Þjóðviljinn - 19.09.1986, Blaðsíða 2

“SPURNINGIN"
Finnst þér að leyfa eigi
útlendingum að eiga
meirihluta í íslenskum
fyrirtækjum?
Margrét Þrastardóttir,
afgreiðslustúlka.
„Nei það finnst mér ekki. Þetta er
íslenskt þjóðfélag og sjálfstætt
ríki og því er engin ástæða til að
hleypa útlendingum inn í íslenskt
atvinnulíf".
Sigurbjörg Sæmunds-
dóttir,
starfar í þvottahúsi.
„Það finnst mér ekki, a.m.k. ekki
meirihluta. Mér finnst að íslend-
ingar eigi aö eiga sín fyrirtæki
sjálfir".
Valur Arnórsson,
markaðsfulltrúi.
„Já, það finnst mér. Ég held það
geti eflt íslenskt atvinnulíf og þarf
ekki að hafa slæmar afleiðingar
ef haft er eftirlit eða góð stýring".
Sveinn Kristinsen,
kaupmaður.
„Nei ég er frekar á móti því og
mér finnst að íslendingar eigi að
ráða sínum fyrirtækjum. A.m.k.
verður það að vera á hreinu að
Islendingar geti komið útlending-
um frá ef þeir ganga of langt".
Sigríður Jónsdóttir,
húsmóðir.
„Mér finnst það allt í lagi og finnst
ekki veita af að fá pening inn (
landið. Ég óttast engar nei-
kvæðar afleiðingar".
FRÉTTIR
Stofnun Silfurbergs hf
Wallenberg er kominn!
Ríkasta ætt Svíþjóðar undirbýr fjárfestingar á íslandi.
Hyggur á yfirráð yfir líftækniiðnaðinum. Hver erþessi Wallenberg
og til hvers œtluðust Ijósmœðurnar hjá Próunarfélaginu?
Þróunarfélag íslands hefur
stigið sín fyrstu skref í viðleitni
sinni til að efla íslenskt atvinnulíf.
Fjölmiðlar skýrðu frá því í gær að
félagið hefði beitt sér fyrir stofn-
un Fjárfestingarfélagsins Silfur-
bergs hf en tilgangur þess er „að
stuðla að eflingu íslensks at-
vinnulífs með því að leggja fram
hlutafé í nýjum fyrirtækjum á ís-
Iandi“.
Þetta nýja fyrirtæki er að 60% í
eigu ríkasta manns Svíþjóðar,
Peter Wallenberg, sem leggur til
15 miljónir íslenskra króna. Til
viðbótar leggur Þróunarfélagið
fram 5 miljónir króna og þrír
hluthafar afgang hlutafjárins eða
5 miljónir. Þeir eru Jón Magnús-
son stjórnarformaður Rönning
hf, Hagvirki hf og Guðmundur
Á. Birgisson bóndi á Núpum í
Ölfusi en hann rekur einnig garð-
aþjónustu í Kópavogi.
Hlutverk
Þrounarfélagsins
Þróunarfélag íslands var stofn-
að eftir erfiðar fæðingarhríðir á
grundvelli laga frá vorinu 1985.
Markmið félagsins er að örva ný-
sköpun í íslensku atvinnulífi og í
2. grein laganna segir m.a. að í
því sambandi eigi sérstaklega að
kveða til innlenda aðila. Nú
bregður svo við að 1. verkefni fé-
lagsins er að stofna fyrirtæki í
eigu útlendinga og því er spurn-
ingin hvort sú ráðstöfun er í sam-
ræmi við yfirlýstan tilgang félags-
ins og hvort það ráðslag stenst
yfirleitt íslensk lög.
Brandari ársins!
Hjörleifur Guttormsson
fyrrum iðnaðarráðherra sagði í
samtali við Þjóðviljann í gær að ef
hér væri ekki fúlasta alvara á bak
við liti þetta frumkvæði Þróun-
arfélagsins út eins og brandari.
„Við vitum að iðnaðarráðherra,
Albert Guðmundsson er með
frumvörp á borðinu sem ætlað er
að opna allar gáttir fyrir útlendu
fjármagni. Hins vegarskulum við
ekki gleyma því í þessu sambandi
að stofnun Silfurbergs hf. er á
ábyrgð Steingríms Hermanns-
sonar forsætisráðherra og spurn-
ingin hvort hann er með þessu að
plægja akurinn fyrir frekari fram-
kvæmdir í þessa veru,“ sagði
Hjörleifur ennfremur.
Ætla í
líftækniiðnað
Orðalagið í lögum Silfurbergs
hf er ákaflega loðið. Hitt er vitað
að einn aðaltilgangur félagsins er
að fjárfesta í vaxtarbroddi ís-
lensks atvinnulífs og þegar mun
ákveðið að hið nýja félag stofni
fyrirtæki í líftækniiðnaði. Það fyr-
irtæki mun eiga að heita Silfurgen
hf. og vera staðsett á Reykjanesi.
Allir þeir sem hafa kynnt sér
möguleikana á sviði líftækni vita
að þar er fundið fé og það er
greinilegt að útsendarar
Wallenberg-auðhringsins hafa
kynnt sér þau mál vel. En hver er
þessi Wallenberg?
Ríkastir allra
Fjölskyldan Wallenberg lagði
grunninn að veldi sínu á kreppu-
árunum. Upphafið má rekja allt
aftur til þess að André O. Wall-
enberg stofnaði Stokkhólms En-
skilda bankann árið 1856. Bank-
inn óx og dafnaði og varð fljót-
lega sterkasta bankastofnun í
allri N-Evrópu. Sonur hans,
Markús Wallenberg lagði grunninn að veldi Wallenbergættarinnar, en Gunn-
laugur Sigmundsson er stjórnarformaður nýjasta Wallenberg-fyrirtækisins á
fslandi.
Knut tók við stjórnartaumunum
og fór auk þess út í pólitík og varð
m.a. utanríkisráðherra Svíþjóðar
1914-17. Hálfbróðir Knuts varð
síðar höfuð ættarinnar og eftirlét
tveimur sonum sínum stjórnina á
kreppuárunum, þeim Jakobi og
Markúsi. Og það var undir stjórn
þeirra bræðra sem hjólin fóru að
snúast. Þeir hófu að fjárfesta í
fyrirtækjum sem stóðu illa og
nutu þess í algleymi kreppunnar
að hafa bankafjármagn á bak við
sig til að kaupa hlutabréf. Varð
Wallenberg-ættin ríkasta fjöl-
skylda Svíþjóðar og var sagt um
hana að það sem sænska ríkið ætti
ekki væri eign Wallenberganna!.
Fjárfest erlendis
Þeir bræður Jakob og Markús
stóðu með pálmann í höndunum
þegar hjól atvinnulífsins fóru að
snúast í Svíþjóð eftir kreppu.
Með náinni samvinnu við stjórn-
endur sænska jafnaðarmanna-
flokksins, sem þeir studdu til
valda árið 1932, eignuðust þeir
brátt það í sænsku efnahagslífi
sem ríkið hafði ekki umráð yfir.
Brátt kom að því að litla Svíþjóð
dugði ekki til fjárfestinga og því
var heimurinn allur lagður undir.
Auk þess að eiga stærsta banka
Svíþjóðar, sem nú heitir raunar
Skandinaviska Enskilda banken
og fjárfestir sem slíkur víða um
heim eiga þeir Wallenbergar
meirihluta eða verulegan hluta í
fyrirtækjum eins og Atlas Copco,
en það á dótturfyrirtæki m.a. í
Bandaríkjunum, Zaire, Zimba-
bwe og Bretlandi, ASEA, LM
Ericson símafyrirtækinu, Elect-
rolux, SAS flugfélaginu, Dagens
Nyheter stærsta blaði Svíþjóðar
og raunar einnig Expressen, SKF
stálfyrirtækinu, SAAB og Scania
Vabis, Broströms skipasmíða-
stöðinni og ESAB stórfyrirtæk-
inu svo fáein séu nefnd. Og nú
hefur Silfurberg hf. hér uppi á
Fróni bæst í hópinn.
Tengslin víða
Peter Wallenberg, sá sem á
60% hlutafjár í Silfurbergi hf er
sonur fyrrnefnds Markúsar,
fæddur árið 1929. Curt Nicolin,
fýrrum formaður sænska vinnu-
veitendasambandsins og núna
háttsettur innan OECD en jafn-
framt forstjóri nokkurra Wallen-
bergfyrirtækja, er einn stjórnar-
manna Silfurbergs. Hann er jafn-
framt einn eigenda laxeldisfyrirt-
ækisins Silfurlax í Ölfusi. Það fyr-
irtæki er að Núpum þar í sveit og
bóndinn þar heitir einmitt Guð-
mundur A. Birgisson, sá sami og
er í stjórn Silfurbergs hf. Loks má
geta þess að fyrirtækið Rönning
hf hefur m.a. umboð fyrir ASEA
hér á landi, eitt öflugasta fyrir-
tæki Wallenberganna, en stjórn-
arformaður Rönning er jafn-
framt stjórnarmaður í Silfur-
bergi!
Gamalkunn aðferð
Stofnun Silfurbergs hf er fyrsta
skref erlendra auðfyrirtækja til
að grafa um sig í íslensku efna-
hagslífi. Og þessa aðferð kunna
Wallenbergar betur en aðrir.
Hún byggist einfaldlega á því að
stofnað er fjárfestingarfyrirtæki
sem þeir eiga góðan meirihluta í
og það fyrirtæki stofnar annað
sem ætlað er að skila góðum arði.
Með tökum sínum á fjárfesting-
arfyrirtækinu tryggja þeir Wall-
enbergar sér yfirráð yfir því síðar-
nefnda án þess að eiga þar meiri-
hluta hlutafjárins. Því þarf Wall-
enberg ekki að eiga nema 36% í
líftæknifyrirtækinu Silfurgen til
að hafa þar full og óskoruð yfir-
ráð.
Til kasta
alþingis
Hjörleifur Guttormsson lagði
á það áherslu í gær að komandi
alþingi yrði að taka á þessu máli
og að setja þyrfti löggjöf sem tæki
af öll tvímæli um hlutdeild út-
lendinga í atvinnulífi hér á landi.
Þingmenn yrðu að svara því hvort
þeir ætluðu að láta efnahagsleg
forræði yfir íslenskum auðlindum
sigla sinn sjó. Skoðanakannanir
bentu ótvírætt til þess að enginn
meirihluti væri fyrir slíku meðal
landsmanna. Við skulum láta
Hjörleif Guttormsson hafa síð-
asta orðið í þessari fréttaskýringu
Þjóðviljans: „Að öðru leyti
hljótum við að óska Steingrími
Hermannssyni til hamingju með
þennan frumburð Þróunarfélags-
ins, sem reyndist vera lítill Wall-
enberg. Þessi krói hreyfir vænt-
anlega við löggjafanum en með
öðrum hætti en ljósmæðurnar hjá
Þróunarfélaginu, þeir Ólafur Da-
víðsson og Gunnlaugur Sig-
mundsson, ætluðust til.“
Sálfrœðingar
Sér-
kennsla
verði
aukin
Skólasálfræðingar telja að
nauðsyn beri til að endurskipu-
leggja sérkennslumál í grunn-
skólum landsins og að mennta-
málaráðuneytið meti þörfina
fyrir sérkennslu allt of lágt.
Skólasálfræðingar héldu ráð-
stefnu fyrir skömmu og þar var
bent á að ágreiningsefni fræðslu-
stjórans á Norðurlandi eystra
endurspegli almennt þann vanda
fræðsluskrifstofanna að ráðu-
neytið taki ekki mark á mati
skrifstofanna fyrir sérkennslu.
Telja skólasálfræðingar brýna
nauðsyn bera til að menntamála-
ráðuneytið leysi úr þessu hið
bráðasta þannig að börn sem
þarfnist sérkennsiu að dómi sérf-
ræðinga fái hana. “v-
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 19. september 1986