Dagblaðið Vísir - DV - 15.06.1998, Qupperneq 15

MÁNUDAGUR 15. JÚNÍ 1998
15
Rannsóknarnefndin
og ráðherrarnir
Ríkisstjórnin og
stjórnarliðar höfðu
greinilega lagt á ráðin
um hvaða rök skyldu
notuð gegn tillögu um
rannsóknarnefnd í
Landsbankamálinu eins
og stjórnarandstaðan
lagði til.
í umræðu um tillög-
una voru flutt sömu
rökin hjá öllum eins og
i vel æfðu leikriti: Málið
er hjá ríkissaksóknara,
þess vegna er tillagan
óþörf. Síðan var tuggið
á því í síbylju að stjóm-
arandstaðan treysti ekki
ríkissaksóknara né eft-
irlitsstofnunum Alþing-
is eins og Ríkisendur-
skoðun. Þessi rökleysa
er svo yflrgengileg, að hún er
hvorki bjóðandi þingi né þjóð.
Staðreyndin er sú að þarna
opinberaðist rækilega samtrygg-
ing þessara flokka fyrir sérhags-
munum gegn almannahagsmun-
um. - í þetta skipti voru þeir að
verja spillingu og óreiðu í banka-
kerfinu og slá skjaldborg um við-
skiptaráðherra og bankaráð
Landsbankans sérstaklega.
Verkefni ríkissaksóknara
og rannsóknarnefndar
Samkvæmt tillögu stjómarand-
stöðunnar var verkefni rannsókn-
arnefndarinnar þríþætt;
1. Mál þau er
leiddu til afsagnar
þriggja bankastjóra
Landsbankans í
aprO sl.
2. Málefni Lindar
hf., einkanlega or-
sakir þess að ekki
var orðið við ábend-
ingum Ríkisendur-
skoðunar.
3. Samskipti við-
skiptaráðherra við
Alþingi, þar sem
ráðherrann ýmist
flutti þinginu rang-
ar upplýsingar eða
leyndi það upplýs-
ingum.
Aðeins einn þess-
ara þátta er nú hjá
ríkissaksóknara,
þ.e. Lindarmálið.
Athugun ríkissak-
sóknara mun fyrst
og fremst beinast
að því hvort um
saknæm athæfi
hafl verið að ræða
sem brjóta í bága
við refsilöggjöfina.
- ekki af hverju
ráðherra gaf Al-
þingi rangar eða
villandi upplýsing-
ar - eða leyndi það
upplýsingum í
Lindar- eða lax-
veiðimálinu og
hver beri á því
ábyrgð - ekki hvort
ráðherrann hafi
brugðist hlutverki sínu sem yflr-
manns bankamála í landinu með
því að neita samráði við bankaráð-
ið um hvort efnt skuli til opinberr-
ar rannsóknar í Lindarmálinu
árið 1996 og fylgjast ekkert með
framgangi málsins eftir það, þó
e.t.v. sé það ekki saknæmt.
- ekki hvort bankaráðið hafi
brugðist eftirlitsskyldu sinni í
Lindarmálinu og þeirri ábyrgð
sem hún felur í sér, þó það hafi
ekki beinlínis brotið lóg.
Rannsóknarnefndin þarf líka að
flalla um önnur mál tengd Lands-
bankanum en Lindarmálið. Nefna
má nokkur atriði:
- ábyrgð og eftirlitsskyldu
bankaráðs og annarra eftirlitsað-
ila bankans tengt óráðsíu og
bruðli með fé skattborgara vegna
risnu og ferðakostnaðar - óút-
skýrðan risnukostnað einstakra
bankastjóra upp á nokkrar millj-
ónir og skattaleg álitaefni því
tengd eins og vegna laxveiðileyfa -
ástæður fyrir tugmilljarða útlána-
tapi Landsbankans á sl. árum -
hvort bankastjórar voru beittir
þrýstingi af hálfu Eimskips til að
knýja Samskip í gjaldþrot - hvort
stjórnmálaflokkar eða samtök hafl
notið óeðlilegrar fyrirgreiðslu í
bankanum og ef svo er, í hverju
hún hafl þá verið fólgin og hverjir
stóðu að þeirri ákvörðun
Hverja eru þeir aö verja og
hvað aö fela?
Rannsóknarnefndir þjóðþinga
þekkjast víða um heim. Má t.d.
nefna að víða í Evrópu eru völd
rannsóknarnefnda mjög vítæk og
sums staðar hin sömu og völd
rannsóknardómara í sakamáli.
Heimilað er að stefna vitnum og
yfirheyra þau. í Belgíu er enn
fremur sá möguleiki fyrir hendi að
senda lokaskýrslu rannsóknar-
nefndar þingsins beint til dómstól-
anna, þannig að unnt verði að
höfða mál.
Málsmeðferð rannsóknarnefnd-
ar tryggir yfirleitt að gripið er til
ráðstafana á
grundveUi niður-
stöðu nefndar-
innar. í mörgum
Evrópuríkjum
geta rannsóknar-
nefndir tekið til
umflöllunar og
rannsakað mál,
jafnvel þó að þau
séu fyrir dóm-
stólum á sama
tíma.
Rannsóknarnefndirnar eiga
fyrst og fremst að styrkja eftirlits-
hlutverk þingsins.
Hér á landi hefur rannsóknar-
nefnd sem skipuð er samkvæmt
39. gr. stjórnarskárinnar ekki svo
víðtæk völd sem að ofan greinir.
Skilningsleysi forsætis-, utanríkis-
og viðskiptaráðherra á eðli rann-
sóknarnefnda og þingræðinu í
landinu er fáheyrt og ráðherrun-
um til skammar. Þeir virðast lítið
skynbragð bera á þær alvarlegu
ávirðingar og spillingu sem tengj-
ast Landsbankamálinu.
Ráðherrarnir létu eins og þeir
hefðu aldrei heyrt minnst
á rannsóknarnefndir
þjóðþinga og sýndu slik-
an yfirgang gagnvart lög-
gjafarþingi þjóðarinnar
að lengi verður í minnum
haft. - Svo ofsafenginn
var málflutningur ráð-
herranna að ekki er hægt
að draga aðra ályktun af
honum en að þeir séu
ákveðnir í að láta sam-
tryggingarmúr þagnar-
innar loka málinu. - Sú
spurning er áleitin: Hvað
hafa þeir að fela og hverja
eru þeir að verja?
Hvað er það sem þolir
ekki dagsins ljós?
Jóhanna Sigurðardóttir
Davíö Oddsson, Halldór Ásgrímsson og Finnur Ingólfsson. - Ráöherrarnir létu eins og þeir heföu
aldrei heyrt minnst á rannsóknarnefndir þjóöþinga, segir m.a. í greininni.
Kjallarinn
Jóhanna
Sigurðardóttir
alþingismaður
„Skilningsleysi forsætis-, utan-
ríkisr og viöskiptaráðherra á eöli
rannsóknarnefnda og þingræöinu
í landinu er fáheyrt og ráöherrun-
um til skammar. “
Árni er sigurvegarinn
Enginn vafi leikur á því að
Árni Sigfússon er sigurvegari
borgarstjórnarkosninganna. Sem
forystumaður Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjavik náði hann rúm-
lega 45% fylgi. Slíkur árangur
eins flokks þykir frábær hvar
sem er.
Það sem ruglar myndina er að
sambræðsla flögurra stjómmála-
flokka fékk samtals meira en
helming atkvæða í Reykjavík og
vann þar með kosningamar. í
umræðunni vill gleymast að
Reykjavíkurlistinn er aðeins
kápa utan um þessa flóra flokka.
R-listinn hefur reyndar gert sitt
besta til að fela þá staðreynd, með
því að fella nöfn flokkanna út af
atkvæðaseðlinum. Innihald list-
ans hefur hins vegar ekkert
breyst. R- listinn hefur ekkert
sjálfstætt lif.
R-lista flokkarnir eru meö
lítiö fylgi hver
Á meðan Árni sótti 45% at-
kvæða til borgarbúa í gegnum
Sjálfstæðisflokk-
inn var hver
hinna flokk-
anna að fá
kannski 3-15%
fylgi frá stuðn-
ingsmönnum
sínum. Það sem
upp á vantaði
sótti Ingibjörg
Sólrún í gegn-
um persónuvin-
sældir sínar.
Flestir flöl-
miðlar hafa haldið því fram að
Sjálfstæðisflokkurinn sé sigur-
vegari sveitarstjómarkosning-
anna alls staðar nema í Reykja-
vík. Það er ekki rétt. Sjálfstæðis-
flokkurinn er einnig sigurvegari í
Reykjavík. Eini munurinn á borg-
inni og landsbyggðinni er sá að í
Reykjavík voru litlu
flokkarnir búnir að
mynda bandalag fyrir
kosningarnar.
ímyndarblekkingar
Ingibjargar Sólrún-
ar
Árangur Áma Sigfús-
sonar og D-lista hans er
ekki síður merkilegur í
ljósi þess að Ingibjörg
Sólrún hefur notið per-
sónulegra vinsælda í
stóli borgarstjóra. Hún
þykir sköruleg, áræðin,
fljót í tilsvörum og opin-
ská. í samræmi við ráð-
gjöf auglýsingastofu R-
listans faldi hún alla
aðra frambjóðendur R-
listans I kosningabarátt-
unni. Þar með beindist athygli
hinna hliðhollu flölmiðla ein-
göngu að borgarstjóranum.
Til að tryggja stöðuga og vin-
samlega umflöllun skipulagði
kosningastjórn R-listans flöldann
allan af uppákomum með borgar-
stjóra. Ingibjörg Sólrún klippti á
borða, lagði hornsteina, tók
skóflustungur, veitti verðlaun,
opnaði sýningar og
heilsaði kónga-
fólki. Listahátíð
var flýtt um tvær
vikur, í fyrsta
skipti í sögunni, til
að borgarstjóri sæ-
ist í sem menning-
arlegustu um-
hverfi. Allt þetta
átti að tryggja sem
flest atkvæði í
kassann.
Niöurlæging
borgarstjórans
Þrátt fyrir allt
þetta hélt R-listinn
ekki einu sinni
sama fylgi og fyrir
flórum árum. Það
er hrein og klár
niðurlæging fyrir Ingibjörgu Sól-
rúnu. En hvers gat hún annars
vænst? Hún varð að fela meðfram-
bjóðendur sína. Suma þurfti hún
að verja opinberlega fyrir skatt-
svik og flármálaóreiðu. Hún hafði
enga stefnu að kynna. Hún hafði
engan árangur að sýna. Hún gat
engu svarað um sviknu loforðin.
Ólafur R. Jónsson
„Sjálfstæöisflokkurinn er einnig
sigurvegari í Reykjavík. Eini mun-
urinn á borginni og landsbyggö-
inni er sá að í Reykjavík voru litlu
fíokkarnir búnir að mynda banda-
lag fyrir kosningar.“
Kjallarinn
Ólafur R.
Jónsson
framkvæmdastjóri
Me5 og
á móti
Niöurfelling á leyfi
til virkjunar Jökulsár
í Fljótsdal
Olöf Guöný Valdh
marsdóttir, formaö-
ur Nattúruverndar-
ráös.
Leyfið undan-
þegiö lögum
„Ég tel tvfmælalaust að fella eigi
úr gildi leyfi Landsvirkjunar til að
virkja Jökulsá í Fljótsdal og að
nýtt leyfi eigi að vera háð mati á
umhverfisáhrifum. Markmið laga
nr. 63/1993 um
mat á umhverf-
isáhrifum er að
tryggja að áður
en tekin er
ákvörðun um
framkvæmdir
sem kunna,
vegna staðsetn-
ingar starfsemi
sem þeim fylgir,
eðlis eða um-
fangs, að hafa í
fór með sér um-
talsverð áhrif á umhverfi, náttúru-
auðlindir og samfélag þá fari fram
mat á umhverfisáhrifum fram-
kvæmdanna. Leyfi Landsvirkjunar
til að virkja Jökulsá í Fljótsdal er
undanþegið lögunum.
Með virkjun árinnar er hætta á
að dýrmætar náttúruperlur glatist.
Má þar t.d. nefna Eyjabakkasvæð-
ið sem hefur náttúruverndargildi á
alheimsvísu samkvæmt svokölluð-
um Ramsarsamningi sem íslend-
ingar hafa undirritað og er samn-
ingur um votlendi með alþjóölegt
gildi, sérstaklega fyrir fuglalíf.
Einnig myndi stífla þurrka upp
hluta árinnar og við það hyrfi ein
glæsilegasta fossaröð á íslandi.
Miðlun jökulsáa kemur i veg fyrir
vorflóð sem getur haft áhrif á svif-
þörungavöxt, sem er undirstaða
annarra dýrategunda og svona
mætti telja áfram.
Ef virkjun Jökulsár í Fljótsdal
fer ekki í mat á umhverfisáhrifum
er engin trygging fyrir verndun
náttúrunnar. Mat á umhverfisá-
hrifum án þess að fella leyfið úr
gildi er marklaust þar sem Lands-
virkjun er ekki skuldbundin til að
hlíta niðurstöðum matsins."
Óréttmætt
„Kostnaður við rannsóknir og
undirbúning í þágu Fljótsdals-
virkjunar nemur á núverandi
verðlagi alls um 3.000 milljónum
króna frá upphafi. Er þá meðtalinn
kostnaður vegna
útboðs á öllum
helstu verkþátt-
um virkjunar-
innar 1991 auk
kostnaðar við
rannsóknir á
umhverfisáhrif-
um hennar og
vegna undirbún-
ingsfram-
kvæmda. Það er
því ábyrgðar-
hluti að afskrifa þessa flárfestingu
i eitt skipti fyrir öll með því að
svipta Landsvirkjun virkjunarleyf-
inu sem gefið var út 1991 1 sam-
Halldór Jónatans-
son, forstjóri
Landsvirkjunar.
ræmi við gildandi lög og stefnu
stjórnvalda. Ég get því ekki fallist
á að réttmætt sé að svipta Lands-
virkjun þessu leyfi. Verði það gert
með sérstakri lagasetningu veldur
það Landsvirkjun verulegu flár-
hagslegu tjóni sem hlýtur að teljast
bótaskylt.
Landsvirkjun vinnur nú að gerð
skýrslu um mat á umhverfisáhrif-
um Fljótsdalsvirkjunar sem spann-
ar þau áhrif sem virkjunin og
rekstur hennar getur haft á um-
hverfi sitt, ekki aðeins gróðurfar
og dýralíf, svo sem fugla og hrein-
dýra, heldur einnig á strandlengju
Héraðsflóa, ferðamennsku, forn-
minjar og samfélag. Skýrslan verð-
ur þannig úr garði gerð að hún
mun standast þær kröfur sem
gerðar eru til slíkrar skýrslu sam-
kvæmt lögunum um mat á um-
hverfisáhrifum." -KJA