Dagblaðið Vísir - DV - 26.03.1999, Blaðsíða 16

Óskarsverðlaunaafhendingin er
nokkur bíómynd. Tár, gleði, harmur og
Ásgrímur Sverrisson horfði á herlegheitin
ræðum með að halda stemningunni
uppi. Stöðugt fliss hennar og yfirlýs-
ingar um hversu vel hún væri að
skemmta sér bentu til þess að tviræð
og hrekkjótt kerskni hennar væri
ekki að virka. Ýmislegt annað áber-
andi klúður setti svip sinn á kvöldið;
Mariah Carey virkaði afar taugaó-
styrk við hlið yfirvegaðrar Whitney
Houston þegar þær sungu saman
„When You Believe"; Val Kilmer átti
í mesta basli með baldinn hest þegar
hann kynnti innslag til heiðurs vestr-
um; Anne Heche varð fórnarlamb
tæknilegra bilana en svo kaldhæðnis-
lega vildi til að hún var að kynna
tækniverðlaun hátíðarinnar; en at-
hyglisverðast var að upplifa hin mis-
jöfnu viðbrögð gesta við heiðursverð-
launum til handa leikstjóranum Elia
Kazan.
Maðurinn og mótsögnin
Mikill stormur
hafði geysað um
nokkra hríð vegna
þessara verðlauna í
Bandaríkjunum þar
sem margir muna
glöggt að það var
Kazan sem einna
fyrstur beygði sig fyrir þrýstingi
nornaveiðara á sjötta áratugnum og
nefndi nöfn þeirra félaga sinna sem
hann taldi að væru hallir undir
kommúnisma. Afleiðingar þessara
gjörða hans sem og fleiri manna urðu
til þess að eyðileggja feril fiölda-
margra hæfileikamanna og setja sót-
svartan blett á sögu Hollywood.
Nokkur hluti viðstaddra reis á fætur,
þar á meðal hinn vinstrisinnaði War-
ren Beatty, en Kazan leikstýrði hon-
um í fyrstu mynd hans, Splendor in
the Grass, árið 1961 og gerði hann að
stjömu. Aðrir gestir sátu en klöpp-
uðu kurteislega, þar á meðal Spiel-
berg, og enn aðrir sátu með kross-
lagða arma, þar á meðal prinsipp-
mennirnir Nick Nolte og Ed Harris.
Kazan, sem vissi greinilega upp á sig
skömmina en hefur ekki enn beðist
formlega afsökunar á atferli sínu
forðum daga, var stuttorður. Hann
þakkaði Akademíunni fyrir hugrekki
og rausnarskap og sagðist svo bara
ætla að láta sig hverfa. Sem hann og
gerði því hann hélt ekki til fundar við
blaðamenn eins og vaninn er að verð-
launahafar geri undireins og þeir
hafa fengið styttuna í hendur.
í hverjum manni búa mótsagnir og
Kazan er engin undantekning. Hann
var nefnilega sjálfur rammpólitískm-
réttlætismaður sem jafnan var hug-
leikin staða lítilmagnans. Myndir
hans bera því vitni: kynþáttafordóm-
ar í Gentlemen’s Agreement og Pin-
ky, barátta gegn spillingaröflum í
Boomerang og On the Waterfront,
byltingarhugsjónir í Viva Zapata og
rótlaus ungdómur í East of Eden, svo
einhverjar af myndum hans séu
nefndar. Kazan er einn af meisturum
Hollywood, afbragðsleikstjóri sem
átti meðal annars hvað mestan þátt í
að laða fram fijálslegri leikstíl í kvik-
myndum en áður hafði tíðkast. Að-
ferð þessi er gjarnan kennd við „met-
hod“ og byggð á kenningum Stan-
islavskys hins rússneska um að nálg-
ast persónumar innan frá með ná-
kvæmri krufningu og algerri sam-
sömun. Marlon Brando, James
Dean og Montgomery Clift voru
helstu merkisberar þessarar nálgun-
ar í fyrstu en menn á borð við Robert
De Niro, A1 Pacino og Dustin
Hoffman áttu eftir að lyfta þessu
flaggi enn hærra svo nú jaðrar við að
„method" aðferðin sé hið almenna
viðmið hvað varðar leikstil kvik-
mynda. Það var því ekki nokkur
spurning að hann var vel að verð-
laununum kominn en eftir stendur að
hann skuldar samferðamönnum sín-
um skýringar eða í það minnsta af-
sökunarbeiðni. Á það má þó benda að
ef hann hefði haldið kjafti hefði leik-
stjórnarferill hans verið rústaður
með ótilgreindum afleiðingum fyrir
kvikmyndasöguna.
Fjör í leiknum
Skemmtiatriði kvöldsins var tví-
mælalaust hinn ofsaglaði Roberto
Benigni sem lét sig ekki muna um
að skoppa á sætisbökum, hóta því að
njóta ásta með öllum viðstöddum og
klára sinn takmarkaða orðaforða í
ensku! Hann var maður kvöldsins og
vel að sínum óskurum kominn, sagð-
ist að vísu ekki eiga þá skilið en
vildi samt fá fleiri. Svona menn eru
þyngdar sinnar virði í gulli og ekki
skemmir að myndin hans er hreint
ágæt. Jim Carrey átti líka gott inn-
legg þegar hann mætti til að kynna
klippverðlaunin en áður hafði hann
sjálfan sig að háði og spotti með því
að brotna saman yfir því að hafa
ekki einu sinni fengið tilnefningu
fyrir The Truman Show, nokkuð
sem kom á óvart, svo ekki sé meira
sagt. Óneitanlega leiddi maður hug-
ann að því hversu skemmtilegur
hann hefði getað verið sem kynnir
kvöldsins, hann hefði getað mjólkað
þennan vonbrigða- og afbrýðisemis-
þátt og hleypt þannig svolitlu Qöri í
leikinn.
Það sem gladdi
mig þó mest var að
sjá gömlu kempuna
James Coburn fá
óskar fyrir frábæran
leik sinn i hinni lítt
þekktu mynd Pauls
Scraders, The Af-
fliction (hún fæst á myndbandaleig-
um og er afbragð). Það er nefnilega
svo oft sem Akademían stingur dúsu
upp í einhverja aldraða stjörnuna,
sérstaklega þegar uppgötvast að hún
hefur ekki fengið nein verðlaun á
löngum ferli og er um það bil að
hrökkva upp af. í þetta skiptið var
engu slíku til að dreifa. Coburn, sem
leikið hefur í á sjötta tug mynda á lit-
ríkum fjörutíu ára ferli, stóð hér
keikur meðal starfsbræðra sinna,
sem allir höfðu gert afar vel, og hafði
betur. Hollywood er grimm og mis-
kunnarlaus borg, fljót að gleyma,
samanber máltækið „Þú ert aðeins
jafngóður og síðasta myndin þín“. í
tilfelli Cobums hitta þessi orð beint í
mark en með yfirbragði hins ljóð-
ræna réttlætis.
Ásgrímur Sverrisson
► FYLjGIR myndavél!
6TOFKAÐ HSI - G Æ ÐI EBU OKKUR HUOLEIKIN
/
Óskarsverðlaunaafhendingin 1999
var endurtekið efni, fastir liðir eins
og venjulega, uppfylltar vonir og
brostnir draumar, óhófleg tilfmninga-
semi, glæsikjólar og glitrandi stjöm-
ur í bland við góðar kvikmyndir og
ekki alveg eins góðar. Við höfðum séð
þetta allt saman fyrr en samt var allt
einhvem veginn öðruvísi en áður.
Óneitanlega var athöfnin nokkuð
meira spennandi en oft áður þar sem
ekki var borðleggjandi að ein mynd
rakaði saman flestum verðlaunum.
Fyrir aðeins nokkrum mánuðum
virtist ekkert geta komið í veg fyrir
stórsigur hins óbreytta Ryans en
skjótt skipast veður í lofti, gaman-
saga um þekkt leikritaskáld aftan úr
öldum reyndist skæður keppinautur
og stóð loks uppi sem sigurvegari
kvöldsins. Shakespeare gamli hefur
síður en svo sagt sitt síðasta orð.
Mulningsvélin Miramax
Úrslitin eru kannski fyrst og
fremst sigur fyrir Miramax-maskín-
una og óviðjafnanlega hæfileika
Weinstein bræðra, forstjóra
Miramax, til að selja heiminum
myndirnar sínar. Miramax háði
harða áróðursstyrjöld síðustu vikum-
ar fyrir afhendinguna fyrir Shakespe-
are in Love og tókst að vekja
Dreamworks, framleiðanda Saving
Private Ryan, af nokkuð værum
blundi með þeim afleiðingum að þeir
kepptust við að toppa hvor annan í
auglýsingum og öðm brambolti. At-
gangurinn undirstrikar enn og aftur
þá staðreynd að óskarsverðlaunin
em fyrst og síðast markaðssetningar-
tæki, straumlínulöguð vél hönnuð af
bandaríska kvikmyndaiðnaðinum til
að viðhalda goðsögninni um sjálfan
sig. Allt ber þetta fagurt vitni miklum
sölumannshæfileikum en hefur
minna að gera meö innihald kvik-
mynda.
Gwyneth Paltrow hefur nú fengið
inngöngu í meistaraflokkinn eftir að
hafa verið ung og upprennandi í
nokkur ár. Það hefur verið athyglis-
vert að fylgjast með umbreytingu
hennar úr ferskri jaðarstelpu í meg-
instraumsprinsessu sem á hvíla mikl-
ar væntingar. Það eru í raun mjög
einfóld skilyrði sem leikkona þarf að
uppfylla til að geta talist með stóra
stelpunum í Hollywood; getur hún
„opnað“ mynd eða ekki, það er að
segja dregur nafn hennar nægilegan
fjölda áhorfenda í bíó á fyrstu sýning-
arhelginni? Þessari spurningu þarf
Paltrow að svara játandi helst á
næstu misserum svo ekki fari fyrir
henni eins og Sharon Stone, Söndru
Bullock eða Juliu Roberts sem átt
hafa vægast sagt grýttan feril eftir
góða byrjun (Julia virðist reyndar öll
að koma til en hinar eru ennþá í eyði-
mörkinni).
Enn í leit að
viðurkenningu
„Ósigur" Spielbergs var og svolít-
ið óvæntur. Maður bjóst við að hin
áhrifamikla og meistaralega saman-
setta mynd hans myndi hafa betur í
glímunni við hina laufléttu en glitr-
andi Shakespeare-mynd. Engu að
síður er vafasamt að tala um „ósigur"
því maðurinn fékk óskar fyrir leik-
stjóm, auk þess sem myndin vann
einnig fyrir bestu kvikmyndatöku,
hljóð, áhrifahljóð og klippingu; vitnis-
burður um það stórkostlega hand-
hragð sem einkenndi Saving Private
Ryan og jafnan má búast við af Spiel-
berg og hans teymi. En fyrir mann
sem svo opinskátt þráir viðurkenn-
ingu starfssystkina sinna („leyfist
mér að segja að mig langaði virkUega
í þetta?“ sagði hann með leik-
stjómaróskar í hendi) hljóta úrslitin
að teljast nokkur vonbrigði. Áhuga-
sömum til frekari fróðleiks skal bent
á mjög athyglisvert viðtal við meist-
arann á slóðinni http.//www.filmun-
limited.co.uk/Feature-Story/Obser-
ver/0,4120,36445,OO.html þar sem hon-
um er fylgt eftir í þrjá daga skömmu
fyrir óskarshátíðina.
Klúður og
vandræðagangur
Annars var hátíðin í ár einkenni-
leg blanda af vandræðagangi og
óvæntum tilfinningaupphlaupum.
Whoopi Goldberg, sem var langt frá
sínu besta, átti í töluverðum vand-
Canon Ixus L-l
€> 26 mm linsa með Ijósopi 2,8
O Sjálfvirkur fókus og auðveld filmuísetning
O Lágmarksfjarlaegð frá myndefni er aðeins 0,45 m
O Möguleiki á dagsetningu og texta aftan á mynd
O Sjálfvirkt, innbyggt flass með vörn gegn rauðum
augum
Fermingartilboð
16
f Ó k U S 26. mars 1999