Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.2000, Blaðsíða 14

Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.2000, Blaðsíða 14
14 Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf. Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason Aöstoöarritstjóri: Jónas Haraldsson Auglýsingastjóri: Páll Þorstelnsson Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000 Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aórar deildir: 550 5999 Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777 Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/ Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605 Setning og umbrot: Frjáls fjöimiðlun hf. Filmu- og plötugerð: ísafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf. Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk. DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim. Lífsstíll og matarœði Ekkert samband er milli útgjalda þjóöa til heilbrigðis- mála og árangurs þeirra í heilbrigðismálum samkvæmt nýrri rannsókn, sem Alþjóða heilbrigðisstofnunin hefur látið gera. Góð heilsa og langar ævilíkur virðast fremur ráðast af öðrum atriðum en útgjöldum þjóðanna. íslendingar fara meðalveginn í þessum samanburði, eru í 14. sæti i útgjöldum og 15. sæti í frammistöðu í heilbrigð- ismálum. Við forum líka bil beggja í eigin þátttöku fólks í sjúkrakostnaði, sem er 16% hér, en er 18% í Noregi og 25% að meðaltali í iðnríkjum Vesturlanda. Staða Bandaríkjamanna er einna verst í þessum saman- burði. Þeir verja mestu til heilbrigðismála, 13,7% þjóðar- framleiðslunnar, en ná samt ekki nema 37. sæti vegna skaðlegs lífsstíls og mikillar misskiptingar lífsins gæða, sem takmarkar aðgang fólks að kerfinu. Andstæðan við Bandaríkjamenn eru hinir jafnréttis- sinnuðu Bretar, sem verja ekki nema 5,8% þjóðarfram- leiðslunnar til heilbrigðismála og ná þó 18. sæti í saman- burðinum. Meðan auðmagn skammtar aðgang vestra, nota Bretar biðlista fyrir háa og lága í sama skyni. Fyrir þær þjóðir, sem vilja spara í heilbrigðismálum, er betra að læra af Japönum en Bretum. Hinir fyrmefndu verja að vísu heldur meira til heilbrigðismála, 7,1% þjóð- arframleiðslunnar, svipað og við, en ná góðri heilsu og langri ævi, eru í 10. sæti í frammistöðunni. Munur Japana og flestra annarra er, að þeir leggja mesta áherzlu á forvamir og lífsstíl, svo að fólk þarf minna á heilbrigðiskerfinu að halda en fólk á Vesturlönd- um. Heilbrigðisgeiri Japana stendur undir nafni, en er ekki helber sjúkdómageiri að vestrænum hætti. Frammistaða Norðurlandaþjóða hlýtur að valda þeim vonbrigðum og leiða til umræðna um markmið og tilgang heilbrigðiskerfisins. Athyglisvert er, að Norðmenn standa sig bezt með 6,5% kostnað og árangur í 11. sæti, og Danir standa sig verst með 8% kostnað og árangur í 34. sæti. Ekki verður hjá því komizt að gera því skóna að mis- munur Norðmanna og Dana felist fyrst og fremst í mis- jöfnum lífsstíl, þar sem Norðmenn em miklir útivistar- menn, sem reykja og drekka fremur lítið, en Danir em innisetumenn, sem reykja og drekka úr hófi fram. Athyglisverður er árangur Frakka og ítala, sem tróna í efstu sætum listans yfir árangur í heilbrigðismálum. Þeir verja heldur meira fé til heilbrigðismála en við gerum, 9,8 og 9,3%, en ná þó fremur árangri sínum vegna mataræð- is, sem er í góðu samræmi við nútimaþekkingu. Við getum ekki náð sama árangri og Frakkar og ítalir af því að við höfum ekki sama aðgang að góðum og holl- um mat. Við búum við ríkisvald, sem tekur hagsmuni landbúnaðarins fram yfir heilsuhagsmuni þjóðarinnar og takmarkar innflutning búvöru með ofurtoflum. Hagsmunagæzla ríkisins sprengir upp verð á grænmeti hér á landi og veldur því, að neyzla grænmetis er miklum mun minni en annars staðar á Vesturlöndum. Hagsmuna- gæzla ríkisins beinir neyzlunni að harðri fitu, mjólk og kjöti, af því að það hentar innlendri framleiðslu. Greiðasta leið okkar til meiri árangurs í heilbrigðismál- um, langrar ævi og góðrar heilsu, felst í að leggja niður of- urtolla á innfluttum matvælum, svo að venjulegt fólk á venjulegum tekjum hafi ráð á mataræði í samræmi við markmið Alþjóða heilbrigðisstofnunarinnar. Samkvæmt tölum stofnunarinnar skiptir hins vegar litlu, hvort við verjum meira eða minna fé til heilbrigðis- mála. Lífsstíll og mataræði eru lykilatriðin. Jónas Krisijánsson + ÞRIÐJUDAGUR 27. JÚNÍ 2000 ÞRIÐJUDAGUR 27. JÚNÍ 2000 27# Skoðun Þing um framtíðina Kristnihátíð er framundan. íslending- ar fagna þúsund ára samfylgd kristni og þjóðar. Undanfarið hafa margar hátíðir verið haldnar um land allt tO að fagna þessum tímamótum. Minnst hefur verið einstakra atburða í héraði, ein- staklinga sem hafa sett svip og lagt lifi lið á sínu svæði eða þjóðinni allri. Dr. Sigurður Arni Þórðarson guöfræöingur skárri samræðu um verkefni og jafnvel umstokkan- ir í þágu lífs í fram- tíðinni. Fjallað verður um hlut- verk vísinda, en einnig takmörk þeirra og í hverju þau eru fólgin. Samvinna vísinda og trúar Eðli mannsins hefur verið Möndull í tíma Segja má kirkjan og þjóð hafi sum- part snúið ásjónu til fortíðar i hátíð- um liðins árs. Kristnihátíð á Þing- völlum er eiginlega möndull í tíma. Eftir það verður sjónum snúið til framtíðar. Eflaust þætti mörgum nóg gert að halda Þingvallahátíð, en strax 5. júlí efnir kirkjan til þings um framtíðina í samvinnu við Fram- tíðarstofnun. Forsætisráðuneyti hef- ur styrkt undirbúning. Þingið er öllum opið sem hug hafa á opineygri og kannski líka opin- um- hugsunarefni um aldir og svo er enn. Á þing- inu verða nokkrir fyr- irlestrar um það efni. Trú og vísindi eru ekki aðeins mál kirkju og háskóla heldur varða einstaklinga og samfé- lag með fjölbreytilegu móti. En átrúnaður og vísindi breytast og rætt verður hvemig þróunin kunni að verða. Um- hverfismál brenna á mörgum og verða vænt- „Þingið er öllum opið sem hug hafa á opineygri og kannski líka opin- skárri samrœðu um verkefni og jafnvel umstokkanir í þágu lífs í fram- tíðinni. Fjallað verður um hlutverk vísinda, en einnig takmörk þeirra og í hverju þau eru fólgin. “ anlega meginmál stjórnvalda í heiminum. Trú og vísindi gætu tekið höndum saman og lagt liö. Æ fleiri hafa sannfærst um að til að heimsbyggðin lifi vel og mannlíf og náttúra blómstri verði vísindi og trú að vinna betur saman. Mikilla breytinga má vænta í heimi trúar á næstu áratugum og svo verður einnig í heimi visinda og tækni. Vit ræður för Á þinginu í Háskólabíó 5.-8. júlí verður augum ekki beint að breiötjaldinu til að skoða nýj- ustu afurð draumaverksmiðj- unnar í Hollywood heldur beint inn í framtíð. Leiðir verða kannaðar til að hindra að draumar mannkyns verði að martröð. Kristnitaka fyrir þús- und árum var ákvörðun vegna framtíðar. Nú sem þá er mikil- vægt að líta fram á veginn. Vit verður að ráða for og vilji til að breyta því sem breyta þarf. - Trú á framtíð er aldeilis mikil- væg. Dr. Sigurður Ámi Þórðarson Kristnihátíð hinna útvöldu? Stórhátiö á Þingvöllum. - Sam- kvæmt hefð erum við stórtæk og skal ekkert til sparað. PeningEir eru auka- atriði og allt gert fyrir bíla og menn Enginn þorir að andmæla og hégómi og veruleikaflótti fær að stjóma um- ræðunni. Fáir spyrja til hvers og fyr- ir hverja. Hver er tilgangur um- stangsins? Verðlaun fyrir þúsund ára strit? Með stíl sem hæfir þeim er skrikað hefur fótur á réttlætisgöng- unni reynum við að svæfa raunveru- leikann. - Klósettmál ásatrúarmanna, kvennakirkja í felum, áfengi eða ekki og lesbíur og hommar í náðinni. En bara ef þau þegja og haga sér eins og „eðlilegt" kristið fólk. Kjark vantar Við metum fólk eftir því hvern þeir kjósa að elska. Lítum svo á að þeir sem eru aldraðir og fatlaðir þurfi minna fyrir sig en aðrir. Við segjum með hroka: Guð er karlmað- ur, hvað annað! Eins og það skipti máli! Við greiðum minna til bágstaddra er- lendis en þjóðartekjur okk- ar gefa tilefni til. Við látum fólk með langvinna sjúk- dóma greiða fyrir veikindi sín eins og um saknæmt ástand væri að ræða. Byggj- um sérheimili fyrir aldraða og börn. Án þess að sjá að við erum að skilja fjölskyldur að fremur en tengja saman. Allt það vegna heimatilbúins tímaskorts! Við hrósum okkur af forvamarstarfsemi. Tölum hátt um aukið ofbeldi. Viljum svo vel! En hvað gerum við? Það vantar kjark til að taka skrefíð frá hugsun til framkvæmdar. Kjark til að standa með hugsjónum okkar. Því við gætum neyðst til að viðurkenna að ýmislegt sem við héldum að væri rétt fyrir okkur var í raun rangt. Við gætum þurft að horfast í augu við eigin hugsanir og gjörðir og viðurkenna mistök. Við- urkenna að oft gefum við eða gerum eitthvað með það efst í huga að fá viöur- kenningu og hrós. Sjaldan án skil- yrða og látum svo vita af okkur á blaðamannafundum svo allir skUji hvað við erum góð. Við höldum kristnihátíð til þess að minnast ákvörðunar sem varð tU undir feldi á grundveUi skynseminn- ar. Væri lifíð ekki dásamlegt ef ráða- menn í dag lærðu af stjómvisku þeirra sem tóku á sínum tíma þessa ákvörðun? Sjálfsbjargarviöleitnin fræga? Hvað höfum við svo lært á þessum þúsund árum? Ekkert í mannlegum samskiptum! Nema ef vera skyldi að við kljúfum ekki lengur í herðar nið- ur! Orð eru komin í stað sverðs! Við höfum misst sjónar á tUgangi lífsins, á hvort öðru. Gleymt okkur í fánýtu dægurþrasi og tómleika tUgangsleys- isins. Er þetta græðgi og sýndar- mennska? Skiptir engu, við vUjum samt meira af öUu. Og oddamanni ríkisstjómarinnar finnst þetta bara eðlUegt. Sjálfsbjargarviðleitnin fræga? Þúsund ár eru frá því aö þessi af- drifaríka ákvörðun um siúm tU kristinnar trúar var tekin. Þeir sem þetta gerðu eiga skUið að við skoðum af heiðarleika þessi þúsund ár. Hverju höfum við fengið áorkað? Hvað hefur gerst og breyst í sam- skiptum okkar við meðbræður okk- ar? Hvað erum við í dag sem við vor- um ekki þá. Erum við sátt við það sem við sjáum? Eru aUir jafnir á ís- landi í dag eða em sumir jafnari en aðrir? Kristnihátíð verður að vera án mín. En ég mæti næst ef við berum gæfu til að feta nýja leið. Leið þar sem auðmýkt, umburðarlyndi og virðing fyrir fjölbreytUeika mann- lifsins fær að fljóta með. Percy B. Stefánsson „Stórhátíð á Þingvöllum. - Samkvœmt hefð erum við stórtœk og skal ekkert til sparað. Peningar eru aukaatriði og allt gert fyrir bíla og menn. Enginn þorir að andmœla og hégómi og veruleikaflótti fœr að stjóma umrœðunni. “ Percy B. Stefánsson ráögjafi Hafa staðið sig vel „Ég held að nær undantekningar- laust hafi þeir stað- ið sig vel. Þeir era í flestum tUvikum vel undirbúnir og þeir sem hafa verið að lýsa með þeim hafa margir staðið sig vel og komið með góða punkta. Þetta er ein besta stórkeppnin sem hefur verið spUuð lengi og fólk ætti að vera þakklátt Sjónvarp- inu íyrir að sýna aUa leikina. Það hafa oft á tíðum verið skemmtUeg- ir gestir í sófanum hjá Ingólfi fyrir leikina og í hálfleik sem hafa staðið sig mjög vel. Þeirra á meðal mætti helst nefna Guðmund Hreiðarsson sem hef- ur komið með mjög góðar útskýringar og er vel inni í liðunum sem eru að keppa og það sama má auðvitað segja um Atla Eð- valdsson. Auðvitað er alltaf hægt að setja eitthvað út á lýs- ingamar en mér finnst þetta hafa verið rökrétt framhald frá síðasta heimsmeistaramóti. Það er mikUvægt að þeir sem standa í þessu þekki þetta út og inn og ég hef verið mjög ánægður með koUega mína í þessari keppni. Ég vona því að það verði framhald á því að Sjónvarp- ið sinni þessum keppnum eins og það hefur gert því þrátt fyrir að það sé ein- hver þrýstihópur sem er á móti era það samt miklu fleiri sem hafa gaman af þessu.“ Guðmundur Hilmarsson, íþróttafréttamaöur á Morgunblaöinu. sig sem skyldi á EM? Gætu gert betur „Evrópumótið sem nú stendur yfir er skemmti- legasta stórmót sem við höfum séð í áraraðir og RÚV hefur stað- ið sig ágætlega i umíjöllun sinni um mótið en gæti þó gert betur. Þannig hefði mátt gera stuttar samantektir um mörk og helstu atvik hverrar umferðar auk þess sem um- fjöUun í hálfleik hefur verið lítil sem engin vegna langra auglýsingatima sem eflaust væri hægt að stytta ef starfsmenn RÚV myndu greiða af- notagjöld eins og við hin. Eitt stendur þó upp úr en það var í lokaumferð riðlakeppninnar þegar velja þurfti á miUi leikja tU að sýna í beinni útsendingu þar sem leikir vora spUaðir samtímis. Hvernig gleðipinnunum Ingólfi og Samúel Erni datt í hug að þjóðin vUdi fremur horfa á leik Norðmanna og Slóvena (0-0) en leik Spán- verja og Júgóslava (4-3) mun ég seint skUja. Má segja að þar hafi langvarandi Skand- inavíudýrkun þeirra félaga náð sögulegu hámarki sem verður vart bætt fyrr en Samúel fær að lýsa heUum leik á norsku, sem mig grun- ar að sé hans æðsti draumur. í heUd- ina getum við samt verið nokkuð ánægð með útsendingamar." Rafn Jóhannesson viöskiptafræöingur. Vímuefni og vanlíðan „Margsannað er að bönn eru ekki tU neins meðan fólkið okkar vill ekki fara eftir þeim.... Við verðum þvi að gera þær kröfur tU stjórn- valda að baráttan gegn notkun og skaðsemi ávana- og fikniefna hafi ekki fleiri fylgi- kvilla (ókosti) en efnin sjálf. Auk þess verður almenningur að gera sér ljóst að án þátttöku hans i þessari baráttu er um óleysanlegan vanda að ræða. Látum af fordómum, vöndum uppeldi barna okk- ar, tökumst í hendur og ráðumst að rót vandans sem er fólginn í ístöðuleysi, neyslusemi, nautnaþrá og vanlíðan okk- ar sjálfra. Hvað skyldi valda þeim? Matthías Halldórsson aöstoöarland- læknir í Mbl. 25. júní. Ótímabær aðildarumsókn „Tengsl okkar við Evrópusambandið og önnur ríki eru auðvitað mikið hagsmunamál og formaður Framsóknar- flokksins hefur komið fram með mjög ítarlega skýrslu um stöðu okkar í Evrópu sem er ágætur grundvöllur til umræðna. En það er algerlega ótímabært að tala um aðilidarumsókn. Það vantar allan grunn til að styðja slíka tillögu." Siv Fríöleifsdóttir umhverfisráöherra í Degi 24. júní. Framsókn og framboðin „Loks hefur stofnun Samfylkingar- innar breytt stöðu Framsóknarflokks- ins. Hann er ekki lengur stærsti flokkur- inn á vinstri vængnum eins og hann hef- ur verið með örfáum undantekningum undanfama áratugi.... Framsóknarmenn hafa smátt og smátt verið að breyta áherzlum í stefnumálum sínum til þess að laga sig að þessum veruleika en jafn- framt reynt að gera það á þann veg, að þeir missi ekki fótfestu á landsbyggðinni af þeim sökum. Úr Reykjavíkurbréfi Mbl. 25. júní. Viðlagatryggingar og yfir- lýsingar ráðamanna „Þetta eru mjög óæskilegar yflrlýsingar hjá ráðamönnum, að þeir sem hafi ekki tryggt innbú eigi að fá greitt. Hvað með þá sem hafa tryggt sitt inn- bú, og hafa gert það kannski til fjölda ára? Ég tel að þaö eigi ekki að láta jafnt yfír alla ganga í þessu tilliti. Ég vona að þetta hafi verið sagt í hita leiksins. Það er varhugavert á fyrstu dögum tjóna að gefa út stórkalla- legar yfirlýsingar.... Við þröngvum aldrei tjónamati upp á einn eða neinn.“ Evrópumótiö i knattspyrnu stendur nú sem hæst og knattspyrnuáhugamenn sitja sem fastast við skjáinn. RÚV sjónvarpar öllum leikjum en ekki eru allir á eitt sáttir með frammistöðu þeirra sem lýsa leikjunum. Geir Zoéga, framkvstj. Viölagatrygg- ingar íslands, í Degi 24. júní. uU-í1' ,■<: il Flí f Jw # it lc A * ^ « ■ XjtkifjiúiíAÍ Eldflaugaglapræðið nýja Forsetar Suður- og Norð- ur-Kóreu hittust á dögunum og stigu stór skref til bættr- ar sambúðar og jafnvel sam- einingar þessara ríkja siðar- meir. Ætla mætti að allir væra glaðir. Svo er þó ekki: Bandarikjamenn eiga nú á hættu að missa Norður- Kóreu sem háskalegt „út- lagaríki" og það líkar þeim bölvanlega. Allir andvígir Málið varðar áform um nýtt eldflaugavamakerfi fyrir Banda- ríkin, NMD, er það kallað. Það á að nota til að skjóta niður eldflaugar sem flytja atómsprengjur milli heims- álfa. Að vísu sömdu Bandaríkin og Sovétmenn þegar árið 1972 um að leggja til hliðar áform um slík kerfi. Og eftir að Sovétríkin liðu undir lok og Rússar hafa hvorki vilja tfi né efni á að standa í vígbúnaðarkapphlaupi verða feiknaleg útgjöld til eldflauga- vama með öllu óþörf. Það finnst öll- um nema ráðamönnum Bandaríkj- anna og Bush yngra, frambjóðanda Repúblikana, sem kannski verður næsti Bandaríkjaforseti. Þeir vfija ganga á fyrri samninga um niður- skurð í vígbúnaði og setja a.m.k. 60 mUljarða doUara í að koma upp gagn- eldflaugum á Alaska. Afsökun þeirra er sú að tU séu „út- lagaríki" eins og Norður-Kórea og Iran, sem geti hugsanlega skotið á Bandaríkin kjamorkusprengjum eftir nokkur ár. Því er það tU vandræða ef Norður-Kóreu- menn verða skyndUega í húsum hæfir vegna aukins samstarfs við landa sína á suðurhluta Kóreuskaga. AU- ir eru á móti þessum eld- flaugavömum: Rússar, Kín- verjar og bandamenn Bandaríkjanna í Nató. Þeim sýnast þessi áform bæði hættuleg og fáránleg. Þau geta leitt tU nýs vígbúnaðar- kapphlaups. Þau byggja á því að magna upp hættu sem er vafasöm: mundi „útlagaríki" hætta á að reyna af fátækt sinni að skjóta svosem tveim atómbombum á Kaliforníu og uppskera vísa gjöreyð- ingu á svipstundu í staðinn? Og að því er varðar fastagesti í stórslysamyndum HoUywood, snar- óða hryðjuverkamenn, þá geta þeir ekki byggt upp langdræg eldflauga- kerfi - þeir geta hinsvegar smyglað bæði bombum, eiturgasi og sýklum inn í lönd og tU að verjast slíku þarf önnur ráð en eldflaugakerfi. Virka ekkl Svo telja menn að eldflaugavarnirn- ar muni alls ekki virka. Þekktur bandarískur eldflaugafræðingur, Ted Postol hjá MIT, segir hiklaust að NMD-keriið sé reist á blekkingum. Langdræg eldflaug með kjarnaoddi er á flugi látin senda frá sér eftirlíkingar af atómskeytinu til að viUa um fyrir gagneldflaugum og þær líkja svo vel eftir hreyfingum og útgeislun atóm- skeytis að ekki hefur tekist að greina þar á milli. Postol hefur komist að því að þegar tilraunir með eldflaugavarn- ir hafa verið gerðar þá hafa þær mis- tekist - nema að eftirlíkingum sé sleppt! En þetta vill enginn kannast við opinberlega. Postol telur að vísu að það megi skjóta niður langdrægar eldflaugar á uppleið, áður en eftirlik- ingar og atómskeyti fara sína leið, en þá verða gagneldflaugarnar að vera staðsettar nær „útlagaríkjum" en i Alaska - tU dæmis í Rússlandi! AUt væri þetta hlálegt ef það ekki væri bæði hættulegt og dýrt: aUir taka það fram, að það sem knýr áform um eldflaugavamir áfram sé þörf vopnaframleiðenda fyrir stórar pantanir. Auk þess þorir enginn for- seti eða forsetaframbjóðandi að sýn- ast „veikur fyrir“ í öryggismálum. Því syngur Clinton forseti með Ge- orge Bush yngri, sem hefur gert NMD að hugmyndafræðUegu vopni sem verður þröngvað upp á heiminn hvað sem vinir jafht sem andstæðingar * segja, og hvort sem nokkrar likur era á að það virki. Og kerfið færir mikla guUöld Boeing, Lockheed, Martin og TRW og öðrum fyrirtækjum sem munu fá geypimiklar pantanir og eru einmitt nú þessa mánuði örlátustu gefendur í kosningasjóð Bush forseta- frambjóðanda. - Þessu vopni verður þvingað upp á heiminn hvað sem hver segir og hvort sem það getur virkað eða ekki. Árni Bergmann Og eftir að Sovétríkin liðu undir lok og Rússar hafa hvorki vilja til né efni á að standa í vígbúnaðarkapphlaupi verða feiknaleg útgjöld til eldflaugavama með öllu óþörf. - Clinton og Pútín rœða eldflaugavamir.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.