Þjóðviljinn - 27.03.1988, Blaðsíða 7

FORSETAKOSNINGARNAR í BANDARÍKJUNUM
JESSE JACKSON
Samviska
Demókrata-
flokksins
Hver verða skilyrði Jesse Jack-
son fyrir því að veita þeim Dukak-
is eða Gore stuðning á flokksþingi
Demókrataflokksins í sumar?
í þessari spurningu kristallast
sá vandi sem Demókrataflokkur-
inn stendur nú frammi fyrir þar
sem allt virðist benda til þess að
Jesse Jackson muni mæta til
þingsins með að minnsta kosti
1000 kjörmenn á bak við sig. En
það þýðir jafnframt að hvorki
Dukakis né Gore eru líklegir til
þess að ná þeim 2082 kjör-
mönnum, sem nauðsynlegir eru
til þess að tryggja útnefningu sem
frambjóðandi flokksins.
Hinn óvænti árangur Jacksons
hefur sýnt að honum hefur tekist
að yfirstíga kynþáttaþröskuld-
inn. Hann er ekki lengur bara
leiðtogi blökkumanna og forystu-
maður í mannréttindahreyfing-
unni, heldur hefur hann náð að
mynda virkt pólitískt afl í banda-
rískum stjórnmálum, sem sam-
einar alla þá minnihlutahópa sem
hafa verið afskiptir í bandarísku
þjóðfélagi og nær auk þess til um-
talsverðs hluta verkalýðsstéttar-
innar og umbótasinnaðra hvítra
menntamanna.
Fréttaskýrendur benda á að
skýringarinnar á hinum glæsilega
árangri Jackson sé ekki bara að
leita í afdráttarlausum og mál-
efnalegum málflutningi hans og
öruggri ræðumennsku, sem hefur
þótt skapa honum sérstöðu með-
al annarra frambjóðenda, heldur
megi einnig rekja hana til þess að
Jackson klæði nú málflutning
sinn í annan og „stofuhæfari"
búning en í kosningabaráttunni
1984. Hann hefur nú komið sér
upp virðulegum jakkafötum og
bindi og tekið upp landsföðurlegt
fas. Hann er ekki eins neikvæður
í málflutningi og áður, höfðar
meira til bjartsýni og er ekki
lengur ógnvekjandi í augum
hvítra og millistéttarhópa.
Þótt utanríkisstefna hans sé
nánast óbreytt og hann vilji til
dæmis ennþá að Bandaríkja-
stjórn viðurkenni ríkisstjórn Fi-
del Castro á Kúbu og að öllum
stuðningi við kontra-skæruliða
verði hætt, þá hefur hann ekki
flíkað kunningsskap sínum við þá
Fidel Castro, Daniel Ortega, og
Jassir Arafat eða aðra þá leiðtoga
sem Bandaríkjamenn eru aldir
upp við að líta á sem holdger-
vinga djöfulsins.
Hin siðferðilega sterka staða
Jackson sem óumdeild leiðtoga
hins svarta hluta Demókrata-
flokksins hefur einnig gert þeim
Gore og Dukakis erfitt um vik að
ráðast gegn Jackson, þar sem
slíkar árásir gætu orðið þeim dýr-
keyptar í atkvæðum þegar til
forsetakosninganna kemur í nóv-
ember.
Þess vegna velta fréttaskýrend-
ur því nú fyrir sér hvað muni ger-
ast að forkosningunum loknum,
þegar þeir Dukakis, Gore og
Jackson mætast með sína kjör-
menn sem engum nægja til út-
nefningar.
Mun Gore fara fram á að Jack-
son styðji hann til varaforseta-
embættis? Hverju mun Dukakis
svara ef Jackson fer fram á að fá
varaforsetaembættið sjálfur?
Hvaða skilmála mun Jackson
setja fyrir stuðningi við annan
hvorn aðilann?
Skoðanakönnun vikuritsins
Newsweek gefur til kynna að ef
Jackson færi fram sem forseta-
frambjóðandi á móti George
Bush, þá fengi hann 35% at-
kvæða á móti 58%. Samsvarandi
tölur fyrir Dukakis í þeirri skoð-
anakönnun eru 43% á móti 49%
og fyrir Gore 37% á móti 55%.
Rétt er að hafa í huga að nýjasta
Jesse Jackson og kona hans Jackie: með góðum árangri í forkosningunum hefur honum tekist að yfirstíga kynþátta-
þröskuldinn og mynda nýtt pólitískt afl sem Demókrataflokkurinn verður að taka tillit til.
skoðanakönnun Washington
Post gefur Dukakis hins vegar
nauman vinning yfir Bush. En
skoðanakönnun Newsweek gefur
einnig til kynna að um 46% kjós-
enda telji að framboð Jacksons til
varaforseta myndi ekki breyta af-
stöðu þeirra til flokksins, 23%
segja að það mundi auka líkurnar
á að þeir kysu hann en 25% sögðu
að það drægi úr líkum þess að
forsetaframbjóðandi demókrata
yrði fyrir valinu. Það er þessi
fjórðungur bandarískra kjósenda
sem lætur ráðast af kynþáttasjón-
armiðum sem áreiðanlega mun
vega þungt í ákvörðun Dukakis
og um leið setja hann í þá klípu
sem hann á vandratað úr. Því
hann getur ekki hafnað Jackson
opinberlega á kynþáttaforsend-
um.
Enn er óvíst hvaða skilyrði
Jackson mun setja á flokksþing-
inu, en hann hefur sjálfur lýst því
yfir að hann líti á kosningabar-
áttu sína sem virkan þátt í
breytingarskeiði sem nú sé hafið í
bandarískum stjórnmálum. Ljóst
er að hann mun nýta lykilstöðu
sína á flokksþinginu í sumar
þessu endurnýjaða afli í banda-
rískum stjórnmálum til fram-
dráttar.
Michael Dukakis með konu sinni Kitty: virðist helsta von demókrata um sigur Al Gore Jr. og kona hans, Tipper: metnaðarfullur hentistefnumaður en hefur
gegn Bush en þykir sviplítill eins og keppinauturinn. aldurinn á móti sér.
kunnáttan hefur reynst honum
vel vegna hins fjölmenna hóps
spænskumælandi Bandaríkja-
manna. Dukakis á það hins vegar
sameiginlegt með George Bush
að hann þykir litlaus persónuleiki
og því lítið leiðtogaefni. Og
hvernig sem fréttaskýrendur
reyna að finna einhvern málefna-
legan flöt eða nýbreytni í kosn-
ingabaráttu hans þá tekst þeim
það ekki, því eitt er uppi í dag og
annað á morgun, allt eftir því
hvernig vindarnir blása.
Helsti ágreiningurinn á milli
Dukakis og Gore hefur verið í
öryggis- og varnarmálum, þar
sem Gore hefur reynt að koma
fram sem „haukur“, meðal ann-
ars til þess að höfða til hinna
íhaldssömu demókrata í Suður-
ríkjunum. Árangurinn varð þó
minni en til stóð og í ljós kom að
áhuginn á kjarnorkuvígvæðingu
virtist engu meiri meðal demó-
krata í Suðurríkjunum en annars
staðar.
Albert Gore Jr. er öldunga-
deildarþingmaður frá Tennessee,
og gengur þar í fótspor föður síns.
Hann er sagður hafa fengið upp-
eldi er nánast miðaði að því að
hann yrði forseti Bandaríkjanna,
en hann er aðeins 39 ára. Hann
tók þátt í stríðinu í Víetnam og
hefur beitt sér fyrir málum er
varða vígbúnað og umhverfis-
vernd á þingi. Eiginkona hans er
þekkt fyrir baráttu gegn klámi í
dægurlagatextum.
Fréttamenn sem fylgt hafa
þeim Dukakis og Gore í kosning-
abaráttunni kvarta sáran undan
því að ekki sé hægt að finna bita-
stæð stykki í ræðum þeirra og að
stefna þeirra sé óskráð blað.
Þannig segir blaðamaður
Newsweek að það gæti verið
áhugavert að heyra þá félaga
deila um ákveðið málefni eins og
til dæmis Midgetman-eldflaug-
ina, sem Gore vill láta smíða, af
því að hún stuðli að öryggi en
Dukakis segir að kosti of mikið.
Eða einhver önnur málefni. En,
segir fréttaritarinn, „ef kosninga-
barátta þeirra væri þannig háð á
málefnalegum grunni, þá fjallaði
þessi grein ekki urn þá, heldur um
einhverja aðra frambjóðendur,
því Gore og Dukakis hefðu þá
verið dottnir út fyrir löngu.“
Niðurstaða Newsweek er því sú
að kosningabarátta sem háð er á
grundvelli ákveðins málstaðar sé
fyrirfram glötuð í Bandaríkjun-
um. Og er þá ekki nema eðlilegt
að okkur hér á íslandi gangi erf-
iðlega að skilja út á hvað þessi
inikli gauragangur gengur.