Þjóðviljinn - 01.12.1989, Blaðsíða 23

Þetta er gott,
Persónuleg, heiðarleg, kvenleg
Kate Bush stökk fullmótaður
tónlistarmaður fram á sjónar-
sviðið tvítug að aldri árið 1978.
Fyrstu tvær plöturnar hennar
„The Kick Inside“ (1978) og „Li-
onheart“ (1980), eru að mínum
dómi með bestu plötum þessa
áratugar og með því frumlegasta
sem gert hefur verið í dægurtón-
listinni á þeim tíma. Kate Bush
skar sig vandlega frá öðrum tón-
listarmönnum strax í upphafi og
hefur haldið sinni sérstöðu síðan.
Hún vann sér einlæga aðdáendur
sem hafa haldið tryggð við hana.
Yrkisefni Bush eru önnur en
gengur og gerist í rokktónlist, út-
setningar aðrar og söngurinn
öðruvísi. Lög eins og „Wuthering
Heights" (Fýkur yfir hæðir),
„The Man With the Child In His
Eyes“, „Wow“ og „Babooshka“,
eru þegar orðin klassísk í rokk-
heimum og hafa aflað Bush virð-
ingar.
En eftir þessar fyrstu plötur
Kate Bush kom tímabil sem var
ekki eins frjótt. „The Dreaming"
og „Hounds of Love“ voru að
vísu sæmilegar plötur en leituðu
ekki ítrekað á fóninn eins og hin-
ar. Þær voru of venjulegar og
boginn var ekki spenntur eins til
hins ítrasta og áður. Þessar tvær
seinni plötur seldust líka mun
minna en fyrstu tvær og sjálf seg-
ist Bush ekki vera allt of hress
með „The Dreaming" og „Ho-
unds of Love“.
Bush er afkastamikill og fjöl-
hæfur listamaður, þó plötur
hennar séu ekki ýkja margar, sú
nýjasta „The Sensual World“ er
sú fimmta í röðinni. Faðir hennar
sýndi henni fyrst á nóturnar á
orgeli þegar hún var 10 ára og
þegar hún var 16 ára hafði hún
samið 200 lög. Aðeins tvisvar
hefur Bush farið í tónleikatúr en
gafst upp á því. Hún vill að tón-
leikar séu einnig „sjóf“ og í þess-
um túrum skipti hún aðjafnaði 17
sinnum um búninga og sýndi sér-
samin dansatriði með hverju lagi.
Vinnan við þetta var svo gegn-
darlaus að Bush segist ekki hafa
þrek í að endurtaka leikinn. Hún
birtist því aðeins á opinberum
vettvangi á myndböndum.
Með „Sensual World“ hefur
þessi drottning gæðarokksins
sent frá sér plötu sem stendur
jafnfætis „The Kick Inside“ og
„Lionheart". Kate Bush hefur
rétt úr kútnum. Enda tók platan
tvö og hálft ár í vinnslu í einkastú-
díói fjölskyldufyrirtækis Bush. Á
„Sensual World“ færir Kata
hlustendum sínum aftur fjarræn
og dulúðleg lög með „expression-
ískum“ textum. Smátt og smátt
hefur hún tekið hlutina meira í
eigin hendur hvað varðar útsetn-
ingar og upptökur, en tveir menn
hafa þó unnið mest með henni;
bróðir hennar Paddy og Dave
Gilmour. Gilmour átti reyndar
stærstan þátt í að koma Bush á
framfæri.
Kate þakkar þessum tveimur
sérstaklega fyrir þolinmæðina.
Þau tvö og hálft ár sem tók að
gera „Sensual World", fóru aðal-
lega í að gera allt upp á nýtt, aftur
og aftur. Þegar fullvinnslu lags
var lokið, fannst Bush það allt
ómögulegt og vildi gerbreyta því.
Hún hefur alla tíð hrifist af þjóð-
lagatónlist, sérstaklega írskri, og
blandað henni inn í rokkið með
ýmsum hætti og hefur einnig sótt
efnivið textanna til þjóðsagna.
Tríó Bulgarka varð á vegi hennar
árið 1986, en í því búlgarska tríói
eru einungis konur. Raddir
kvennanna hrifu Kötu og hún
flaug til Sófíu til að hljóðrita þær í
bakraddir, sem koma mjög vel
út. En þær búlgörsku skilja ekki
orð í ensku sem Bush sagði ekki
koma að sök, tónlistin væri al-
þjóðlegt tungumál.
Kate Bush segir „Sensual
World“ vera sína persónulegustu
og heiðarlegustu plötu og ef til
vill þá kvenlegustu. Á „Hounds
og Love“ hafi hún kannski verið
að reyna að fremja karlarokk en
það hefði ekki gengið. En þessi
þrjú orð: persónuleg, heiðarleg
og kvenleg finnast mér reyndar
geta verið yfirskriftin á öllu því
besta sem Kate Bush hefur gert.
Það mætti kannski bæta einu við,
erótík. Það er gjarnan djúp erót-
ísk undiralda í lögum Kötu, mjög
fáguð erótík.
Einfaldast er að hlusta sjálfur
og sannfærast um hvers konar
gæðatónlist er hér á ferð og
„fjúka yfir tónlistarhæðir“ með
Kate Bush.
AndreaGylfa-
dóttir.
þetta er gott
vel og mér finnst Jakob njóta sín
betur með Todmobile en Síðan
skein sól, að þeirri hljómsveit ó-
lastaðri.
„Betra en nokkuð annað" er
greinilega samvinnuverkefni þar
sem saman hefur komið tríó sem
smellur einstaklega vel saman.
Þetta eru þrjár skrautfjaðrir í ein-
um hatti, Andrea, Eyþór og Þor-
valdur.
Ég er ekki í nokkrum vafa um
að tónlistarmenntun þremenn-
inganna, ásamt örugglega vænum
skammti af meðfæddum eigin-
leikum, á sitt í að geraTodmobile
að spennandi og skapandi hljóm-
sveit. Með Todmobile fara að
mínum dómi ferskir vindar um
tónlistarlíf skersins. Fjölbreyttur
tónlistarlegur bakgrunnur þre-
menninganna blandast vel á
„Betra en...“. Eyþór var í Tappa
tíkarrassi, Andrea í Grafík og
Þorvaldur í Pax Vobis, Exodus
og Hunangstunglinu.
Todmobile hefur aldrei haldið
opinbera tónleika. í viðtali við
undirritaðan í Þjóðviljanum 18.
nóvember höfðu þau áhyggjur af
því að erfitt kynni að reynast að
flytja tónlist þeirra á sviði. Út-
setningarnar væru margar hverj-
ar flóknar. Andrea sagði lögin
samt alveg þola að vera einfölduð
og þau þyrftu ekki að versna neitt
við það. Todmobile hefur ákveð-
ið að halda tónleika í íslensku
óperunni þann 7. desember og er
hér með skorað á alla sem kunna
að meta fagmannlega og góða
tónlist að mæta á jómfrúartón-
leikana. Þeir verða örugglega
þess virði.
Það eru fleiri góð lög á þessari
plötu. Oftast þegar maður hlust-
ar á nýja plötu kemur að því að
dampurinn dettur niður og mað-
ur verður jafnvel fyrir vonbrigð-
um. Slíkt gerist ekki á „Betra
en...“. „Stelpurokk", „Ég heyri
raddir", „Sól, jörð og máni“ eru
allt góð lög. Textar Andreu eru
misjafnir en sleppa allir mjög vel
þegar hún syngur þá og það er
einmitt galdurinn við góðan dæg-
urlagatexta. „Stelpurokk" er td.
mjög skemmtilegur texti sem
fjallar um stelpurnar sem rokka í
engu nema skóm, þegar pabbar
eru í París og mömmur eru í
Róm.
Hingað til hefur Grafík trónað
ein á toppi síns sviðs í íslenskri
dægurtónlist. Todmobile er nú
mætt Grafík við hlið.
-hinp
ÞorvaldurÞor-
valdsson.
Myndir Jim
Smart.
EyþórArnalds
þetta er gott,
„Betra en nokkuð annað,
fyrsta plata Todmobile, byrjar
með hrífandi hætti á stigmagn-
andi samnefndu lagi. Dauðinn sú
óumflýjanlega stund, fær á sig
nýtt ogspennandi sjónarhorn. Pí-
anóleikur Þorvaldar er einfaldur
og smekklegur í byrjunarstefinu
og Andrea heldur af stað inn dal-
inn, flýgur burt og tekur af okkur
loforð um að segja engum frá,
kemur aldrei meir, er farin, hún
er góð þessi tilfinning syngur
Andrea og segist ætla alla leið.
Og eitt er víst að hún fer með
hlustendur alla leið.
Það er kannski einkenni Tod-
mobile að hún er hljómsveit sem
fer alla leið. Hljóðfæraleikur og
samspil, útsetningar, söngur og
raddir er allt unnið fagmannlega
og greinilegt að hér er mikið
sköpunarfólk á ferðinni sem
tekur sig alvarlega, en er mátu-
lega hátíðlegt út í tilveruna. Það
er farið alla leið með tónlistina og
ekki tónn skilinn eftir óslípaður.
Annað lag plötunnar er fágætt
lag í íslensku rokki og sennilega
einstætt. Andrea syngur „Lasci-
ate Mi Morire“, ítalskt ljóð eftir
óþekktan höfund. Enn er
dauðinn á ferð eins og í mörgum
textum plötunnar, titill lagsins
myndi útleggjast á íslensku,
„Leyfið mér að deyja deyja“.
Andrea hefur ekki fyrr farið eins
langt og tekist eins vel upp með
klassískan söngstíl sinn og út-
koman er frábær.
Andrea er ekki ein um að gera
þetta lag gott. Eyþór skreytir
lagið með sellóinngangi og kynn-
ir þar nýtt hljóðfæri í íslensku
rokki. Þá er gítarleikur Þorvaldar
með því allra besta sem heyrst
hefur á íslenskri plötu. Hann
sýnir stílbrigði bæði á klassfskan
gítar og rafmagnsgítar sem ég
man ekki eftir að hafa heyrt hér
áður, þó maður kannist við þau
erlendis frá. Þorvaldur tekur
marga gítarleikara rokksins sér til
fyrirmyndar en vinnur persónu-
lega úr því.
Jakob Magnússon gamall fé-
lagi Eyþórs úrTappanum, plokk-
ar bassann óaðfinnanlega á
„Betra en nokkuð annað“. En
Jakob og Ólafur Hólm trommu-
leikari eru aðstoðarmenn Tod-
mobile á plötunni. Ólafur sýnir
engan stórleik, en er öruggur
taktisti. Þeir tveir skila sínu verki
Föstudagur 1. desember 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 23
HEIMIR MÁR
PÉTURSSON