Þjóðviljinn - 08.11.1988, Blaðsíða 5

VIÐHORF
Orðsending til höfundar
Ólafsbókar hinnar nýju
Helgi Seljan skrifar
Þaö kemur ýmislegt upp í hug-
ann, þegar gluggað er í fjárlaga-
frumvarpið nýja og máske sækja
gamlar minningar á frá þeim
tíma, þegar það var helztur jóla-
glaðningur eða aðventuglaðn-
ingur réttara sagt að kljást við og
koma saman öllum þeim tölum,
sem þar er að finna og skipta
marga svo miklu.
Auðvitað eru það stóru upp-
hæðirnar, sem mest munar um
fýrir heildarsummuna, en oft
munar það þarfa starfsemi eða
góða framkvæmd miklu, hvort
upphæðin er einni miljón - eða
miijónatug minni eða meiri.
Eg hefi áður lýst þeirri skoðun
að útdeiling t.d. 200 miljóna í 50-
80 staði, jafnvel 100, gæti gjör-
breytt dæmi þessara 100 liða -
þann veg að virkilega sæist úti í
þjóðfélaginu, að virkilega beri
árangur til farsældar og góðs -
umfram sömu 200 miljónir í ein-
hvern stórliðinn. Ég gæti farið
yfir frumvarpið og bent á liði,
sem ég þekki vel til og miljón til
eða frá gæti áorkað miku til góðs
- skipt jafnvel sköpum, en það
gætu eflaust fleiri, ef þeir fengju
óskastöðu til slíks og þyrftu ekki
einnig að huga að öllum stóru
upphæðunum.
Þaö er hins vegar oft meiri
spurning um skiptingu, um
röðun, um misþörf verkefni, mis-
munandi áherzlur, þar sem duttl-
ungar t.d. ýmissa stofnana-
manna, alveg sér í lagi alls kyns
fræðinga, ráða meiru en
skynsamlegt mat - að ógleymdri
ráðdeildinni.
Annars er það einkenni allrar
fjárlagagerðarinnar, að allir sem
þar koma „brauðs og biðja“ virð-
ast lifa í afar litlum og lokuðum
heimi eigin óska og virðast alltaf
jafn undrandi, þegar gæluverk-
efnin þeirra eru ekki sett efst og
fremst.
Ég held ég hafi aldrei heyrt
fjálglegri lýsingar og útlistanir á
nokkru eins og þegar hinir ótrú-
Iegustu aðilar upphófu lofsöng
inni í fjárveitinganefnd um alveg
sérstakt ágæti þess sem þeir voru
við að fást, gott ef við áttum ekki
að skilja að þar við lægi þjóðar-
sómi að ítrustu óskum og kröfum
yrði fullnægt.
Stundum lentu menn raunar
innbyrðis í hár saman af því að
ein deildin hefði verið dregin
fram yfir hina - yfirtoppur hafði
gleymt hliðartoppi eða eitthvað
svoleiðis.
Þó held ég að læknarnir bless-
aðir hafi slegið öll met í grátbros-
legum skemmtilegheitum sínum,
þegar þeir voru að leggja til
röðun framkvæmda á vegum
Landspítala og ekki batnaði á-
standið, þegar hinir komu, sem
líka þurftu að fá sitt og allt var svo
lffsnauðsynlegt að maður óttaðist
það helzt að „vakna dauður að
morgni" eins og karlinn sagði og
það úr flestum þeim mein-
semdum sameinuðum, sem
mannskepnuna hrjá.
En ekki ætlaði ég nú að drepa
málinu svo á dreif, því af ærnu er
að taka við yfirlestur Ólafsbókar
hinnar nýju.
Öfundsvert mun það ekki að
koma að þeim flór fullum sem
fullhugar ætluðu að moka
tandurhreinan og ekki öfunda ég
heldur þá Sjálfstæðismenn að líta
til bústarfa sinna á liðinni tíð bæði
í æðstu forystu og fjármálaleið-
sögn áður. Hygg ég þó að þeim
ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
verði hauspokinn tamur til nota,
fremur en að samvizkan muni ó-
náða þá mjög, hvað þá æra sem
skyldi. Ekki dettur mér í hug að
gerast svo djarfur gagnrýnir, að
ég ætli að taka fyrir öll efnistök
Olafs eða stílbrögð í hinni nýju
bók hans, en freistandi er að
staldra við og huga að þeim mál-
um, sem mér standa næst nú um
stundir.
Það kemur mér á óvart að í leit
sinni að fólgnu fé þeirra sem
breiðu bökin hafa skuli Ólafur
Ragnar hafa fengið þessa herfi-
legu happdrættisglýju í augun.
Ég er nefnilega sannfærður um
að vandleg athugun þessa alls
hefði þurft að vera nauðsynlegur
undanfari þessarar skattlagning-
ar. Það er full ástæða til þess að
fara ofan í saumana á -ráðstöfun
fjár, sem er í kringum fjóra milj-
arða króna eins og segir í frum-
varpinu.
Það er líka rétt að það hlýtur að
þurfa að setja spurningarmerki
við fjárfestingar af happdrættis-
fé, sem ríkið verður svo að taka
að sér reksturinn á. Það má ekki
vera tilviljun ein sem þar ræður.
Hitt vita menn svo, Ólafur
Ragnar líka, að ef ekki væri aflað
fjár með happdrættum til fjöl-
margra nytsamra verka og bráð-
brýnna framkvæmda, þá kæmi
fyrr eða síðar að ríkisins hlut -
síðar auðvitað algengast en þá oft
til illbætanlegs tjóns. Happdrætti
eru eflaust misjöfn og til mis-
jafnra hluta notaður sá ávinning-
ur, sem af þeim kemur, en ég
hygg við Ólafur séum sammála
um að að yfirgnægandi hluta fer
ávinningurinn til góðra hluta og
nytsamlegra fyrir framtíðina.
Þetta þekki ég bezt hið næsta
mér, þar sem ágóðahlutur Ör-
yrkjabandalagsins af lottófé fer
að 4/5 til þess að byggja og kaupa
húsnæði fyrir öryrkja, verkefni
sem ríkisvaldið hefur vanrækt
herfilega, og þeir sem njóta eru
margir í neyð og lífsafkoma
þeirra í raun undir því komin að
húsnæðisbyrðin sligi þá ekki eins
og er á hinum „frjálsa“ markaði.
Og 1/5 fer að mestu í það að
styrkja aðildarfélög Öryrkja-
bandalagsins til þarfra sérverk-
efna, sem þau annars ekki gætu
sinnt fyrir félaga sína. Nú, innan
sviga fer eitthvað innan við 1% til
að launa undirritaðan og við get-
um sjálfsagt báðir verið sammála
um að sleppa þessum 0.7% sem
þar eru, þegar ég hefi goldið
Ólafi „keisara“ það sem hans er.
Farið hefur fé betra!
En án gamans þá hefði t.d. ver-
ið þarft fyrir ráðherra að rölta við
hjá framkvæmdastjóra okkar og
líta rétt á biðlistana sem neyðin
einkennir í of ríkum mæli áður en
hann tók ákvörðun um að skerða
þessi framlög almennings til
þessa nauðsynjaverks, því
auðvitað er verið að því, spurn-
ingin um 12% - 10% eða 6%
skiptir ekki öllu. Ég vildi sem sagt
óska þess að Ólafur minn Ragnar
hefði ekki farið að „grufla“ út í
þennan happdrættis„gróða“ án
þess að grunda hann þá um leið.
Framhald á bls. 6
„Framkvœmdasjóðurinn margsvikni er því
miður auðvitað svikinn afÓlafi eins og
öðrum, en það ersýnu alvarlegra vegna þess
sem ríkið œtlar aðhirða af ágóðahlut öryrkja
aflottóinu... En Ólafur Ragnar á enn leið sér
til afbötunar og yrði honum þá ýmislegt
fyrirgefið... “
Leián að
dýragarðinum
„Leitin að dýragarðinum" heitir
sjöunda bók Einars Más Guð-
mundssonar sem Almenna
bókafélagið er að senda frá sér
þessa dagana. Hún er samnefnd
einni sögunni í bókinni - en efni
hennar er lýst á þessa leið hér:
„Ungur og andlega sinnaður
Fransmaður kemst að þeirri
niðurstöðu að eyja úti í hafi með
rúmlega 200 þúsund íbúa hljóti
að vera stærsti dýragarður i
heimi".
Lýsingin sjálf minnir á ýmis
sterkustu höfundareinkenni Ein-
ars Más: hann gerir sér mat úr
ýmsum furðum veraldar, ekki síst
til að fara með eitthvað háðslegt.
Og við munum hitt af skáld-
sögum hans þrem (og ijóðabók-
um þrem) sem áður eru komnar,
að þessi undur þurfa ekki að
sæta stórtíðindum samkvæmt
einhverju allsherjarsamkomulagi
- Einar Már hefur hinsvegar
þann höfundarpersónuleika til
listar sinnar að bera að hann get-
ur gert hvaðeina að skoplegu
eða Ijóðrænu undri, nema hvortt-
veggja sé. Einn danskur
gagnrýnandi var að fagna þess-
um galdri á dögunum í Informati-
on og sagði á þá leið, aö ef hann
væri maður íslenskur þá væri
hann stoltur niður í klettarætur
yfir þessum höfundi.
Ein sagan í bókinni hefur áður
séð dagsins Ijós í tímariti: hún
fjallar um unga menn af 68 kyn-
slóð sem ætla að vekja verkalýð-
inn af vitundarsvefni. Eins og
vænta mátti fór það mjög á ann-
an veg en ráð hafði verið fyrir
gert.
Einar Már Guðmundsson
Utgefandi: Almenna bókafélagið
Ver6 kr. 2.150,- (verft út úr búð kr. 2.670,-)
BOKAKLUBBUR
áskrífenda Þjóðviljans
Tilboð vikuna 8. nóv.— 14. nóv.