Þjóðviljinn - 01.12.1989, Blaðsíða 8

Málgagn sósíalisma, þjoöfrelsis og verkalýðshreyfingar
Síðumúla 6, 108 Reykjavík
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðvlljans
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson
Ritstjórar: Árni Bergmann, Ólafur H. Torfason
Umsjónarmaður Helgarblaðs: Ólafur Gíslason
Fréttastjóri: SigurðurÁ. Friðþjófsson
Útlit: Þröstur Haraldsson
Auglýsingastjóri: Olga Clausen
Afgreiðsla: @68 13 33
Auglýsingadeild:@68 13 10-68 13 31
Símfax:68 19 35
Verð: í lausasölu 140 krónur
Setning og umbrot: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Blekkingin dýra
Senn setjast þeir á rökstóla forsetarnir Gorbatsjof og
Bush. Og þótt Bandaríkjaforseti hafi hringt í Steingrím og
aðra oddvita í Nató til að fullvissa þá um að hann muni
ekki leika einleik á friðarflautuna, þá hafa menn óspart
uppi bjartsýnistúlkanir í þá veru, að á Möltufundinum
muni kalda stríðið endanlega huslað.
En mörgum má undarlegt þykja, að þegar líkur eru á því
að kalda stríðið gufi upp í hlýrra andrúmsloftri stórbættrar
sambúðar risaveldanna, þá verða furðu margir í Nató
argir og leiðir og reyna sem mest þeir mega að fjölga
fyrirvörum um afvopnunarþróun.
Slík viðbrögð eru reyndar ekki ný og standa djúpum
rótum í öllu því sem hernaðarbandalögin hafa tínt saman
sér til réttlætingar í fjörtíu ár. Eins og gagnrýnendur
þeirrar stefnu sem ríkjandi hefur verið í Atlantshafs-
bandalaginu hafa margsinnis bent á, hefur það verið
mikill siður í þeim herbúðum að ofreikna með öllum
mögulegum og ómögulegum ráðum herstyrk Sovét-
manna og Varsjárbandalagsins. Venjulega hefur það
verið gert með þeirri aðferð að telja hermenn og eintök af
ýmsum vopnum, þótt æ fleiri sérfróðir menn hallist á þá
skoðun að slíkur samanburður segi furðulítið um her-
styrk, að ekki sé talað um raunverulega möguleika and-
stæðingsins á skyndiárás. Ofmatið á herstyrk austur-
blakkarinnar hefur, samkvæmt þessari gagnrýni, gegnt
tvennskonar hlutverki. Annarsvegar er um að ræða hent-
uga aðferð til að hræða þjóðþingin til að auka útgjöid til
hermála, en við þau útgjöld eru miklir gróðahagsmunir
tengdir eins og að líkum lætur. Hinsvegar hefur vígbúnað-
arkapphlaupið þjarmað mjög að efnahag Sovétmanna,
haldið þeim niðri - af þeirri einföldu ástæðu að meðan
iðnaður þeirra er mun afkastaminni en Bandaríkjanna
kostar það miklu meira fyrir þau að halda uppi svipaðri
hernaðarmaskínu.
Að sjálfsögðu hafa þeir sem stýra áróðri fyrir Nató á
hverjum tíma vísað slíkri gagnrýni á bug sem skaðlegu
vatni á myllur Rússa. En nú bregður svo við, að frá
Bandaríkjunum sjálfum koma fréttir og yfirlýsingar sem
staðfesta margt í ádrepum á „dýrustu blekkingu heims“
eins og sagan um mikla hernaðaryfirburði Sovétríkjanna
hefur verið kölluð. Nú síðast hefur blaðið Washington
Post komist í leynilegar skýrslur um það að yfirstjórn
bandaríska hersins hafi fyrir löngu gert sér grein fyrir því,
að sovéski herinn væri ekki fær um þá skyndiárás, sem
vígbúnaður í Vestur-Evrópu tók mið af. Og Cheney varn-
armálaráðherra hefur snúið við blaði frá því sem fyrir
skemmstu vartalið gott og gilt í Bandaríkjunum og sagt að
Sovétmenn væru svo vel af stað farnir í afvopnun, að mál
sé til að Bandaríkjamenn geri slíkt hið sama og skeri niður
sín miklu útgjöld til hermála.
En sem fyrr segir: þetta er allt talið „með afbrigðum
erfitt vandamál fyrir Altantshafsbandalagið" eins og haft
er eftir einum varnarmálasérfræðingnum í fréttum gær-
dagsins. Það veit ekki hvernig við skal bregðast. Það veit
ekki hvernig það á að réttlæta tilveru sína fyrir almenn-
ingi. Herstjórarnir vita ekki hvernig þeir eiga að verjast
kröfum almennings um að skorin verði niður útgjöld til
hernaðar. En það er að sjálfsögðu mál málanna, hve vel
til tekst að losna undan oki hinnar siðspilltu sóunar til
vígbúnaðar, bruðls sem hefur farið í að reka tíu miljónir
hermanna, 40 þúsundir skriðdreka, 10 þúsund herflug-
vélar og 2600 herskip - allt í nafni öryggis í Evrópu og
heimsfriðar. Og var þó sífellt verið að segja okkur að þetta
væri hvergi nóg, það þyrfti enn að ráðast í ný vopnakerfi
og enn dýrari og í raun háskalegri. Vonandi fáum við það
staðfest sem fyrst að sú tryllta öld sé liðin.
Reykvískt næturiíf
Eða: Ungur maður missir fótanna við andlát móður sinnar
Á ferð sinni rekst ungi maðurinn sem Valdimar Örn Flygenring leikur
ma. á fyrrverandi eiginkonu sína sem Tinna Gunnlaugsdóttir leikur.
Það er stefna Sjónvarpsins að
sýna amk. eina innlenda fram-
leiðslu af leikræna sviðinu í hverj-
um mánuði yfir vetrartímann og
með smátrikkum í bókhaldinu
tekst að ná því markmiði. Leikritið
sem sýnt er í kvöld er hins vegar
ekkert bókhaldstrikk, það er
hefðbundið kiukkutíma sjón-
varþsleikrit eftir Sigurð Pálsson.
Nóttin já nóttin heitir verkið
og er eins og leikrit Svövu Jak-
obsdóttur, Næturganga, sem sýnt
var á sl. vetri, afrakstur þess að
stjómendur Sjónvarps fóm eitt
sinn fram á það við nokkur skáld
að þau skrifuðu handrit að sjón-
varpsleikritum.
Uppruninn er hins vegar svo til
það eins sem þessi tvö verk eiga
sameiginlegt. Leikrit Sigurðar
gerist í Reykjavík nútímans og að
hluta til í einhverri næturlífstil-
vem sem undirritaður veit ekki til
þess að sé til.
Aðalpersóna leikritsins er ung-
ur maður, leikinn af Valdimar
Erni Rygenring, sem fær þau
dapurlegu tíðindi sem hann er ný-
kominn af fjöllum með túrista-
hóp að móðir hans, sem hann bjó
hjá, sé látin. Við það riðlast til-
veran hjá pilti og hann æðir af
stað út í tilveruna án tilgangs né
takmarks. Á ferð sinni rekst hann
á ýmsa, svo sem fyrrverandi konu
sína sem Tinna Gunnlaugsdóttir
leikur, ástkonur, söngkonur,
portkonur, dyravörð og þjón.
Auk þeirra Valdimars og
Tinnu fara þau með hlutverk í
leikritinu: Ingrid Jónsdóttir, Elva
Ósk Ólafsdóttir, Steinunn Ólafs-
dóttir, Pétur Einarsson, Margrét
Guðmundsdóttir, Helgi Skúla-
son, Sigurður Karlsson og
Steindór Hjörleifsson. Tónlist
við leikritið samdi Hilmar Öm
Hilmarsson, Páll Reynisson ann-
aðist kvikmyndatöku og fram-
kvæmdastjóri var Kristín Erna
Arnardóttir.
Leikritið Nóttin já nóttin er á
dagskrá Sjónvarpsins kl. 21.25 í
kvöld.
-ÞH
Helgarveðrið
Horfur á laugardag: Vestlæg eða suðvesturlæg átt og hiti víðast um eða rétt yfir frostmarki. Snjó- eða
slydduél um vestanvert landið en bjart veður að mestu austanlands.
Horfur á sunnudag: Suðvestlæg átt, bjart veður og líklega frost norðaustanlands en þykknar upp, hlýnar og
fer að rigna með SA-átt um suðvestanvert landið.
8 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ