Dagblaðið Vísir - DV - 20.06.1997, Blaðsíða 12

12
FÖSTUDAGUR 20. JÚNÍ 1997
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
StjórnarformaBur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
AöstoBarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritsflórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaBaafgreiBsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildlr: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: HeimasíBa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., Helgarblaö 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaösins í stafrænu formi og i gagnabönkum án endurgalds.
Hert eftirlit á loðnumiðum
Kristján Ragnarsson, formaður Landssambands ís-
lenskra útvegsmanna, hefur sakað norsk veiðiskip um
að falsa veiðitölur á síðustu loðnuvertíð. í viðtali við DV,
eftir að Norðmenn faerðu nótaskipið Sigurð VE til hafh-
ar í Bodö, sagði Kristján að Norðmenn hefðu logið á sig
afla á Jan Mayen-svæðinu. Þangað hefði ekki komið
loðna í áratug. Norðmenn mega samkvæmt samningi
veiða 65 prósent af afla sínum í íslenskri lögsögu.
Formaður LÍÚ vitnar í íslenska loðnuskipstjóra máli
sínu til stuðnings. Norðmenn gefa upp að þeir hafi veitt
45 þúsund tonn á Jan Mayen-svæðinu. Þar fékkst engin
loðna og því hafi öll þessi loðna veiðst innan íslenskrar
lögsögu. Kristján sagði Norðmenn með þessu búa til afla
sem var ekki til. Einn helsti áhrifamaður í íslenskum
sjávarútvegi ber það á Norðmenn að þeir hafi stolið 45
þúsund tonnum af loðnu innan íslenskrar lögsögu. Það
er alvarlegt mál og því hefur ekki verið mótmælt.
Kristján segir í áðumefndu viðtali að Norðmenn hafi
vitað af því að íslendingar hafi umgengist norsk veiði-
skip í íslenskri lögsögu af frjálslyndi og velvilja. Þessi
samskipti verði íslendingar að endurskoða í framhaldi
Sigurðarmálsins. Formaðurinn hvatti til þess að reglum
um veiðar norskra fiskiskipa í íslenskri lögsögu yrði
fylgt eftir til hins ýtrasta. Undir það hafa aðrir tekið.
Loðnuveiðar Norðmanna hér við land hefjast innan
skamms. Haft hefur verið eftir Þorsteini Pálssyni dóms-
mála- og sjávarútvegsráðherra að Sigurðarmálið sýni að
Norðmenn ætlist til þess að harðar verði tekið á brotum
norskra skipa hér við land en gert hafi verið. Landhelg-
isgæslan vinnur að endurskoðun reglna um veiðar skipa
í íslenskri lögsögu. Endurskoðunin miðar að því að
herða reglur um tilkynningar skipanna. Ekki er vanþörf
á því Landhelgisgæslan hefúr skráð tugi tiifella þar sem
norsk loðnuskip hafa vanrækt tilkynningaskyldu inn og
út úr landhelgi auk daglegra tilkynninga.
Sigurður VE var dreginn til norskrar hafhar vegna
meintrar vanrækslu á tilkynningaskyldu af þessum
toga. Þó var það sýnt að reynt var að senda tilkynning-
ar frá skipinu til norskra yfirvalda.
Norsk yfirvöld gáfu tóninn. Þau beittu íslenskt skip
valdi í máli sem talið var smámál. Ekkert var gefið eftir
í formsatriðum. íslendingar hljóta að beita sömu aðferð-
um gagnvart norsku skipunum. Helgi Hallvarðsson, yfir-
maður gæsluframkvæmda, hefur lýst því yfir að Land-
helgisgæslan sé klár í slaginn við Norðmenn. Landhelg-
isgæslan verður með skip og flugvél á miðunum. Ekki
verður síst horft til þess veiðiþjófnaðar sem íslenskir
skipstjórar segja norska starfsbræður hafa stundað á ís-
landsmiðum.
Nýjar reglur færa Landhelgisgæslunni meira vald.
Það vald ber að nýta. Verjast ber veiðiþjófhaði útlend-
inga í íslenskri lögsögu með öllum tiltækum ráðum. Sjá
ber til þess að þeir fylgi undanbragðalaust þeim reglum
sem settar hafa verið um veiðamar. Beri eitthvað út af
í þeim efnum er eðlilegt að færa skip til hafnar.
Hert eftirlit af hálfu Landhelgisgæslunnar kallar á
meira úthald skipa og flugvélar. Það er sá kostnaður sem
fylgir því að verja hagsmuni okkar. Dæmi eru um það
úr fyrri fiskveiðideilum að Landhelgisgæslan hafi leigt
skip tímabundið til gæslustarfa. Það kemur vel til greina
nú. Helgi Hallvarðsson segir liðsauka nauðsynlegan ef
fylgja skal mjög hertum reglum.
Einurð og stefnufesta í málinu er þjóðamauðsyn.
Jónas Haraldsson
I raun hefur ekki annað gerst hér en að tekið hefur verið að láni erlent fjármagn til aö fjármagna nýjar virkjanir
handa nýjum/stærri stóriðjufyrirtækjum, segir Svavar m.a. í grein sinni.
Evrópa er að vakna
- hvað gerist hér á landi?
ekki hafa stefhu heldur
bíða eftir tækifærum
og haga eingöngu segl-
um eftir vindi, því
miður tókst einnig að
telja þeim trú um að
þessi stefna væri rétt.
Þegar atvinnuleysið
hélt innreið sína á ís-
landi hagaði einmitt
þannig til að Alþýðu-
flokkurinn var með
Sjálfstæðisflokknum í
ríkisstjóm.
Það var raunar ekki
tilviljun því þáverandi
forysta Alþýðuflokks-
ins kaus alltaf sam-
neyti viö íhaldið á und-
an vinstri flokkunum.
Og efnahagsráðherra
Alþýðuflokksins tók
„Tillögur Alþýðubandalagsins í at-
vinnumálum gegn atvinnuleysi
eru einmitt í anda þeirra tillagna
sem birtast nú í sigri vinstriflokk-
anna í Evrópu.“
Kjallarinn
Svavar Gestsson
formaöur þingflokks Al-
þýöubandalagsins og
óháöra
Það er greinilegt
að atvinnuleysið er
loksins að komast á
dagskrá aftrn: sem
viðfangsefni sem
verði að fjalla um í
stjómmálum. Fyrir
fáeinum misserum
þegar hroki hægri-
stefnunnar var í há-
marki var talið að
atvinnuleysi væri
aðeins eðlilegur
fylgifiskur markaðs-
hagkerfisins; tíma-
bundinn vandi.
Margréti
Thatcher tókst að
telja fólki trú um að
hagvöxtur kapítal-
ismans myndi sjáif-
krafa fjölga atvinnu-
tækifærum og Ron-
edd Reagan hélt
völdum langtímum
saman á þeim for-
sendum að efna-
hagslífið væri á
uppleið; staðreynd-
in var þó sú að efna-
hagsþróunin í
valdatíð Reagans
var borin uppi af
halla á ríkissjóði sem hagvexti
framtíðarinnar var ætlað að
borga.
En hvorki tókst að bæta hag rík-
issjóðanna með því einu að bíða
eftir sjálfvirkum hagvextinum og
enn síður skilaði hagvöxturinn
sjálfkrafa atvinnutækifærum.
Þvert á móti var unnt að finna
mörg dæmi um að hagvöxturinn
fengist einmitt með því að fækka
atvinnutækifærum með því að
segja upp fólki og með aukinni
framleiðni. Einkavæðing opin-
berra fyrirtækja byggist reyndar
aðallega á því að fækka fólki í
vinnu og að auka þannig atvinnu-
leysið.
Miöjuflokkar sem ekki
dugöu
Því miöur voru margir miðju-
flokkar „mainstream“flokkar sem
alltaf markaðinn fram yfir félags-
leg úrræði. Enda hófst einmitt á
þessmn árum stórfellt atvinnu-
leysi á íslandi á ný.
Velferðarkerfinu var stefnt í
uppnám; gjaldtaka var innleidd í
heilbrigðiskerfinu, skólagjöld
voru lögð á í menntakerfinu og
svo mætti lengi telja dæmin til
sannindamerkis um það að þá var
treyst á markaðinn. En hann skil-
aði ekki árangri. Hallinn jókst á
ríkissjóði þrátt fyrir niðurskurð-
inn og atvinnuleysið fór vaxandi.
Nú hefur hallinn á ríkissjóði
minnkað. Það stafar ekki af stjóm-
snilld heldur af því að hagvöxtur-
inn hefur skilað hærri sköttum en
nokkru sinni fyrr á íslandi. Og at-
vinnuleysið hefur að vísu minnk-
að um sinn en það er skammgóður
vermir því í raun hefur ekkert
gerst annað en það að tekið hefur
verið að láni erlent fjármagn til að
fjármagna nýjar virkjanir handa
nýjum/ stærri stóriðjufyrirtækj-
unum.
Þegar stóriðju- og virkjanabylgj-
an er gengin yfir er ekkert sem
bendir til þess að atvinnuleysið
haldi enn áfram að minnka. Með
öðrum orðmn, þær lausnir sem
hafa verið notaðar eru ekki varan-
legar heldur skammtímalausnir.
Hægristefnan dugir ekki hvort
sem hún er framkvæmd með Al-
þýðuflokknum eða Framsóknar-
flokknum.
Markaðshyggjan í blind-
götu
Og þá er komið að beinum fé-
lagslegum úrræðum. Það er ein-
mitt að gerast nú í Evrópu að þjóð-
imar kalla á félagsleg úrræði. Þær
kalla á skipulegt átak í atvinnu-
málum og þær hafa svo hátt að
ríkisstjórnir íhaldsins hrynja
eins og flugur og Evrópusam-
bandið sem átti að verða
hákirkja markaðshyggjunnar
neyðist nú til að taka til hendinni
í atvinnumálum; þess er krafist
og verður krafist í ríkari mæli á
komandi árum að hagkerfin
tryggi öllum atvinnu og að millj-
ónaherir atvinnulausra breytist í
skapandi sveitir milljónanna sem
byggja upp betri framtíð fyrir sig
og umhverfið allt.
Fundur leiðtoga Evrópusam-
bandsins að undanfomu vekur
einmitt athygli á þeirri staðreynd
að markaðshyggjan er komin í
blindgötur; félagshyggjan er að
rísa til vegs á ný.
Evrópa er að vakna. Sósíalistar
unnu stórsigur í Frakklandi sem
er mikilvægt sögulegt innlegg eins
og bent var á nýlega í grein eftir
undimitaðan hér í þessu blaði.
Það ræðst á næstu misserum
hvort íslendingar rumska; tiilögur
Alþýðubandalagsins í atvinnumál-
um gegn atvinnuleysi era einmitt
i anda þeirra tillagna sem birtast
nú í sigri vinstriflokkanna í Evr-
ópu. Hvað gerist hér?
Svavar Gestsson
Skoðanir annarra
Fjöldatakmarkanir í HÍ
„Ef fjöldatakmarkanir leggjast af færast áhrif á
námsval úr höndum háskólayfirvalda til náms-
manna. Líkast til myndu Háskólinn og einstakar
deildir hans reyna að laða sem flesta nemendur til
sín, enda veltur fjárhagurinn á því. Ef óvenju marg-
ir vilja lesa lög komast fleiri að í lagadeild og fleiri
útskrifast þaðan. Fólk verður að vanda val á náms-
braut betur eftir að hætt er að hafa vit fyrir því. Þá
verður enn mikilvægara en nú að upplýsingar um
atvinnuhorfur og laun í háskólagreinum séu að-
gengilegar og kynntar sem flestum."
Sigurður Jóhannesson í Vísbendingu 13. júní.
Innheimta skólagjalda
„Skólum sem innheimta skólagjöld vegnar yfir-
leitt ágætlega og ef menn vilja í raun leggja eitthvað
af mörkum til að mennta sjálfa sig og fjárfesta í eig-
in menntun, þá eru þeir áreiðanlega reiðubúnir að
borga skólagjöld ef þeir telja sig ná fyrr markmiðum
sínum og e.t.v. betur en ella. Ég hef varpað því fram
að það væri áhyggjuefni ef skólar sem alhliða byggja
á fé úr rikissjóði stæðu verr að vígi en hinir sem
innheimta skólagjöld. Það er vissulega ástæða til að
velta þessum málum fyrir sér af fullri alvöru.“
Björn Bjamason i Degi-Tímaniun 19. júní.
Kvótakerfið
„Hver trúir því, að ef ríkisvaldið fengi allan kvót-
ann, að það myndi úthluta kvótanum til hagkvæm-
ustu útgerða eingöngu? Er ekki líklegra, einmitt
vegna þess að stjórnmálamenn viija vel, að ýmsir út-
valdir fengju kvóta og vart væru stjómmálamenn,
sama hvað þeir heita, í vanda með að búa til afsak-
anir fyrir úthlutun sinni. Eina leiðin til að tryggja
hagkvæmar veiðar til framtíðar er að styrkja núver-
andi kvótakerfi í sessi og minnka afskipti stjóm-
málamanna."
Birgir Þór Runólfsson í Mbl. 19. júni.