Þjóðviljinn - 28.11.1987, Blaðsíða 7

MENNING
Kyrrstæður
heimur
Indriði G. Þorsteinsson
Keintur af sumrí
Reykholt 1987.
Keimur af sumri gerist í Skaga-
firði eitt sumar fyrir stríð. Þetta
er ein af þeim sögum sem greinir
frá hópi manna án þess að sumir
þeirra gerist mun frekari til fjörs-
ins en hinir og heiti aðalpersónur.
Lesandinn er leiddur inn í kyrr-
stæða veröld, þar sem það þykja
tíðindi til að fjasa um að systir
ekkju einnar er komin að sunnan
í heimsókn og málar á sér varirn-
ar, hvorki meira né minna. Það er
verið að reisa fjós og skemmu,
tún eru slegin, legið á greni og
kosið á þing (úrslitin fengust með
hlutkesti), hestum er riðið oft og
mikið. En fyrst og síðast er gripið
niður í ástarfar þeirra sem til sög-
unnar eru nefndir. Jóhann bóndi
er haldinn afbrýði í garð prestsins
og alþingismannsins sem á sínum
námsárum barnaði konu hans
sem síðar varð, sú afbrýði
blandast með ítrekuðum hætti
inn í pólitískar væringar í
sveitinni. Ragnar stórbóndi hefur
stíað sundur Lovísu dóttur sinni
og harmoníkuleikara og gift hana
manni sem sýnist heldur lítill fyrir
sér. Ekkjan gengur í rúm fjós-
asmiðs sem unnið hefur fyrir
hana til að hafa karlmann í hús-
inu. Ragnhildur dóttir hennar
horfir með áfergju á karlmenn
uns hún hefur manað sér í fang
bændaskólastrák á næsta bæ.
Annar piltur, menntskælingur
reyndar, týnir einnig sveindómi
sínum með hjálp systur ekkjunn-
ar, Katrínar sem málar á sér var-
ir. Það gerðist á sama balli og
nikkarinn vonaðist til að hitta Lo-
vísu sína en af því varð ekki. Veg-
ur er lagður. Tófa bítur kind.
Hryssa hálsbrotnar.
Indriði G. Þorsteinsson heldur
í þessari sögu tryggð við knappan
stíl, við þann sið að segja heldur
færra en fleira. Hann kann að
draga upp persónur fáum drátt-
um og skýrum. Samt situr lesand-
inn uppi með furðusterkan keim
ófullnægju í skynfærunum. Ekki
vegna þess að fátt gerist. Tíðinda-
leysi þarf ekki að standa skáld-
sögu fyrir þrifum. Heldur vegna
þess blátt áfram hve fátt segir af
fólkinu. Það er komið á framfæri
við lesandann tilteknum upplýs-
ingum um hvern og einn, fyrst í
hálfkveðnum vísum og síðan
þannig að ekkert fer milli mála.
Og hvað svo ? Og síðan ekki sög-
una meir.
Á ballinu sem fyrr var nefnt
stynur hljóðfærið í höndum
nikkumanns af þrá eftir Lovísu.
Hann rifjar það upp hvernig
Ragnar faðir hennar stíaði þeim
stundur:
„Hann hafði reynt að mæta
þessu með kæruleysi. En á kyrr-
um kvöldum, þegar skammt var í
svefn, settistumhugsunin að hon-
um svo hann glaðvaknaði og
þjáðist. Hún kom líka ef hann var
staddur yfir færi úti á firði þegar
sól skein á sléttan haffflötinn. Þá
hvarf honum skvaldur félaga
hans og honum féllust hendur við
verk. Á slíkum stundum vissi
hann að hún hafði verið stúlkan
hans. Hann tók fastar á harmon-
ikkunni og þandi belginn og
óskaði Ragnari í Öðrumdal til
helvítis mitt í hægum sveiflum
slagarans“.
Hér gengur Indriði einna
lengst í því í þessari skáldsögu að
segja hug manns með þeim spar-
sama hætti sem einatt hefur dug-
að honum til góðs árangurs. En
hvort sem við tökum dæmi af
fleiri persónum en nikkaranum
eða ekki: við fáum ekki meira í
hendur en slíkar knappar upplýs-
ingar um eilífðarmál bók-
menntanna: vonir og vonbrigði í
ástum. Það getur verið góð til-
breyting á verðbólguöld orðanna
ÁRNl
BERGMANN
að lesa höfund sem segir færra en
fleira - en færra um hvað? Við
upplifum ekki þá ágengni við að-
stæður, það úthald í persónulýs-
ingum sem gæti gert fólkið í bók-
inni að meira en útlínum, stökum
dráttum í mynd. Og við finnum
enga knýj andi þörf fy rir að rifj að-
ur sé upp sá kyrrstæði heimur
sem bókin lýsir. Það er ekki
bryddað upp á nýjum skilningi á
tímanum og samfélagi, sem ein-
kennist fyrst og síðast af því, að
allir vita allt um alla og hafa ekki
mörg orð um það. Kannski er enn
og aftur vikið að þessum tíma og
siðum vegna þess að eftirsjá sé í
þessu mannlífi - eins og áður hef-
ur gerst hjá Indriða og öðrum?
Má vera - en því fer fjarri að sá
strengur sé sleginn af krafti.
Tíðindaleysið þarf að sönnu
ekki að verða skáldsögu háska-
legt. Ástríðuleysið er mun verra.
ÁB
Indriði G. Þorsteinsson.
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
■ ■
BJORINN EYKUR HEILDARNEYSLU AFENGIS!
Þórarinn Tyrfingsson yfirlæknir:
AUKA ÞAU NEYSLUNA?
ER
OKKUR
SAMA?
Minnkum
áfengisneysluna um
fjórðung fram
til aldamóta og bætum
heilbrigði
(Alþjóðaheilbrigðisstofnunin)
„ . . . enda þótt dragi úr neyslu á
sterku áfengi fyrst í stað þá mun
heildarneyslan aukast."
(HP. 31/1 1985).
Dr. Þorkeil Jóhannesson
prófessor í lyfjafræði:
„Óskhyggja að draga megi úrneyslu
annars áfengis með áfengum bjór."
(Lyfjafræði miðtaugakerfisins 1984).
Guðrún Agnarsdóttir
læknir og alþingismaður:
„Reynsla annarra þjóða bendir til
að áfengur bjór muni auka
heildarneyslu áfengis. Tilmæli
Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar eru
skýr: Draga þarf úr áfengisneyslu."
(Rúv. 29/10 1987).
Dr. Tómas Helgason
prófessor í geðlæknisfræði:
„f stað þess að minnka um
fjórðung, eins og Alþjóðaheil-
brigðisstofnunin telur nauðsyn-
legt, mun áfengisneysla aukast um
þriðjung verði bjórstefnan ofan á."
(Mbl. 9/4 1986).
Pétur Pétursson læknir:
„Það er sannfæring mín að með
tilkomu áfengs öls muni áfengis-
neysla ungmenna og dagdrykkja
þjóðarinnar aukast að miklum mun."
(Um daginn og veginn, Rúv. 29/4 1985).
Jósep Ó. Blöndal læknir:
„Möguleikar mannsins á að halda
sér þurrum þegar hann hverfur
undan verndarvæng meðferðar-
stofnunarinnar eru hverfandi, því
bjórinn er alls staðar." (Mbl. 25/5 1985).
Jóhannes Bergsveinsson
yfirlæknir:
„Reynsla annarra þjóða af því að
leyfa sölu áfengs öls hefur hvar-
vetna orðið sú að það hefur leitt til
meiri neyslu vínanda og aukins skaða
af hans völdum."(Mbl. 26/2 1985).
Guðsteinn Þengilsson yfirlæknir:
„ ... ekki hefur enn verið unnt að
benda á það land í veröldinni þar
sem sterkt öl hefur dregið úr
áfengisneyslu heldur virðist það
bætast við." (DV. 24/4 1985).
M

Stórstúka íslands • Bindindisfélag ökumanna • íslenskir ungtemplarar