Þjóðviljinn - 26.01.1990, Qupperneq 5

• •
IOSITDAÍ, SIKIVIIR
Aldraðir
Stefnuleysi húsnæðismála
Efla þarf sérstaklega valkosti aldraðra íhúsnæðismálum. 5þúsund manns búa við
óviðunandi aðstœður en hinireiga eignir fyrir 100 miljarða. Jóhanna Sigurðardóttir: Draga úr þörfá
stofnanarými þegar aldraðir verða sífellt stœrri hluti þjóðarinnar
Fræðslu og upplýsingastarf-
semi um valkosti eldra fólks í
húsnæðismálum er mjög óbóta-
vant og stórauka þarf möguleika
aldraðra á að velja sér húsnæði
við sitt hæfi. I mörgum tilfellum
hefur verið staðið illa að undir-
búningi framkvæmda, byggt of
dýrt húsnæði, öryggis- og þjón-
ustumál óljós, eignafyrirkomulag
vandasamt og fjárhagsgrund-
völlur í molum.
Þetta eru dökku hliðarnar á
skýrslu nefndar sem félagsmála-
ráðherra skipaði árið 1988 til að
gera úttekt á húsnæðismálum
aldraðra. Nefndin var þó sam-
mála um að stórstígar framfarir
hafi orðið í húsnæðismálum aldr-
aðra á síðastliðnum árum og bent
er á sérstakan lánaflokk til að
auðvelda fóiki yfir sextugu að
komast í þjónustuíbúðir, kaup-
leigukerfið, húsbréf ofl.
I ljós kemur að mikill meiri-
hluti fólks yfir 65 ára, eða 78%,
býr í skuldlausu eða skuldlitlu
eigin húsnæði. Rösklega fimm
þúsund manns á þessum aldri á
ekki fasteign og búa margir úr
þeim hópi við mjög slæmar að-
stæður, td. án eldunaraðstöðu,
baðs og sturtu, eða þurfa að deila
þessari aðstöðu með öðrum.
Heildareignir fólks á þessum
aldri nema um 100 miljörðum
króna og má ætla að á næstu 20-
25 árum muni þeir sem nú eru á
aldrinum 40-60 ára erfa þá upp-
hæð. Um 23 þúsund íbúðir munu
erfast og er nauðsynlegt að taka
mið af því við stefnumótun hús-
næðismála.
Nefndin leggur ma. fram þær
tillögur að auka fræðslu og ráð-
gjöf um valkosti eldri borgara,
gera þurfi könnun á reynslu af
eignarformi í íbúðum í sambygg-
ingum aldraðra og auka þurfi að-
gang þeirra að heimaþjónustu,
dagvistun eða dægradvöl til að
skapa aukið öryggi og félagsleg
tengsl. Lögð er áhersla á að að-
gerðir í húsnæðismálum miðist
ekki eingöngu við nýbyggingar
og auðvelda þurfi fólki að laga
eigið húsnæði að breyttum for-
sendum á efri árum.
Jóhanna Sigurðardóttir félags-
málaráðherra segir sérstaklega
þurfa að efla lánaflokk Bygging-
arsjóðs ríkisins sem ætlaður er
fólki yfir sextugt. Þannig á fólk að
geta komist í sérhannaðar þjón-
ustuíbúðir án þess að selja eigin
íbúð fyrr en flutt er með fimm ára
skammtímaláni og einnig er
möguleiki á langtímaláni til 40
ára. Einnig þarf að auka þátttöku
banka í fjármögnun og telur
nefndin að setja eigi lög eða regl-
ur í því sambandi.
í framhaldi af þessu hefur fé-
lagsmálaráðherra ákveðið að
gera 5 ára framkvæmdaáætlun
sem stuðli að því að aldraðir geti
búið sem lengst á eigin heimilum,
í eldri íbúðum eða hagkvæmari.
Þannig mun ríkisvaldið kort-
leggja þörfina í öllum kjördæm-
um, en skipulag og framkvæmd
verður vitaskuld í höndum
sveitarfélaganna. -þóm
Jóhanna Sigurðardóttir kynnir niðurstöður netndar um húsnæðismál aldraðra. Mynd: Jim Smart.
Dagvistarmál
Osló jafnvel framar Reykjavík
Oslófram tilþess talin bjóða lélegust úrræði allra höfuðborga íEvrópu
ídagvistarmálum. Ástandið íReykjavík samt verra
Það er almennt álit Norð-
manna að ástand í dagvistarmál-
um þar sé það versta í Evrópu og
að ástandið í Osló sé lang verst í
Noregi, enda íhaldsmenn verið
við stjórnvölinn þar í langan
tíma. Sá er þó munurinn á íhalds-
mönnum í Osló og í Reykjavík að
borgaryfirvöld þar stæra sig ekki
af ástandinu. Þrátt fyrir allt er
það þó skömminni skárra en í
Reykjavík.
Þjóðviljinn aflaði sér upplýs-
inga hjá borgaryfirvöldum í Osló
í gær og kom þá í ljós að 47% allra
barna á aldrinum 0-6 ára dvelja á
dagvistarstofnunum í Osló og
lang flest þeirra eru í heilsdags-
vistun. í Reykjavík eru hinsvegar
innan við 14% bama í heilsdags-
47%
60%
14%
Reykjavík
Osló
Stokkhólmur
vistun á dagvistarstofnunum. Ef
bætt er við hálfs dags vistun,
þ.e.a.s. leikskólum, kemst hlut-
fallið í 40%.
Dagvistarpláss í Osló eru alls
15.803. Þar af er á vegum hins
opinbera 9.983 og á vegum einka-
aðila en með opinberum stuðn-
ingi 3.949. Samtals eru því pláss á
vegum hins opinbera og hálfopin-
bera 13.932. Þar af eru
heilsdagsplásssin 10.092, hitt em
hálfs dags pláss.
Það er svo til eingöngu fólk í
forgangshópum sem fær inni með
börn á dagheimilum hins opin-
bera í Osló og það sama gildir um
lang flest einkaheimilin sem
njóta opinbers stuðnings. Fyrst t
röðinni em fötluð böm, þá börn
einstæðra foreldra, og þriðji hóp-
urinn er mjög tekjulágar fjöl-
skyldur.
Þjóðviljinn spurði einnig um
biðtíma á biðlistum í Osló en eng-
ar reglur virðast um það og ekk-
ert yfirlit til yfir lengd biðtímans.
Yfirlýsing Davíðs Oddssonar
um að Reykjavíkurborg standi
fremst allra höfuðborga í Vestur-
Evrópu um úrræði í dagvistar-
málum verður því enn einkenni-
legri í ljósi þess að úrræðin virð-
ast ekki einusinni standast sam-
anburð við þá höfuðborg sem
fram til þess'a hefur verið talin
bjóða hvað lélegust úrræði í þess-
um málum. -Sáf
Andri BA
Þingmenn krefjast skýrslu
Skúli Alexandersson, Guð-
mundur Garðarsson og Matthías
Bjarnason kröfðust þess við utan-
dagskrárumræður á Alþingi í
gær um málefni fiskiskipsins
Andra BA að þingmönnum yrði
gefin fullnægjandi skýrsla um alla
þætti málsins.
Leiðrétting
í forsíðufrétt Þjóðviljans í gær
um samkeppni Davíðs Odds-
sonar og borgarstjórans í áramót-
askaupinu, féll niður ein lína.
Rétt er setningin svona: Og
það sem meira er, að í Kaup-
mannahöfn má skrá öll börn á
biðlista en í Reykjavík má ekki
skrá þau fyrr en þau eru orðin 18
mánaða í leikskóla og eingöngu
börn úr forgangshópum komast á
biðlista dagheimilanna.
Sáf
Skúli sagði í samtali við Þjóð-
viljann að skýrslunnar hefði verið
krafist m.a. vegna þess að svo
virtist sem heimild til kaupa á
skipinu í fyrra hefði verið troðið í
gegnum Alþingi á röngum for-
sendum. Veiðileyfi innan lög-
sögu Bandaríkjanna virtist ekki
vera til staðar, eins og sagt var
þegar frumvarp um skipskaupin
var lagt fram á þingi.
Ennfremur sagði Skúli að ýms-
ar spumingar vöknuðu þegar tog-
ast væri á um jafn mikilsvert mál
og veiðiheimildir. „Á hvaða
grunni ætla íslendingar að
semja? Ætla þeir að láta eitthvað
á móti, eða lofa að gera
eitthvað?“ sagði hann.
Andri BA liggur enn við
strendur Alaska á meðan beðið
er eftir því hvort bandarísk
stjórnvöld veiti skipinu þorsk-
vinnslukvóta. Hátt settir emb-
ættismenn úr íslenska stjórnkerf-
inu hafa verið vestur í Washing-
ton undanfamar vikur til að
reyna að liðka fyrir, en sú við-
leitni hefur ekki borið árangur
fram að þessu. Embættismenn-
irnir em væntanlegir heim um
eða eftir helgina.
í fréttatilkynningu frá upplýs-
ingaþjónustu Bandaríkjanna um
afstöðu bandarísku ríkisstjómar-
innar til þorskvinnslukvóta við
strendur Álaska, kemur fram að
engum útlendingum hafi verið
veitt slík heimild á þessu ári. Þá
sé útilokað að segja til um hvort
útlendingum verði veitt slíkt leyfi
síðar á árinu.
Upplýsingaþjónustan bendir á
að á þessu ári hafi verið veitt leyfi
til að veiða 227 þúsund tonn af
kyrrahafsþorski, en bandarísk
fyrirtæki hefðu farið fram á heim-
ildir fyrir 343 þúsund tonnum.
Einnig kemur fram í fréttatil-
kynningunni að búist sé við frek-
ari viðræðum við íslensk
stjórnvöld í náinni framtíð til að
reyna að leysa málið.
íslendingar fengu þorsk-
vinnslukvóta við vesturströnd
Bandaríkjanna 1988 og 1989 en
nýttu sér þá ekki. Þorskvinnsluk-
vótar íslendinga innan lögsögu
Bandaríkjanna byggja á samn-
ingi milli ríkjanna frá 1984. Þar
segir m.a. að íslendingum sé veitt
skilyrt leyfi til fiskveiða innan
lögsögu Bandaríkjanna, í sam-
vinnu við bandarísk fyrirtæki.
Meginskilyrðið er það að íslend-
ingar, svo og aðrir útlendingar,
fái aðeins að veiða þann fisk sem
bandarísk skip veiði ekki og sem
sé ætlaður útlendingum í sam-
ræmi við bandarísk lög.
-gb
Föstudagur 26. janúar 1990 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 5
Framboð í Reykjavík
Framsóknar-
menn í við-
ræður á ný
Stiórn Framsóknarfélag
Reykjavíkur samþykkti í gær ao
ganga að nýju til viðræðna við
minnihlutaflokkana í borgar-
stjórn Reykjavíkur um sameigin-
legt framboð, en „alger forsenda
fyrir slíku samstarfi sé þátttaka
allra núverandi minnihluta-
flokka, þám. Kvennalistans.“
Tiiefnið er fundarsamþykkt
ABR og bréf frá stjórn Alþýðu-
bandalagsins í Reykjavík um að
reyna til þrautar um framboðið.
Framsóknarmenn leggja áherslu
á að auk málefnasamnings verði
tryggð eðlileg hlutdeild flokk-
anna á sameiginlegum framboðs-
lista og að samkomulag sé um
borgarstjóraefni. Þeir setja frest
til 15. febrúar um ákvörðun í mál-
tnu.
OHT