Þjóðviljinn - 11.09.1987, Síða 4

Þjóðviljinn - 11.09.1987, Síða 4
LEHDÁRI Linka kallar á ágengni -* i** l/-kr*ni woroA i/iA x/ovonHi ntiAmiviólnflnl/l/i im onm mnoti i lioín roAin O In Þjóöviljinn hefur lengi varað viö vaxandi undirlægjuhætti íslenskra ráðamanna gagnvart Bandaríkjunum. Bitur reynsla hefur margsinnis staöfest aö smáþjóðin verður að fara með varkárri hörku gagnvart stórþjóðum heimsins og skiptir þá litlu hvort um er að ræða gerskan björn eða fjallaörn vestanhafs. Linka kallar á ágengni, auðmýkt á hroka, eftirgjöf á yfirgang. Lúðvík Jósepsson fann hina réttu herlist í endurteknum styrjöldum um þorska neðansjá- var við breska heimsveldið. Festa og einurð, - aldrei að víkja! Hin lúðvíska forysta í landhelg- ismálinu einkenndist af þessu. Og þeir herrar sem þá fóru með guðsorði og byssum í bland gegn íslendingum lærðu smám saman, að í samningum varð að meðhöndla fulltrúa smárr- ar þjóðar norður í höfum að minnsta kosti sem jafningja. En hið lúðvíska element er illu heilli löngu horfið úr farteski íslenskra stjórnvalda. Þegar forystumenn fara til samninga vestur um haf beita þeir engu jafn oft og jafn mikið og hnjálið- unum. Hvenær sem færi gefst hafa þeir beygt sig og bugtað fyrir kananum, látið bjóða sér hvað sem er og hvenær sem er. Hnjáliðamýktin er aðalsmerki oddvita hinnar íslensku utanríkisþjónustu þegar bandarísku dollaraforingjarnir eru annars vegar. Þetta stafar vitaskuld af því, að í þeim stjórnmálaflokkum sem mestu hafa ráðið á ís- landi hin síðustu ár eiga þeir rík ítök, sern hafa fjárhagslegan ábata af veru kanans á íslandi. Þannig er hægt að fullyrða, að stefna Sjálfstæð- isflokksins gagnvart kananum og hernum er að vissu marki keypt fyrir beinharða dollara. Vitanlega er dollaratak Bandaríkjamanna á Sjálfstæðisflokknum ekki svo rakið, að þing- menn eða ráðherrar Sjálfstæðisflokksins fái beinlínis greitt inná leynireikninga í Sviss. Þess í stað hafa slóttugir herforingjar skipað svo mál- um, að valdamiklum ættum og einstaklingum innan Sjálfstæðisflokksins hefur verið veitt ein- okun á hermanginu sem fylgir hernum. Þessar ættir fá svo í friði að stunda eins konar lögleyft okur á hernum. Þetta fyrirkomulag er í rauninni ekkert annað en eitt form af mútum. Til endurgjalds fyrir mút- urnar sem viðkomandi áhrifamenn þiggja í formi hermangs beita þeir áhrifum sínum til að sveigja flokkinn að „réttri“ stefnu um samskiptin við Bandaríkin og her þeirra hér á landi. Þessi keyptu áhrif innan valdamesta stjórnmálaflokks þjóðarinnar hafa smám sam- an fellt framkomu Bandaríkjamanna við íslend- inga í ákveðinn farveg: Við skrifborðin í Pen- tagon taka orðum skrýddir herforingjar ákvarð- anir um næstu framkvæmdir í þágu bandarísks hers á íslandi. Þeir hafa ekki fyrir því að leita ráða, spyrja ekki um afstöðu hinnar íslensku þjóðar. Nei, - þeir láta sér nægja að senda skipanir hingað norður. Og það hefur líka dugað. Sjálfstæðisflokkur- inn hefur gengið fram fyrir skjöldu æ ofan í æ til að berjast fyrir auknum farmkvæmdum á veg- um kanans. Ratsjárstöðvar eru reistar við há- vær mótmæli heimamanna, olíuhafnir eru byggðar, komið er upp aðstöðu í Keflavík til að hefja árásarstríð gegn Sovétríkjunum, - með öðrum orðum: allt er gert til að þóknast hinum amerísku herrum. Sífelld undanlátssemi hefur nú leitt til þess, að Bandaríkjamenn eru orðnir vanir því að kom- ast upp með alla skapaða hluti í samskiptum við okkur. Þetta kom best í Ijós þegar utanríkisráð- herra lýðveldisins flaug til Kanada í þeim til- gangi að hefja mikilvægar viðræður við Banda- ríkjamenn um samskipti þjóðanna. En ráðherr- ann og sendinefnd hans fengu ekki þær við- tökur, sem sæmir sjálfstæðri, fullvalda þjóð. Bandarísk yfirvöld buðu honum upp á kaffirabb við hóp af kontóristum! Vitanlega brást Steingrímur Hermannsson við með þeim eina hætti sem réttur var. Hann lét vera að hitta skrifstofuklárana frá Washington. Þessi framkoma er hins vegar rökrétt fram- hald af þeirri undanlátsstefnu sem íslendingar hafa fylgt gagnvart Bandaríkjamönnum. -ÖS KUPPT OG SKORID MUKOUINULAUlt;, MIU V lAUUAUUft Z. DLr 1 LMDCiA IXJO t Hernema Sovét- ríkin Island? Cftir Visfús Geirdal Þeir hafa gert skýra grein fyrir því Morgunblaðið vísar gjaman til ° að þessi stefna snýst um mun viðtæk- þess a ótti íslenskrar ráðamanna við 28. júlí sl. birtist í Morgunblaðinu ari og umfangsmeiri hemaðarað- soyésku hættuna hafi venð einlægur grein eftir Benedikt Gröndal sendi- gerðir en felast í hefðbundnum árið 1951 og það er engin ástæða herra sem bar yfirskriftina: „ísland sjóhemaði. Gert er ráð fyrir meiri til að ætla annað. En var þessi ótti og hin nýja flotastefha USA“. Grein samvinnu sjóhers, flughers, landhers raunhæfur — var hann byggður á hes«i var á martmn hátt merkiletr oe landeöneuhers en dæmi eru um einhvetjum skynsamlegum rökum. fSJjrl ÆBRsm Vitrfús Geirdal Hlutverk hersins Þessar vikur hefur hvaladeilan enn einu sinni beint augum manna að herstöð Bandaríkj- anna á Keflavíkurflugvelli og víðar um fósturjörðina. Ríkis- stjórnarflokkarnir virðast ætla sér þann hálfaronska leik að nota herstöðina til að búa til mála- miðlun við Bandaríkjamenn og vinna þannig tíma, -síðan verður því væntanlega haldið fram að einmitt vera hersins hafi tryggt íslendingum þá stöðu gagnvart Könum að ekki fór verr. Mönnum kann að finnast mis- jöfn lykt af því að gera herstöðina að einskonar skiptimynt í deilum við Bandaríkjastjórn um allt ann- an handlegg í samskiptum ríkj- anna. Því verður þó ekki neitað að þetta mál bregður athyglis- verðu ljósi á það hlutverk sem ráðamenn stjórnarflokkanna telja herstöðina hafa hérlendis. Grundvallarkennisetning ar- onskunnar, í hvaða mynd sem hún kemur fram hverju sinni, er nefnilega sú sama og andstæð- inga herstöðvarinnar: að herinn sé ekki hér í okkar þágu, til að verja ísland, heldur í þágu Bandaríkjanna, til að verja Bandaríkin og tryggja áhrif þeirra um heimsbyggðina. Tryðu menn því í raun að her- stöðin væri hér vegna íslenskra öryggishagsmuna væri aldeilis fráleitt að nota hana sem vopn í deilum við Bandaríkjamenn, -þeir gætu þá tekið uppá því að fara og skilj a okkur eftir aleina og óverndaða. Rússagrýlan Þegar herinn kom í seinna skiptið, árið 1951, var reynt að verja það fyrir þjóðinni meðal annars með því að á hverri stundu mætti búast við sovéskri innrás í líki rússneskra síldarsjómanna sem þá voru fjölmennirá hafinu norðan landsins. Það sést ekki á nýbirtum leynískjölum bandarískum hvort íslenskir ráðamenn trúðu þessu í raun og veru, -og verður sjálfsagt að bfða birtingar íslenskra heim- ilda frá þessum tíma. En þeir í utanríkisráðuneytinu eru nú bún- ir að vera að íhuga það í tæpa sjö mánuði hvort óhætt sé að draga þá pappíra frammúr leyndarhirsl- unum eftir 36 ár. Sfðan hefur ein helsta réttlæt- ing fyrir veru hersins hér verið sú að hann væri það eina sem kæmi í veg fyrir að Sovétmenn slægju eign sinni á landið. Rússagrýla hefur að vísu legið nokkuð í dvala undanfarin ár, en frökenin er þó enn höfð til sýnis á varhugaverð- um tímum þegar þjóðin leyfir sér að efast um að hersetan á íslandi sé eitt náttúrulögmálanna. Það eru helst opinberir fulltrúar ís- lensku þjóðarinnar á erlendum vettvangi sem eru notaðir til að gæta Grýlu gömlu á elliheimilinu, -Son excellence 1‘ambassadeur dTslande Benedikt Gröndal hef- ur til dæmis sagt af henni fréttir í Mogganum í tvígang núna í sumar. Sovéskt hernám? Vigfús Geirdal, sem er að verða einn af fróðustu hermála- sérfræðingum okkar, ræðir um þá gömlu í Morgunblaðsgrein í byrj- un mánaðar, og gerir Gröndal og öðrum Grýluaðdáendum þann grikk að taka þá alvarlega, að kanna það með stuðningi tiltækra upplýsinga um vígbúnað og hern- aðarstefnu hvort hugsanlegt sé að Rauði herinn hafi, eða hafi haft, uppi áform um hernám íslands. Vigfús bendir fyrst á að séu slíkar áætlanir til í Kreml virðist bandarískir hershöfðingjar ekki hafa af þeim miklar áhyggjur. Viðbúnaður herliðsins hér miðist ekki við að verjast innrás, ef til vill að undanskildri einni flug- sveit, „Svörtu riddurunum“. Þá bendi hernaðarstefna Bandaríkjanna hér á norðurslóð- um ekki til þess að gert sé ráð fyrir áreitni við íslandsstrendur, heldur er ætlunin að ráðast á so- véska flotann norðar og austar, nálægt heimahöfn í Arkangelsk. Vigfús veltir því einnig fyrir sér hvaða hag Sovétmenn gætu séð sér í að hemema ísland í átökum, og sér þann kost einan að þannig væri hægara að spilla flutninga- leiðum yfir Atlanshaf. Til þess þyrfti þó helst að hernema Græn- land, Færeyjar og Skotland, og er þá skörin heldur betur farin að færast uppí bekkinn. Enda eru það fyrst og fremst kafbátar sem hafa í nútímahernaði það hlut- verk að spilla flutningaleiðum. Nútímakaftátar geta verið í sjó langtímum saman, og fjarlægð frá heimahöfn skiptir æ minna máli. Vigfús vitnar í bandaríska hernaðarsérfræðinga sem telja að Sovétmönnum væri enginn hagur að hernámi landsins í átökum. Rauði herinn mundi fyrst og fremst reyna að eyða hér hernað- armannvirkjum óvinarins með efnavopnum og kjarnavopnum. Skipulag og stærð sovéska flot- ans benda heldur ekki til þess að hemám sé Kremlverjum ofarlega í huga hér eða annarstaðar, -þar virðist fyrst og fremst stefnt að öflugri kafbátadeild. Breytta stefnu! Niðurstaða Vigfúsar er sú að það hafi aldrei verið miklar líkur á að Sovétmenn ætluðu sér að hemema ísland. „Það er engu að síður full ástæða til að hafa áhyggjur af flotauppbyggingu þeirra sem miðar að sjálfsögðu að því að tryggja stórveldishags- muni þeirra" segir Vigfús. „En það er fáránlegt að einblína bara á sovésku hættuna. Okkur stafar fyrst og fremst hætta af vígbúnað- arkapphlaupi risaveldanna beggja hér í höfunum í kringum okkur. Eitt aðalverkefni íslenskr- ar utanríkis- og öryggisstefnu ætti því að vera að beita sér gegn þess- ari þróun og koma í veg fyrir að Norðurhöf verði háspennusvæði þar sem kafbátar risaveldanna lóna í undirdjúpunum í sífelldu návígi. Við þurium að standa á rétti okkar gagnvart báðum þess- um stórveldum og koma fram við þau með vinsemd en af fullri reisn.“ Undir þessi orð er vert að taka á okkar aronsku tímum. -m þlOÐVIUINN Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans. Rltstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur Skarphéðinsson. Frótta8tjóri: Lúðvík Geirsson. Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsscn, IngunnÁsdísardóttir, Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiðsson (íþróttir), Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason, ÓlafurGíslason, Ragnar Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vil- borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri). Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir. Ljósmyndarar: Einarólason, SigurðurMarHalldórsson. Útlitsteiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason. Framkvæmdastjóri: Guörún Guðmundsdóttir. Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson. Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir. Auglýsingastjóri: Siaríður Hanna Sigurbjörnsdóttir. Auglýslngar: Unnur Agústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist- insdóttir. Símvarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir. Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir. Utbrelðslu- og afgreiðslustjórl: Hörður Oddfríðarson. Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, HrefnaMagnúsdóttir. Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson. Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn: Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333. Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310. Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf. Prentun: Blaðaprent hf. Verð í lausasölu: 55 kr. Helgarblöð: 65 kr. Askriftarverð á mónuði: 600 kr. .4 SÍÐA - ÞJÓÐVIUINN Föstudagur 11. september 1987

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.