Þjóðviljinn - 18.09.1987, Blaðsíða 5

Norski rithöfundurinnjon Michelet skrifar harðsoðna reyfara og unglingabækur,
rífst við Kjartan Flogstad og er í framboði fyrir flokk maoista
Jon Michelet-eftirnafnið
hljómar ekki sérlega norskt.
„Nei, það erfranskt. Forfeður
mínir voru franskir málaliðar
sem komu til Noregs á 17. öld
þeirra erinda að berja á
sænskum," segir Jon þarsem
við sitjum yfir kaffibollum í
Norræna húsinu. Hann er
gestur á bókmenntahátíð og
af mörgum talinn einn besti
höfundur spennusagna sem
nú lifir á Norðurlöndum.
Hann hefur fleiri járn í eld-
inum. Þessadaganaerverið
að lesa í útvarp framhalds-
sögu eftir Michelet. Spreng-
ingin okkar nefnist hún og
það er Kristján Jóhann Jóns-
son sem þýðir og les. Það
sem er athyglisvert við þessa
bók, ásamt öðru, er að hún er
skrifuð fyrir unglinga. Jon
Michelet er hins vegar þekkt-
ari fyrir harðsoðna reyfara og
frásagnir úr heimi karlmanna:
pólitíska þrillera og
heimsmeistarakeppni í knatt-
spyrnu. Um skeið lá hann
undir þungum ásökunum frá
norsku kvennahreyfingunni
fyrir karlrembu og fleira vont.
Af 18 bókum Michelets hefur
ein komið út í íslenskri þýðingu:
Járnkrossinn sem kom út í Noregi
árið 1976 en hér á landi tveimur
árum síðar. Rithöfundarferill
hans hófst árið 1975 með bókinni
Den drukner ei sem henges skal.
Þar gafst lesendum fyrsta tæki-
færið til að kynnast Wilhelm
Thygesen sem síðan hefur verið
aðalpersónan í mörgum bókum.
Við urðum ásáttir um það í Nor-
ræna húsinu á mánudaginn að
Thygesen þessi væri einskonar
blanda af Philip Marlowe og
Martin Beck, tveimur ólíkum
fulltrúum þeirrar bókmennta-
greinar sem Michelet hefur orðið
þekktastur fyrir.
Sjómaður
fer í land
Bækur Michelet bera þess
glöggt vitni að höfundurinn hefur
víða farið um heiminn. Brasilía,
Panama, New York, Sambia,
Svalbarði - og oft fjalla bækurnar
um sjómenn eða atvinnurekend-
ur þeirra, útgerðarmenn. Kanns-
ke engin furða því Michelet, sem
fæddur er lýðveldisárið, er með
skipstjóramenntun og var lengi
til sjós áður en hann gerði ritvél-
ina að atvinnutæki sínu. Hvernig
bar þessi umskipti að?
„Mér fór að leiðast sjómennsk-
an enda voru skemmtilegustu
skipin að hverfa. Það voru milli-
landaskipin sem fóru víða og
stoppuðu lengi í hverri höfn. Mig
langaði ekkert að vera stýrimað-
ur á skipi sem sigldi fasta rútu
milli Rotterdam og Persaflóa.
Svo ég fór í land árið 1968 og sótti
um inngöngu í norska blaða-
mannaskólann. Ég var reyndar
ekki bjartsýnn á að fá inngöngu
en þeir voru bersýnilega á því að
breyta til og fá inn fólk með
reynslu úr átvinnulífinu. Þeir sáu
að ég hafði áhuga og hann hafði
ég - og náði besta árangri sem
nokkur blaðamennskunemi hef-
ur náð við skólann.
Svo fékk ég vinnu við blaðið
Nordlyset í Tromso þar sem sér-
svið mitt varð Norður-íshafið.
Þar var ég á þriðja ár en þá voru
tvö deilumál uppi í Noregi sem
héldu mönnum föngnum: Vietn-
amstríðið og aðild Noregs að
Efnahagsbandalagi Evrópu.
Blaðið var hlynnt hvorutveggja
en ég andvígur svo það endaði
með því að ég var rekinn með
nokkrum hávaða. Þá byrjaði ég
að skrifa og gaf út mína fyrstu
bók 1975.“
í framboði
fyrir maóista
Blaðamaður rifjar það upp að í
fyrsta sinn sem hann sá nafn við-
mælenda á prenti hafi það verið
sem dálkahöfundurinn Jon M. í
norska maoistablaðinu Klasse-
kampen.
„Jú, mikið rétt. Þar hélt ég úti
vikulegum dálki í 10 ár frá 1973-
83.“
- Og ertu kannski ennþá maó-
isti?
„Já, og meira að segja í fram-
boði til fylkisþings í kosningun-
um sem fram fara í dag,“ segir
Jon og verður ákafur. „Ég er í
fyrsta sæti, svo hugsanlega verð
ég orðinn pólitíkus á morgun. Til
þess þurfum við að vísu að tvö-
falda atkvæðamagn okkar en það
er alveg til í dæminu. Ég hef rekið
harða kosningabaráttu og gert
málefni innflytjenda að mínu að-
almáli. Þar hef ég reynt að fylkja
öllum flokkum gegn Framfara-
flokknum sem rekur hreina kyn-
þáttapólitík. Hann vill reka inn-
flytjendur heim en ég svaraði
með því að setja fram kröfu um
að einni miljón innflytjenda verði
hleypt inn í landið á næstu árum.
Við höfum alveg efni á því og
okkur vantar vinnuafl. Með
þessu móti hefur mér tekist að
koma máli innflytjenda á dagskrá
en við það hafa stóru flokkarnir,
hægri og kratar, verið hræddir.
Þeim finnst málið of hættulegt.
Ég lít svo á að með þessari
stefnu sé ég trúr ákveðinni hefð
sem norskir rithöfundar hafa
fylgt. Það var t.a.m. Wergeland
sem kom inn í fyrstu stjórnarskrá
Noregs ákvæðum sem gerðu gyð-
ingum kleift að setjast að í
landinu. Björnstjerne Björnsson
tók virkan þátt í baráttu tékka og
slóvaka fyrir rétti þeirra til að
stofna sjálfstætt ríki. Og Nordal
Framhald á síðu 6
Föstudagur 18. september 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5