Dagblaðið Vísir - DV - 29.03.1999, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 29. MARS 1999
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Augiýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgialds.
Gefum þeim vopnin
Vanmáttur lýðræðisríkja að koma vitinu fyrir glæpa-
menn sem stjórna ríkjum víða um heim með harðri
hendi, hefur berlega komið í ljós í viðureigninni við
Slobodan Milosevic, forseta Júgóslavíu. Hótanir hafa
dugað skammt og loftárásir sem NATO hóf í liðinni viku
endurspegla aðeins hve illa Vesturlönd hafa haldið á
málum gagnvart Balkanskaga. Þar skiptir grunnhyggni
og skammsýni bandarískra stjómvalda mestu.
Saga Milosevic er saga ofbeldis. Árið 1991 hvatti hann
Serba til vopna í Slóveníu og Króatíu og þegar fyrr-
nefnda landið lýsti yfir sjálfstæði réðst Milosevic til at-
lögu. Her Slóveníu var undir átökin búinn og hrakti
Serba til síns heima. Frá þeim tíma hafa Slóvenar búið
við efhahagslegan uppgang og frið. Aðrir nágrannar
Milosevic hafa ekki verið jafnheppnir, enda ekki búið
yfir sömu fyrirhyggju og Slóvenar.
Staðreyndin er sú að stefna Vesturlanda hefúr öðm
fremur tryggt völd Slobodans Milosevic. í júní 1991 lagði
James Baker, þá utanríkisráðherra Bandaríkjanna, leið
sína til Belgrad og lýsti yfir stuðningi Bandaríkjanna við
sameinaða Júgóslavíu og þar með við Milosevic. Tveim-
ur mánuðum síðar réðust Serbar á Króatíu. Sameinuðu
þjóðimar gripu til örþrifaráða og settu vopnasölubann á
Júgóslavíu, sem gerði ekki annað en lama andstæðinga
Milosevic, sem hafði næg aðföng af vopnum. í byrjun
sumars 1992 hófu Serbar sprengjuárásir á hina forn-
frægu borg Sarajevo. Árásirnar stóðu yfir á íjórða ár og
Sarajevo varð tákn vanmáttar og getuleysis lýðræðis-
ríkja gagnvart ofbeldi siðlausra glæpamanna, undir for-
ystu Milosevic sem kom upp dauðabúðum fyrir Króata
og múslima, í stíl nasista.
Það var ekki fyrr en Biil Clinton Bandaríkjaforseti
heimilaði 1993 vopnasendingar frá íran til Króatíu og
Bosníu að þessi ríki gátu veitt glæpalýðnum mótspymu.
En aftur gerðu vesturveldin, undir forystu Bandaríkj-
anna, sig sek um afglöp þegar þau með Dayton-friðar-
samkomulaginu tryggðu Milosevic í sessi og gerðu hon-
um kleift að ráðast til atlögu við Kosovo sem áður naut
sjálfstjórnar.
Staðreyndin er sú að Milosevic og hans líkar þrífast á
ófriði - þeir ríkja í skjóli ótta, yfírgangs og glæpa. Allar til-
raunir þjóða heims til að koma vitinu fyrir hann hafa ver-
ið tilgangslausar. Milosevic, eins og aörir af sama sauða-
húsi, verða ekki stöðvaðir nema með vopnavaldi. Þetta
sýndi Slóvenia, og síðar Króatía og Bosnía, þegar þau loks-
ins fengu vopnin í hendumar.
Slobodan Milosevic hefur ráðið rikjum hjá Serbum í 12
ár, fyrst sem forseti Serbíu og síðan sem forseti sambands-
ríkis Serbíu og Svartfjallalands. Á þessum tíma hefur hann
kveikt hvert ófriðarbálið á fætur öðru á Balkanskaga og
það síðasta logar enn í Kosovo. íbúar Kosovo, sem em að
miklum meirihluta Albanir, standa varnarlausir gegn of-
ríki Serba. Tilraunir umheimsins til að koma á friði hafa
reynst árangurslausar og eftir margra mánaða innantóm-
ar hótanir hófust loftárásir NATO.
Lærdómurinn af samskiptum Vesturlanda við Milosevic
er einfaldur. Það er ekki hægt að koma á friði við mann
sem vill ekki frið. Það er ekki hægt að standa aðgerðalaus
þegar glæpamenn á valdastóli ráðast til atlögu. En fyrst og
fremst ættu lýðræðisríkin að hafa lært af biturri reynslu
að nauðsynlegt er að gefa fórnarlömbum ofbeldismanna
tækifæri til að verja hendur sínar. Loftárásir NATO nú
voru óhjákvæmilegar, en þær em afleiðing rangrar og
bamalegrar stefhu Vesturlanda gagnvart Júgóslavíu.
Óli Bjöm Kárason
„Sú nýja lífssýn sem við í Samfylkingunni viljum bjóða eldra fólki, öryrkjum og einstæðum foreldrum upp á, er
öryggi - öryggi i lífsafkomu og möguleikar til lifandi og skapandi þátttöku í þjóðfélaginu - ekki bara rétt fyrir
kosningar, heldur allt kjörtímabilið."
Samfylkjum um
meira réttlæti
grunnlífeyrir og
tekjutrygging fylgi
launavísitölu. Ef
teknar eru með ein-
xlaunavísitölu.
Enn meiri munur
er á þessu kjörtíma-
bili ef borin eru sam-
an hækkun lág-
markslauna, launa-
vísitölu og hækkun á
grunnlífeyri og
tekjutryggingu.
Fyrsta verk núver-
andi ríkisstjórnar
var að klippa á
tengsl lífeyris-
greiðslna og launa.
Öryrkjabandalagið
hefur m.a. bent á að
afleiðing þess varð
sú að lágmarkslaun
„Ríkisstjórnarflokkarnir skildu
eldra fólk og öryrkja eftir, þrátt
fyrir að þeir hefðu haft 100 millj-
örðum meira í tekjur til ráðstöf-
unar en ríkisstjórnin sem starf-
aði á tímabilinu 1991-1995. Það
segir margt um forgang núver-
andi ríkisstjórnar.“
Kjallarinn
Jóhanna
Sigurðardóttir
oddviti Samfylkingar-
innar í Reykjavik
„Ríkisstjórnarflokk-
amir skildu eldra fólk
og öryrkja eftir, þrátt
fyrir að þeir hefðu haft
100 milljörðum meira í
tekjur til ráðstöfunar
en rikisstjómin sem
starfaði á timabilinu
1991-1995. Það segir
margt um forgang nú-
verandi ríkisstjómar.“
í grófum dráttum
hafa tekist á tvenns
konar meginsjónar-
mið meðal íslendinga
- sjónarmið jafnræðis
og sjónarmið sér-
hyggju. Við í Sam-
fylkingunni viljum
heQa til vegs á ný
sjónarmið samhjálp-
ar, réttlætis og jafnað-
ar. Það sem einkennir
kjörtímabilið sem
seim er liðið er vax-
andi misrétti og stétta-
skipting.
Kjör lífeyrisþega
sl. 8 ár
Þrátt fyrir góðærið
á þessu kjörtímabili
eru fjölmennir hópar
útundan - aldraðir,
öryrkjar, einstæðir
foreldrar og láglauna-
fjölskyldur. Til vitnis
um það eru eftirfar-
andi upplýsingar frá Þjóðhags-
stofnun:
í lok kjörtímabils síðustu ríkis-
stjómar vantaði 191 kr. á grunnlíf-
eyri og tekjutryggingu til að lífeyr-
isgreiðslur fylgdu launavísitölu.
Ef teknar era með eingreiðslur
vora lífeyrisgreiðslur 654 kr. yfir
launavísitölu.
Nú í lok kjörtimabils þessarar
ríkisstjómar vantar 986 kr. til að
hafa sl. 5 ár hækkað um 52%,
launavísitala um rúm 30% og
grunnlífeyrir og tekjutrygging
um 17,4%. Undir þessum kring-
umstæðum talar formaður Sjálf-
stæðisflokksins um mikla þjóðar-
velmegun. í því hlýtur líka að fel-
ast þverstæða þegar þessi sami
formaður ýtir undir græðgi og
eignagleði meðan heilu þjóðfé-
lagshópamir hafa orðið útundan.
100 milljörðum meira ítekjur
Þegar Samfylkingin bendir á þá
staðreynd að lífeyrisþegar hafi verið
skildir eftir i góðærinu, þá slá stjóm-
arherramir sér á brjóst og segja að
kjör þeirra hafi þó batnað verulega á
þessu kjörtímabili. En staðreyndin
er sú að í góðærinu vora verst
stöddu hóparnir skidir eftir. Ofan-
greindar tölur Þjóðhagsstofnunar
staðfesta það. Ríkisstjórnarflokkam-
ir skildu eldra fólk og öryrkja eftir,
þrátt fyrir að þeir hefðu haft 100
milljörðum meira í tekjur til ráðstöf-
unar en ríkisstjómin sem starfaði á
timabilinu 1991-1995. Það segir
margt um forgang núverandi ríkis-
stjórnar.
í niðursveiflunni í efnahags- og at-
vinnulífmu árin á undan var þó
reynt að láta kjör lífeyrisþega fylgja
launaþróun á almennum markaði.
Ríkisstjórnin virðist einungis
muna eftir þessum hópum í kosn-
ingabæklingum sínum rétt fyrir
kosningar. Siðan era þeir gleymdir.
Ekki kæmi heldur á óvart þótt hún
léti eitthvað af hendi rakna til þess-
ara hópa nú á síðustu vikum kjör-
timabilsins - eða rétt áður en
stjómarflokkamir þurfa á atkvæð-
um þessara hópa að halda.
Réttlæti og sanngirni
Sú nýja lífssýn sem við í Sam-
fylkingunni viljum bjóða eldra
fólki, öryrkjum og einstæðum
foreldram upp á, er öryggi - ör-
yggi í lífsafkomu og möguleikar til
lifandi og skapandi þátttöku í
þjóðfélaginu - ekki bara rétt fýrir
kosningar, heldur allt kjörtímabil-
ið. Réttlæti, sanngimi og jafnræði
verður þungamiðjan í stefnu Sam-
fylkingarinnar.
Jóhanna Sigurðardóttir
Skoðanir annarra
Öðruvísi greiðsluvandi
„Þau vandræði sem við eram að horfa á hér era
fyrst og fremst afleiðingar gríðarlegrar lántöku til
neyslu og einkanota. Þetta fólk hefur margt fallið
fyrir öllum þessum tilboðum sem rignir yfir heimil-
in. Það er kannski með 10-12 raðgreiðslusamninga,
yfirdrátt í ótal lánastofnunum og greiðslukortin i
botni. En fáir bjóðast til að hjálpa fólki að reikna út
kostnaðinn af þessu öllu saman. Fyrir 2-3 árum var
fólk oft með mjög mikil uppsöfnuð vanskil; meðal-
talið var ein og hálf milljón. En mér sýnist að van-
skilin hafi lækkað, þrátt fyrir enn hærri skuldir -
sem ég skýri svo að fólki veitist nú léttara að skuld-
breyta. Þetta er kannski hluti þessa aukna framboðs,
að skuldbreyting er auðveldari um leið og þessi
neyslulán verða miklu lengri."
Elín Sigrún Jónsdóttir, forstöðum. Ráðgjafastofu um
fjármál heimilanna, í Degi 26. mars.
Raunveruleg nýsköpun
„Nýsköpunarsjóður atvinnulífsins hefur hlutverki
að gegna og ég tel þörf fyrir slíka stofnun, enda geng-
ið út frá því að stjórnendur Nýsköpunarsjóðs líti á
erindi sem berast stofnuninni af víðsýni og fram-
sýni, og þó með arðsemissjónarmið að leiðarljósi.
Það hlýtur því að skipta meginmáli að nýjar hug-
myndir séu vel skilgreindar og framkvæmanlegar og
einnig sé áhersla lögð á þau verkefni sem leitt geti
til raunverulegrar nýsköpunar í atvinnulifinu og
bætt stöðu þess í alþjóðlegu samkeppnisumhverfi."
Sólveig Pétursdóttir í Viðskiptablaðinu 24. mars.
Fýrsta sparnaðartillagan
„Allir vita að ljárhagur borgarinnar er erfiður og
skuldir hennar hafa næstum tvöfaldast á valdaskeiði
R-listans. Kjaraskerðing tO sextán ára unglinga er
fyrsta spamaðartillagan sem komið hefur frá R-list-
anum um langt skeið og er talið að hún muni spara
borginni um 1.800 þúsund krónur.... Flestir hefðu bú-
ist við því að R-listinn gripi til annarra sparnaðar-
leiða en að skerða kjör sextán ára unglinga sem njóta
ekki samningsréttar. Nú vita Reykvíkingar betur.
Borgarstjóri og aðrir borgarfulltrúar R-listans telja
sig greinilega hafa fundið breiðu bökin í borginni,
sem eiga að axla kjaraskerðingu, mitt í góðærinu."
Kjartan Magnússon í Mbl. 26. mars.