Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.1998, Qupperneq 13

ÞRIÐJUDAGUR 1. DESEMBER 1998
13
Hugleiðingar um
sameiningarmál
Fæðingarhríðir
kosningabandalags Al-
þýðuflokks, Alþýðu-
bandalags og Kvenna-
lista hafa verið harðar
og langar enda erfitt
að finna þá pólitísku
ímynd, sem sameinar
fullkomlega þær há-
leitu hugsjónir sem
jafnaðarsteíhan stend-
ur fyrir.
Erfiðasta viðfangs-
efnið við svona sam-
einingu er að skilja á
milli persónu- og mál-
efnalegra hagsmuna,
að kunna að skapa
pólitiskan grundvöll
fyrir jafnrétti og rétt-
sýni, sem nýtist öllum
stéttum og þegnum
þjóðfélagsins. Þeir sem nú leiða
þessar samningaviðræður verða
aö sýna viðsemjendum gagn-
kvæmt traust, sáttarkennd og heil-
indi og þröngva ekki fram ranglát-
um kröfum. Hafi menn þetta að
leiðarljósi ásamt viljaþreki verður
hér til sterkur jafnaðarmanna-
flokkur eftir næstu alþingiskosn-
ingar.
Beðið eftir stefnuskránni
Þegar þessi mál eru rædd höfð-
um við oft fremur til tilfmning-
anna en skynseminnar, og hvergi
er þetta meira áberandi en meðal
stjórnmálamEmna sem eru vel
meövitaðir um áróðurgildi
þess.Tilfinningalífið er þannig
máttugt bæði til góðs og ills eins
og sagan sannar. Sjálfsagt telja
flestir ef ekki allir þingmenn sig
vera réttsýna drengskaparmenn.
En skyldu þeir vera sparir á loforð
og traustir til efnda, sem eru þó
höfuðeinkenni drengskapar-
mannsins?
Á þessum merku tímamótum
sameinigarmála jafnaðarmanna
Kjallarinn
frnnst mér framan-
greind hugleiðing
eiga vel við. Þeir
sem leiða þessa sam-
fylkingu verða að
samræma þau
gr undvallar sj ónar-
mið og markmið
sem jafnaðarstefnan
hyggir á. Þjóðin bíð-
ur eftir að heyra
stefnuskrána og út-
færslu hennar. Tug-
þúsundir búa við
margs konar mis-
rétti, m.a. í rangri
tekjuskiptingu, sem
leitt hefur til sárrar
fátæktar margra á
meðan góðærið fer í
vasa útvaldra fjár-
magnseigenda í
skjóli einokunar og fákeppni.
Opin prófkjör
Þeir sem þegar hafa hlaupið
undan merkjum jafnaðarmanna
og veikt þessi samtök að því er
virðist til að þjóna eigin metnaði
og hagsmunum hafa í reynd fleygt
sér í fang andstæðingana. Aðrir
sem hafa hug á að stofna til sér-
framboðs, m.a. um eignarréttinn,
sameign þjóðarinnar til lands og
sjávar, eiga málefnalega samleið
með samtökum jafnaðarmanna.
Allir þessir aðilar eiga sameigin-
lega andstæðinga, nefnilega nú-
verandi ríkisstjómaflokka.
Þótt einhver minni háttar mál-
Kristján
Pétursson
fyrrv. deildarstjóri
„Við megum ekki fjötra kjósend-
ur með tiiskipunum fiokksforust-
unnar um val á frambjóðendum
og brjóta þannig í bága við grund-
arvallarstefnu jafnaðarmanna,
jafnréttishugsjónina. “
efnaágreiningur sé um framkvæmd
einstakra mála ætti að vera hægt
að brúa það bil þegar jafn ríkir
þjóðarhagsmunir eru í veði. Ef við
höfum þann pólitíska og siðferðis-
lega þroska til að bera aö líta fyrst
á hagsmuni heildarinnar getum
við lokað gluggum og dyrum fyrir
valdafikn ofrikismanna.
Val á frambjóðendum verður að
byggjast á opnum prófkjörum.
Langstærstur hluti kjósenda er
óflokksbundinn og á því ótvíræðan
rétt á að velja frambjóðendur. Vilji
meirihlutans á að ráða í lýðræðis-
ríki, en ekki flokksræði fámennis.
Við megum ekki fjötra kjósendur
með tilskipunum flokksforustunn-
ar um val á frambjóðendum og
------------, brjóta þannig í
bága við grundar-
vaUarstefnu jafh-
aðrmanna, jafn-
réttishugsjónina.
Þó aldrei náist
fullkomin frið-
semd um val á
framboðslistum
verðum við að
viðhafa réttsýni
og beita leiðsögn
skynseminnar, það á enginn flokk-
ur eða samtök rétt-á sjálftöku um
val frambjóðenda.
Þeim pólitíska hagsmunaanda,
sem ööru fremur spillir samvinnu
og árangri í stjórnmálum og þjak-
ar þjóðfélagið, verða jafnaðar-
menn að breyta í víðtæka sátt við
fólkið í landinu.
Kristján Pétursson
„Langstærstur hluti kjósenda er óflokksbundinn og á því ótviræðan rétt á að velja frambjóðendur." - Frá nýaf-
stöðnu flokksþingi Alþýðuflokksins.
Sjálfkrafa þátttakandi í
sölu og leigu aflaheimilda?
Litskrúðugur bæklingur ís-
lenskra útvegsmanna, barst inn
um bréfalúguna hjá mér á dögun-
um. Er þar meðal annars að flnna
mynd af „greifanum „sjálfum,
nokkrum konum, dúkkum og
stórum skipum. Ekki er hægt að
finna mynd af trillu í bæklingn-
um, líkt og trilluútgerð flokkist
ekki undir íslenska útgerð leng-
ur.
Þar er hins vegar að fmna upp-
lýsingar um þátttöku lífeyris-
sjóðsfélaga í útgerð að öllum lík-
indum, þar sem lífeyrisgreiöend-
ur almennt eru trúlega meðal
þeirra 154.289 líferyrissjóðsfélaga
„Það er eins gott að hér verði
ekki hrun fiskistofna sökum of-
veiði eða notkunar botnveiðar■
færa allt i einu því þar með hrynur
jafnframt lífeyrissparnaður lands-
manna í einu vetfangi. u
er bæklingur þessi segir að eigi
hlut í sjávarútvegsfyrirtækjum
gegnum Iffeyrissjóði sína.
Með lífeyrissjóðnum?
Ég man ekki eftir þvi að hafa
heyrt til þess að nokkur hafi ver-
ið spurður um hvort sá hinn sami
kysi slíka fjárfestingu með upp-
söfnuðum lífeyri sínum! Satt best
að segja hefur mér ekki dottið það
í hug að ég gæti verið þátttakandi
í sölu og leigu aflaheimilda, án
þess ég hefði hugmynd um, með
störfum á vinnumarkaði og
greiðslu í lífeyrissjóði. Ég las það
síðast í fréttum á vordögum að líf-
eyrissjóðimir lækkuðuð sífellt ör-
orkubætur til lífeyrisþega og
söfnuðu upplýsingum um fólk er
orka kynnu tvímælis í þeim til-
gangi.
Hefur tilgangur og markmið
verkalýðshreyfingarinnar nokk-
uð villst af vegi,
eða eru þau
markmið allt í
einu þau að
skapa raunveru-
leg verðmæti
með „hagkvæmri
nýtingu veiði-
heimilda" líkt og
bæklingur þessi
gefur til kynna?
Og hvað er þá
„hagkvæm nýt-
ing veiðiheimilda" líkt og bæk-
lingur þessi gefur til kynna? Flett-
um upp á orðinum veiðiheimild í
bæklingnum. Veiðiheimild er
leyfi til að veiða, gefið út af Fiski-
stofu. Hvemig er hægt að nýta
leyfið, þ.e. veiðiheimildina, á ann-
an hátt nema ef vera
kynni að leigja hana
eða selja?
Það fæ ég ekki séð.
Vandfundið frelsi
Er hinn lögskipaði lif-
eyrisspamaður verka-
fólks ekki opinber sjóð-
ur og þar með hrein og
bein styrkveiting í formi
hlutabréfafjárfestingar
forystumanna sjóðanna
í sjávarútvegsfýrirtækj-
um? Hafa íslensk stjóm-
völd ekki nýlega gumað
af sjávarútvegi án ríkis-
styrkja á alþjóðavett-
vangi og þóst standa á
varðlaunapalli fyrir?
Það er eins gott að hér
verði ekki hmn fiski- “■■■" 1
stofna sökum ofveiði
eða notkunar botnveiðarfæra allt í
einu því þar með hrynur jafnframt
lífeyrisspamaður landsmanna í
einu vetfangi. Upplýsingum um
hinn „dýrmæta hagnað“ fylgja
einnig þau skilaboð að „víða hafi
útvegsfýrirtæki átt í erfiðleikum
með að standa undir kostnaði".
Ég er ekki viss um að launþegar
i landinu hafi haft hugmynd um
það hingað til að þeir tækju þátt í
stórútgerð án þess svo mikið sem
hafa verið spurðir um það. Frelsi
lífeyrisgreiðenda til þess að velja
Kjallarinn
ávöxtun lífeyris-
spamaðar síns
sjálfir er því vand-
fundið í þessu sam-
hengi og með öllu
óskiljanlegt að til
þyrfti upplýsinga-
bækling útvegs-
manna til þess að
lífeyrisþegar á
komandi árum
fengju svo ná-
kvæmar upplýs-
ingar um ráðstöf-
un lífeyris síns.
Ég spyr því:
Hvaða forystu-
menn lífeyrissjóða
bera ábyrgð á því
að gera megin-
þorra landsmanna
““““■““ á vinnumarkaði
þátttakanda í tíu
stærstu útgerðarfyrirtækjum
landsins og þar með þátttakendur í
sölu og leigu kvóta sem sístækk-
andi skipum sem að endingu
kunna að ganga að lífríki hafsins á
norðurslóðum dauðu innan
skamms tíma ef ekki verður tekin
upp skynsamleg nýting með kyrr-
stæðum veiðarfærum og smærri
skipum í stað þeirra verksmiðju-
skipa er nú sigla með atvinnutæki-
færin úr landi úr höndum vinn-
andi kvenna og manna á íslandi?
Garðar H. Björgvinsson
Garðar H.
Björgvinsson
útgerðarmaður og
bátasmiður
Með og
á móti
Hækkun útsvarsprósentu
í Reykjavík
Helgi Pétursson,
borgarfulltrúi R-
listans.
Þröng staða
„Staðan er mjög þröng. Grunnvand
inn er sá að sveitarfélögin hafa verið að
taka við auknum verkefnum ffá ríkis-
valdinu og þeim gert að ljúka ýmsum
verkefnum innan ákveðins tíma, eins og
t.d. einsetningu grunnskólans. Þetta
þýðir að okkur er
ætlað að ljúka dýr-
um framkvæmdum.
Staða sveitarfélag-
anna og þar með
Reykjavíkurborgar
líka hefur verið að
versna af þessum
ástæðum og það er
rétt að minna á að-
vörunarorð félags-
málaráðherra og
bármálaráðherra og
formanns Sambands ísl sveitarfélaga í
því sambandi. Það sem kannski gerir
vanda okkar Reykvíkinga meiri en
vanda nágrannasveitarfélaganna er í
raun og veru að rekja til samsetningar
skattstofnsins: Við höfum verið með
lægra útsvar heldur en nágrannabyggð-
imar þrátt fyrir að samsetning íbúa
Reykjavíkur er önnur en þar. í Reykja-
vík er hlutfallslega mun meira af ellilíf-
eyrisþegum og fólki sem nýtur félags-
legrar þjónustu og getur þannig ekki
staðið undir sömu skatttekjum og ná-
grannabyggðirnar. Meðalútsvar í
Reykjavík er um 110 þúsund á mann
meðan nágrannasveitarfélögin fá upp
undir 140 þúsund. Þetta ér vandinn sem
við blasir. Kannanir hafa sýnt að fólk
vill fá sína þjónustu og er tilbúið að
borga fyrir hana og ég held að þær sýni
rétta mynd af vilja fólks. Því er þó auð-
vitað ekki aö neita að útsvarshækkun
og hvers konar aðrar hækkanir eru
alltaf viðkvæmar og mælast ekki vel fyr-
ir. Vandinn er hins vegar til staðar og
honum þarf að mæta. Ég hef hins vegar
ekki heyrt neina aðra tillögu um hvern-
ig eigi að mæta honum.“
Uppgjöf
„Ákvörðun R-listans um útsvars-
hækkun er mjög athyglisverð í ljósi þess
að fyrir kosningar taldi R-listinn sér það
helst til tekna að vera með styrka fjár-
málastjóm og fullyrti í hverri einustu
auglýsingu fyrir kosningar, bæði í rit-
uðu máli og í ljós-
vakamiðlum, að
skuldasöfnun borg-
arsjóðs hefði verið
stöðvuð. Ég spyr því
hvað hafl gerst á
þeim sex mánuðum
sem síðan eru liðnir
og farið hefur fram
hjá öllum lands-
mönnum? Ekki að-
eins á að hækka
álögur á Reykvík-
inga og rífa af þeim skattalækkanir sem
samið var um í síðustu kjarasamningum
heldur ætlar R-listinn líka að skattleggja
íbúa nágrannasveitarfélaganna með því
að soga út úr nýju orkufyrirtæki millj-
arða króna. Það er mjög sérkennilegt að
á sama tíma og viðraðar eru háar hug-
myndir um nýja orkufyrirtækið og útrás
þess er byijað á því að reyna að lama
það áður en út i slíka útrás og aukna
samkeppni er farið. Enda sjá menn af-
leiðingamar: öll nágrannasveitarfélögin
eru að reyna að finna leiðir til mótvægis
við nýja orkufyrirtækið. Ailt gerist þetta
í mesta góðæri íslensku þjóðarinnar.
Sannleikurinn um fjármálastjórn R-list-
ans er loksins kominn í ljós: Þau hafa
aldrei tekið á rekstri borgarinnar og
reka hana með bullandi tapi. Ég hlýt því
að spyrja: Hvað ætlar R-listinn aö gera
þegar ekki er góðæri fyrir að fara?
Hvernig ætlar hann að taka á málum þá?
Máiflutningur borgarstjóra í þessum
málum er með miklum ólíkindum eins
og oft áður. Hún leyfir sér að fullyrða
það að um hafi verið að ræða skattaaf-
slátt i Reykjavík til þessa sem er fráleit
endileysa. Þá talar hún um Reykjavík
eins og hvert annað sveitarfélag en ekki
um langstærsta sveitarfélag landsins
sem íslendingar hafa lengst af getað ver-
ið mjög stoltir af og í krafti stærðar sinn-
ar gat boðið íbúum sínum upp á meira
en önnur sveitarfélög." -SÁ
Guðlaugur Þór
Þórðarson, borgar-
fulltrúi D-listans.