Dagblaðið Vísir - DV - 28.05.1996, Qupperneq 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 28. MAÍ 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELIAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Auður og völd
Alþýðusambandsþing minna mjög á landsþing banda-
rísku stjómmálaflokkanna, áður en prófkjör og forkosn-
ingar einstakra ríkja urðu meginaðferðin við að safna
liði um forsetaframbjóðendur. Þá var forsetaframboðum
vestra ráðið í vindlareykmettuðum bakherbergjum.
Á íslandi árið 1996 er forsetamálum Alþýðusambands-
ins ráðið á heimili eins hliðarkóngsins. Þar sömdu
nokkrir menn um niðurstöðu þingsins og stiiltu öðrum
upp við vegg, svo að þeir sáu sitt óvænna og létu hlut
sinn fyrir þeim, sem greinilega tefldu skákina bezt.
Ekki voru allir þingfulltrúar sáttir við þessa niður-
stöðu. Þeir mótmæltu bakherbergisvinnubrögðunum
með því að bjóða fram nýtt og óþekkt forsetaefni, sem
fékk 25% atkvæða. Sigurvegararnir fóru þannig nokkuð
sárir út úr þinginu, en munu fljótlega jafna sig.
Margir fletir eru á valdabraskinu í Alþýðusamband-
inu. Einn er hinn flokkspólitíski, þar sem þrír stjórn-
málaflokkar hafa með sér eins konar ekki-árásarbanda-
lag um, að hver þeirra eigi einn af þremur forsetum og
varaforsetum sambandsins. Þetta kerfi stóðst í svipting-
unum.
Annar flötur er baráttan milli svonefnds uppmælinga-
raðals, það er að segja mannanna með sveinsprófin, og
almenns verkafólks. Eins og venjulega urðu hinir fyrr-
nefndu sigurvegarar. Einn af þessum aðalsmönnum fet-
aði í fótspor forverans eins og hann hefur áður gert.
Þetta þýðir í raun, að framvegis verða kjarasamning-
ar eins og þeir hafa lengi verið. í samningaharki verða
láglaunamenn dráttarklárar. Mikið verður talað um, að
nauðsynlegt sé að jafna laun, en þegar upp verður stað-
ið, hafa þeir fengið meira, sem betur mega sín.
Alþýðusambandið og helztu undirsambönd þess snú-
ast ekki og hafa lengi ekki snúizt um kjör fólks. Þetta eru
fyrst og fremst fyrirtæki eins og önnur fyrirtæki í land-
inu og stjórnendurnir eru verkalýðsrekendur á svipaðan
hátt og aðrir atvinnurekendur í landinu.
Forsetar og formenn þessara sambanda eru hluti yfir-
stéttarinnar í landinu og hafa tekjur í samræmi við það.
Þetta er talið nauðsynlegt, því að annars væru stéttarfé-
lögin ekki samkeppnishæf um hæfileika á vinnumark-
aði. En þetta skilur á milli þeirra og félagsmanna.
Forsetar og formenn þessara sambanda sitja í stjórn-
um ýmissa sjóða, þar sem lífeyrissjóðir landsmanna
skipa fremsta sess. Mikið af flárfestingarfé landsins fer
um þessa sjóði, sem eru smám saman að verða að öflug-
ustu hluthöfum ýmissa helztu stórfyrirtækja landsins.
Lífeyrissjóðir tengja saman hagsmuni stórfyrirtækj-
anna og hagsmuni yfirstéttar samtaka launafólks. Þess
vegna snýst hugsun aðalsins í samböndum stéttarfélag-
anna einkum um svipuð mál og í öðrum stórfyrirtækj-
um. Hún snýst fyrst og fremst um auð og völd.
Þetta veldur því, að mikilvægt er fyrir aðalinn að gera
út um sín mál í vindlareykmettuðum bakherbergjum eða
á heimilum hver annars, en láta þau ekki rekast í óvissu
almennrar atkvæðagreiðslu á gólfi Alþýðusambands-
þinga. Þannig gekk forsetaembættið í arf í fyrri viku.
Þetta þýðir líka, að sambönd stéttarfélaganna eru
meira eða minna óhæf til að gæta hagsmuna félags-
manna sinna í kjarasamningum, svo sem dæmin sanna
endalaust. Þetta þýðir líka, að fulltrúar þeirra standa oft-
ast með einokun landbúnaðarins gegn neytendum.
Verkalýðsrekendur er orðið, sem lýsir bezt yfirstétt
sambanda stéttarfélaga. Það lýsir stétt, sem er hluti yfir-
stéttarinnar og stimdar rekstur, með launþega að vöru.
Jónas Kristjánsson
BF YV |;»f' -1'
P 1 1* 51
..fáar þjóðir hafa verið eins fljótar að nýta sér tækninýjungar og við,“ segir Ögmundur í grein sinni. Frá sýn-
ingu Pósts og síma á tækninýjungum.
Af því bara
í vikulokin stefnir ríkisstjórnin
að því að breyta Pósti og síma í
hlutafélag. Samkvæmt yfirlýsing-
um formanns framkvæmdanefnd-
ar ríkisstjórnarinnar um einka-
væðingu, Hreins Loftssonar, er
breyting opinberrar stofnunar í
hlutafélag fyrsta skrefið til einka-
væðingar og sölu. Hann segir að
um þetta kunni að vera skiptar
skoðanir en „reynsla sérfræöinga
er eindregið sú að það sé einungis
skynsamlegt að breyta ríkisfyrir-
tæki í hlutafélag sé ætlunin að
selja það,“ svo vitnað sé orðrétt í
viðtal sem birtist í BSRB- tíðind-
um í febrúar.
Óljós rök
En hvers vegna gera Póst og
síma að hlutafélagi? Þau rök sem
sett hafa verið fram eru harla óljós
og þokukennd. Þegar þau eru brot-
in til mergjar kemur í ljós að ekki
stendur steinn yfir steini. Þannig
er það rangt sem haldið hefur ver-
ið fram að alþjóðlegar skuldbind-
ingar kalli á þetta; fullyrðingar
um að ríkisfyrirtæki geti ekki tek-
iö þátt í markaðsviðskiptum, fjár-
fest í öðrum fyrirtækjum, eignast
dótturfyrirtæki og þar fram eftir
götunum eiga heldur ekki við rök
að styðjast.
Ekki hefur því heldur verið til
að dreifa að Póstur og sími hafi
ekki getað tekið skjótar og kostn-
aðarsamar fjárfestingarákvarðan-
ir og nægir að nefna sæstrenginn
og ljósleiðarann en fáar þjóðir
hafa verið eins fljótar að nýta sér
tækninýjungar og við. Skýringin
er að sjáífsögðu að þetta er stórt og
sterkt fyrirtæki sem þjóðin í sam-
einingu hefur byggt upp. Og hver
man ekki eftir leiðtogafundinum
þegar Póstur og sími briileraði
með frábærlega skjótum viðbrögð-
um? Svona mætti áfram telja.
Kjallarinn
Ögmundur Jónasson
alþingismaður og form. BSRB
Ódýrasta þjónusta í heimi
En hvað er þá að? Eru símtölin
of dýr? Símtölin hafa farið hrað-
lækkandi og höfum við verið þar í
fararbroddi þjóða. Island er með
lægstu innanlandssímtöl í heimi.
En fyrst notandinn hagnast, bæði
hvað snertir verðlag og einnig
tækninýjungar sem boðið er upp
á, hvað þá með samneysluna?
Póstur og sími skilar á annan
milljarð í ríkissjóð á hverju ári,
peningum sem þyrfti að sækja
annað ef skrúfað væri fyrir þessa
tekjulind, og þá væntanlega niður
í vasa skattborgarans. Tekju- og
eignaskattar á hlutafélagið Póst og
síma myndu aðeins skila broti af
þessari upphæð. Enda segir það
sig sjálft að þegar stofnun hefur
verið einkavædd rennur arðurinn
til eigenda hlutabréfanna. Til ein-
hvers eru þeir að fjárfesta.
En er það ekki þarna sem hund-
urinn liggur grafinn: Að komast
yfir arðinn og eignirnar sem metn-
ar eru á um 20 milljarða króna?
Þetta er mikil eign og háar tölur
en fengju fjársterkir aðilar Póst og
síma í hendur myndu þeir greiða
hann á fáeinum árum fyrir arðinn
sem er gríðarmikill. Hagnaður af
Pósti og síma var í fyrra 1,6 millj-
arðar króna.
Vonarpeningur fjárfesta
Skyldu íjárfestar og stórfyrir-
tæki sem stundum eru kennd við
kolkrabba vera farin að hugsa gott
til glóðarinnar? Það skyldi þó
aldrei vera. Það skyldi þó aldrei
vera að hér væri að hefjast ein-
hver stórbrotnasta einkavinavæð-
ing íslandssögunnar.
Og skyldi samgönguráðherrann
Halldór Blöndal komast upp með
að stíga þetta örlagaskref? Án efa
mun hann gera það svo lengi sem
þingmenn stjórnarmeirihlutans
eru ekki kröfuharðari og metnað-
arfyllri en svo fyrir hönd þjóðar-
innar og umbjóðenda sinna að
þeir krefjist ekki rökstuðnings fyr-
ir breytingunni heldur láti sé
nægja hið einfalda en innantóma
svar: Af því bara.
Ögmundur Jónasson
„Þetta er mikil eign og háar tölur en
fengju fjársterkir aðilar Póst og síma í
hendur myndu þeir greiða hann á fáeinum
árum fyrir arðinn sem er gríðarmikill.“
Skoðanir annarra
Olíuleit í aösigi?
„Það er sérkennilegt að lesa svör þeirra fræði-
manna sem hafa stundað rannsóknir hér við ísland
og telja að það sé litil von í að finna jarðgas eða olíu
í landgrunni kringum ísland. Einkum og sér í lagi er
það tortryggilegt þegar þessar fullyrðingar eru hafð-
ar frammi með tilliti til þess að í svari iðnaðarráð-
herra við þeirri fyrirspurn sem ég hef áður getið um
segir orðrétt að „olíuleit í þeim skilningi sem olíu-
iðnaðurinn leggur í hugtakið hefur ekki farið
fram““.
Guömundur Hallvarðsson í Mbl. 24. maí.
í skugga Guðmundar J.
„Dagsbrún má muna fífil sinn fegri. Það er ljóst að
hinn nýkjömi formaður flnnur til meiri skyldu-
rækni gagnvart forystu Alþýðubandalagsins en fé-
lögum sínum í Verkamannasambandinu...Halldór
Björnsson stóð árum saman í skugga Guðmundar J.
Guðmundssonar í Dagsbrún, og þótt Halldór hefði
lengi verið varaformaður vissu fæstir hver maður-
inn var. Það er nú komið á daginn: Hinn nýi form-
aður Dagsbrúnar er strengjabrúða forystumanna Al-
þýðubandalagsins. Það er dapurlegt hlutskipti forn-
frægasta verkalýðsfélags landsins."
Úr forystugrein Alþbl. 24. maí.
Arnarstofninum ógnað
„Dýr merkurinnar hafa týnt tölunni hvert á fætur
öðru og þjóðin hefur orðið að hlaupa í skörðin með
uppstoppaða geirfugla frá Sotheby’s í Lundúnum.
Hvítir haukar er allir seldir úr landi fyrir löngu...En
sögur af nýjasta fantabragði mannkynsins berast
vestan af Breiðafirði. Þar hóta bændur að skjóta
sjálfan konung fuglanna niður eins og hvern annan
umrenning, af því hann gegni kalli nátturnnar og
leitar að æti fyrir sig og sína. Nú er amarstofninn á
Islandi notaður til að kúga fé úr ríkissjóði eftir að
skógar eru allir og votlendið."
Ásgeir Hannes i Tímanum 24. maí.