Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.2000, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 27. JUNI 2000
13
I>V
Myndiist
■ni
Sér tálgar tré líkt
Það verður sjónarsviptir að
Hildi Hákonardóttur, forstöðu-
manni Listasafns Ámesinga á
Selfossi, sem nú lætur af störf-
um eftir nokkur ár við stjórn-
völinn þar eystra. Með tak-
mörkuðu fjármagni, en þeim
mun meira hugarflugi og út-
sjónarsemi, hefur henni tekist
að drífa upp markverðar sýn-
ingar sem bæði hafa glatt
áhorfendur og próvókerað, ert
þá til umhugsunar. Hafa þær
gengið á svig við ýmsar staðl-
aðar hugmyndir safnamanna á
höfuðborgarsvæðinu, sem ým-
ist virðast hugsa í einkasýning-
um eða samsýningum með
myrku þematísku ívafi, gjam-
an aðfengnu.
Án þess að reyna það sér-
staklega hafa sýningar Hildar
verið hvort tveggja í senn, stað-
bundnar og alþjóðlegar, og ekki
síst gegnumskotnar djúpstæðri
virðingu fyrir handverkinu í
fortíð og nútíð.
Mér er minnisstæð sýning
sem haldin var í Listasafni Ár-
nesinga í fyrrasumar, þar sem
„kvennalist", þetta útjaskaða
fyrirbæri, gekk allt í einu í end-
urnýjun lífdaganna andpænis
þeirri vá sem steðjaði að há-
lendinu. Og sýningin „Teglt í
tré“, sem stendur yflr i safninu
til 16. júlí, verður einnig að telj-
ast verðugur minnisvarði um
skapandi safnamennsku Hild-
ar.
Tré að staðaldri
Hún fékk sem sagt þá ein-
fóldu en bráðsnjöllu hugmynd
að tefla saman íslenskum lista-
mönnum, eldri og yngri, sem
hafa tjáð sig í tré, annálaða
handverksmenn, nafnlausa út-
skurðarmenn og starfandi
„Súrrealískur" útskurður Sverris
Haraldssonar listmálara.
Af sýningunni Teglt í tré^ sem nú
stendur yfir í Listasafni Árnesinga
á Selfossi.
myndlistarmenn. Fyrir tveim-
ur áratugum hefði varla verið
gerlegt að setja upp sýningu af
þessu tagi, þar sem íslenskir
listamenn virtust steinhættir
að nota tré. En nú eru aðrir
tímar, þvi fjöldi málsmetandi
listamanna notar tré að stað-
aldri í verkum sínum: Anna
Eyjólfsdóttir, Ásta Ólafsdóttir,
Gabriela Friðriksdóttir, Guð-
jón Ketilsson, Gunnar Örn,
Halldór Ásgeirsson, Hannes
Lárusson, Haraldur Jónsson,
Helgi Hjartalin, Hjörtur Jóns-
son, Níels Hafstein ... listinn
er mun lengri.
Verk eftir alla þessa lista-
menn og um 30 aðra er að
fmna á sýningunni á Selfossi
og hefði þá enn mátt bæta við
trémyndum eftir Mugg, Ás-
mund Sveinsson, Stefán Ei-
ríksson, Nínu Sæmundsson,
Guðmund Einarsson frá Mið-
dal, Martein Guðmundsson,
Guðmund og Jón Benedikts-
syni o.fl.
Ekki svo að þarna sé vönt-
un á ásjálegum verkum. Til
dæmis er fengur að því fyrir
mina kynslóð og þaðan af
yngra fólk að fá að sjá eitthvað
af sérkennilegum „súrrealísk-
um“ útskurði Sverris Haralds-
sonar listmálara, auk þess
sem margt er þarna af eldri út-
skurði sem undirritaður hefur
aldrei barið augum. Auk þess
eru yngri listamenn, t.d. Ásta
Ólafsdóttir, Hannes Lárusson
og Þór Vigfússon, þama upp á
sitt allra besta.
Margar sögur samtímis
Það sem kannski háir þess-
ari sýningu mest, fyrir utan
tilflnnanlega vöntun á skrá,
er að markmið hennar er
Verk Hannesar Lárussonar.
hvergi skilgreint til hlítar. Það er ekki alveg
nóg að slá því fram að öllum þessum tréverk-
um sé ætlað að segja „sögu um meðhöndlun
manna á þessum efnivið“, eins og stendur á
dreifiblaði. Hængurinn er sá að þarna eru
margar sögur sagðar samtímis, saga nytjahlut-
anna, saga skreytisins og myndlistarsagan eins
og hún birtist í tréverkum. Áhorfandinn á því
fullt í fangi með að fylgjast með, auk þess sem
skilin milli eldri nytjahluta og listhluta verða
óþarflega ógreinileg.
Síðan væri gaman að fá úr því skorið hvort
íslenska tréskurðarhefðin hefði lifað af
módernismann og birtist nú tvíelfd í verkum
ungra myndlistarmanna eða hvort þau verk
væru sjálfstæður viðauki við þessa hefð. Og ef
svo er, hverrar náttúru er þessi viðauki?
Ef sýning Hildar í Listasafni Ámesinga gerði
ekki annað en hvetja safnastofnanir á höfuð-
borgarsvæðinu til að taka íslensku trélistina til
endurskoðunar í ljósi þessara og annarra
spursmála eða útgefendur til að setja saman
vandaða bók um fjölbreytnina í íslenskri tré-
list, mundi hún gera I blóðið sitt svo um mun-
ar.
Menn skyldu ekki láta tilhugsunina um Suð-
urlandsskjálfta aftra sér frá því að skreppa
austur yfir fjall og skoða þessa sýningu, sem
opin er 14-17 virka daga (nema mánudaga) og
13-18 um helgar.
Aðalsteinn Ingólfsson
Tónlist
Létt kaffihúsastemning
Síðustu tónleikamir á hátíð-
inni Bjartar sumarnætur voru
haldnir í Hveragerðiskirkju á
sunnudagskvöldið. Þar komu
fram þeir Kristinn Sigmundsson
söngvari og Jónas Ingimundar-
son píanóleikari og á efnis-
skránni voru þekkt lög og aríur
úr ýmsum áttum. Nokkra athygli
vakti að Kristinn söng eftir nót-
um svo til allan tímann, en hann
upplýsti áheyrendur að hann
væri farinn að gera þetta í seinni
tíð, enda treysti hann ekki minn-
inu eins vel og áður. Hann sagði
enn fremur að þegar árin færast
yfir mann væru þrír hlutir sem
bila, sá fyrsti væri minnið ... en
hann væri búinn að gleyma
hverjir hinir tveir væru. En hann
þarf ekkert að skammast sín þó
hann styðjist við nótur, þvi hann
er ekki einn um það. Ekki ómerk-
ari maður en píanósnillingurinn
Sviatoslav Richter var til dæmis
ávallt með nótnabókina og
flettara þegar hann hélt einleiks-
tónleika í seinni tíð og kom það
sist niður á spilamennskunni.
Áheyrendur skelltu upp úr
Það er engin tilgerð í söng
Kristins. Allt sem hann túlkar er blátt áfram og
eðlilegt og skiptir þá engu hvert efni lagsins er.
Á móti kemur að hann er afbragðsleikari og
sem grínisti er hann stórkostlegur. Túlkun
hans hans er stórbrotin og litrík og þegar hann
syngur veikt er rödd hans mjúk eins og flauel.
Lungi del caro bene eftir Sarri var unaðslega
bundið og fagurt og lögin eftir Tosti (Malia,
Chanson de l’adieu, L’ultima canzone og Luna
d’estate) voru hjartnæm og einstaklega fallega
Kristinn Sigmundsson og Jónas Ingimundarson
„Þaö er engin tilgerð í söng Kristins. Allt sem hann túlkar er blátt áfram og eöli-
legt og skiptir þá engu hvert efni lagsins er. Á móti kemur aö hann er afbragös-
leikari og sem grínisti er hann stórkostlegur. “
flutt, bæði af söngvara og píanóleikara. ítölsku
aríurnar söng Kristinn hetjulega með viðeig-
andi þrumuraust án nokkurrar áreynslu, en
lögin eftir Wolf (Selbsgestándnis, Zur Wamung
og Bei einer Trauung) vom hins vegar svo
fyndin að áheyrendur skelltu margsinnis upp
úr, undirritaður þar á meðal.
Létt kaffihúsastemning ríkti á tónleikunum,
því Kristinn og Jónas voru duglegir að kynna
lögin og sumar af sögunum sem þeir sögðu
voru skondnar. í tengslum við arí-
una „Ljúbvi vsé vozrasty
pokomy“ úr Jevgení Onegín eftir
Tsjaikovskí kom til dæmis fram að
Kristinn syngur á rússnesku - sem
er ekki öllum gefið - og tók eitt
sinn þátt í uppfærslu á óperunni
frægu eftir Shostakovits, Lafði
Macbeth frá Mtsensk. Þar var
hann í hlutverki lögreglustjóra
sem átti að tákna Stalín, en á
fyrstu æfingunni virtist honum
ekki takast betur upp en svo að
hljómsveitarstjórinn hló að hon-
um og lyppaðist á endanum niður
í krampaflogum. Þegar Kristinn
spurði skjálfraddaður og miður
sín hvað væri að kom í ljós að
hann hafði óvart sungið nákvæm-
lega eins og Stalín talaði og hljóm-
sveitarstjórinn spurði hvort hann
ætlaði í alvörunni að syngja svona
á sýningunni!
Jónas Ingimundarson var í
prýðilegu formi á tónleikunum og
lék allan tímann lungamjúkt og
skáldlega. Danza, fanciulla gentile
eftir Durante var sérlega áhrifa-
mikið, sömuleiðis D’Egitto lá sui
lidi úr Nabucco eftir Verdi. Þeir
Kristinn eru búnir að „syngja
lengi sarnan", eins og þeir orðuðu
það á tónleikunum, og hin sterka
tenging á milli þeirra heyrðist greinilega. Þetta
voru bráðskemmtilegir tónleikar og tvímæla-
laust frábær endir á vel heppnaðri tónlistar-
hátíð.
Jónas Sen
Tónleikar meö Krlstnl Sigmundssyni og Jónasi Ingi-
mundarsyni í Hveragerólskirkju 25. júní. Lög og aríur
eftir Carissimi, Lotti, Scarlatti, Sarri, Durante, Tosti,
Wolf, Árna Thorsteinsson, Donizetti og Verdi.
______________________Meniúng
Umsjón: Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir
Um ofvirkni
og misþroska
Út er komin bókin
Birgir - hvemig skól-
inn kemur til móts við
ofvirkan og misþroska
dreng.
Birgir er níu ára
drengur sem er ofvirk-
ur og misþroska og
með sérstaka náms-
örðugleika, bókin um
hann byggir á meistaraprófsverkefni
Margrétar Jóelsdóttur á sérkennslusviði
við Kennaraháskóla íslands.
Rannsókn Margrétar byggist einkum á
athugun á vettvangi og viðtölum við
Birgi, móður hans og starfsfólk skóla og
skóladagheimilis. Sjálfsmynd drengsins
varð snemma léleg og hafði hann sýnt
alvarlegar hegðunartruflanir og and-
félagslega hegðun, einkum utan skólans.
Starfsfólk skorti þekkingu á þörfum hans
og því sem við var að etja þar sem leiðir
til að miðla þekkingu reynast ekki nægi-
lega vel. Og hvað dugir til þess að leysa
vanda þeirra sem eru í svipuðum erflð-
leikum og Birgir?
í bókinni skoðar Margrét vanda Birgis
í ijósi nýrra hugmynda og rannsókna á
sviði ofvirkni og misþroska.
Æskan gefur bókina út.
Við tvö
Benedikt Jóhannsson
sálfræðingur hefur sent
frá sér bókina Við tvö -
um hjónaband og sam-
búð. í formála segir
Benedikt að ritið sé
hugsað sem lítið framlag
til þess að hjónaband eða
sambúð karls og konu
geti staðið betur af sér
umrót samtímans. I bók-
inni er fjallað um mál-
efni kynjanna, væntingar þeirra tfl hjóna-
bandsins, um tjáskipti og tengsl og bent á
leiöir fyrir fólk tO þess að þróa samband
sitt í átt tO hamingjuríkara lífs. Höfund-
ur birtir einnig ljóð sem eiga að höfða til
tilfinninga lesandans og nefnir dæmi um
nokkrar tálsýnir sem fólk hefur stundum
í höfðinu þegar það gengur í hjónaband:
- Hjónabandid mun gera mig örugga(n)
og hamingjusama(n), leysa öll mín per-
sónulegu vandamál og eyða öllum ein-
manaleika.
- Ef maki minn elskar mig í raun og
veru á hann/hún að breyta sér eftir mín-
um óskum.
- Ef við virkilega elskum hvort annað
þá höldum viö alltaf áfram að gefa hvort
öðru undir fótinn á sama hátt og í tilhuga-
lífinu.
- Góður maki er alltaf tilbúinn aó sinna
mínum þörfum og skilur mig nœr því
sjálfkrafa án þess að ég þurfi að segja hon-
um/henni hvers ég þarfnast.
í stuttu máli sagt er betra að varast
þessar hugmyndir um hjónabandið eins
og heitan eldinn! Skálholtsútgáfan gefur
bókina út.
Gott á Kristni-
hátíð
Nú hlakka allir tO
Kristnihátíðar um
næstu helgi og vonast
tO þess að hún laus við
skjálfta og umferðar-
öngþveiti. Margt er
líka þar til skemmtun-
ar og fufl ástæða tO að
minna strax á opnun-
arsýningu hátíðarinn-
ar, sem er myndlistar-
sýningin Dyggðirnar
sjö að fornu og nýju -
haldin í Stekkjargjá.
Sýningin, sem er unnin í samvinnu við
ART.IS, á rætur að rekja tO skoðanakönn-
unar GaOups, þar sem siðferðisgrundvöU-
ur þjóðarinnar nú við aldarlok er borinn
saman við siðferðisgrunn fyrri tíma.
Fjórtán listamenn hafa verið fengnir til
þess að túlka viðhorf okkar til dyggðanna
að fornu og nýju. Meðal listamanna sem
taka þátt eru Hulda Hákon, Hannes Lár-
usson, Helgi ÞorgOs Friðjónsson, Ólöf
Nordal og Ósk Vilhjálmsdóttir.
Myndlistarsýningin veröur opnuð kl.
11.30 að morgni 1. júlí með ávarpi Björns
Bjamasonar menntamálaráöherra og tón-
list Sigurðar Flosasonar saxófónleikara
og Péturs Grétarssonar slagverksleikara.
krisTni
í ÞÚSUNDÁR