Dagblaðið Vísir - DV - 03.01.1996, Qupperneq 18

Fékk hjartaáfall og varð að hætta að reykja:
Þakka forsjóninni fyrir það
„Ég var búin að reykja nokkuð
lengi og sífellt jókst notkunin. Þegar
verst lét var ég komin í allt að þrjá
pakka á dag og var gersamlega hætt
að geta hreyft mig. Það liggur við að
ég hafi átt erfitt með að klára eitt
sönglag og gerði ég eitthvað annað
en að draga að mér reykinn blés ég
eins og hvalur," segir Dana Kristín
Jóhannsdóttir, tónmenntakennari í
Hofsstaðaskóla í Garðabæ, en hún
fékk hjartaáfall 1992 og varð að gera
svo vel að hætta að reykja í kjölfar
þess. Nú þakkar hún í raun forsjón-
inni fyrir að þannig skyldi fara því
hún lifir gerbreyttu lífi i dag. Dana
segist vera farin að hreyfa sig tölu-
vert, ganga á fjöll og skoða landið
sitt. Það hefði hún aldrei gert miðað
við fyrra ástand sitt.
Miskunnarlaus
við börnin
„Eftir að ég kom heim af sjúkra-
húsinu fann ég hrikalega vonda lykt
upp úr púðurdósinni minni og mér
var sagt að þetta væri tóbakslykt.
Mér krossbrá og hef haft samvisku-
bit yfir því síðan hvað ég hlýt að
hafa lyktað illa þessi reykingaár.
Enn meira samviskubit hef ég þó
vegna þess hversu miskunnarlaus
ég var við bömin mín, í bílnum t.d.
Væri gerð athugasemd við að ég
væri að reykja ofan í þau svaraði ég
jafnan með því að þau skyldu ekki
vera að þessu röfli. Ég sé nú hvað
þetta var tillitslaust."
Aðspurð segist Dana hafa verið
búin að reyna að hætta án árangurs.
Hún hafi síðan farið til Þorsteins
Blöndals læknis og hann hafi náð
vel til hennar.
Stoltust af þessu
„Ég ætlaði alltaf að hætta þegar
næsti atburður í lífí minu væri af-
staðinn en það gekk aldrei. Ég segi
það ekki að mig langi ekki stundum
í reyk en það myndi aldrei hvarfla
að mér að láta það eftir mér. Ég
held, þegar ég horfi til baka, að ég sé
stoltust af þessu af því sem ég hef
gert um dagana,“ segir Dana. Hún
vinnur á reyklausum vinnustað og
það finnst henni skipta miklu. Hún
segir kennara vera og eigi að vera
fyrirmyndir bamanna og hún reyni
Dana Kristín Jóhannsdóttir.
eins og hún geti að miðla þeim af
reynslu sinni.
-sv
tilveran
MIÐVIKUDAGUR 3. JANÚAR 1996
Fyrir þá sem eiga erfitt með að hætta að reykja:
Mælum með
Reykingar:
Deyða börn
í bæklingi frá Krabbameins-
félaginu segir að af ýmsum
ástæðum séu óbeinar reykingar
hættulegastar börnrnn. Með
fjölda rannsókna hefúr verið
sýnt fram á þann margvíslega
skaða sem móðir, sem reykir
eftir fjóröa mánuð meðgöngu,
getur valdið ófæddu bami sínu.
í nýlegum greinum var skýrt
frá rannsóknum á svo miklum
fjölda ófrískra kvenna að nú er
varla um að efast að reykingar
skaða og jafhvel deyða böm í
móðurkviði, við fæðingu eða á
fyrstu vikunum eftir fæðingu.

Minni vöxtur
Sýnt hefur veriö fram á að
reykingar tengjast með ein-
í hverjum hætti minni vexti og
; þroska á æskuárunum og minni
og hægari framföram i lestri,
skrift og öðrum lærdómi. Gran-
ur manna er sá að sum þau
vandamál sem fram koma á
bamsárunum varðandi þroska
og heilsu megi rekja til skað-
legra efna í tóbaksreyk sem
bömin fengu í sig meöan móðir-
in bar þau undir belti. Reyking-
ar föður á meögöngutíma hafa
svipuð áhrif þótt þær séu ekki
jafn skaðlegar og reykingar
móður.
Skaðleg efni
í blóði bama
nikótínstaðgenglum
Nikótínið, sem sumir bijóst-
mylkingar fá meö móðurmjólk-
inni, brotnar niður og breytist í
önnur efni í líkama þeirra.
Svipuð efhi er að finna í blóði
f smábama sem anda að sér tó-
baksreyk. í rannsóknum á eldri
5 bömum kemur í ljós að þegar
þau fá sjúkdóma og einkenni
sem tengjast óbeinum reyking-
um er líklegt að skaðann megi
ekki aðeins rekja til þess sem
reykurinn gerir lungunum
' sjálfum, heldur einnig til þeirra
skaðlegu efna sem fara inn í
í blóðið meðan reykurinn er í
lungunum og berast með því
um líkamann. Því meira sem
J reykt er á heimilum bama því
; meira er af þessum skaðlegu
efnum í blóði, þvagi eða munn-
vatni þessara bama.
Aðrir kvillar
Ýmiss konar vanheilsu bama
má rekja til óbeinna reykinga.
Þar á meðal era minni háttar
kvillar eins og magakrampi og
bólgnir hálseitlar en einnig al-
varlegri veikindi eins og heila-
himnubólga og Kawasaki-sjúk-
dómur. Rannsóknir era stöðugt
að leiða í Jjós eitthvaö nýtt sem
bendir. til sambands milli
óbeinna reykinga og flölmargra
sjúkdóma i börnum. Trúlega er
það aðeins toppurinn á ísjakan-
um sem við blasir enn sem
komið er. -sv
„Áramót era ágætis tímamót fyr-
ir fólk til að hætta að reykja. Við
höldum námskeið allt árið nema á
sumrin þvf það virðist vera að fólk
sé tregt til að hætta í sumarfríinu,“
segir Þorsteinn Blöndal, læknir á
lungna- og berkladeild Heilsuvemd-
arstöðvariimar.
Þar er boðið upp á námskeið fyr-
ir þá sem vflja hætta að reykja og
hefst það næsta 11. janúar næstkom-
andi. Námskeiðið kostar 6.000 krón-
ur og er innifalin röntgenmynd af
lungum. Námskeiðið er byggt upp
þannig að fyrst er viðtal áður en eig-
inlegt námskeiö hefst, þá fimm hóp-
fundir og loks er hringt fjórum sinn-
um til þátttakenda á næstu tólf mán-
uðum til að fylgjast með og skrá ár-
angur.
Þorsteinn segir árangur mjög góð-
an og með því besta sem gerist. Um
30% þátttakenda era reyklausir enn
þegar ár er liðið (365 reyklausir dag-
ar) og nærri 50% reykja ekki dag-
lega eftir eitt ár.
„Við mælum með nikótínstað-
genglum fyrir þá sem eiga erfitt með
að hætta á viljanum einum saman.
Nú era fáanleg nikotínlyf í formi
plástra, tyggigúmmís og nefúða.
Önnur nýjung, sem við ætlum að
- segir Þorsteinn Blöndal yfirlæknir
hefja prófun á í febrúar, er nikótín-
munnstykki sem er ekki ósvipað í
laginu og sígaretta. Með því að soga
að sér loft fær reykingamaðurinn
nikótin ofan í sig og eitt munn-
stykki jafngildir 3-4 sígarettum,"
segir Þorsteinn.
Munnstykki þetta
er ekki komið í
sölu hérlendis
en verður í
prófun
næstu
* mán-
uði. Jafnframt þessu er ætlunin að
prófa lyf sem hindra að reykinga-
maðurinn verði niðurdreginn.
„Það er vitað að ákveðinn hluti
reykingamanna þola illa and-
lega að hætta að reykja,
verða leiðir í skapi og
stúmir. í samvinnu við
geðlækna ætlum við
að prófa að gefa lyf
sem hindrar serótónín
upptöku ef tilskilin leyfi
fást. Þátttakendur í þess-
ari tilraun fá allir töflur
en aðeins helmingur þeirra fær
virkt efhi, hinn helmingurinn fær
sykurtöflu. Með þessu ætlum við að
mæla hvort slík Jyf geti hjálpað
fólki að komast yfir geðsveifl-
ur meðan hætt er að
reykja."
-JJ
Fyrirtæki styrkja starfsmenn á námskeið
til að hætta að reykja
- segir Þorvarður Örnólfsson hjá Krabbameinsfélaginu
„Það er vaxandi
áhugi hjá fyrir-
tækjum að styrkja
starfsmenn sina á
námskeið til að
hætta að reykja,“
segir Þorvarður
Ömólfsson hjá
Krabbameinsfé-
laginu. Á síðasta
ári hélt félagið sjö
námskeið, með sam-
tals 127 þáttakendum,
þar af 75 á vegum fyr-
irtækja og stofnana.
í mörg ár hefur Krabba-
meinsfélagið staðið fyrir
námskeiðum fyrir fólk sem
vill hætta reykingum og félag-
ið hefur einnig staðið fyrir öfl-
ugum áróðri gegn reykingum.
Að sögn Þorvarðs hafa reyk-
ingar dregist saman hin síð-
ustu ár en þó hefur gætt stöðn-
unar í samdrættinum síðast-
liðin þrjú ár. Reglulega gerir
Hagvangur könnun fyrir
Krabbameinsfélagið um reyk-
ingavenjur íslendinga. Árið
1985 reyktu 40% á aldrinum 18
til 69 ára og fór sú tala niður í
29% fyrir þremur árum og hef-
ur ekki breyst.
Næsta námskeið hefst
fimmtudaginn 11. janúar. Það
er ætlast til að þátttakendur
komi á alla fundi því reynslan
sýnir að því betur sem menn
sækja fundina þeim mun meiri
líkur era á að þeim takist að
hætta. Námskeiðið er upp-
byggt þannig að fyrstu tveir
fundimir era undirbúnings-
fundir og þann þriðja er H-dag-
urinn þegar allir hætta að
reykja.
Á fjórða og fimmta fundi
halda læknarnir Sigurður
Ámason og Sigurgeir Kjart-
ansson fyrirlestra. Á meðan á
námskeiði stendur og að þvi
loknu geta þátttakendur fengið
einkaviðtöl við leiðbeinanda.
Leiðbeinandi á námskeiðun-
um er Valdimar Helgason
kennari sem hefur séð um
mörg slík námskeið fyrir félag-
ið á undanfomum árum. Nám-
skeiðsgjald er 6000 krónur.
-JJ