Þjóðviljinn - 31.03.1988, Side 3

FRÉTTIR
Búseturöskun
Neyðaróp frá Byggðastofnun
Alvarlegar horfur umþróun byggðar.
Aðflutningur á höfuðborgarsvœðið
þjóðinni ekki lengur hagkvœmur.
Stjórnvöld geta ekki setið aðgerðarlaus.
Forsœtisráðherra vill heildarúttekt
- Byggðastofnun telur ekki
verjandi að stjórnvöld sitji að-
gerðarlaus. Öflugt atvinnulíf og
mannlíf á landsbyggðinni er þjóð-
inni nauðsyniegt, ekki síst vegna
þess hverju mikill hluti útflutn-
ingstekna þjóðarbúsins skapast
þar, segir m.a. í ítarlegu og harð-
orðuðu bréfi sem Byggðastofnun
hefur sent forsætisráðherra þar
sem lýst er alvarlegum horfum
um þróun byggðar í landinu.
Síðustu fjögur ár hefur orðið
umtalsverð fækkun íbúa á lands-
byggðinni á sama tíma og stór-
fjölgun hefur orðið á íbúatölu
höfuðborgarsvæðisins. Er nettót-
ap landsbyggðarinnar í fyrra
vegna búferlaflutninga innan-
lands áætlað yfir 1.300 manns. -
Flutningur fólks milli landshluta
getur átt sér eðililegar skýringar í
breyttum forsendum byggðar í
landinu, en samsöfnun fólks
vegna framboðs á þjónustu en án
tillits til grundvallarforsendna
þjóðarbúsins er óæskileg og
stenst ekki til lengdar, segir í
bréfi Byggðastofnunar.
Stofnunin bendir á að í starfsá-
ætlun ríkisstjórnarinnar hafi átt
að taka tillit til byggðasjónar-
miða í fiskveiðistjórnun en sú
hafi raunin ekki orðið. Mesta
hættan fyrir einstaka útgerðar-
staði sé sú að veiðiheimildir
fylgja skipunum algerlega. Lán-
astofnanir þrýsta síðan á fisk-
vinnslustöðvar sem eiga í rekstr-
arerfiðleikum að selja veiði-
skipin, vegna þess að eigið fé
fyrirtækjanna liggi í verðmæti
veiðiheimildanna. Hætta sé á því
að sjávarútvegur þróist í það að
safna saman hráefni til vinnslu er-
lendis. Fólkið flytji suður á höf-
uðborgarsvæðið en eftir standi
vannýtt þjónustumannvirki.
Landflutningarnir suður séu
þjóðinni alls ekki lengur hag-
kvæmir.
Byggðastofnun telur sér því
skylt að benda stjórnvöldum á að
þau þurfa að breyta til í veru-
legum atriðum varðandi opinber-
ar framkvæmdir og uppbyggingu
þjónustu á landsbyggðinni.
Nauðsynlegt sé að stokka upp og
breyta um áherslur í opinberum
fjárveitingum til byggðamála.
Forsætisráðherra, Porsteinn
Pálsson ákvað í gær eftir að hafa
lesið yfir bréf Byggðastofnunar
að fela stofnuninni að gera
heildarúttekt á þróun byggðar í
landinu og stöðu höfuðatvinnu-
greina.
-•g-
Byggðaröskunin síðustu árin sést glögg-
lega á þessu súluriti. Eftir 1982 hefur brott-
fluttum fjölgað verulega ár frá ári og nánast
engin fjölgun I staðinn.
2000
tsoo
tooo
500
o
-500
1000
1500
1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 980
E1 Fjölgun B3 Flulningar alls
Pórshöfn
Mjólkin vart drykkjarhæf
íbúar á Þórshöfn kaupa mjólkfrá Akureyrifrekar en að drekka heimaframleiðsluna.
Sigurður Gunnarsson, lœknir: Lagðitil að stöðinni yrðilokað. Heilbrigðisfulltrúa hótað illu. Daníel
Árnason, sveitarstjóri: Mest um vert að kaupfélagið hefur tryggt úrbætur. Komfyrir óhapp í vetur
- Ég hef skrifað Hollustuvernd
ríkisins bréf og farið fram á að
hún rekist í þessu máli og loki
mjólkurstöðinni, þar sem heil-
brigðisfulltrúi Norðurlands Ey-
stra virðist hafa heykst á því að
loka stöðinni 30. mars vegna hót-
ana um að kaupfélagið færi með
málið í ráðherra ef til lokunar
kæmi, sagði Sigurður Gunnars-
son, heilsugæslulæknir á Þórs-
höfn. Fyrsta mars rann út sá
frestur sem heilbrigðisfulltrúi og
Vegna gallaðra og lélegra raf-
skauta sem hafa verið í noktun í
tæpt ár með smáhléum, hefur Ál-
verið í Straumsvík orðið fyrir
verulegu framleiðslustapi og hef-
ur stjórn þess farið fram á bóta-
kröfur á hendur framleiðanda
rafskautana.
Að sögn Ragnars Halldórs-
sonar forstjóra Álversins var
framleiðslutap fyrirtækisins í fe-
brúar og mars um 500 tonn á áli
vegna gölluðu rafskautana. Hann
sagði að nú loksins hefðu fram-
leiðendur skautana viðurkennt
heilbrigðisnefnd Þórshafnar
höfðu gefið kaupfélaginu til að
gera allra brýnustu úrbætur á
mjólkurstöðinni, svo að tryggt
væri að mjólk sem frá henni kem-
ur væri drykkjarhæf en
heilbrigðisnefndin hefur veitt
stöðinni áframhaldandi rekstrar-
leyfi þrátt fyrir að kröfum um úr-
bætur hafi ekki vcrið sinnt í
neinu.
- Það kom fyrir slys hér í vetur
og komst málmsvarfi í mjólkina,
að gæði þeirra hefðu ekki verið
sem skyldi, en það hefði tekið
nokkurn tíma að sannfæra þá um
það. Ragnar sagði að stjórn Ál-
versins hefði farið fram á bóta-
kröfur á hendur framleiðanda
rafskautana en vildi ekki tjá sig
um hve þær væru háar. Raf-
skautin eru framleidd af dóttur-
fyrirtæki Alusuisse í Hollandi.
Gölluðu rafskautin hafa gert
það að verkum að nauðsynlegt
hefur verið að vinna mun meiri
yfirvinnu en oft áður við lítil fagn-
arlæti starfsmanna. Þeim hefur
en ég veit ekki til þess að mjólkin
hafi verið gölluð að öðru leyti,
sagði Daníel Árnason, sveitar-
stjóri. Hann sagði mest um vert
að kaupfélagið hefði fallist á að fá
til stöðvarinnar mjólkurfræðing
einu sinni í mánuði og eftirlit yrði
hert með framleiðslunni og sýni
yrðu send daglega til Akureyrar
til greiningar.
Þórólfur Gíslason kaupfélags-
stjóri, sagði að menn gerðu sér
fastlega vonir um að skikk hefði
fundist það vera alveg nóg að
klára sína vakt þó ekki sé verið að
vinna yfirtíð í jafn lélegri vinnu-
aðstöðu og verið hefur í kerskál-
anum.
Von er á nýjum og betri raf-
skautum von bráðar og ef þau
verða betri en þau sem að undan-
förnu hafa verið í noktun sjá
starfsmennirnir loksins fram á
manneskjulegri vinnustað sem er
laus við reyk og mikinn hita sem
hefur gert þeim vinnuna nánast
óbærilega í tæpt ár með smá-
hléum. ~grh
verið komið á þetta mál. - Hér
voru bæði heilbrigðisfulltrúi og
mjólkurfræðingur og það hefur
ekkert komið fram sem bendir til
að ekki sé hægt að halda fram-
leiðslunni áfram.
- Mjólkin frá mjólkursam-
laginu hefur lengi verið mjög
slæm. Reglulegar sýnatökur
breyta engu þar um. Nú síðast
hefur komið í ljós að hreinsibún-
aður er að nokkru bilaður. Ég
lagði það til að stöðinni yrði lok-
að meðan allra brýnustu lagfær-
ingar færu fram sem tryggðu íbú-
unum drykkjarhæfa mjólk og
óskaði eftir því að starfsmenn
stöðvarinnar yrðu sendir í starfs-
þjálfun til að kynna sér hvernig
gott mjólkurbú væri rekið, sagði
Sigurður.
Að sögn Þórshafnarbúa sem
Þjóðviljinn ræddi við, hefur
mjólkin um langan tíma verið
nær ódrekkandi. Á stundum hef-
ur hún bæði þefjað torkennilega
og bragðast og geymst illa. Þrátt
fyrir tilmæli heilbrigðisyfirvalda
hefur Kaupfélagið, sem rekur
mjólkurbúið, til þessa brugðist
bæði seint og illa við að kalla inn
gallaða mjólk og daufheyrst við
tilmælum um úrbætur.
Frá því í febrúar hefur nokkur
hluti heimila á Þórshöfn tekið sig
saman og pantað frá Akureyri
drykkjarhæfa mjólk og hafa
þannig borist nokkur hundruð
lítrar af mjólk á viku hverri til
Þórshafnar.
-rk
Álverið
Vemlegt framleiðslutap
Ragnar Halldórssonjorstjóri: Töpuðum 500 tonna álframleiðslu ífebrúar
og mars. Höfumfariðfram á bótakröfu vegna gallaðra rafskauta
Fimmtudagur 31. mars 1988 pJÓÐVILJINN - SÍÐA 3
Fiskverð
Nálægt
maikaðsverði
Lágmarksverð Verð-
lagsráðs sjávarútvegsins
aðeins til á pappírnum.
Á svæðinu frá Þorlákshöfn og
allt vestur með til Akraness
greiða fiskkaupcndur nálægt
makraðsverði fyrir aflann og
hafa til hliðsjónar verðin sem
ganga á helstu fískmörkuðunum,
þrátt fyrir gildandi lágmarksverð
hjá Verðlagsráði sjávarútvegs-
ins.
Að sögn framkvæmdastjóra
Sjómannasambands fslands sýnir
þetta vitleysuna sem viðgengst í
Verðlagsráðinu og sannar ótví-
rætt að verðlagning ráðsins er
ekki í neinu samræmi við þann
raunveruleika sem almennt ríkir
um sölu og kaup á fiski.
Þrátt fyrir það lepja sjómenn á
hefðbundnum vertíðarbátum
dauðann úr skel, það sem af er
yfirstandandi vertíð. Aflabrögð
hafa verið með eindæmum léleg
og það eru ekki nema þeir
bjartsýnustu sem vonast eftir
hrotu eftir páska. Kauptrygging
háseta á hefðbundnum vertíðar-
bát er ekki nema 45.811 krónur á
mánuði og fæðispeningar 430
krónur á dag. Fari fæðiskostn-
aðurinn umfram það verða þeir
að borga mismuninn úr eigin
vasa.
„Það fer tvennum sögum af því
af hvaða völdum þetta aflaleysi
stafar og finnst mörgum vera
kominn tími til, að mun betur
verði gert við Hafrannsókn en nú
er, til að efla fiskirannsóknir. Því
ef fiskurinn hverfur af miðunum
er lítið eftir að lifa á hér á landi og
að afleiðingunum þurfa menn
ekki að spyrja,“ sagði Hólmgeir
Jónsson, framkvæmdastjóri Sjó-
mannasambands íslands. -Srh