Þjóðviljinn - 28.06.1991, Blaðsíða 10

faömi fjalla blárra
Viðtal við Smára Haraldsson, verðandi bæjarstjóra á ísafirði, þar sem freyðir aldan köld
I
-Auövitað erum viö andstæðingar Sjálfstæöisflokksins ákaflega kampa-
kátir, þegar hann gengur klofinn til kosninga, við erum ekki eins kátir
þegar hann sameinast eftir kosningar,
Já, hún freyddi köld, aldan, þegar við fjórir félagar á rauða níu
tonna pungnum veltumst inn um Djúpkjaftinn og þokuðumst í sí-
fellt vægari öldu alla Ieið inn í bæinn góða í faðmi blárra fjallanna.
Hann fennti meira að segja ofan í sjó, Breiðadalsheiði lokaðist og
hann gekk á með óhuggulega svörtum éljum undan Súganda og
Gelti og undarlegt um miðjan júní að horfa á norðan brotölduna
steypast inn gegnum iðulausan hvítan vegginn framundan. Heima-
menn, sem síðastir manna kalla allt ömmu sína í sjósókn í öllum
veðrum, þeir sögðu að þetta væri bara andskotans bræia.
Ósköp varð maður feginn eft-
ir hálfs annars sólarhrings velting
sunnan úr Kópavogi að komast í
rólegheitin inn með Óshlíðinni og
loks á stilltan sjóinn í höfninni í
Sundunum og hef ég þó sjaldan
verið minna sjóveikur í vondu
síðan ég var að flækjast eins og
hver annar ælukjói með strand-
ferðaskipunum í gamla daga. Og
svo var ég ekki fyrr kominn á land
en ritstjóri Blaðsins Okkar bað
mig að taka eitt lítið viðtal við
hann Smára, verðandi bæjar-
stjóra. Auðvitað er ekki hægt að
taka lítið viðtal við mann eins og
Smára, hann kann frá of mörgu að
segja, en ég reyni að reiða fram
kjamann úr því sem hann sagði
mér.
- Jceja, Smári, Alþýðubanda-
lagið er gengið til samstarfs við
Sjálfstœðismenn hér á Isafirði.
Þeim sem ekki þekkja til hér
fannst þetta óvœnt og undarlegt
nú, þegar mörgum þykir allt betra
en íhaldið! Geturðu skýrt þetta,
eða er þetta ef til vill ekkert und-
arleg sátt höfuðfjendanna í
stjómmálum á þessu Iandi?
- Já, forsagan er í stuttu máli
sú, að í bæjarstjómarkosningun-
um 1990 klofhaði Sjálfstæðis-
flokkurinn hér og bauð fram tvo
lisla, D-Iista og í- lista. Þeir fengu
síðan meirihluta, D þtjá menn og
í tvo, af níu. Það var mikil pressa
á listana tvo að Sjálfstæðismenn
notuðu sér það að vera nú komnir
með meirihlutann. En þetta var
ekki bragð hjá þeim til þess að ná
meirihluta, eins og raddir heyrð-
ust um. Persónulegur ágreiningur
var mjög áberandi.
Kratarnir sviknir
Höfuðkosningamál I-listans
var, að Haraldur L. Haraldsson,
fyrsti maður listans, yrði áfram
bæjarstjóri. Eftir kosningamar í
fyrra gerðist reyndar nokkuð und-
arlegt. Búið var að gera málefha-
samning milli Alþýðuflokksins
og D-listans. Þá snem D-lista-
menn við blaðinu og fóm í sam-
starf við í-listann. Kratamir vom
sviknir þama, einfaldlega. Har-
aldur varð bæjarstjóri áfram, en
aldrei var gengið frá ráðningar-
samningi hans. Þessir listar gátu
ekki unnið saman, þegar til kom,
upp kom hvert ágreiningsefnið á
fætur öðm og fyrirsjáanlegt að
meirihlutinn spryngi eftir Alþing-
iskosningamar nú, þótt þeir
reyndu að halda saman þangað til.
I-listamenn gerðu síðan kröfúna
um, að gengið yrði frá ráðningar-
samningnum, D-listinn neitaði og
allt sprakk, öllum til ánægju. Og
nú þurfti að mynda nýjan meiri-
hluta. Nú em flokkar vissulega í
stjómmálum til þess að hafa áhrif
og hér hafði Alþýðubandalagið
tvo möguleika. Annan að fara
með Framsókn og D- lista, hinn
að fara með í-lista og Alþýðu-
flokknum. Auðvitað vom all-
skyns þreifingar í gangi og erfitt
að meta hvort væri betra, en við
áttum ekki val í raun og vem, því
Alþýðuflokksmenn vom tregir,
vegna svikanna í fyrra, þegar allt
snerist á einni nóttu, þeir vildu
heldur ekki Harald sem bæjar-
stjóra.
— Deilumar standa þá um
menn, ekki málefni?
- Já, það má segja það. Fæst
bæjarmálin hér á Isafirði em
flokkspólitísk, ffekar það hverjir
geta unnið saman, en auðvitað
koma fram mismunandi skoðanir.
Nú, við fengum tilboð um við-
ræður við D- lista og B-lista,
héldum fund á fostudegi fyrir sjó-
mannadaginn og veltum þessu
mikið fyrir okkur. Niðurstaða
okkar varð sú, að ef við færum í
þetta meirihlutasamstarf, yrðum
við að fá bæjarstjórann. Þar kom
tvennt til: Þannig töldum við áhrif
okkar tryggð og einnig það, að
við gætum stuðlað að því að hér
yrði vinnufriður. Við töldum ekki
vænlegt að Sjálfstæðismaður yrði
bæjarstjóri, né heldur að einhver
utanaðkomandi yrði ráðinn. En
þetta gekk allt upp og meirihlut-
inn var myndaður á hálftíma.
— En hvernig getur Alþýðu-
bandalagsmaður frekar tryggt
frið heldur en einhver annar, t.d.
Framsóknarmaður eða þá
óflokkspólitískur bœjarstjóri?
- Það verður að segjast eins og
er, að þar skiptir maðurinn miklu,
sá sem ræðst í starfið, og mikil-
vægt að hann sé vel kunnugur og
viti í hveiju ágreiningurinn felst.
Persónugervingur
átakanna
Auðvitað erum við andstæð-
ingar Sjálfstæðisflokksins ákaf-
lega kampakátir, þegar hann
gengur klofinn til kosninga, við
erum ekki eins kátir þegar hann
sameinast eflir kosningar, en ég er
alveg klár á því, að við vinnum
enga sigra á sundrungu pólitiskra
andstæðinga. Þessi flokkur er
sterkasta stjómmálaaflið hér á
Isafirði og ef hann er sundraður,
kemur það niður á bæjarfélaginu
fyrst og fremst. Ég er svo sem
ekki að setja mér það markmið að
sameina Sjálfstæðisflokkinn,
enda ekki til þess kjörinn. Það er
þeirra mál. En verkefni það sem
öllu skiptir er að fá frið í bænum.
Hér hafa verið margvísleg
ágreiningsmál erfið viðfangs
með alls konar sárindum og hafa
tengst persónu Haraldar bæjar-
stjóra. Hann hefúr verið bæjar-
stjóri í tíu ár og staðið sig vel, ver-
ið ágætur bæjarstjóri, en allt á sitt
skeið og hann var orðinn persónu-
gervingur þessara átaka í stöðu
bæjarstjóra og sem oddviti í-list-
ans, þess vegna var hans tími
kominn. Þetta var ekki hans sök.
- En einhver málefnaágrein-
ingur hlýtur samt að vera á ferð-
inni, ekki er þetta eintómt ergelsi
út afþvi hvernig einhver snýrir sér
í bæjarstjóminni, eða hvað?
- Eins og það blasir við okkur
hinum er það fyrst og fremst það,
jú. En vel getur verið um annað
og eldra að ræða. Að í-listanum
stendur einkum rækjufólkið, út-
vegsmenn og sjómenn, þeir vom
óánægðir með vissa menn í flokki
slnum. Má vera, að þama takist á
verslunarvaldið og útgerðarvaldið
og sögulegar rætur séu þær, að út-
gerðarmenn bmtust undan valdi
verslunarinnar. Ekki skal ég þó
fúllyrða neitt um það. En sam-
setningin er öll undarleg.
- Alþýðubandalagið styrkir
auðvitað stöðu sina, en málefhi
hljóta samt að skipta máli einnig.
- Auðvitað er það. En ég vil
segja, að yfirmarkmiðið sé að fá
frið, svo fólki líði vel í bænum,
það þrá allir. Að við fáum að íifa í
friði hér í faðmi fjalla blárra, þótt
það sé varla heilagt hlutverk Al-
þýðubandalagsins að koma því til
leiðar. í þessu samstarfi verður
tekist á um bæjarmálin, nokkuð
sem hefur ekki verið hægt lengi,
og þar em í lamasessi mikilvæg
mál, já fyrst og fremst þau mál
sem Alþýðubandalagið ber fyrir
bijósti. Við höfúm til dæmis verið
án félagsmálastjóra frá því um
áramót og reyndar verið mesta
basl í þeim málum um tíma. Við
úr fyrri meirihluta eigum ein-
hveija sök á því. En þetta er gjör-
samlega óviðunandi ástand og er
að kaffæra alla þá sem að þessum
málum vinna og reyna að leysa
brýnasta vandann í frístundum. I
annan stað er það svo í dagvistun-
armálunum að hér er ein fóstra,
þyrffu helst að vera um tíu á þess-
um þremur stofnunum, og hún
hefúr reyndar sagt upp. Þetta mál
var að vísu ekki heldur í nógu
góðu lagi hjá okkur í fyrri meiri-
hluta, við áttum í útistöðum við
fóstrur, því miður. Þá eru skóla-
málin mikilvæg, hlynna þarf að
innra starfi grunnskólans og þar
höfúm við margt til málanna að
leggja. Menn eru svo sammála
um að nauðsynlegar byggingar-
framkvæmdir við skólann séu for-
gangsverkefni sem ljúka þurfi.
Það eru ekki síst þessir mála-
flokkar sem við teljum okkur eiga
erindi með í meirihlutann.
Annað, sem þessi meirihluti
ætlar að vinna, eru ýmsar verkleg-
ar framkvæmdir, sem alltaf ber
hæst, þótt þær skipti ef til vill ekki
mestu máli þegar öllu er á botninn
hvolfl. Við viljum ljúka við
íþróttahúsið. Samningurinn ffá
1986 gerir ráð fyrir að Ijúka því
1992, en byggingin hefur nánast
verið stopp um tíma og það er mál
Haraldar bæjarstjóra, sem hefur
hægt á íþróttahúsinu og heldur
viljað greiða niður skuldir. Það er
vissulega góðra gjalda vert, en
hins vegar er íþróttahúsið merki-
legt mál. Þannig var, að 1986
vildum við í Alþýðubandalaginu,
að grunnskólaffamkvæmdir hefðu
forgang ffam yfir íþróttahús. Al-
þýðuflokkur og Framsókn þrýstu
hins vegar mjög á um að íþrótta-
húsið yrði byggt. Við sættumst á
það að fara í þessar framkvæmdir
báðar, þótt auðvitað sé heppilegra
að vera aðeins með eina fram-
kvæmd í einu. í slíku samstarfi er
mjög mikilvægt, að fólk sætti sig
við niðurstöðuna. Þegar við vor-
um búin að samþykkja þetta
hvorttveggja, þurfti ekki að ræða
málið frekar, þá átti bara að halda
áfram. A slíku máli er mjög mik-
ilvæg hlið: Þegar byijað er á
framkvæmdum sem þessum, þá
bindur fólk vonir við þær. Þegar
þetta var samþykkt 1986, sagði
fólk: Þetta hús kemst ekki upp
fyrir aldamót. Það gerist aldrei
neitt héma! Sjáið þið sjúkrahúsið.
Það er búið að vera tuttugu ár í
byggingu! Ef við nú stoppuðum
þessa byggingu, þá væri það til að
staðfesta þetta vonleysi fólksins,
að hér gerist aldrei neitt. Það er
þess vegna, sem það er svo mikil-
vægt að bæjaryfirvöld séu ekki að
kynda undir óraunhæfum vonum,
en standi hins vegar við sam-
þykktir sínar og klári málin. Ég
held satt að segja, að þetta mál,
ásamt fleiri slíkum, sé aðalástæð-
an fyrir þessari sundrungu sem
hér hefúr verið. Fólkið vantar
von. Það verður þreytt. Þess
vegna ætlar þessi meirihluti að
klára íþróttahúsið og klára grunn-
skólann ásamt því að sinna vatns-
ffamkvæmdum og halda áffam í
hafnarmálunum, sem eru reyndar
í nokkuð góðu standi.
- Þú talar um vonir manna og
vonleysi, og þá vil ég spyrja þig
um framtíðina. Nú erum við
„Störreykvikingar" búnir að
skipta landinu í tvennt: Það er
Reykjavík og svo er Landsbyggð-
in, sem er einhver staður einhvers
staðar fyrir utan Reykjavík. Og
Island er á góðri leið með að
verða eitt borgríki, en auðvitað
stoppa menn ekki þar, þeir halda
áfram út í útlandið. Eða hvað
sýnist þér?
- Ég hef enga trú á því, að
slíkt borgríki geti staðið eitt.
Landið verður allt að haldast í
byggð, innan vissra marka auðvit-
að, það er spumingin um að búa á
íslandi og fyrir því er auðvelt að
færa rök.
Þreyta og
vonleysi
Sko, þessi sundrung sem ver-
ið hefúr hér á Isafirði og eyðilagt
fyrir okkur bæði út á við og inn á
við, fféttir berast af átökum í bæj-
arstjóm, um kirkju og á fleiri
sviðum, þetta laðar til dæmis ekki
fólk til að flytja hingað, eyðilegg-
ur fyrir okkur inn á við einnig.
Það er mikilvægt að greina vand-
ann. Ég er sannfærður um, að
ástæður til þess að menn þræta
em ekki málin sem rifist er um.
Það er annað, sem liggur að baki.
Það er þreyta, það er vonleysi, og
á þeim málum þarf að taka.
Ástæður þessa em ýmsar, m.a.
það að menn horfa upp á það á
hveiju ári, að Vestfirðingum
fækkar. ísafjörður stendur að vísu
í stað, en þar fækkar þá hlutfalls-
lega. Þetta er eins og innan fjöl-
skyldunnar, þegar maður er
þreyttur og leiður, rífst maður út
af ýmsu því sem skiptir engu
máli. Og jafnframt því sem við
þurfum að greina vandann, er
ákaflega mikilvægt að við ísfirð-
ingar og Vestfirðingar og aðrir
þeir, sem búa úti á landi, áttum
okkur á kostum þeim sem em við
það að búa úti á landi. Við þurfúm
einnig að greina björtu hliðamar
og halda á loft bæði fyrir aðra og
ekki síður okkur sjálf. Og hvaða
kostir em þá við það að búa hér á
ísafirði? Það er ekki víst að auð-
velt sé að greina frá því í stuttu
máli og einfóldu, þar er oft ffekar
um að ræða skilning og tilfinn-
ingu en ákveðnar staðreyndir, en
við búum hér til dæmis í mikilli
náttúm, óspilltri að mestu, við er-
um fá, hver einstaklingur er mik-
ils virði hlutfallslega, við ættum
að vera laus við stórborgarvanda-
mál, fólk getur verið ömggt um
bömin sín og aðalkosturinn er ef
til vill einmitt þessi, að geta alið
upp bömin sín við þessar aðstæð-
ur. Þetta eigum við að hugsa
meira um.
10 SÍÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 28. júní 1991