Dagblaðið Vísir - DV - 19.02.1996, Side 14

14
MÁNUDAGUR 19. FEBRÚAR 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvaemdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14,105 RVÍK, SfMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999 -
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Ferðaþjónustan blómstrar
Þegar rætt er um gengi einstakra atvinnugreina vill oft
gleymast sú mikla gróska sem er í íslenskri ferðaþjónustu.
Þar hefur krumla ríkisafskipta ekki náð sama takinu og
þekkist í öðrum greinum. Fyrirtæki og einstaklingar hafa
því fengið að spreyta sig með góðum árangri. Greinin hef-
ur því skilað miklum og síauknum arði í þjóðarbúið í stað
þess að gera út á skattpeninga almennings.
Aukið frelsi í flugi hefur orðið til þess að fargjöld hafa
lækkað. Það skiptir miklu máli þegar boðnar eru íslands-
ferðir á erlendum mörkuðum. Samkeppnin er hörð og
óneitanlega eru ferðir til íslands í dýrari kantinum fyrir
fólk, hvort sem það er austan hafs eða vestan, aðeins
vegna legu landsins. Þar kemur á móti að við höfum upp
á margt að bjóða sem freistar, hreint land og loft, nátt-
úrufegurð og síðast en ekki síst víðáttu og óbyggðir.
Gjaldeyristekjur af erlendum ferðamönnum námu 18,7
milljörðum á síðasta ári. Aukningin milli ára var frá 16,8
milljörðum eða um 11 prósent. Fargjaldatekjur námu um
7,9 miUjörðum og er aukningin þar um 10 prósent og alls
eyddu ferðamenn um 10,8 milljörðum í landinu.
Þessi góði árangur er merkilegur, einkum þegar litið
er til þess að aukningin milli ára verður utan hins hefð-
bundna ferðamannatíma. Þar hefur náðst árangur með
ráðstefnuhaldi og ýmsum nýjungum. Athyglisvert er til
dæmis að ferðamenn flykkjast hingað um áramót til þess
að fylgjast með einstæðri flugeldasýningu þegar gamla
árið er kvatt og því nýja fagnað.
Sem dæmi um aðra nýjung er jólaland það sem boðið
var upp á í Hveragerði. Þangað komu þúsundir manna
þrátt fyrir skamman undirbúning, meðal annars talsvert
af útlendingum. Ekki er við því að búast að slík nýjung
gefi mikið af sér fyrst í stað eða sé jafnvel rekin með tapi.
Góð kynning og þolinmæði ætti þó að skila sér í framtíð-
inni sé vel á spilum haldið.
Haft hefur verið eftir ferðamálastjóra að helst valdi
það vonbrigðum að sumarmánuðimir sjálfir, aðalferða-
mannatíminn, skiluðu ekki aukningu í fyrra. Þar er því
verk að vinna enda hafa menn lagt í mikla fjárfestingu í
gistirými og samgöngutækjum. Hann bendir á að hugs-
anlega hafi aukið framboð á flugi og gistingu leitt til und-
irboða á markaðnum þegar mest var að gera.
En ódýrari ferðir þýða að fLeiri koma. Ferðamálastjóri
benti á í útvarpsfréttum að farþegum hefði íjölgað mjög
i stuttum ferðum, t.d. helgarferðum. Þeim ferðum fylgir
mikil eyðsla á skömmum tíma og mikið verður því eftir.
Lágpakkaverðið skilar sér því í hagkerfi landsins.
í Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins um helgina er bent
á það að eitt af því sem einkenni þýskt atvinnulíf séu
löng frí starfsmanna, 5-6 vikna frí á ári. Þetta er svipað
og þekkist á íslandi. Til samanburðar er bent á styttri frí
í Bandaríkjunum og Japan. Meðal annars vegna þessa
hlaðist aukakostnaður á sjálf launin og þýskt atvinnulíf
sé ekki samkeppnisfært við atvinnufyrirtæki í Japan og
Bandaríkjunum.
Það er rétt að þessi löngu orlof eru fyrirtækjunum dýr
og það er vel þekkt hérlendis. En á móti kemur að Þjóð-
verjar eru með mestu ferðamönnum og við njótum góðs
af löngum ffíum þeirra og um leið áhuga á íslandi.
Það er eðlilegt að spurt sé hvort íslendingar og Þjóð-
verjar hafi efni á lengri fríum en Bandaríkjamenn og
Japanir. íslendingar verða að líta í eigin barm í þeim efn-
um. Á hitt ber einnig að líta að það er hagur íslenskrar
ferðaþjónustu að nágrannar okkar eigi þokkalegt orlof
svo þeir geti látið það eftir sér að njóta þess hérlendis.
Jónas Haraldsson
„Fordæmi er þó fyrir að Alþingi hafi hrist af sér slyðruoröið þegar það tók Ríkisendurskoðun undan fram-
kvæmdavaldinu," segir Magnús í grein sinni.
Aöskilnaöur framkvæmda- og dómsvalds:
Nýtt verksviö
fyrir forsetann
Samkvæmt stjórnarskránni,
sem konungurinn færði okkur
1874, er valdinu skipt í þrennt, þ.e
löggjafarvald, framkvæmdavald og
dómsvald. Þessi stjórnarskrá gild-
ir enn með smávægilegum breyt-
ingum. Framkvæmdavaldið tók
við af konunginum og hefur
stjórnað í raun öllum þremur þátt-
unum síðan.
Mismunur á einræði konunga á
fyrri öldum og einræði fram-
kvæmdavaldsins á íslandi nú er
ekki fólginn i mismunandi völd-
um. Mismunurinn er sá að á fjög-
urra ára fresti hið lengsta kjósum
við einræðið yfir okkur en áður
var það tekið að erfðum á milli
þess sem skipt var um konungs-
ættir með vopnavaldi.
Þrýstingur frá Evrópu
Kjallarinn
Magnús Bjarnason
verkfræðingur
dómstólarnir og stjórnun allra
mála þeirra verði tekin af því. Þar
með væri aigerlega skorið á tengsl
framkvæmda- og dómsvalds.
Auðvitað þarf að hafa áfram
yfirstjórn á dómsmálum en póli-
tískur ráðherra hefur ekkert um
störf dómstóla að segja eftir þetta.
Forsetinn færi með yfirstjómina
með aðstoð löglærðs embættis-
manns sem væri ígildi ráðuneytis-
stjóra. Engin ástæða virðist til
þess að efast um að forsetinn gegni
þessu hlutverki vel, a.m.k. hefðu
þeir fjórir, sem hingað til hafa ver-
ið í embætti örugglega valdið því
með sóma. Hver sá sem á annað
borð hlýtur kosningu hjá þjóðinni
mun einnig gera það.
Samkvæmt framansögðu virð-
ast ekki vera mikil líkindi til þess
að breyting verði, þar sem hún
„Til þess að færa stjórnskipanina nær
stjórnarskránni legg ég til að dómsvaldið
verði alfarið tekið af framkvæmdavaldinu
og lagt undir forsetaembættið. Dómsmála-
ráðuneytið verði lagt niður.“
Siv Friðleifsdóttir alþingismaö-
ur o.fl. hafa bent á að í málum sem
ríkisstjórn finnst skipta máli er
krafist flokksaga við atkvæða-
greiðslur á þingi. Ráðherrar eru
forustumenn í flokkum sínum
(annars væru þeir ekki ráðherrar)
og geta i krafti þess ákveðiö
hvernig þingflokkur greiðir at-
kvæði. Á þennan hátt ákveður
framkvæmdavaldið hvemig lögin
eru sem sett eru á þingi. Dómsmál
heyra undir dómsmálaráðuneytið
sem er hluti af framkvæmdavald-
inu. Því eru settar vinnureglur
sem eru sniðnar að þörfum fram-
kvæmdavaldsins. Framkvæmda-
valdið ákvarðar ijármagn sem fer
til dómsmála. Það stjórnar kjörum
dómara. Með þessu tryggir það að
dómstólarnir séu háðir fram-
kvæmdavaldinu. Virtir lögmenn
hafa fært rök fyrir því að dómstól-
arnir séu hallir undir ríkið sem
m.a. lýsir sér í því að sé minnsti
vafi í máli sé ríkið látið njóta
vafans og þvi dæmt í vil. Þetta er'
rökrétt afleiðing af framansögðu.
Forsetinn með yfirstjórnina
Til þess að færa stjómskipanina
nær stjórnarskránni legg ég til að
dómsvaldið verði alfarið tekið af
framkvæmdavaldinu og lagt undir
forsetaembættið. Dómsmálaráðu-
neytið verði (pgt niður. Sá hluti
þess, sem lýtur að innheimtu
gjalda fyrir ríkið, löggæslu og
ýmsum skráningum verði áfram
undir framkvæmdavaldinu en
skerðir völd framkvæmdavalds-
ins. Ef til vill ná Siv og aðrir ung-
ir þingmenn að aðskilja löggjafar-
og framkvæmdavaldið áður en
þau verða sjálf ráðherrar og er þá
von. Fordæmi er þó fyrir að Al-
þingi hafi hrist af sér slyðruorðið
þegar það tók Ríkisendurskoðun
undan framkvæmdavaldinu. Mikil
breyting varð á starfsemi hennar
við það og er framkvæmdavaldið
oft ergilegt ýfir að ráða ekki leng-
ur hvað og hvernig skoðað er hjá
því. Magnús Bjarnason
Skoðanir annarra
Verðmæti fyrirtækja
„Undanfarin ár hafa komið upp ýmis tilfelli þar
sem fyrirtæki eru metin rangt, ýmist of hátt eða lágt
... Ástæður vanmats fyrirtækja geta verið margvís-
legar. Fyrirtæki með tímabundinn taprekstur eða
þau sem eru í örum vexti eru oft vanmetin. Önnur
ástæðan er sú að í þekkingarþjóðfélagi er sífellt
stærri hluti af eignum fyrirtækis bundið í hugvit-
inu, þekkingunni og þeirri vöruþróun og markaðs-
setningu sem átt hefur sér stað.“
Þorkell Sigurlaugsson í Viðskiptabl. 14. febr.
Verkaskipting sjúkrahúsa
„Það verður einfaldlega að nást sátt milli stofnana
hér á höfuðboragarsvæðinu um skipulag og upp-
byggingu þessarar miklu starfsemi... Það er kominn
tími til að við finnum lausn á þessu viðkvæma máli,
ekki síst til þess að starfsfólk og stjórnendur þessara
stofnana telji sig ekki lengur þurfa að verja verð-
mætum tíma sínum í átök um sameiginlega fjár
muni ríkissjóðs ... í mínum huga eru svona breyting-
ar hagræðing sem ekki á að þurfa að tengjast
flokkapólitík."
Ingibjörg Pálmadóttir í Tímanum 15. febr.
Sannfæring á Alþingi
„í umræðum á Alþingi síðustu daga hefur verið
kátlegt að fylgjast með sjálfstæðismönnum stíga í
pontu og rifja upp fyrir sjálfum sér stjórnarskrárá-
kvæði um að þingmönnum beri að fylgja sannfær-
ingu sinni. Engir vita betur en óbreyttir þingmenn
Sjálfstæðisflokksins að þetta ákvæði stjórnarskrár-
innar er ekki hátt skrifað í þeirra flokki ... Ýmis
teikn eru á lofti þessa daga um þá lítilsvirðingu sem
sjálfstæðisme’nn sýna Framsókn í stjómarsamstarf-
inu.“
Úr forystugrein Alþbl. 15. febr.