“. Þar segir
frá því að svartur þjónn drepur
hvíta húsmóður sína og rakinn er
af mikilli kunnáttu og sjaldgæfu
næmi aðdragandi þerira ótíð-
inda. En gagnrýnandinn ber fyrir
sitt leyti fram þessar spurningar
hér:
„Líka má spyrja hvaða erindi
bók utn þetta efni eigi til okkar
íslendinga í dag. Hún erfrá tíma-
bili sem er okkur fjarlœgt bœði í
tíma og rúmi. Spurningin er líka
hvort vandamál hvíta minnihlut-
ans í Ródesíu á síðustu tímum ný-
lendutímabilsins sé málefni sem
snertir okkur mjög beint. Pess
vegna má segja að hún eigi ekki
erindi út á markaðinn hér nema
sem söguleg heimild. “
Þetta er satt að segja mjög
skrýtin kenning.
Saga Dorisar Lessing fjallar
um það, hvernig kynþáttakúgun
tortímir mennskum eiginleikum
bæði húsbænda og þræla. Hvern-
ig í ósköpunum kemst gagnrýn-
andi að þeirri niðurstöðu að slíkt
komi okkur ekki við? Hvaða rök-
semdir eru það gegn skáldsögu að
hún fjalli um efni sem „er fjar-
lægt okkur bæði í tíma og rúmi“?
Margfalt fjarlægari í tíma var
Nafn rósarinnar eftir Umberto
Eco. Ætti Patrick White ekkert
erindi „á markaðinn“ af því að
Ástralían hans er enn lengra
burtu en Ródesía?
Og hver segir að Ródesía sé
liðin tíð? Heimurinn er fullur af
fréttum frá Suður-Afríku, svo
eitt dæmi sé nefnt, og það samfé-
lag er vitanlega sama eðlis og Ró-
desía var.
Doris Lessing talaði á dögun-
um um skáldsöguna sem upplýs-
ingamiðil. Hún minnti á hinar
miklu skáldsögur Rússa, sem
meðal annars leyfa okkur að vita
hvernig rússneskt samfélag var,
fyrir hverju það gekk. Grasið
syngur fræðir menn m.a. um það
hvernig stendur á þeim tíðindum
sem nú berast frá Suður-Afríku.
Um leið og sagan er margt annað,
vitaskuld.
Mogginn er
gramur
Pólitíkin heldur áfram of hið
sama far og þá ekki síst með því
móti, að Framsóknarflokkurinn
er í endurhæfingu af því tagi sem
kenna má við sjálfssefjun: við
unnum, af því við fengum meira
fylgi en skoðanakannanir spá.
En einna athyglisverðast af
því, sem í blöðum sést nú, er
leiðari Morgunblaðsins í fyrradag
sem heitir „Haidið til vinstri?“.
Þar er lýst miklum áhyggjum af
því, að oddvitar og aðrir tals-
menn Alþýðubandalags og Al-
þýðuflokks hafa í vaxandi mæli
fjallað um nauðsyn nánari sam-
starfs þessara flokka tveggja á
ýmsum sviðum. Yfir þessu er
Morgunblaðið sárt og reitt og
segist efa það mjög að t.d. þeir
sem greiddu Alþýðuflokknum at-
kvæði í kosningunum um daginn
hafi verið að skrifa undir ein-
hverskonar vinstristefnu. Blaðið
segir með nokkrum þjósti:
„Miklu líklegra er að háttvirtir
kjósendur hafi verið með hugann
við bónorð Jóns Baldvins Hanni-
balssonar, formanns Alþýðu-
flokksins, til Sjálfstœðismanna.
Af því sem Jón Baldvin hefur
sagt, eftir að hann var kjörinn for-
maður Alþýðuflokksins, sitja þau
orð hans áreiðanlega helst eftir í
huga almennings, að Alþýðufl-
okkurinn eigi að setjast með Sjálf-
stœðisflokknum í ríkisstjórn".
Morgunblaðið er náttúrlega í
anda síns venjulega hroka
gagnvart smælingjum í pólitík, að
gefa það til kynna, að ef að Al-
þýðuflokkurinn ekki makki rétt í
viðreisnarmynstri, þá sé hægur
vandi að endurheimta það fylgi,
sem hann eins og fékk að láni
núna! Sá sem er ekki með mér,
segir Mogginn, hann gengur er-
inda kommanna. Eða eins og
leiðarinn segir, eftir að vitnað er
til Alþýðublaðsins um aukið sam-
starf Á-flokkanna:
„Sú spurning vaknar hvort Jón
Baldvin Hannibalsson séþessarar
skoðunar? Sé svo á hann að segja
kjósendum Alþýðuflokksins það
umbúðalaust, að atkvœði greitt
flokknum sé stuðningur við Svav-
ar Gestsson og Alþýðubandalag-
ið“.
Hér sýnist í uppsiglingu nokk-
ur tilvistarvandi fyrir Jón Bald-
vin. Og Alþýðublaðið vill fyrir
sitt leyti hjálpa formanninum til
að leysa hann með því að vísa frá
sér eindregið freistingum og hót-
unum. Það segir í leiðara í gær:
,Jafnaðarmenn munu láta hót-
anir Morgunblaðsins sem vind
um eyru þjóta. Að þessu sinni
mun sjálfstæðismönnum ekki tak-
ast að deila og drottna. Jafnaðar-
menn og verklýðssinnar œtla sér
að verða það stjórnmálaafl sem
lítilsvirðandi og móðgandi um-
mœli Morgunblaðsins geta engin
áhrif haft á“.
Það er langt síðan, finnst
manni, að Alþýðublaðið hefur
talað með slíku sjálfstrausti.
-ÁB
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Utgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphéðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: öskar Guðmundsson.
Fréttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: G’arðarGuðjónsson, Guðlaugur Arason (Akureyri), lng-t
ólfur Hjörleifsson, Kristín Ólafsdóttir, Lúðvík Geirsson, Magnús H.
Gíslason, Mörður Árnason, Sigurdór Sigurdórsson, Sigurður Á. Frið-I
þjófsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir), Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndir: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlit: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Útbreiðslustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Hörður Jónsson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6 símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðvlljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 40 kr.
Helgarblöð: 45 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 450 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 30. maí 1986