Þjóðviljinn - 22.10.1986, Blaðsíða 4

LEHDARI
Mat á leiðtogafundinum
Það náðist ekki samkomulag á leiðtogafund-
inum í Reykjavík, og það hefur heldur ekki náðst
neitt samkomulag um það, hvernig eigi að meta
niðurstöður þess fundar. Fyrst í stað voru von-
brigðin mest áberandi í yfirlýsingum og frétta-
skýringum, síðan fóru menn að draga upp bjart-
sýnina, segjandi sem svo, að það sé þó mikils
virði, að aldrei fyrr höfðu komist á blað drög að
jafn róttæku samkomulagi um niðurskurð víg-
búnað og í Höfða hér á dögunum. Og um leið
leggja menn áherslu á það, að Gorbatsjof hafi
lýst því yfir, að tillögur Sovétmanna um niður-
skurð vígbúnaðar verði ekki aftur teknar, og
Bandaríkjamenn hafa tekið í svipaðan streng.
Bandarísk stjórnvöld hafa þá daga, sem liðnir
eru síðan leiðtogafundi lauk, gert hvað þau gátu
til að kveða niður þann dóm sem fréttaskýrend-
ur og almenningur víða um lönd höfðu samein-
ast um: að það væri Bandaríkjaforeta að kenna
að ekki náðist samkomulag, hann hafi vegna
trúar sinnar á hæpna og tvísýna áætlun um
geimvarnir fórnað gullnu tækifæri til að slá á
kjarnorkustríðsháskann. Eins og fyrri daginn
kemur það í Ijós, að þegar Hvíta húsið beitir sér
af alefli í bandarískum sjónvarpskerfum, þá
tekst að tryggja meirihluta með sjónarmiðum
forsetans í næstu skoðanakönnunum. En ekki
þar fyrir: andstaðan gegn Stjörnustríðsáætlun
og því hvernig Reagan beitir henni fyrir sig, er
mjög veruleg í heimalandi forsetans - eins og
sjá má á skrifum ýmissa hinna traustustu blaða
landsins. Og það er svo víst að í Vestur-Evrópu
eru menn afar lítt hrifnir af því, að einmitt Stjörn-
ustríðsáætlunin verður til þess að ekki er hægt
að fella eldflaugaskóginn þar í álfu.
Að sönnu munu ráðherrafundir Nató lýsa yfir
stuðningi við Reagan - til þess að fá ekki ákúrur
fyrir að bregðast bandamanni á háskastund og
valda svo óvinafögnuði. En ekki eru þar allar
ástir í andliti fólgnar. Kannski er þetta mat hér
(eins af fréttaskýrendum breska blaðsins Guar-
dian) einna næst sannleikanum: „Allir þeir vest-
rænir stjórnmálamenn, diplómatar og vísinda-
menn, sem hafa bælt niður þá sannfæringu
sína að Stjörnustríðsáæltun Reagans fái ekki
staðist - í nafni samstöðu innan Nató og verkt-
akasamninga um rannsóknir á þessu sviði -
þeir hljóta nú að verða að reikna út kostnaðinn
af hræsni sinni eins og hann kemur fram í því,
að ekki varð af samkomulagi um afvopnun".
Hér er tvennt nefnt til sem hefur hjálpað Re-
agan við að halda sínu hæpna striki. Annars-
vegar „verktakasamningar". Eitt af því sem ger-
ir erfitt að vinda ofan af Stjörnustríðsáætlun er
einmitt þetta hér: tregðulögmál hagsmunanna
eru farin af stað, feiknamörg fyrirtæki innan
Bandaríkjanna og utan hafa fengið spón í sinn
ask, pantanir af ýmsu tagi - nú síðast fyrir 3,5
miljarði dollara. í annan stað eru hótanir hafðar
uppi, beint og óbeint, við evrópsk Natóríki, að ef
þau sýni ekki lit, þá sé bandalagið sjálft í hættu
og Rússar hafi þar með unnið frægan sigur.
Margt bendir svo til þess, að Natóhollustan
sé á undanhaldi, og gæti sá straumur eflst, ef að
Verkamannaflokkurinn sigrar í næstu kosning-
um í Bretlandi og Sósíaldemókratar í Vestur-
Þýskalandi. Bæði þau skref til árangurs sem
tekin voru í Reykjavík og sú Stjörnustríðsáætl-
un, sem sigldi samkomulagi í strand, hljóta ein-
mitt að brýna það fyrir mönnum, hve nauðsyn-
legt er, að Vestur-Evrópa komi sér upp sam-
stöðu um frumkvæði í afvopnunarmálum sem
gæti við sæmilegar aðstæður rekið smiðshögg
á það verk sem hafið var í Höfða. Og gleymi
menn því þá ekki í leiðinni, að slíkt frumkvæði
mundi njóta góðra undirtekta í ríkjum Austur-
Evrópu, sem reyna með ýmsum hætti að skapa
sér aukið svigrúm innan þeirrar tvískiptingar
sem svo lengi hefur þrúgað álfuna.
KUPPT OG SKORIÐ
Klofinn
Sjálfstæðis-
flokkur
Ein meginniðurstaðan í próf-
kjöri Sjálfstæðisflokksins er
auðvitað sú, að flokkurinn
gengur í Reykjavík tvíklofinn til
kosninga. Annars vegar fer það
undarlega lið sem Albert Guð-
mundsson, greifinn af Hafskip,
mun leiða, og kallar sjálft sig
hulduherinn.
Hins vegar fara svo allar hinar
klíkurnar, innbyrðis sundur-
þykkar, og eiga í rauninni ekkert
sameiginlegt nema það eitt að
vera á móti Albert Guðmunds-
syni.
Sterkust þeirra er sú sem gagn-
merkur samtíðarmaður úr Sjálfs-
tæðisflokki og þátttakandi í próf-
kjörinu sjálfur, Ásgeir Hannes
Eiríksson, kallar Svörtu klíkuna.
En hún samanstendur af harð-
snúnasta kjarnanum í kringum
Morgunblaðið og Geir Hall-
grímsson.
Hefndarhugur
Albert Guðmundsson hefur í
viðtölum við fjölmiðla ekkert
dregið dul á þá staðreynd, að það
er stríð í flokknum í Reykjavík.
Hann segir nánast berum orðum,
að valdaaðilar innan Sjálfstæðis-
flokksins hafi unnið gegn sér, og
túlkar breytingar á próf-
kjörsreglum flokksins þannig að
þær hafi verið gerðar til að
þrengja hag hans, - bola honum
út.
í viðtali við D V í fyrradag lætur
hann að því liggja, að þeir sem
þarna séu að verki gegni forystu-
störfum fyrir flokkinn í Valhöll.
Þannig segir hann í viðtalinu, að
hann hefði án efa lent í síðasta
sæti, ef „aðeins þeir sem eru á
launum hjá Sjálfstœðisflokknum í
Sjálfstœðishúsinu megi kjósa".
Albert: leiðir klofinn lista...
Þetta sýnir það eitt, að stríðinu
er ekki lokið. Albert er í hefndar-
hug og ætlar að láta kné fylgja
kviði. Því ekkert er fjær sanni en
sú túlkun, að breytingar á próf-
kjörsreglunum hafi þrengt kosti
Alberts Guðmundssonar í próf-
kjörinu. Pað voru breytingarnar
sem björguðu Albert. Án þeirra
hefði hann nefnilega lent í níunda
sæti.
Þannig að eigi hann nokkrum
skuld að gjalda, þá er það Svörtu
klíkunni, sem kom breytingunum
í kring. Það, að Albert ræðst samt
á flokksfélaga sína opinberlega í
kjölfar prófkjörsins og meira að
segja álasar þeim fyrir breyting-
arnar, sem björguðu honum þó,
sýnir að hann fetar enn vígaslóð.
Þeim þætti styrjaldarinnar innan
Sjálfstæðisflokksins, sem lýtur að
Albert Guðmundssyni, er fráleitt
lokið.
Svikin vib
Friðrik
En það eru fleiri í hefndarhug
en Albert Guðmundsson. Friðrik
Frlftrik: svikinn af Morgunblaðsklík-
unni og Geir...
Sophusson, varaformaður Sjálf-
stæðisflokksins er einn þeirra.
Morgunblaðsklíkan hefur frá
fyrstu tíð unnið gegn honum,
vegna þess að hann var á sínum
tíma einn liðsmanna Gunnars
heitins Thoroddsen. Þess vegna
hefur Friðrik aldrei fengið neitt
nema óhreinindi frá Morgun-
blaðinu, og það var sláandi
hvernig Morgunblaðið annars
vegar frysti úti Friðrik í prófkjör-
inu en hampaði Eykoni hins veg-
ar.
Morgunblaðsliðið og afgang-
urinn af Svörtu klíkunni, sem
pylsusalinn frómi kallar svo, vildi
ekkert frekar en ná sér niðri á
Albert og koma í veg fyrir að
hann næði efsta sætinu. Að því
hnigu þau augljósu kosningarök,
meðal annars, að það er giska erf-
itt að ganga til kosninga undir
forystu manns, sem sætir réttar-
stöðu grunaðs aðila í einu versta
spillingarmáli í sögu þjóðarinnar,
- og er nú hjá Saksóknara. Besta
ráðið og hið augljósasta var
auðvitað að þjappa fólkinu í
flokknum á bak við varafor-
Eykon: var teflt gegn Friðrik...
manninn Friðrik. Það hefði líka
verið eðlilegt.
En Morgunblaðsklíkan er
langrækin, og sýndi og sannaði að
það er ekki enn gróið í sárin sem
stríð Gunnars og Geirs skildi
eftir. Hún gat ekki komið sér til
þess að styðja Friðrik. Þess í stað
stóð hún álengdar hjá, og studdi
engan í efsta sætið til að byrja
með. Þar með gafst Albert nokk-
ur tími til að þjappa fólki á bak
við sig.
Stríðið
framlengt
Síðar í prófkjörinu kom svo í
ljós, að litlausir frambjóðendur
og lítt frambærilegir blésu óvænt-
um byr í segl eina „karaktersins" í
kjöri: Eykons fiskeldisfrömuðar.
Eykon er fyrrum ritstjóri Morg-
unblaðsins, og gamall við-
reisnarseggur að auki. Morgun-
blaðið og ættarveldið sá sér því
leik á borði, ákvað að styðja
Eykon í efsta sætið. Frá því á
miðvikudaginn fyrir prófkjörið
var hringt út fyrir Eykon og fólk
beðið að kjósa hann í efsta sætið.
Og hann fékk rösk fimm hundruð
atkvæði í það.
En með þessu drap Morgun-
blaðsklíkan í raun alla möguleika
Friðriks á efsta sætinu, og
minnkaði mjög líkur á pólitískum
frama hans í framtíðinni. það
sveik varaformanninn í raun með
þessu, og það er ekki hægt að
álykta annað en Eykon hafi þar
dyggilega aðstoðað. í leiðara
Morgunblaðsins er svo upplýst
um hinn eiginlega tilgang með
svikunum við Friðrik, þar sem
pólitískt dánarvottorð hans er
nánast undirritað með svofelld-
um hætti:
„Friðrik Sophusson, varafor-
maður Sjálfstæðisflokksins, nœr
hvorki þeim árangri í þessu próf-
kjöri að skipa efsta sœti listans, né
að verða hœstur að atkvœða-
magni. Pað sýnir veikleika hjá
öðrum helsta forystumanni Sjálf-
stæðisflokksins sem er umhugs-
unarnefni fyrir hann og foryst-
una“. M.ö.o. Friðrik er búinn að
vera, segir Moggi.
Þannig heldur Morgunblaðið
enn áfram að grafa undan Þor-
steini og Friðrik við öll möguleg
tækifæri og búa þannig í haginn
fyrir Davíð framtíðarinnar.
En um leið og Morgunblaðið
sveik Friðrik, tryggði klíkan líka
Albert Guðmundssyni efsta sæt-
ið. Hún hlýtur að hafa gert sér
það ljóst fyrirfram. Þess vegna er
heldur skondið að lesa kvartanir
klíkunnar í leiðara Morgunblaðs-
ins í gær, þar sem bent er á - án
þess að höfundur þori að nefna
Hafskipsmálið - að „þrátt fyrir
góða málefnastöðu í landsmálum
og verulegan árangur af störfum
ríkisstjórnarinnar er hætt á að
Sjálfstæðisflokkurinn nái ekki
þeirri sóknarstöðu í kosningabar-
áttunni í Reykjavík sem vænta
mætti...“
DJOÐVIIJINN
Málgagn sósíalísma, þjóöfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Utgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur Skarphóðins
son.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Ingólfur Hjörleifsson, Kristín Olafs-
dóttir, Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason, Ólafur Gíslason.
Sigurður A. Friðþjófsson, Valþór Hlöðversson, Vilborg Davíðsdóttir,
Víðir Sigurðsson (íþróttir), Ingvi Kjartansson (Akureyri)
Handrita- og prófarkalesarar: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndarar: Einar ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlitstelknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
CÍausen, Guðmunda Kristinsdóttir.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Hörður Oddfríðarson.
Afgreiðsia: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 50 kr.
Helgarblöð: 55 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 500 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVIUINN' Miðvlkudagur 22. október 1986