Dagblaðið Vísir - DV - 25.04.1997, Blaðsíða 11

FOSTUDAGUR 25. APRIL 1997
S annir karlmenn?
menning
11
Þó aö komið sé að lok-
um leikárs er lengi von á
einum.
Þjóðleikhúsið frum-
sýndi Listaverkið eftir
frönsku skáldkonuna Ya-
smina Reza á Litla svið-
inu síðasta vetrardag.
Þarna er komin ein
besta leiksýning ársins
og áreiðanlega sú allra
fyndnasta.
Þrír vinir hafa haldið
hópinn um árabil. Sam-
skiptamunstrið er fast-
mótað, en nú standa
breytingar fyrir dyrum.
Spennan hleðst upp og
loks verða sakleysisleg
málverkakaup eins
þeirra til þess að allt fer
í bál og brand.
Þeir segja umbúða-
laust meiningu sina hver
um annan og þar flýgur
mörg hnútan sem betur
hefði verið látin kyrr
liggja.
Textinn er skemmti-
lega skrifaður og trúi ég að þýðing Péhirs
Gunnarssonar spilli þar ekki fyrir. Allir þræð-
ir eru fléttaðir saman af öryggi. Persónugerð-
imar eru óborganlegar en mn leið svo ósköp
raunverulegar hver fyrir sig að lýsingin gæti
átt við nánast hvaða „saumaklúbb" sem er.
En verkið er ekki bara fyndið, þó að áhorf-
endur hlæi dátt að afhjúpun á eðli vináttunn-
ar og hádramatískri krufningu á gildi lista!
Likt og í málverkinu, sem kemur öllum ósköp-
unum af stað liggur dýpri merking falin und-
ir yfirborðinu. Persónumar em ekki einlitar
týpur heldur eiga þær sínar óvæntu hliðar -
jaftivel tragíska dýpt - og það er leikstjórans
og leikaranna að koma þeim margfóldu skila-
hoðum til áhorfenda.
Hilmir Snær, Baltasar og ingvar E. - sannir karlmenn.
Leiklist
AuðurEydal
Og þar em engir aukvisar að verki.
Guðjón Pedersen vinnur hér enn einu sinni
frábæra leikstjómarvinnu við mótun sýning-
arinnar og leikmynd og búningar Guðjóns
Ketilssonar undirstrika á gamansaman hátt
umhverfi og lífsmáta þessara ólíku félaga.
En það eru fyrst og síðast þeir Ingvar E. Sig-
urðsson (Sergé), Hilmir Snær Guðnason (Ivan)
og Baltasar Kormákur (Mark) sem eiga sviðið,
og óhætt að segja
að þeir fara heilu
kollhnísana fram
úr sjálfum sér í
leikgleði og
skemmtilegri tján-
ingu og em þó að
góðu kunnir.
Hlutverkin gefa
mismunandi
sóknarfæri. Hilm-
ir Snær sýnir hér
á sér nýja hlið og
fatast hvergi í
hlutverki „trúðs-
ins“ í hópnum,
þar sem grátur og
hlátur blandast
saman. Manngerð-
in er fyndin og
hremmingar pilts-
ins með ólíkind-
um þegar hann
lendir á milli
steins og sleggju í
valdabaráttu
hinna tveggja.
Baltasar Kor-
mákur er ekki
síðri sem hinn fúli og afturhaldssami Mark. í
útlitshönnun persónunnar er bragðið á óvænt
ráð og féll það í góðan jarðveg hjá áhorfend-
um. Ingvar túlkar listunnandann Sergé af fyr-
irhafharlausri lipurð og saman gefa þessir
þrír karakterar óborganlega mynd af sam-
skiptum „sannra karlmanna".
Það er alveg óhætt að hvetja alla til að sjá
þessa sýningu.
Þjóðleikhúsið sýnir á Litla sviði:
Listaverkið
Höfundur: Yasmina Reza
Þýðing: Pétur Gunnarsson
Lýsing: Guðbrandur Ægir
Leikmynd og búningar: Guðjón Ketilsson
Dramatúrg: Bjarni Jónsson
Leikstjórn: Guðjón Pedersen
DV-mynd ÞÖK
Kertaljósadjass
Sem betur fer á djasstónlist
stimdum heima í menningar-
miðstöðvum og listasöfnum en
ekki einungis á krám, í klúbb-
um og vínstúkum - auk þess
sem hann á í öðrum tilvikum
heima í stórum tónleikasölum.
Spurningin er kannski hvernig
tónlistin eigi að vera til að
henta frem-
ur listasafni
en vínstúku.
Betur æfð og
flutt af betri
tónlistar-
mönnum?
Kannski er
bara stigs-
munur;
þögn áheyr-
enda í stað
skvaldurs
þeirra sem
sitja yfir
glasi.
í Gerðar-
safni á
mánudags-
kvöldið léku
Kjartan
Valdimars-
son píanó-
leikari og
Sigurður
Flosason
saxófónleik-
ari nokkur
þekkt verk,
aðallega úr
bandarísk-
um söng-
leikjum, sem
lengi hafa
yljað djass-
unnendum
og þeim sem
kunna að meta vel samin lög.
Eitt af þeim bestu er „Lush
Life“ eftir Strayhom sem var
fyrsta verkið á eftiisskrá þeirra
félaga. Kjartan var óvenju stífur
i fyrsta sólóinu, og í næsta lagi,
I Loves You Porgy, var eins og
skorti bláu nótumar og Bess
varð allt í einu evrópsk að upp-
Kjartan Valdimarsson og Siguröur
Flosason sýndu sínar bestu hliöar.
Djass
Ingvi Þór Kormáksson
rana. En í þriðja laginu, „Uppá-
haldshlutunum" hans Richards
Rogers, small allt saman. Út-
setning og túlkun Kjartans og
Sigurðar á því voru hrein
snilld.
í hinni hægu og einkar fal-
legu sömbu, Estate, notaði Sig-
urður hristur og í Winter Moon
eftir
Carmichael
hengdi
hann sig í
lítið
klukkuspil
(chimes)
sem gaf frá
sér
velpassandi
vetrarlegan
- eða jafn-
vel jólaleg-
an klið
meðan
hann lék á
altsaxófón-
inn. Hann
lék einnig á
barítón í
tveimur
lögum og
hassaklar-
ínett í einu
og nýtti sér
vel hljóm-
burðinn í
salnum.
Hver ein-
asti smá-
blástur og
veikasti
tónn komst
skýrt til
skila.
Það . er
hreinlega
að bera i bakkafullan lækinn að
fara að ausa Sigurð öllu því lofi
sem hann á skilið, svo best er
bara að greina frá því hér og nú
að þeir Kjartan sýndu þama
sínar bestu hliðar og trúi ég að
fáir hafi verið ósnortnir af frá-
bæram flutningi þeirra.
Margt býr í myrkrinu
íslensku bamabókaverðlaunin
voru veitt í gærdag, tólfta árið í
röð. Oftast hafa nýir höfundar
hlotið þau fyrir sína fyrstu bók,
en að þessu sirrni fékk þau Þor-
grímur Þráinsson fyrir tíundu
bók sína á átta árum, Margt býr í
myrkrinu. Bækur Þorgríms hafa
verið óhemjuvinsælar meðal
bama og unglinga en hann hefur
einnig stýrt
íþróttablaðinu í
áratug og er
nýráðinn fram-
kvæmdastjóri
Tóbaksvama-
nefndar.
Margt býr í
myrkrinu er
spennusaga
sem sækir
hrollinn í löngu
liöna atburði.
Gabríel fer vest-
ur á Snæfells-
nes milli jóla og
nýárs til að
vera afa sínum
til halds og
trausts. Á leið-
inni í rútunni
segir bilstjór-
inn honum frá
Axlar-Bimi og
illvirkjmn hans
sem hann
framdi skammt
frá heimili
afans fyrir 400
árum, og þessar
frásagnir fara
að sækja að Gabríel meðan ill-
viðrin lemja bæinn utan.
Hugmyndin kom til Þorgríms
yfir uppvaski í fyrrasumar og lét
hann ekki í friði fyrr en sagan var
orðin til. En fyrir hvaða aldurs-
hóp er bókin hugsuð?
„Það er dálítið erfitt að segja,“
svarar Þorgrímur. „Ég ætti auð-
veldara með að svara þessu ef
samskipti unglinganna væra
meiri í bókinni. Söguhetjan er
fjórtán ára og mig langar til að
segja að þetta sé unglingabók, en
ég veit að hún verður lesin af
krökkum allt niður í átta - níu
ára. Þetta er svona krakkabók."
Þorgrímur Þráinsson.
- Hún er sem sagt ekki svo
hryllileg þó að Axlar-Bjöm sé per-
sóna í henni?
„Nei, ég passa mig á því, enda
er þetta ekki söguleg skáldsaga.
Sagan af Axlar-Bimi er endursögð
í bókinni en að öðra leyti gerist
hún í nútímanum."
Þegar síðasta unglingabók Þor-
gríms kom út fyrir jólin 1995 lýsti
hann því yfir að
hann væri hætt-
ur að skrifa fyr-
ir höm og ung-
linga. - Þýðir
þessi saga að þú
sért hættur við
að hætta?
„Veistu það,“
segir hann eftir
nokkra umhugs-
un, „ég hef oft
brosað að rithöf-
undum sem
segja að þeir
ráði ekkert
hvað þeir skrifi
næst. Það er
ekkert leyndar-
mál að ég hef
verið að vinna
að skáldsögu
fyrir fullorðna í
fjögur ár og
stefni á útgáfu í
haust. En þegar
hugmynd kem-
ur sem lætur
DV- mynd S mann ekki í
friði þá verður
maður að kýla á
hana. Ég hefði alveg getaö gefið
þessa bók út fyrir siðustu jól en
ég vildi bara ekki vera á mark-
aðnum og ákvað að prófa einu
sinni að senda handrit í sam-
keppni - ég hef aldrei gert það
áður.
Ég reyndist sem sagt ekki geta
stjómað því hvað ég skrifa - ég
verð bara að viðurkenna það!“
Það era fjórir aðilar sem standa
að íslensku bamabókaverðlaun-
unum: Vaka-Helgafell sem gefur
bókina út, fjölskylda Ármanns Kr.
Einarssonar rithöfundar, Barna-
bókaráðið og Bamavinafélagið
Sumargjöf.
Harmoníkuplata
Út er kominn geisladiskurinn Listen
þar sem Tatu Kantomaa leikur tólf lög á
harmoniku.
Tatu er 22 ára Finni en fluttist til
Reykjavíkur í fyrrasumar. Hann byrjaði
að læra á harmoníku þegar hann var sjö
ára og hélt fyrstu einleikstónleika sína
ellefu ára gamall. Síðan hefur hann hald-
ið tónleika viða um heim, tO dæmis í
Bandaríkjunum, Japan, Austurríki, Nor-
egi og hér heima.
Meðal laganna sem Tatu leikur á disk-
inum má nefha Vikivaka eftir Jón Múla
Ámason, Raddir vorsins eftir Johann
Strauss, Ungverska rapsódíu no. 2 eftir
Franz Liszt að ógleymdu II treno, Lest-
inni, sem hann leikur af mikilli fimi.
Tatu er núna á tónleikaferð um landið
og leikur á Austurlandi um helgina. 30.
apríl leikur hann í Hafnarborg í Hafhar-
firði og heldur svo norður í land. Á Ak-
ureyri verður hann 11. maí.
Ljóð líðandi stundar
Á alþjóðadegi bókarinnar í fyrradag
kom út ný ljóðabók eftir dr.
Sturlu Friðriksson sem
hann nefnir Ljóð líðandi
stundar. Þetta er þriðja
ljóðabók hans. Hér tínir
hann til kvæði sem hann
hefur ort fyrir fjöl-
skyldu og kunningja
eða við einhver sér-
stök tímamót, eins og
'höfundur segir í formála,
,og jafnvel hugrenningar um
Reykjavík. ... Ég ólst upp við Bragagöt-
una sem strákur, og var gatan leikvöllur
okkar krakkanna. Var það lengst af
hættulítið því að varla var um nokkra
teljandi bílaumferð að ræða. ... Stein-
bryggjan við gömlu höfnina var eftir-
minnileg. Um hana gengu sjómenn, kon-
ungar og flugmenn, og við hana mátti
veiða marhnút og ufsa. Hún var merki-
legt mannvirki, því hefur hún orðið mér
að yrkisefni."
í bókinni eru einnig þýðingar á
nokkrum Ijóðum, þar á meðal „Fang-
anum í Chillon" eftir Byron lávarð. Mun-
inn-íslendingasagnaútgáfan gefur út.
Trúnaðarmál í Tehúsinu
Á miðnætti milli sumars og vetrar var
opnuð sýning á verkinu Trúnaðarmál
eftir Harald Jónsson myndlistarmann í
Tehúsinu hjá Hlaðvarpanum við Vestur-
götu. í verkum Haraldar birtast gjarnan
hinar ýmsu myndir einangrunar en
einnig nýstárlegir möguleikar á tjáskipt-
um.
Sýningin er opin öll kvöld sem uppá-
komur era í Kaffileikhúsinu í Hlaðvarp-
anum og stendur hún í tuttugu og einn
dag.
Undur veraldar:
Sápukúlur
Reynir Axelsson, dósent í stærðfræði,
heldur fyrirlestur í röðinni Undur ver-
aldar á morgun, laugardag, kl. 14, og
nefnir hann „Sápukúlur og stærðfræði".
Hvers vegna eru sápukúlur og sápu-
himnur í laginu eins og þær eru? Leitin
að stærðfræðilegu svari við þessari ein-
foldu spumingu hefur kallað á margs
konar nýstárleg hugtök og vakið upp
margar spurningar sem hefur reynst
undarlega erfitt að svara, segir í kynn-
ingu. Ekki datt okkur það í hug þegar
við horfðum á eftir sápukúlunum upp í
himinblámann í gamla daga.
Fyrirlesturinn er í sal 3 í Háskólabíói
og þangað eru allir velkomnir meðan
húsrúm leyfir.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdðttir