Þjóðviljinn - 11.05.1990, Síða 23

1— 4R 3— ¥— 3°— (o r— V— V 3 9 /o 2 n
IZ T~ )$ w IS n t> 3- II <V u> jf
w~~ 5f w lT~ )l? T~ )8 20 32 n IS s )0 2
5" iS 2- T 22 21 2 32 b \s 15 21
;í>' tf~ 5" T 20 a 22 22 )0 2 32 23 )5 T
d ii 20 ii w TÖ~~ 2! 22 22 Zt Y Zl 32
)$ 9 y 10 Zf- \o Zt T~~ 3 T~ (p 'l
9 2 ;<? T T8~~ )S t/ 32 zt ? II V IS w
9 21 ir~ 2% /9 21 (o )3 20 23 is 32
10 it zg T~ (p V 9 15 5 (p 13 22 T
z \€ W~~ 21 3 6 /9 32 29 JJ~~ zr T~
T l' 21 10 13 <? 2 V 2! 5 )S 32 z zs T~
II X tr 13 3? i ? 30 X á? rr tc
AÁBDÐEÉFGHIÍJKLMNOÓPRSTUÚVXYÝÞÆÖ
Krossgáta nr. 95
Setjið rétta stafi í reitina hér fyrir neðan. Þeir mynda þá kvenmanns-
nafn. Sendið þetta nafn sem lausn á krossgátunni til Þjóðviljans,
Síðumúla 37, Reykjavík, merkt: „Krossgáta nr. 95“. Skilafrestur er
þrjár vikur. Verðlaunin verða send til vinningshafa.
11 é e 10 2 15 21

Lausnarorð á krossgátu nr. 92 var Láginúpur. Dregið var úr réttum
lausnum, og upp kom nafn Oddnýjar Snorradóttur, Mógilsá á Kjalarn-
esi. Hún fær senda bókina Kona sjómannsins og aðrar sögur eftir
Tryggva Emilsson sem Mál og menning gaf út 1981.
Verðlaun fyrir krossgátu nr. 95
eru skáldsagan Kassandra eftir
þýsku skáldkonuna Christu Wolf
í þýðingu Jórunnar Sigurðardótt-
ur, sem Mál og menning gaf út
1987.
MATUR
Guðrún
Gísladóftir
Fagur fiskur
í sjónum
Við sem búum í þessu landi,
njótum þeirra forréttinda að mat-
urinn sem við neytum er yfirleitt
fyrsta flokks, a.m.k. sá hluti sem
framleiddur er hér. Fisk fáum við
alveg glænýjan, í kjötbúðinni
bíður okkar úrvalsvara, mjólkin,
rjóminn og eggin, allt er þetta
vara sem stenst samanburð við
erlenda framleiðslu. Það eru
ýmsir sem halda því fram að það
væri okkur til góðs að hefja inn-
flutning á landbúnaðarvörum.
Ekki ætla ég að fara að tjá mig um
hagfræðilega hlið þess máls, en
ég veit hvernig mér hefur orðið af
að borða kjúklinga frá grann-
löndum okkar; fengið maga-
kveisu oftar en einu sinni,
keimurinn af penisilíninu sem
þeir eru aldir á er líka furðu sterk-
ur. Egg með fiskimjölsbragði eru
ekki gómsætur morgunmatur. Á
nautabúunum er víða ekki flór
lengur, heldur rist undir dýrun-
um þar sem það sem frá þeim
kemur á að fara niður. Ammoní-
akstækjan er svo sterk og eyðandi
að dýrin eru löngu orðin tiltölu-
lega húðlaus kringum öndunar-
færin og þess vegna mikil hætta á
alls konar smiti. Til að losna við
það er fúkkalyfjum dælt í þau.
Sorglegar staðreyndir og auðvit-
að ekki passandi inngangur að
mataruppskrift. Ég er auðvitað
búin að eyðileggja kjötmetislyst
ykkar í dag, og ekki annað að
gera en grafa upp einhvern góðan
fiskrétt. Sjórinn er kannski ekki
eins fagur víðast hvar og fiskur-
inn sem í honum er, t.d. undan
ströndum Skotlands núna eftir
síðasta lekann, en manni er sagt
að hér í kring um okkur sé allt í
lukkunnar velstandi og engin
ástæða til að örvænta.
Það er ekki ýkja langt síðan
íslendingar fóru að auka til-
breytni í fiskeldamennsku, og
árangurinn hefur ekki látið á sér
standa, í það minnsta ef pantað er
eftir matseðlum veitingahúsa
sem sérhæfa sig í fiskréttum.
Eftirfarandi réttur er ekki frá
þeim fenginn, en einfaldur og
sérlega góður:
. Stráið fínu salti yfir ca 800 af
nýrri flakaðri ýsu. Blandið saman
2 eggjarauðum og 3-4 msk. af
sinnepi og dýfið ýsubitunum í
hræruna. Brúnið því næst talsvert
af smjöri á pönnu, leggið fiskinn í
og stráið brauðmylsnu yfir.
Steikið í nokkrar mínútur og
bakið síðan í ofni við 250 gráður í
ca 10 mín. Ausið smjörinu nokkr-
um sinnum yfir og þá verður fal-
lega brúnn litur á réttinum. Fyrir
utan ýsu er lúða líka í miklu uppá-
haldi hjá mér:
Skerið 1 púrru, 1 rauða papr-
iku, 1 stórt (súrt) epli og hálfan
gulan lauk í ræmur eða bita,
bræðið ca 50 gr af smjöri á pönnu
og steikið grænmetið í því í
nokkrar mínútur. Hrærið 1 msk
af hveiti saman við og leggið
fiskinn (800 gr af lúðu) ofaná.
Y fir þetta er hellt 1/2 dl af hvítvíni
og 4 dl af rjóma. Kerfill og dill eru
góð krydd á réttinn ásamt salti og
pipar. Lok sett á pönnuna og
leyft að krauma í rúmlega tíu
mínútur. Borið fram með hrís-
grjónum eða soðnum kartöflum.
Ég held barasta að ég hafi lúðu
á morgun.
FJOLSKYLDAN
ELÍSABET BERTA
BJARNADÓTTIR
Breytingar — vorið — ástin
Kæru lesendur, ástfangin kona
hafði samband við mig, eftir að
hún hafði lesið pistilinn um síð-
ustu helgi, og bað mig að fjalla
örlítið um vorið, ástina og þær
dularfullu breytingar sem verða
hjá ástföngnu fólki. Kvaðst hún
nýlega vera farin að sofa og hvíla
sig almennilega eftir nokkurra
mánaða tímabil stanslausrar næt-
urvöku. Höfðu hún og ástmögur-
inn þá haft nóg að gera eins og
gengur, við að athuga og rann-
saka hvort annað frá því beint
eftir vinnu og fram á miðjan
morgun. Sagðist henni svo frá að
á þessu tímabili hefði hún oft
staðið sjálfa sig að því að setjast
niður á kaffistofunni í vinnunni
og lesa þó nokkra hríð í t.d. hálfs-
mánaðar gömlum dagblöðum án
þes að hafa tekið eftir því, að far-
ið væri að slá í fréttirnar.
Venjulegur maður
Svo hafði hún tekið eftir því
alveg nýlega, að elskhuginn væri
nokkuð venjulegur maður, þótt
hún væri enn yfir sig ástfangin af
honum. „Og þá fór ég að geta
sagt nei við hann, ef ég vil ekki
gera nákvæmlega eins og honum
finnst."
Þessi frásögn konunnar af
ástandinu eða fyrirbærinu að
vera ástfanginn þarfnast nú ekki
útskýringa. Sem betur fer verða
flestir fyrir reynslunni að verða
ástfangnir, en fyrir hvern og einn
er þessi reynsla alltaf ný og ein-
stök. Almættið hefur senniiega
gætt þess að gera hina ástföngnu
manneskju fullkomlega ógagn-
rýna á elskuna sína svo fólk missti
almennilega fótanna og þyrði að
sameinast og takast á hendur þá
miklu ábyrgð að fjölga
mannkyninu.
Fyrsta reynslan
Segja má að fyrsta reynsla
barns af því að verða ástfangið sé
hin skilyrðislausa þörf þess fyrir
móður (föður) um leið og það sér
dagsins ljós, og hvernig þessu
frumsambandi vindur fram. Svo
Barnið rannsakar fjölskyldulíf sitt nákvæmlega i
sína meginlærdóma t.d. um ástina.
uppvextinum og dregur því
koma fleiri mikilvægir reynslu-
gjafar inní spilið (sbr. Börnin og
dauðinn) og u.þ.b. 4-7 ára gamalt
er barnið uppteknast af ástar-
sambandi sínu við foreldri af
gagnstæðu kyni, og tekur þá sér
til fyrirmyndar, hvernig því sýnist
foreldrið af sama kyni hegða sér í
sambandinu.
Barnió finnur
staögengla
Einstæðir foreldrar, þar sem
lítið samband er við hitt foreldr-
ið, hafa oft af því áhyggjur, að
barnið komist ekki heilskinna
gegnum vöntunina á hinu for-
eldrinu. Dæmin sanna að mým-
örg börn komast til manns sem
alin eru upp af einungis einu for-
eldri, þótt vissulega sé það ríkari
reynsla að hafa tengst náið for-
eldrum af báðum kynjum í upp-
vextinum. Mörg börn virðast
nýta ýmsa foreldrastaðgengla
sem þau finna í umhverfinu til að
æfa sig í að líta upp til og dýrka
(vera ástfangin af), eða virða og
vilja eiga út af fyrir sig. Þetta geta
verið t.d. afar og ömmur, fjöl-
skylduvinir, eldri systkini, kenn-
arar og fóstrur. Ef barnið hins
vegar ber með sér til unglings-
eða fullorðinsára sára tilfinningu
af að hafa verið vísað á bug eða
svikið og lítilsvirt af þeim sem
það hallaði hug að, getur sú
reynsla stundum birst sem ótti við
ástarsambönd, eða að rjúka til og
slíta þeim fljótt, eða vera
flaumósa eftir að kasta sér útí ást-
arsambönd, án þess að hafa fund-
ið fyrir svo mikilli gagnkvæmri
virðingu jafningja. Iversta falli
hefur manneskjan öðlast svo hart
tilfinningalegt og/eða líkamlegt
atlæti í uppvextinum að hún leyfir
öðrum að misnota sig líkamlega
eða andlega, í von um að fá að
launum ofurlitla umhyggju og
ást. Þeir sem þannig festast í
andhverfu ástarinnar eiga stund-
um erfitt með að hreyfa legg eða
liðsjálfumsértil bjargart.d. útúr
ofbeldissamböndum, því þeir
fara að trúa þvf að þeir eigi ekki
betra skilið.
En konan sem haföi samband
við mig og er nýlega farin að sjá
elskuna sína sem venjulegan
mann og má nú aftur vera að því
að sofa svolítið á næturnar, er
hins vegar dæmi um heilsteypta
þróun ástarinnar frá því að vera
ástfanginn til þess að elska og
bera meiri ábyrgð. En hvaðan
kemur þá sú útbreidda hugmynd,
að það að vera ástfanginn, sé
eigingjarnt lokað fyrirbæri? Það
skoðum við næst.
Föstudagur 11. maí 1990. - NÝTT HELGARBLAÐ