Dagblaðið Vísir - DV - 30.04.1999, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 30. APRÍL 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EVJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sfmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÓLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Brýn úrlausnarmál
Málefni íjölskyldunnar vega þungt í málflutningi
stjómmálamanna, hvar í flokki sem þeir standa, í að-
draganda þingkosinganna. Hið sama gildir um ýmis mál
sem flokka má undir mannréttindamál, málefni hópa
með ýmsar sérþarfir, fatlaða, öryrkja og sjúklinga. Þótt
margt hafi verið vel gert í þessum málum í velferðarsam-
félagi okkar virðist oft og tíðum draga úr áhuganum að
loknum kosningum, þegar kemur að efndum loforða sem
gefin hafa verið.
Þetta vita þeir sem fara fyrir þessum hópum. Þeir
funda því með frambjóðendum til þess að fá fram stefnu
og markmið einstakra flokka og knýja á um framkvæmd-
ir um leið og vakin er athygli á stöðu einstaklinga og fjöl-
skyldna sem oft búa við mikla erfiðleika eða jafnvel óvið-
unandi ástand. Mörg þessara mála eru ekki borin á torg
enda afar persónuleg. Stundum verður þó ekki hjá því
komist að nefna slík dæmi, enda skiljast þau betur en
langar þulur um tölur og hlutföll.
Sem dæmi má nefna afar gagnlegan fund sem foreldra-
félag geðsjúkra bama boðaði til með frambjóðendum
flokkanna í vikunni. Þar voru aðstæður þessara barna
og fjölskyldna þeirra kynntar. Þrjár dæmisögur voru
raktar um alvarlega sjúk börn í mikilli lífshættu og
greint frá neyðarástandi á heimilum þeirra. Þrátt fyrir
lífshættuna kom fram að bam í slíkri hættu þurfti að
bíða í 18 sólarhringa eftir plássi á sjúkrahúsi. Annað
barn komst ekki á sjúkrahús vegna þess að það veiktist
á sunnudegi, þegar barna- og unglingageðdeild Landspít-
alans var lokuð.
Foreldrafélagið benti með réttu á mismunun eftir sjúk-
dómum. Það yrði aldrei liðið að fótbrotið bam eða ann-
að með bráða botnlangabólgu yrði látið bíða meðferðar.
Félagið gerir rétt í að vekja athygli á vondri stöðu þar
sem hinir minnstu bræðra okkar eiga í hlut. Aðstand-
endur barnanna hafa barist áfram, stundum vonlítilli
baráttu, og talið sig standa eina. Með stofnun félags kem-
ur í ljós að margir eru í sömu sporum. Sameinaðir
standa þeir betur að vígi og opna augu annarra. Það er
nauðsynlegt, enda segir formaður félagsins að ástandið
sé hrikalegt og nauðsynlegt að finna úrræði sem fyrst,
bráðamóttöku, fleiri innlagnapláss, langtímameðferð,
sérhæfðan skóla og hvíldarvistun til þess að létta oki af
langþreyttum aðstandendum.
Aðrir hópar hafa einnig valið þá leið að kynna fram-
bjóðendum stöðu sína og leita um leið svara við spurn-
ingum og fá fram stefnu framboðanna. Það gerðu til
dæmis fulltrúar fatlaðra, Þroskahjálp, Styrktarfélag van-
gefmna og Foreldrasamtök fatlaðra. Sameiginleg niður-
staða var sú að fatlaðir skuli hafa sama rétt og aðrir þjóð-
félagsþegnar varðandi atvinnu, menntun og önnur al-
menn réttindi eftir því sem geta þeirra og aðstæður leyfa.
Það er mikilvægt að vekja athygli á þessum málaflokk-
um og tækifærið er nú fyrir kosningarnar. Efnahagsleg-
ur stöðugleiki sem ríkt hefur, í raun efnaleg velsæld
flestra, veitir aukið svigrúm til þess að huga að þessum
þáttum sem svo miklu skipta. Verkefnum hins opinbera
verður að forgangsraða og fá eru brýnni en að draga úr
neyð sjúkra og aðstandenda þeirra og rétta hlut þeirra
sem búa við skarðan hlut, auk þess að aðstoða aðra til
sjálfsbjargar.
Kjósendur hafa valdið eftir rúma viku, eftir að hafa
metið stefnu og málflutning frambjóðenda. Þeirra er líka
eftirlitshlutverkið á kjörtímabilinu.
Jónas Haraldsson
„Aldraðir og öryrkjar hafa sjálfir snúist til varnar og vakið athygli á málum sínum.“
Lítilsvirðing við
aldraða og öryrkja
Öryrkjar hafa ekki'’í mörg hús
aö venda og geta ekki gert mikið i
stöðu sinni. Aldraðir eru einnig
varnarlitlir gagnvart umhverfi
sínu. Samfélagið hefur sérstakar
skyldur gagnvart þessum hópum
byggðar á samhjálp og virðingu.
Þess vegna er framkoma ríkis-
stjómarinnar gagnvart öryrkjum
og öldruðum óþolandi.
Rangfærslur ríkis-
stjórnarinnar
Ríkisstjómin segir að kaupmátt-
ur bóta hafi hækkað um 22%. Ingi-
björg Pálmadóttir, Sólveig Péturs-
dóttir og fleiri stjómarliðar hafa
klifað á þessu. Þetta er rangt
vegna þess að þessa tölu er aðeins
hægt að finna út gagnvart 3%
bótaþega skv. upplýsingum
samtaka þeirra. Framsetning
stjórnarliða er því alvarleg
blekking og rangfærsla. Stað-
an er enn verri þegar skoðað
er hvemig við stöndum okkur
í alþjóðlegum samanburði. Við
erum langt á eftir öðrum þjóð-
um.
í nýrri skýrslu Þjóðhags-
stofnunar, „Búskapur hins op-
inbera 1997-1998“, er fróðlegur
kafli um almannatryggingar L,
og velferðarmál í alþjóðlegum
samanburði. Þar kemur m.a. fram
að það vantar tugi milljarða inn í
velferðarkerfið hérlendis til að við
stöndum jafnfætis öðrum þjóðum.
Þá er búið að taka tillit til minna
atvinnuleysis og hagstæðrar ald-
ursdreifingar hérlendis.
Við emm með lélegt velferðar-
kerfi Við höfum lengi staðið í
þeirri trú að við væram með vel-
ferðarþjónustu sem væri sambæri-
leg við önnur lönd, sérstaklega á
Norðurlöndum. Það er rangt. í
skýrslu Þjóðhagsstofhunar kemur
fram að við stöndum langt að baki
öðrum ríkjum á Norðurlöndum en
Skoðanir annarra
Margt af því sem andstæðingar aðildar að Evrópska
efnahagssvæðinu óttuðust að myndi gerast, hefur
ekki orðið að veruleika ... Vegna Evrópska efnahags-
svæðisins njóta Islendingar nú þegar margvíslegra
réttinda til jafns við ríkisborgara innan Evrópusam-
bandsins. Spurningin er því hvað fæst til viðbótar
með beinni aðild og hvaða verð þarf að greiða fyrir
þau auknu réttindi. Það þarf að meta af raunsæi."
Elías Snæland Jónsson í Degi 29. apríl.
Hugverkaþjófnaður
„Auglýsendur svífast einskis til að koma vörum við-
skiptavina sinna á framfæri. Þeir nota verk lista-
manna, látinna eða lifandi, til að skreyta lágkúrulegan
áróður sinn. Þetta á við um þá sem auglýsa vöra, hug-
verk eða hvers konar „þjónustu". „Óðurinn til gleðinn-
ar“, fjórði þáttur og sönghluti níundu og síðustu sin-
fónínu Beethovens, hefur margoft verið misnotaður.
Tónar Beethovens vora ekki samdir fyrir Evrópusam-
bandið. Þeir voru samdir fyrir alla jaröarbúa."
Ragnar Lár í Mbl. 29. apríl.
Biskup í kosningabaráttuna
„Athygli hefur vakið að biskup íslands, Karl Sigur-
bjömsson, skuli blanda sér í kosningabaráttuna. Und-
anfama daga hafa birst í blöðum auglýsingar í nafni
Öryrkjabandalagsins undir yfirskriftinni: „Kjósum
við óbreytt ástand?" Undir þessu kjörorði virðist
biskupi íslands þykja hæfa að ljá mynd af sér og til-
vitnun úr nýárspredikun. Enn fremur er í auglýsingu
Öryrkjabandalagsins vitnað í „fréttabréf biskups-
stofu“. Tónninn í þeim tilvitnunum er sérlega óvið-
felldinn í ljósi þess að þar er mælt í nafni þjóðkirkj-
unnar.“
Jakob F. Ásgeirsson i Mbl. 29. apríl
EES eða ESB?
„Það er yfirlýst stefna beggja stjórnarflokkanna að
ekki komi til greina að ganga í Evrópusambandið ef
það hefur í för með sér að yfirráð yfir íslensku fiski-
miðunum, þeirri auðlind sem velmegun íslendinga
byggir öðru fremur á, lendi í höndum útlendinga ...
það sem gerir
okkar stöðu enn
verri er að flestar
aðrar þjóðir verja
mun meira fé til
þessara mála en
við. í slíkum sam-
anburði er hægt
að miða við hlut-
fall af landsfram-
leiðslu, sem er
verðmætasköpun-
in í samfélaginu,
eða hlutfall af út-
gjöldum hins op-
inbera. í báðum
tilvikum stönd-
um við langt að
baki öðram þjóð-
um. íslendingar
Kjallarinn
Agúst Einarsson
alþingismaður
Samfylkingarinnar
„Oryrkjar og aldraðir voru skild-
ir eftir í uppsveiflunni og síðan
beita sjálfstæðis- og framsókn-
armenn blekkingum til þess að
kasta ryki í augu fólks. Skýrasta
svarið eru biðraðir hjá hjálpar-
stofnunum.“
era ein ríkasta þjóð í heimi með
einna hæstu landsframleiðslu á
mann en þessum verðmætum er
skipt á óréttlátan hátt.
Góðærið fór fram hjá
öryrkjum og öldruðum
Það hefur verið uppsveifla síð-
ustu ár, svokallað góðæri. Það
nýttist ekki til að rétta við hag
þessa fólks sem ekki getur borið
hönd fyrir höfuð sér. Þeir sem
höfðu það best áður í hópi aldr-
aðra hafa það enn betra núna. Þeir
sem lakast stóðu áður hafa dregist
enn frekar aftur úr. Misskipting
hefur aukist meðal aldr-
aðra. Öryrkjar og aldrað-
ir voru skildir eftir í upp-
sveiflunni og síðan beita
sjálfstæðis- og framsókn-
armenn blekkingum til
þess að kasta ryki í augu
fólks. Skýrasta svarið eru
biðraðir hjá hjálparstofn-
unum. Fólk stendur ekki
í slíkum biðröðum að
gamni sínu.
Samfylkingin er
trúverðug
Þegar borið er saman
við önnur ríki á Norður-
löndum verjum við árlega
50 milljörðum minna til
velferðarmála en sú þjóð
sem kemur okkur næst.
Þetta er svo há fjárhæð
að fæstir átta sig á því
hvað við höfum dregist
mikið aftur úr. Þessu
þarf að snúa við með
auknu fé til öryrkja og
aldraðra, m.a. með
hækkun grunnlífeyris.
Þetta verður ekki gert í
einni svipan en Sam-
fylkingin hefur lagt fyr-
ir þessar kosningar til-
lögur til umbóta.
Aldraðir og öryrkjar hafa sjálfir
snúist til varnar og vakið athygli á
málum sínum. Þeir ráða yfir
vopni sem bítur best á stjórnmála-
menn, þ.e. atkvæði sínu. Samfylk-
ingin hefur allt þetta kjörtímabil
barist fyrir því að aldraðir og ör-
yrkjar fái réttlátan hlut en stjóm-
arflokkamir hafa hunsað það.
Virði sérhvers samfélags felst í þvi
hvemig það kemur fram við aldr-
aða og öryrkja. í hugum Sjálfstæð-
is- og Framsóknarflokks er samfé-
lagið ekki mikils virði mælt á
þennan mælikvarða.
Ágúst Einarsson