Dagblaðið Vísir - DV - 23.10.1998, Síða 19

Dagblaðið Vísir - DV - 23.10.1998, Síða 19
Gaf Landsbókasafni ævistarfið myndlist s s iqDOKin er rnin koris. \j) Guðmundur S. Lúðvíksson hefur haldið við hana í 62 ár Dagur dagbókarinnar haldinn há- tíðlegur þann 15. október síðastlið- inn þar sem margir landsmenn urðu við áskorun þess efnis að gefa safninu gamlar dagbækur. Einn þessara manna er hinn átt- ræði Guðmundur S. Lúðvíksson sem færði Landsbókasafni að gjöf gjörvallar dagbækur sínar sem hann hefur haldið samviskusam- lega í 62 ár, frá árinu 1936. Að sögn Magnúsar Kristinssonar sagn- fræðings er hér um að ræða mynd- arlegustu gjöfina sem barst á Degi dagbókarinnar og þó hún hafi að nokkru fallið í skugga dagbóka frægari manna, eins og þeirra Steingríms Her- mannssonar og Auðuns Braga Sveinssonar, mun hér vera komin hvað ítarleg- ust heimild um öldina okkar frá sjónarhóli einstaklings. „Hún er sannkallaður íjár- sjóður og ég er nokkuð viss um að sagnfræðingar fram- tíðarinnar munu vera Guð- mundi þakklátir um langan tíma,“ segir Magnús. Guðmundur S. Lúðvíksson mvm ekki ókunnugur bóka- mönnum því hann starfaði lengi sem bókavörður á Bæj- arbókasafni Kópavogs, en hann var einn af fyrstu íbú- um bæjarins og býr þar enn í dag, á dvalarheimilinu Lind. Guðmundur er fæddur árið 1917 á Ytri-Hvalá í Ófeigsfirði á Ströndum en flutti ungur til höfuðborgarinnar og lauk þar prófi frá Kennaraskólan- um. Hann hefur alla tíð búið einn, ókvæntur og barnlaus. „Dagbókin er mín kona“ eins og Guðmundur sagði á dögunum í samtali við Fókus um leið og hann veitti góðfúslegt leyfi til birtingar á nokkrum köflum úr henni. í tilefni Dags dagbókarinnar kaus hann að velja liðna bræður dagsins. 15. október 1936 Vakning kl. sex. Hiti fimm stig. Ég las tvær bls. í riti Dr. Bjama i rúminu, og sjö á borðinu við glugg- ann. Þorbjörg segir það „láréttar bókmenntir" sem menn lesa liggj- andi í rúmi. Ég tel Dr. Bjarna til lóðréttra höfunda. Þorbjörg færði mér kaffi og rúgbrauð kl. sjö. Ég mætti tveimur mönnum og stálp- uðum dreng á Bárugötu, einsöml- um karli í Fischersundi. í Aðal- stræti mætti ég þvottakonunum aftur. Önnur þeirra leit á mig. Er hún frænka Stefáns? Ég ætti sem best að heilsa henni á morgun. Svipur hennar líkist þeim sem ég sá á kvenfólkinu í Norðurfirði. Ég rak augun sérstaklega i þrjár Reykjavíkurdömur á Torginu. Ein þeirra skartaði sömu hárgreiðslu og Júlía. Nú eru liðnar þrjár vik- ur frá því ég sá hana í Finnsens- búð. Hvar myndi hún eiga heima? Eg var fjórar mínútur út Laufás- veginn. (Ein kerling og tvö smá- börn.) Tími kl. átta. Skólapiltar vilja enn fá mig til að reykja vind- ling. Þeir halda því statt og stöðugt fram að ég sé úr Reykjafirði. Það er ólítið sem ég reynt hef að leið- rétta þann misskilning þeirra. Þetta finnst þeim víst skemmtilegt. í dag sagði ég þeim loksins í mið- dagshléi að ég væri úr Ófeigsfirði. Þetta fannst þeim enn skemmti- legra. Nú halda þeir því enn frem- ur fram að ég eigi að reykja fyrst hádegishléið til að afla mér upplýs- inga á Ríkisskránni. Hérlendis eru aðeins þrjú hundruð og tvær kon- ur sem eru fráskildar. Júlía hefur enn ekki verið skráð. Ég eyði kvöldinu í það aö reyna að sætta mig við þá tilhugsun að taka að mér fráskilda konu. Ég er þó ósátt- ur við daginn. Ég bið þig að fyrir- gefa mér, kæra dagbók. Ég lofa því þér betri færslu á morgun. PS. Dreymdi Júlíu á dansleik með hermönnum. Hún reykti. (Martröð.) ég sé „ófeigur", þá geti ég allt. „Ófeigur“ lætur sér nægja enskan stíl að sinni. Julie. Julie. Julie. Fór Tjarnarleiðina heim. Það voru óvenju margir bæjarbúar á ferli. Ég á enn eftir að læra þann sið sem hér er tíðkaður að ganga um göturnar I erindisleysu. Ég leit við í Finnsens-búð. Búðarfraukur svöruðu þegar ég spurði um Júlíu: „Nei, ekki í dag, því miður. En komdu á morgun." Ég er staðráð- inn í þvi. Það var gestur hjá Þor- björgu. Ég læddist hljóðlega inn. Hún skammaði mig seinna um kvöldið fyrir „strandamennskuna" og gaf mér svo kaldan fiskinn. Núna fer ég með tvær bænir um pabba og eina um mömmu, þrjár um Júliu. Svefn kl. kvartil gengið i ellefu. Hiti fjögur stig. 15. október 1945 Vakning kl. sex. Hiti tvær gráð- ur. Ég las áfram í séra Matthíasi, tuttugu og átta síður frístandandi. Nú ríður á. Það er hlaupin slæmska í mig. Þessar fréttir (J.) leggjast illa í mig. Kaffið kl. sjö. Átta bls. áður en ég fór niður eftir. Ég tók illa eftir vegfarendum. Ég er í hálfgerðu uppnámi. Ég nýtti 15. október 1962 Vakning kl. sex. Hiti þrjár gráð- ur. Nú þykir mér komið haust. Ég las þrjár síður í rúminu og þrjár í stólnum. Það er nokk sama hvern- ig þessi bók er lesin. Halldór er það sem ég kalla „fjölhæíúr höf- undur“. Steingrímur var mættur fimm mínútum fyrr en venjulega. Hann var búinn að kveikja ljósin. Honum er enn tíðrætt um Banda- ríkin. Ég neita sem fyrr að taka af- stöðu til þeirra mála. Steingrímur er reykingamaður sem fyrr. Fyrir hádegi komu þrír. Tveir karlmenn um þrítugt og einn sýnilega nokkru yngri. Eftir hádegi komu tveir, báðir karlmenn, á að giska sextíu ára og sextíu og þriggja ára. Kópavogsbær á alla möguleika til þess að verða mannmargur bær þó seint verði æðibunuganginum fyr- ir að fara eins og inni í Reykjavík. Ég gekk frá tveimur kössum fyrir hælið. Nú læt ég þá lesa Horn- strendingabók. Skyldi það nú ekki verða þeim hollt eymingjunum? Á morgun verða liðin nákvæmlega þrjú ár síðan Júlía kom á safnið. Þar með gefst mér leyfið til að sækja bækurnar í hús. Ég veitti mér það bessaleyfi að taka forskot á sæluna og leita þær enn uppi í spjaldskránni. „Ástir i öðrum lönd- um“ og „50 samkvæmisleikir í þýð- ingu Séra Sveins Hallgrímsson- ar“. Hún sækir full mikið að utan fyrir minn smekk. Mér finnst eins og við höfum fjarlægst hvort ann- að. Ég met þjóðlegan fróðleik fram yfir annað. Kvöldverður kl. sjö. Gellur. Ég var fullur hugaræsings gagnvart morgundeginum og hafði opið fyrir útvarp fram að seinni fréttum. Það er óvenjulegt og bend- ir til óvæntra atburða morgundags- ins. Kæra dagbók. Á morg- un svík ég þig fyrir Júlíu. Ég fer heim til hennar. 15. október 1993 Vakning kl. sex. Ég las fimmtán blaðsíður í dag- bókinni frá „æringjatíma- bili“ mínu í júlí 1983. Það hryggði mig hve lágt ég hef laggst. Líkast til er ég „lá- réttur höfundur". Ég tók morgunkaffi niðri á sal kl. hálf átta. Mættir voru: Þórður, Matthías (r.), Geir og Sjöfn, auk tveggja nýrra kvenna. Önnur þeirra virðist mér alls ekki ólík Júlíu. Það hryggði mig því að sjá hana reykja. Ég las minningargreinarnar allar aftur fyrir hádegi. Mér finnst ég nálgast hana eftir því sem ég les þær oftar. Hádegismatur: Kjötbollur, kakósúpa. Tvær tvíbökur. (Einni ofaukið.) Ég laggði mig eftir matinn. Ég renndi svo aftur yfir eina af minn- ingargreinunum, eftir Gunnar Þór Gunnarsson. Sam- kvæmt því sem ég hef grafist fyrir er hann barnabarn. Júlía hefur verið fyrirmyndar amma. Ég fann fyrir vægum höfuðsvima er mér var hugsað tO þess að bráðum munum við finnast fyrir handan. Ég velti því nú fyrir mér þessa dagana hvort eiginmenn hennar fyrrverandi standi þar í vegi. Tek- ur hjónabandið ógildingu við and- lát? Þarf að spyrja séra Þorstein þessa á morgun. Nú hefur hún beð- ið mín úti á guðsengjunum í tvö ár, þrjá mánuði og sextán daga. Kvöldverður: Nýmóðins. Ágætur þó. Nú getur hver orðið sá hinn síðasti. Kæra dagbók. Nú mun ég taka upp á þeim sið að kveðja þig á hverju kvöldi eins og um hinstu kveðju væri að ræða. Enginn ræð- ur sinni útfor, eins og Hallgrímur segir. Brátt mun ég svíkja þig fyr- ir fullt og fast fyrir aðra konu. Vertu sæl yfir því að hún skuli ekki ómerkari vera en þú sjálf. Elsku Júlía mín. Fyrirgefðu mér seinaganginn. Hann fylgir okkur Strandamönnunum. En senn kemur að því að líf okkar hefjist. Góða nótt. Hallgrímur Helgason Opnanir Norræna húslö. Margrét Reykdal opnar sýn- ingu á málverkum á morgun. Sýninginn er opin alla daga nema mánudaga kl. 14-18 og henni lýkur 8. nóvember. Slgurjónssafn, Laugarnesi. Á morgun kl. 14 veröur opnuö sýn- ing á verkum Slg- urjóns Ólafssonar frá síðasta æviári hans. Opiö 14-17 alla daga nema mán. til 1. des. Gallerí Hornlö, Hafnarstræti 15. Á morgun kl. 16-18 opnar Geröur Gunnarsdóttlr högg- myndasýningu. Sýningin verður opin alla daga frá kl. 11-24 nema sunnudaga kl. 14-18 og stendur hún til 8. nóvember. Síðustu forvöð Gerðarsafn, Listasafn Kópavogs. Þremur sýn- ingum lýkur á sunnudaginn: sýningu á þráölist eftirólöfu Elnarsdóttur, „Drottningar", mann- hæðarhá myndverk Magdalenu Margrétar Kjartansdóttur á handgerðan japanskan pappír, og afmælissýningu Myndllstarskóla Kópavogs. Gerðuberg menningarmiöstöð. Sýningum á verkum Krlstins G. Haröarsonar lýkur á sunnudaginn. Opið I dag kl. 9-16 og laug. og sun. 12-16. Listasafn íslands, Fríkirkjuvegi 7. Draumurinn um hrelnt form. íslensk abstraktlist 1950-60 veröur tekin niður eftir helgina. Safnið er opið kl. 11-17. Gallerí Geyslr, Hinu Húsinu við Ingólfstorg. Úöarafélaglö í Reykjavík er með sýningu sem lýkur um helgina. Opið í dag 8-19 og kl. 13- 18 um helgina. Llstasafn ASf. I Ásmundarsal lýkur um helg- ina sýningum Ingu Þóreyjar Jóhannsdóttur í Gryfjunni og Ólafar Erlu Bjarnadóttur á efri hæö. Opið frá 14-18. Aðrar sýningar Gallerí Ingólfsstræti 8, Reykjavík. Elmgreen & Dragset „Dug Down White Cube Gallery" stendurfrá 15. okt.-8. nóv. Opið fim.-sun. kl. 14- 18. Gallerí Sævars Karls, Banka- stræti. Nú stenduryfirsýning á nýjum verkum Haraldar Jónssonar. Yfirskrift sýning- arinnar er SVIMI. KJarvalsstaðir v/Flókagötu. Samsýning tveggia kynslóða: -30/60 +. Fjölmargir lista- menn úr báðum aldurshópum taka þátt. Opið kl. 10-18 alla daga; leiðsögn kl. 16 á sun. Gangurinn, Rekagranda 8. Listamaðurinn Charly Banana/Ralf Johannes sýnir. Verkiö samanstendur af 50 Ijósmyndum. Sýningin stendur fram í miðjan nóvember. Hafnarborg, menningar- og listastofnun Hafn- arfjarðar. Sýning á verkum norska listamanns- ins Terje Risberg. Einnig sýning Önnu Sigríð- ar Sigurjónsdóttur myndhöggvara. |m<ex:ra á.1 www.visir.is liiHns *r•_* • mimii fjölmiölar Autt, snautt og dautt og dásamlega dýrt Eftir hundrað og fimmtíu ár verður komin ný deild við alla háskóla. Hún nefnist Mannlíðan- ardeildin. Þar verða kenndar undirstöður mannlegrar vellíðan- ar og verða allir sem afskipti hafa af manninum skyldaðir til að taka nokkrar annir í henni. Nema arkitektar. Þeir fá ekki að drepa niður blýanti fyrr en þeir hafa lokið sex ára námi við deild- ina. Meðal þess sem kennt verður er saga umhverfisins. Kaflinn um 20. öldina verður svona: Þetta var öld heimsstyrjalda, vonleysis og gjöreyðingarótta. Depurðin og þunglyndið endurspeglast í bygg- ingarstil aldarinnar og um mið- bik hennar bættust innanhúss- hönnuðir við, sem hratt og nag- andi fjarlægðu öll lífsmerki innan úr byggingum líka. Undir alda- mótin 2000 var farið að renna upp fyrir fólki hvað umhverfi þeirra var snautt og kaldranalegt og gulagið í Síberíu, sem þá var ver- ið að leggja niður, var opnað aft- ur og allir innanhússhönnuðir sendir þangað að stunda sjálfsnægtarbúskap í svait/hvítu. Á íslandi eru gefin út tvö tíma- rit um húsnæði. • Hús & Híbýli, sem gerú hvað það getur til að vera fjölbreytt, og Lífsstíll, sem undanfarið hefur verið nokkuð einlitt. Sú góða hugmynd, að fá gestaritstjóra af betri endanum, stuðlar kannski að einhæfni blaðsins. Lífsstíil segist á kápu fjalla um hönnun, lausnir, mat og heimili. Það fjallar aðallega um hönnun og þá nýtízku verk, því eldri hús voru ekki hönnuð, heldur byggð. Lausn- ir eru engar í þessu tölublaði og kemur það ekki að sök, því þeir sem þurfa lausnir í stíl Lífsstíls eru þegar með hönnuði á launum við að leysa umframfjármagnsvanda sinn. Grein um humar er jafnframt grein um Humarhúsið og þá hefur gömlum húsum verið hyglað í þessu hefti. Þar tekst á undursam- legan hátt, í annars ágætri frásögn, að láta einn eigenda veitingahúss- ins gefa í skyn, að glaður vildi hann skipta út úreltum þægindum og hlýlegu umhverfi fyrir eitthvað ferhyrnt, kalt og hart. Greinar blaðsins þjóna allar til- gangi sínum vel. Þær tiunda hvað sést á myndunum og hvar það fæst, svo þeir sem ágirnast eins ferninga geti nálgast þá. Eins fá íbúar nútímahellanna að réttlæta napurlega og harðneskjulega byggðastefnu sína. Það er erfitt að skrifa þúsundir dálkmetra um steypu, stál og stirðnaða fleti án þess að klisjunum rigni, en blaða- menn reyna að klæða kuldann af berangrinu með setningum eins og: „Ópússuð steypan fær að njóta sín“. Jákvæðni ársins er að finna á síðu 43: „Ferskleikinn mætir viðskiptavinunum... Múr- húðað afgreiðsluborðið..." Letrið er af torlæsu gerðinni og líka smátt, sem undirstrikar að blaðið „Það er mikil hamingja fólgin í því að sjá, hvað miklir peningar geta keypt mikið ljótt.“ er ætlað ungu fólki á uppleið með augasteina í hámarksafköstum. Ég elska blöð eins og Lífsstíl og hef keypt þau um áraraðir. Hið sama ráðlegg ég öðrum öreigiun, því það er mikil hamingja fólgin í því að sjá, hvað miklir peningar geta keypt mikið ljótt. Áuður Haralds 23. október 1998 f Ókus 19

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.