Þjóðviljinn - 01.03.1987, Blaðsíða 9

Tug mill-
jaiða rán
stjómar-
innar
Fjögurra ára stjórnartíma
hægri stjórnar er nú að Ijúka,
og kosningar til Alþingis fara
fram innan skamms.
Kjósendur munu þá vega og
meta stjórnarstefnu þeirra
flokka, Sjálfstæðisflokksog
Framsóknarflokks, sem hafa
farið með völdin, og hafa því
með ákvörðunum sínum ráðið
mikluumþróuninaí
þjóðfélaginu á hinum ýmsu
sviðum.
Það er nefnilega svo, að kosn-
ingar til Alþingis eru ekki
eitthvert einangrað hasarfyrir-
brigði í fábreytileika hversdag-
slífsins, heldur grundvallaratriði í
því efni, hvort þróun þjóðfélags-
ins verður í samræmi við hug-
myndir okkar um betra og réttlát-
ara þjóðfélag, eða gengur þvert
gegn óskum okkar og vonum.
Möguleikar hverrar ríkis-
stjórnar, sem vill koma til móts
við óskir þjóðfélagsþegnanna um
uppbyggingu félagslegra fram-
kvæmda og þjónustu, svo sem f
skólamálum, heilbrigðismálum,
félagsmálum eða samgöngumál-
um, eru að sjálfsögðu í nokkru
samhengi við efnahagslegar að-
stæður í landinu á hverjum tíma.
Munur á
hœgri og vinstri
En reynslan sýnir, að mestu
skiptir þó, hvert vilji stjórnvalda
beinist, hvers konar þróun þau
stefna að. Vilja þau efla þær
samfélagslegu framkvæmdir og
þjónustu, sem bæta hag launa-
fólks og auðvelda hinum efna-
minnstu lífsbaráttuna, eða láta
þau hagsmuni einkagróðans og
fjármagnsins sitja í fyrirrúmi?
í þessu efni blasir það við, og
sýnir raunverulegan mun hægri
og vinstri stefnu, að á árunum
1983-1986, þegar ytri aðstæður
þjóðfélags fóru mjög batnandi og
þjóðartekjur jukust að raungildi
um 10% á þessu árabili, þá hafa
stjórnarflokkarnir dregið veru-
lega úr samfélagslegum fram-
kvæmdum frá því sem átti sér
stað í tíð þeirra ríkisstjórna, sem
Alþýðubandalagið átti aðild að á
árunum 1978-1983, þegar ytri að-
stæður voru miklu óhagstæðari.
Framlögin voru um 30% meiri
1983 en 1986 á sama verðlagi, en
þjóðartekjurnar þó 10% meiri
1986.
Hér er því um að ræða afger-
andi stefnumun, sem ótvírætt
hefir komið fram í athöfnum
þessara ríkisstjórna og sýnir að
það skiptir máli, hvaða
stjórnmálaflokkar móta stjórnar-
stefnuna í landinu og að það
skiptir máli hvernig fólk kýs í al-
þingiskosningum.
Eins og ég áður sagði, ráða ytri
aðstæður, aflabrögð og markað-
smál, miklu um framgang
hagsmunamála launafólks í
landinu, en það er ekki einhlítt.
Stefna stjórnvalda er það veiga-
mikill þáttur, sem getur ýmist
dregið úr áhrifum versnandi ytri
aðstæðna á kjör einstaklinga, eða
haldið fyrir launafólki eðlilegum
hlut þess af auknum þjóðartekj-
um. Og það er einmitt sú mynd,
sem blasir við um þessar mundir, j
vegna þess að stjórnarflokkarnir
röskuðu þegar í upphafi stjórn-
arferiis síns þeim hlutföllum, sem
giltu um skiptingu verðmætask-
öpunar í landinu milli launafólks
og fyrirtækja.
Launafólk
34,5 milljörðum
fátœkara
í þjóðfélagi sem okkar, þar
sem lítill minni hluti þjóðfélags-
þegnanna á svo til öll atvinnufyr-
irtæki, en mikill hluti lands-
manna selur vinnuafl sitt, ríkir
stöðug togstreita um skiptingu á
þeim verðmætum sem vinnan
skapar.
Niðurstaðan um það, í hvaða
hlutföllum afrakstur þjóðarf-
ramleiðslunnar skiptist, annars
vegar í laun, og hins vegar í arð
fyrirtækja, ræðst á hverjum tíma
ekki síst af því, hver er stefna
stjórnvalda í efnahags- og kjar-
amálum, þ.e.a.s. hvaða ráðstaf-
anir stjórnvöld gera til þess að
hafa áhrif á þessa skiptingu.
Fyrsta verki núverandi
stjórnarflokka var einmitt ætlað
að raska þeim hlutföllum, sem
áður höfðu gilt í samræmi við
kjarasamninga.
Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks bannaði
verðbætur á laun og afnam um
tíma allan rétt til kjarasamninga.
Þessar ráðstafanir hafa allt kjört-
ímabilið haft áhrif á skiptinguna á
afrakstri þjóðarframleiðslunnar
til verulegra hagsbóta fyrir at-
vinnurekendur.
Á tímabilinu 1978-1982, þegar
Alþýðubandalagið var í ríkis-
stjórn, var skipting þjóðartekna
sú, að hlutur launafólks fyrir
vinnuframlag sitt var að meðalt-
ali á þessum árum 69,1% þjóð-
arteknanna, en hlutur eigenda at-
vinnufyrirtækja, þ.e. laun sjálfs-
tæðra atvinnurekenda og rek-
strarafgangur fyrirtækja, nam
30,9%.
Þetta hefur breyst. Á árunum
1983-1986 var hlutur launafólks
að meðaltali ekki 69,1%, heldur
62,5%, og hlutur atvinnurekenda
ekki 30,9%, heldur 37,5%.
Hverju munar þetta í krónum
talið? Á árunum 1983-1986
námu þjóðartekjur samtals
528.700 millj. kr. á verðlagi árs-
ins 1986, og ef reiknað er hvert ár
fyrir sig með þeirri skiptingu sem
skýrslur staðfesta, þá verður
hlutur launafólks samtals á þess-
um árum 330.800 millj.
Ef hlutur launafólks hefði ekki
lækkað vegna pólitískra aðgerða
Sjálfstæðisflokks og Framsóknar
og hefði verið sá sem hann var að
meðaltali 1978-1982 hefði hlutur
launafólks úr þessum saman-
lögðu þjóðartekjum fjögurra síð-
ustu ára verið 365.300 millj. kr.
eða 34.500 miiy. kr. meiri en
hann varð í reynd.
Það hafa sem sé verið fluttar
34.500 millj. kr. frá launafólki til
atvinnurekenda þessi 4 stjórnar-
ár Sjálfstæðisflokks og Fram-
sóknar. Þetta er býsna há tala,
34V^ milljarður króna á 4 árum.
300 þúsund á mann
Hvað þýðir þetta fyrir hvern og
einn launamann að meðaltali?
Það liggur fyrir, að vinnufram-
lag í landinu jafngildir því, að 115
þjóðartekna hefir breyst í þessum
mæli atvinnurekendum í hag.
Þannig hefur launafólk sem þessu
nemur verið svikið um afrakstur
góðærisins. Afraksturinn hefir
hafnað í þeim mun meira mæli
hjá atvinnurekendum. Heildarh-
lutur atvinnurekenda er ríflega
21% meiri sl. 4 ár en hann hefði
orðið, ef skipting þjóðartekna
hefði haldist óbreytt frá meðaltali
áranna 1978-1982.
Og til þess að átta okkur á
stærðum í þessu sambandi, þá
skulum við athuga hverju þetta
munar atvinnurekendur í reynd,
t.d. miðað við þá beinu skatta
Stjórnmál á
sunnudegi
Geir Gunnarsson skrifar:
þús. manns vinni fulla vinnu allt
árið. Þessi upphæð nemur því 300
þús. kr. á hvern launamann sem
vinnur fulla vinnu.
Frá hverjum launamanni sem
vinnur fulla vinnu hafa því sl. 4 ár
verið fluttar samtals 300 þús. kr.
til atvinnurekenda. Skipting
sem þeir greiða í heild, þ.e,
eignarskatta, skatt á skrifstofu-
og verslunarhúsnæði, tekjuskatta
og aðstöðugjöld.
Heildarútgjöld atvinnurek-
strar í þessa beinu skatta námu á
árinu 1986 næstum nákvæmlega 3
þús. millj. kr. Skv. því námu allir
beinir skattar atvinnurekenda á
þessum 4 árum þá 12.000 millj.
kr., en sá hluti afraksturs þjóð-
arframleiðslunnar, sem var flutt-
ur frá launafólki til atvinnurek-
enda á 4 árum, nemur þrefalt
meiru en allar greiðslur atvinnu-
rekenda á þessu sama tímabili í
beina skatta til ríkis og sveitarfé-
laga.
Þetta sýnir, að það skiptir bæði
launafólk og atvinnurekendur
miklu, hverjir fara með stjórn
landsins. Það skiptir því miklu,
hvaða ákvarðanir kjósendur taka
í alþingiskosningum í vor.
Álþingiskosningar eru ekki
einangrað hasarfyrirbrigði og
fjölmiðlaleikur, heldur ráða úrs-
litum um það, hver verður þróun-
in í þjóðfélaginu á næstu árum í
kjaramálum, menningarmálum,
heilbrigðismálum, framgangi
samfélagslegra framkvæmda og
þjónustu, þjóðfrelsismálum -
friðarmálum - og öllu því öðru
sem okkur varðar mestu.
Hagsmunir launafólks hvar-
vetna í landinu eru sameiginlegir,
og Alþýðubandalagsfólk um allt
land mun leggja sig fram um að
tryggja framgang baráttumála
launafólks í landinu á næsta
kjörtímabili með sem mestum og
bcstum árangri Alþýðubanda-
lagsins í alþingiskosningunum í
vor.
Sunnudagur 1. mars 1987 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
Önnur bókin er komin út:
hlindrað ára
Hundrað
ára
einsemd
eítir
Gabríel García Marquez
Þessi einstaka skáldsaga kólumbíska
Nóbelshöfundarins fæst loks aftur í
nýrri og glæsilegri útgáfu.
Hún er önnur bókin í þeirri röð sem merkt
er fimmtíu ára afmæli Máls og menningar og
verður seld í einn mánuð með 30%
afmælisafslætti á 1190.- krónur (fúllt verð
1690,- krónur). Missið ekki af þessu ein-
staka tækifæri. _____
■£>
Mál og menning