Dagblaðið Vísir - DV - 29.09.1999, Qupperneq 15

MIÐVIKUDAGUR 29. SEPTEMBER 1999
15
Á1000 ára afmæli
kristnitökunnar
„Það hefur sífellt tekið við ný og æðri lífvera sem á hverjum tíma er nokk-
urs konar kóróna sköpunarverksins þar til önnur æðri tekur við.“
DV hefur haft nokk-
urt frumkvæði að um-
ræðu um kristna trú að
undanfómu. Vissulega
er tilefhi til slíkrar um-
ræðu nú á þeim tíma-
mótum sem við stönd-
um frammi fyrir.
Stundum hefur mér
fundist að ég hefði get-
að ráðið við margs kon-
ar störf á lífsleiðinni ef
forsjónin hefði valið
mér eitthvað annað en
það sem ég nú fæst við.
Ég hef þó alltaf verið
skýr á því að ég hefði
ekki valdið þvi erfiða
hlutverki að vera prest-
ur. Ekki vegna þess að
trú mín sé of veik. Ég
verð sífellt sannfærðari
og sannfærðari um gildi og lífsmátt
kristinnar trúar. Heldur veldur þar
hið erfiða hlutverk prestsins, vand-
inn að rata rétta leið í myrkviðum
víðlendis mannlegrar tilveru,
kunna aö bregðast við og leiðbeina
öðrum þegar allir hlutir orka tví-
mælis. Reyndar flnnst mér kirkjan
stundum fóta sig illa á hálu svell-
inu og lái henni hver sem vill.
Trúin sjálf
Meginhlutverk kirkjunnar er að
boða trú. Það er ekki alltaf auðvelt
í heimi efnishyggju. Salómon bað
um visku. Hin hæstu andlegu
verðmæti, æðstu gildi kristinnar
trúar, verða aldrei
eins áþreifanleg og
fjármunir og mann-
virðingar. Því er
það að mörgum
þykir ótryggt að
fórna stundlegum
gæðum þessa lífs,
fóma hinu vissa,
hinu nálæga, hinu
örugga fyrir eitt-
hvað sem kann að
verða í öðm lífi, hið
óvissa, og íjarlæga.
Barn þessa heims
vill njóta lifsins
meðan kostur er og
við það er ekkert
rangt ef rétt er að
farið. Sumum þykir
kjami trúarinnar
ganga gegn hinum
fomu búvísindum og í raun segja
okkur að tveir fuglar í skógi séu
betri en einn í hendi. En þá missa
menn af aðalatriðinu, að skilja á
milli æðstu gilda lífsins og hinna
sem eru einungis
gylltur leir.
Tilgangurinn
Einhvem tíma
greip ég niður í
bók eftir nóbels-
hafa í lifeðlis-
fræði. Hann
spurði ekki sömu
spuminga og við
gemm mörg,
hver er ég, hvað-
an kem ég, hvert
er ég að fara,
hvað er ég að gera hér? Hann
spurði: „Er tilgangur með alheim-
inum og lífinu?" Hann sagðist
hafa rannsakað þróun lífsins á
jörðinni í 3 milljónir ára. Hann
taldi að einn rauður þráður gengi
í gegnum alla þessa þróunarsögu.
Það hefur sífellt tekið við ný og
æðri lífvera sem á hverjum tíma
er nokkurs konar kóróna sköpun-
arverksins þar til önnur æðri tek-
ur við.
Eitt meginatriði skilur hina
nýju lífveru frá þeim fyrri. Hún
hefur fullkomnara taugakerfi.
Þannig hefur þróun lífsins að mati
nóbelshafans beinst að því að ná
fram lífverum með stöðugt fuU-
komnara taugakerfi. Ef þróunar-
línan er dregin í gegnum þessar 3
miUjónir ára virðist þetta vera tU-
gangurinn með þróuninni. Þessar
niðurstöður nóbelshafans hafa
valdið mér margs konar heilabrot-
um. Hvað þýðir að lífvera hafi fuU-
komnara taugakerfi en önnur?
Þýðir það ekki að hún sé hæfari tU
að skynja umhverfi sitt en hin,
skynja aðrar lífverur, og á full-
komnara stigi hæfni tU að skynja
æðri gUdi lífsins? Getur ekki verið
að því fuUkomnara taugakerfi því
meiri hæfni til að skynja og breyta
eftir hugsjónum kristinnar trúar;
trú, von og kærleika.
Er þá tilgangur þróunarinnar,
alheimsins, lífsins að framkalla líf-
veru sem skynjar þessi æðstu
gildi? Stórt spurt, spurning sem
sendir rætur sínar niður í hið
ókunna. Að lokum vU ég þakka
grein séra Arnar Bárðar Jónsson-
ar, frá 15. september, sem gæti
verið tilefni mikilvægra skoðana-
skipta.
Guðmundur G. Þórarinsson
Kjallarinn
Guðmundur G.
Þórarinsson
verkfræðingur
„Sumum þykir kjarni trúarinnar
ganga gegn hinum fornu búvís-
indum og í raun segja okkur að
tveir fuglar í skógi séu betri en
einn í hendi. En þá missa menn af
aðalatriðinu, að skilja á milli
æðstu gilda lífsins og hinna sem
eru einungis gylltur ieir.u
Hvernig ver
Það vekur furðu mína hvernig
stjómvöld og almenningur þessa
lands virðast hrærast sitt í hvorum
raunveruleikanum og hvemig
hvort um sig virðist una glatt við.
Á meðan veigamestu atriði stjórn-
arstefnunnar, kvótalöggjöfin og
stóriðjupólitíkin eiga litla hyUi al-
mennings er stjómin aftaka vinsæl.
Mótsagnirnar era hrópandi. Það
er hagrætt í fyrirtækjum á lands-
byggðinni með því að flytja atvinn-
una úr byggðarlögunum og úthluta
einstaklingum miUjörðum á miUj-
arða ofan. Það er varað við þenslu
og láglaunafólk beðið að halda sig á
sinni gatslitnu mottu í næstu
kjarasamningum meðan þenslu-
aukandi fyrirætlanir um milljarða-
virkjanir í óþökk almennings eiga
hug stjórnvalda aUan.
Baldursbrá eða báxít?
Það er talað um rándýra at-
vinnuuppbyggingu eins og ál-
bræðslur sem einu von lands-
byggðarinnar og framtíðarstarfs-
vettvang ungs menntaðs fólks,
meðan vísindamönnum, sem hafa
komist að mjög lofandi og athygl-
isverðum niðurstöðum um gildi ís-
lenskra jurta tU lækninga á alvar-
legum sjúkdómum, svo sem als-
heimer, krabbameini og eyðni,
tókst að kría út fé tU að manna eitt
stöðugUdi.
Lyf eru tvímælalaust mark-
aðsvara framtíðarinnar. í Amer-
iku einni eru t.d. 4 miUjónir als-
heimersjúklinga. En visindamenn
okkar telja sig
hafa fundið virk
viðnámsefni
gegn þeim sjúk-
dómi. Gæti verið
að öflugur lyfia-
iðnaður úr aust-
firskum plöntum
sé hagstæðari
virkjunarkostur
hugvits og orku
en það að
drekkja Eyjabökkum og reisa ál-
ver? - Leynast kannski meiri veð-
mæti í baldursbrá en báxíti?
Óvirkjuð þekking
Á Fljótsdalshéraði hafa menn
skapað sér græna imynd m.a. með
því að vera frumkvöðlar í skóg-
rækt. Má vera að háskóli á Aust-
urlandi sem tengdist landgræðslu
og landnytjum gæti haft sömu já-
kvæðu áhrifin á Austurlandi og
„Þjóðin býr yfir mikilli óvirkjaðri
þekkingu sem eflaust kæmi ver-
öldinni jafn vel og gígavattstund-
irnar sem við svo ólm viljum
leggja til heimsmálanna um þess-
ar mundir. “
viljum vér?
sjávarútvegshá-
skólinn á Akur-
eyri hefúr haft á
byggð á Norður-
landi?
Þekking á ýms-
um sviðum, t.a.m.
í sjávarútvegi,
orkuöflun og jarð-
fræðirannsóknum
og hugbúnaðar-
gerð, er eftirsótt
og verðmæt vara
um allan heim.
Þjóðin býr yfir
mikilli óvirkjaðri
þekkingu sem ef-
laust kæmi ver-
öldinni jafii vel og
gígavattstundirn-
ar sem við svo
ólm viljum leggja
til heimsmálanna um þessar
mundir.
Frítimi fólks er stöðugt vaxandi
auðlind eins og forseti Eistlands
benti svo réttilega á í heimsókn
sinni á dögunum. Fólk vill ferðast
og kynnast menningu og náttúra-
fari annarra staða. Ferðamenn
sem hingað koma úr gjömýttri og
beislaðri náttúru Evrópu og ann-
arra þéttbýlla landsvæða era
gagnteknir af villtum og ósnortn-
um víðemum þessa lands og eftir-
sóknin í hið ósnortna verður
stöðugt áleitnari í iðnvæddum
heimi þar sem hver fermetri er
gjörnýttur og skipulagð-
ur.
Með álstikum inn í
framtíðina
Austfirðingar, sem nú
vilja fórna dýrmætum
náttúruperlum til upp-
byggingar í fiórðungnum
og segja að ekki sé hægt
að benda á aðra alvöru-
möguleika í atvinnumál-
um en álver, eru með
eina manneskju í starfi
til að markaðssetja Aust-
urland sem ferða-
mannaparadís. Þessi
manneskja hefur jafn-
framt umsjón með fiöl-
sóttu tjaldstæði og rekur
upplýsingamiðstöð. Er
hugsanlegt að hér megi
gera betur?
Eflaust myndi álver á Reyðar-
firði hressa upp á efnahagslífið
hér eystra um stundarsakir. En er
það sú leið sem við viljum fara? Er
hugmyndaauðgi okkar og nýsköp-
unarkrafti svo brugðið við árþús-
undaskipti að við eygjum ekki aðr-
ar leiðir en hráefnisvinnslu,
byggða á ódýrri orku og ódýru
vinnuafli? Eru stjómmálamenn og
sveitarstjórnarmenn, sem ekki
treysta sér til að merkja leiðina
inn í framtíðina með öðru en ál-
stikum, starfi sínu vaxnir?
Þóra Guðmundsdóttir
Kjallarinn
Þóra
Guðmundsdóttir
arkitekt Seyðisfirði
Með og
á móti
Á að leyfa reykingar í
matsal Alþingis?
Þrátt fyrir að ströng reglugerð heil-
brigðisráðuneytisins um bann við
reykingum á vinnustöðum, þ.á m.
opinberum stofnunum, hafi tekið
gildi lætur skrifstofa Alþingis það óá-
talið að þingmenn reyki í hluta mat-
salar Alþingishússins.
Ekki kiókt að
setja bann
„Ég tel það ekki klókt að setja
stranga reglugerð um bann við
reykingum. Það getur til dæmis
enginn bannað okkur að reykja
á skrifstofun-
um okkar. Ég
held að það
ætti ekki að
saka þó menn
reyki i hluta af
þessum matsal
okkar.
Og svo eig-
um við líka að
fá stærri mat-
sal í þessu
nýja húsi sem
á að fara að reisa. Er það ekki
aðaltilgangurinn með smíði
hússins? Þá ætti að vera rými
fyrir bæði þá sem ekki reykja og
þá sem reykja. En ég myndi
samt sem áður ekki setja mig
upp á móti banni við reykingum
í matsal þingmanna.
Það eru reyndar ýtnsar reglu-
gerðir til sem ekki er farið eftir
í Alþingishúsinu, eins og til
dæmis reglugerð um salemisað-
stöðu. Ef það ætti að fara eftir
þeim öllum myndi Alþingi lenda
í vandræðum sem vinnustaður."
Sömu reglur
gildi á Alþingi
„Það sem gildir í þjóðfélaginu
hlýtur að gilda í matstofu Al-
þingis. Ef alþingismenn vilja
reykja í húsakynnum þingsins
verða þeir að
bregða sér út
fyrir ef stjórn
þingsins sér
þeim ekki fyr-
ir reykhúsi.
Nýlegar niður-
stöður Hjarta-
verndar vegna
reykinga stað-
festa það sem
við vissum og
haldið var
fram í DV á dögunum: Reyking-
ar eru mesta heilbrigðisvanda-
málið. Þessar merkilegu niður-
stöður held ég hljóti að fá alla til
aö staldra við og hugsa sinn
gang.
Með aukinni þekkingu átta æ
fleiri sig á að þeir sem reykja
leggja fiárhagslegar skuldbind-
ingar á heilbrigðiskerfið og
sjálfa sig i framtíðinni. Þetta
vita flestir alþingismenn og
þetta hlýtur fljótlega að renna
upp fyrir þeim sem ekki vita.
Ef reykingamenn, þar með
taldir alþingismenn sem reykja,
hafa löngun til að hætta þá
bendi ég þeim á að þeir eiga
ýmsa möguleika; plástra, tyggjó,
vönduð námskeið gegn reyking-
um eða þá dvöl á Heilsustofnun
NLFÍ í Hveragerði. Það borgar
sig fyrir þá, og okkur hin, í bráð
og lengd.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu. DV áskilur
sér rétt til að birta aðsent efni á
stafrænu formi og í gagnabönk-
um.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@ff.is