Dagblaðið Vísir - DV - 19.11.1999, Síða 9

Vetur 1956 V_ J
Hvarlið tilkynnt oftir 5 mánuði
Pétur Guðmundsson átti það til að látctsig
hverfa langtfmum saman og þess vegna\ar
ekkert farið að grennslast um ferðir hans fyrr
en eftir fimm mánuði. Hann hafði síðast heim-
sótt móður sína í Reykjavik um mánaðamótin
nóvember, desember 1956. En þegar líða tók
á vorið og móðirin frétti ekkert af syninum bað
hún lögregluna um aðstoð. Var þá bæði auglýst
eftir manninum í útvarþi og í Morgunblaðinu en
án árangurs. Af hverju það var ekki auglýst eft-
ir manninum fýrr getur verið vegna þess að á
þessum árum voru ekki margir sem áttu síma
og samgangur fólks var því strjálli en nú gerist
enda óhægara um vik að heyra f vinum og fjöl-
skyldu en núna. Um tfma var talið næsta vfst
að hann hefði fengið skiþspláss en hann hafði
haft það á orði við móður sfna að hann ætlaði
á sjóinn, síðast þegar fundum þeirra bar sam-
arSsl
;jói\
Septeinber 1974
Færeyingur hverfur
Willy Peterson kom frá Færeyjum til íslarl
árunum 1951 til 1952 og stundaði sjóifl
Hann geröist ekki íslenskur ríkisborgari en var
um tfma f sambúð með Islenskri konu. Ferðum
hans til æskustöðvanna fækkaði þegar parið
flutti saman. í ágúst þegar síðast er vitað um
hann, af vinum og ættmennum, var talið að
það væri að slitna uþp úr sambandi Willys og
fslensku sambýliskonunnar. Ættingjum Willys,
sem heimsótti hann á þessu tímabili, fannst
hann vera frekar dapur yfir þessu öllu og sökkti
hann sorgum sínum f áfengi, þó ekki væri
hægt að kalla hann óreglumann. Sami ættingi
fær svo símhringingu frá Willy I byrjun septem-
ber. Honum fannst sem Willy vildi segja sér
eitthvað sérstakt enda hringdi hann f hann í
vinnuna. Meðan á símtalinu stendur heyrast
skruðningar í bakgrunni og svo slitnar sam-
bandið. Ekki er vitað hvar Willy var staddur þeg-
ar hann hringdi en ættinginn heyrði ekkert frá
honum sfðar. Hann fór þvf að spyrjast fýrir um
hans ferðir en án árangurs. Lögreglan hélt uppi
eftirgrennslan um ferðir hans en enginn gaf sig
fram sem hafði séð til ferða hans. Willy reynd-
ist ekki hafa farið til heimalands sins né til
annarra landa.
12. mai 1969 \Tj
Dularfullt hvarf í Eyjuiri '
Hinn franski náttúruunnandi Beruaid Jurnewar
21 árs gamall þegar hann kom til íslands siBn-
arið 1967. Ekki ætlaði hann að stoppa hér
lengi en þar sem honum gekk brösuglega að
fá leyfi til að flytja til Kanada lengdist dvöl
hans á Islandi. Um sumarið þá dvaldi hann f
tjaldi f Heimaey. Hann skipti sér Iftiö af öör-
um og sást oft f gönguferðum um eyjarnar.
Fljótlega fóru krakkar í nágrenninu að heim-
sækja tjaldið og tveir bræöur komust í kunn-
ingskap við Beruaid. Foreldrar bræðranna
buðu honum heim á heimili sitt og mun hann
alltaf hafa verið velkominn þar. Þegar tók aö
hausta fékk Beruaid vinnu f fiski og flutti inn
í verbúöina Dagsbrún. Hann lifði sþart og
lagöi það mesta af sínum peningum inn á
bankabók. Á vertíöinni ‘69 fóru tveir erlendir
farandverkamenn frá Marokkó að gera sér
dælt við Frakkann og hafði Beruaid orö á því
viö vini sfna að þeir vildu fá lánaöan pening
hjá honum sem hann lét þeim ekki f té. 12.
maf um hádegi hittir faðir bræðranna tveggja,
vina Beruiad, hann á gangi og býður honum í
kvöldmat sem hann þáöi. Hann mætti hins
vegar aldrei í kvöldmatinn og lét ekkert heyra
frá sér. Það var þó ekki fariö að óttast um
hann fyrr en eftir helgina og skipulögö leit
hófst ekki fyrr en 18. maf. Ekkert kom fram
sem gefið gat vísbendingu um hvarf hans.
Bankabók hans var f herberginu en Marokkó-
mennirnir tveir fóru hins vegar fljótlega af
landi brott eftir hvarf hans.
Haustið 1930 V
Borgaði ekki leigubilinn
Sveinbjörn Jakobsson var 46 ára gamall |^>-
ar hann hvarf. Hann var á síldarbát frá Sigl»
firöi sumariö 1930 en kom til Reykjavíkur eft-
ir að vertfö lauk um haustiö og hugðist gera
sér glaöan dag. Hann tók leigubfl að húsinu
Sauöagerði f vesturbænum þar sem var oft
glatt á hjalla og Sveinbirni þótti sopinn nokk-
uð góður. Morguninn eftir kemur leigubílstjór-
inn sem flutti Sveinbjörn aö húsinu á lög-
reglustööina til aö kvarta yfir þvf aö hann hafi
ekki fengiö túrinn greiddan. Sveinbjörn heföi
ekki komiö út á tilsettum tfma og það væri
ekki kannast viö það f Sauðagerði að hann
hefði komiö þangaö inn. Lögreglan fór þá
strax að kanna málið en aðallega þó út af
þessum vangreidda akstri. Þegar vitaö var aö
Sveinbjörn hafði haft meöferðis nokkuð af
peningum eftir sfldarvertfðina féll fljótlega
grunur á fólk sem var I Sauðageröi. Þaö mun
þó aldrei hafa viðurkennt aö Sveinbjörn hafi
komiö þangað þetta kvöld og ekkert hefur
enn komiö fram sem bent gæti á hvaö varö
af Sveinbirni Jakobssyni.
(Byggt á greinaflokki Freyju um óupplýst
mannshvörf í Morgunpóstinum 1995)
91
ÞGttð eru
OCIImCil I Idl
„Það hefur aldrei verið gerð al-
mennOeg úttekt á mannshvörfum á Is-
landi, nema það hefur verið Qallað um
einstök mál í blöðum," segir Björgvin
sem bíður spenntur eftir skýrslunni
frá dómsmálaráðuneytinu. Þar verða
rakin öll þau mannshvörf sem orðið
hafa á íslandi frá 1944, ef frá eru taldir
sjómenn, sundurliðuð eftir áratugum.
„Það sem mér leikur forvitni á að
vita er hve oft slík mál hafa verið
meðhöndluð sem sakamál eða morð-
mál, hve oft hefur verið dæmt í slík-
um málum, þau rannsökuð o.s.frv.,"
segir Björgvin og bendir á að þetta
verði gríðarlega mikil samantekt þar
sem það séu ófáir íslendingar sem
hafa horfið síðustu hálfa öldina.
Kristján Kristmannsson var háseti á Hábergi og þýddi
skáldsöguna The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy úti á
ballarhafi. Sagan gerist í víðáttum vetrarbrautarinnar og
Kristján naut víðáttu hafsins meðan á þýðingunni stóð. Honum
fannst aðstaðan kjörin til verksins.
Krotaði í káetunni
Tugir mála óupplýstir
Björgvin segist lengi hafa haft
áhuga á þessum málum og sökkti sér
á sínum tíma niður i Guðmundar- og
Geirfmnsmálið.
„Ég er mikill áhugamaður um rétt-
læti yfirhöfuð og ekki síst í svona mál-
um. Víða eru brota-amir í lögreglu- og
dómsmálum okkar og ekki endilega
um að kenna lélegri löggæslu heldur
fyrst og fremst fjárskorti. í þetta eina
skiptið þegar dæmt er í mannshvarf-
máli, sem er meðhöndlað eins og saka-
mál, þá er framið réttarmorð og kem-
ur það í Ijós mörgum árum seinna. í
Varaþingmaður Sam-
fylkingarinnar, Björgvin
G. Sigurðsson, sendi
dómsmálaráðherra
nýlega fyrirspurn í
4 liðum um manns-
hvörf á íslandi frá
1944. Honum stendur
alls á ekki sama um
þessi mál og vill að
þau verði rannsökuð.
Björgvin G. Sigurðsson.
Guðmundar- og Geirsfinnsmálinu
voru dómsmorð framin og meginregla
vestrænna lýðræðissamfélaga, að
menn séu saklausir uns sekt sé sönn-
uð, margbrotin. Fyrir utan þetta mál
eru tugir annarra mannshvarfa óupp-
lýstir," segir Björgvin.
Hann trúir ekki á yfirnáttúrlegar
skýringar þegar mannshvörf eru ann-
ars vegar eða að í flestum þeirra sé
um sjálfsvíg að ræða.
„í 99% tilfella eiga þesir hlutir sér
skýringar. Menn hafa verið myrtir af
gáleysi, í ölæði eða í eiturlyfjabraski
og ég er ekki í vafa um það að fjöldi
þessara mannshvarfa tengist ein-
hverju slíku. Það er afskaplega sorg-
legt að mörg slík mál hafa ekki hlotið
eðlilega meðhöndlun út af getuleysi og
fjársvelti lögreglunnar. Það hlýtur að
vera hræðOeg reynsla ef einhver af
manns nánustu hverfur sporlaust og
málið er varla rannsakað. Þetta snert-
ir alla og enginn vill lenda í þessu,“
segir hinn ungi stjórnmálamaður og
vill að það verði lagðir meiri pening-
ar í það að upplýsa mannshvörf.
-snæ
„Ég varð strax mjög hrifinn af
bókinni. Ég heyrði titilinn áður en
ég las hana í fyrsta skipti og fannst
hann smart. Titillinn heillaði mig,“
segir Kristján Kristmannsson.
„Mér gafst hvorki tækifæri né
tími til að þýða þessa bók fyrr en 10
árum síðar, þegar ég var úti á sjó.“
Kristján Kristmannsson þýddi
fyrstu bókin af fimm í tríólógíunni
„The Hitchhiker's Guide to the
Galaxy". Þessar bækur hafa notið
feikilegra vinsælda út um allan
heim og virðist ekkert lát á.
Hefurðu hugsaö þér að þýóa hinar
fjórar bœkurnar?
„Hugmyndin var að taka hinar ár-
lega hér eftir. Þetta fer náttúrlega
eftir því hvemig gengur,“ svarar
Kristján og bætir við að stórforlögin
hafi tregðast við að gefa bókina út.
Skýringin er sú aö sagan er 21 árs
gömul og hefur selst í tonnatali. Það
er hætt við að margir séu búnir að
lesa hana á frummálinu.
Strandaglópur í brælu
„Ég starfa núna hjá tölvufyrirtæki
en ég var úti á sjó í nokkur ár. Bók-
in er að mestu leyti þýdd á sjónum.
I rauninni var ég ekki með útgáfu í
Við urðum stundum
strandaglópar í mikilli
bræiu, stoppuðum
kannski austur á landi
í vondu veðri og vorum
þar í nokkra daga.
Ég gat notað þennan
tíma í þýðinguna og
einnig tveggja sólar-
hringa stím út á rniðin."
huga en þarna hafði ég tíma og næði
frá amstri hversdagslífsins svo ég
réðst bara í þetta,“ segir Kristján,
yppir öxlum og heldur áfram: „Há-
berg var gert út frá Grindavík, þetta
var nótaskip, svona loðnu- og síldar-
skip. Við urðum stundum stranda-
glópar í mikilli brælu, stoppuðum
kannski austur á landi í vondu veðri
og vorum þar í nokkra daga. Ég gat
notað þennan tima í þýðinguna og
einnig tveggja sólarhringa stím út á
miðin."
Voru skipsfélagar þínir ekkert
undrandi á uppátœkinu?
„Þetta þótti svo sem ekkert óeðli-
legt. Menn dunda sér við ýmislegt á
sjónum. Kokkurinn á Háberginu
tók alltaf kassa á bókasafninu og við
vorum nokkrir sem lásum hann upp
til agna,“ útskýrir Kristján.
Stór heimur í litlum kolli
„Ég lenti stundum í vandræðum
með þýðinguna," segir Kristján.
„Það er mjög sérkennilegur stúl á
sögunni. Sagan gerist ekki á þessari
plánetu og sum orðin sem höfundur-
inn notar eru bara hreinn tilbúning-
ur, orð sem eru ekki til í ensku.
Þetta var kannski spurning um að
sigla á milli stílsins og greinargóðr-
ar íslensku."
Hvað heillar þig mest við bókina?
„Hugmyndaflugið. Að það skuli
vera svona stór heimur í kollinum á
einum manni. Douglas Adams er
augljóslega menntamaður. Hann hef-
ur mjög mikið vald á málinu og veit
alveg hvað hann er að tala um, hvort
sem það er stjömufræði, eðlisfræði
eða annað. Það er mjög mikið í þess-
ari sögu,“ svarar Kristján að lokum.
-AJ
19. nóvember 1999 f Ókus
9