Dagblaðið Vísir - DV - 22.08.2000, Side 13

13
ÞRIÐJUDAGUR 22. ÁGÚST 2000
X>V__________________________________________________________________________________________________________________________Meiming
Umsjón: Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir
Af óvissu tímans
dock' (klok), n. klukka. - s. 1. mæ!
telja timann: taka timann á: clock a
race. 2.stimpla sig inn eða út á st
klukku. — Sh. s. time.
Verk af sýnlngunni Tími - fresta flugi þínu sem nú stendur yfir á Kjarvalsstöðum
„Þrátt fyrir vægast sagt gloppótta hugmyndalega undirbyggingu þessarar sýningar er um að gera að
berja hana augum vegna sögulegs mikilvægis einstakra verka á henni, “ segir Aðalsteinn Ingólfsson sem
ekki er alls kostar ánægður með sýninguna.
Tímalaus listaverk eru ekki til. í eðli sínu er öll
listsköpun tilraun til að stöðva tímann, endur-
taka hann eða gera hann sýnilegan með einum
eða öðrum hætti, fyrir utan það að í hverjum
listamanni blundar löngunin til að öðlast fram-
haldslíf með verkum sínum. Þetta er óvefengjan-
leg staðreynd og ekki þörf á að vekja á henni sér-
staka athygli frekar en að árétta að nýir listmiðl-
ar geti af sér ný listform. Hins vegar hefur um-
ræðan um tímann tekið á sig verulega spennandi
myndir á síðustu árum, eins og oft gerist þegar
mikil tímamót eru í nánd, og hafa vísindamenn,
heimspekingar og sagnfræðingar lagt mest af
mörkum til hennar. Nýjar hugmyndir um upphaf
og eðli tímans, margþætta skynjun okkar á hon-
um og jafnvel um endalok hans hafa hrist upp í
hugsandi fólki og skapandi um veröld víða.
Það væri sannarlega akkur í listsýningu sem
legði út af þessari umræðu með einhverjum
hætti. Það gerir ekki sýningin „Tími fresta flugi
þínu“ sem opnuð var að Kjarvalsstöðum um helg-
ina. Þar er um að ræða alþjóðlega uppákomu með
íslensku ívafi, hingað komna frá Bergen þar sem
myndlistin virðist með reglulegu mUlibili mat-
reidd ofan í Reykvíkinga.
Sitt lítið af hverju
Raunar er ekki alveg ljóst hvað sýningin á að
gera, nema að klifa á því sem áður er nefnt, nefni-
lega að myndlist hafi „tímann að þema“. Um leiö
stendur í skrá að hér sé hvorki um að ræða heim-
spekilega né vísindalega úttekt, að sýning af
þessu tagi sé hvort sem er svo mikil einfoldun á
tímahugtakinu í listinni og svo mótsagnakennt
fyrirbæri í sjálfu sér að það
þurfl legíó fræðimanna til að
fylla upp í eyðumar á henni.
Jafnframt er sýningin kölluð
„fagurfræðileg heild“, jafn-
vel þótt eldri myndlistin á
henni, sextán verk eftir
Avercamp, Braque, Cana-
letto, Jorn, Mathieu, Munch,
Picasso og fleiri, sem vissu-
lega hefði verið gaman að
sjá hér í Reykjavík - jafnvel
þótt hlutverk þeirra í sam-
henginu hafi verið umdeil-
anlegt - hafi orðið eftir í
Noregi. Útlistun Péturs Ár-
mannssonar á tímahugtak-
inu í arkitektúr í tengslum
við sjálfan sýningarstaðinn,
Kjarvalsstaði, er að sönnu
hin ágætasta en hún kemur
ekki í staðinn fyrir umrædd
verk.
Helst dettur manni í hug
að skipuleggjendur hafi
byggt sýninguna upp í kring-
um dáldið listsögulega tak-
markað Flúxus-safn hjón-
anna Gilberts og Lilu Sil-
verman frá Detroit en stór
hluti sýndra verka er í þeirra eigu og tínt til sitt
lítið af hverju frá Noregi og Reykjavík sem pass-
aði „nokkurn veginn" inn í það samhengi.
Tíminn í framhjáhlaupi
Ég segi „nokkurn veginn“ því bæði er að skipu-
leggjendum skýst yfir nærtæk verk norrænna
listamanna sem eru á kafi í tímapælingum, t.d.
Rödlands hins norska og Magnúsar Pálssonar og
Steinu Vasulka frá íslandi. Um leið innlima þeir
verk annarra sem fjalla einungis um tímann í
framhjáhlaupi, t.d. Agams, Boltanski, Calders,
Dieters Roths og Gonzalez-Torres. Og þarf virki-
lega að sýna þessi ósköp af verkum þeirra Chri-
stos og Jeanne Claude til að segja okkur að það sé
tímafrekt að gera umhverfisverk? Þrátt fyrir væg-
ast sagt gloppótta hugmyndalega undirbyggingu
þessarar sýningar er um að gera að berja hana
augum vegna sögulegs mikilvægis einstakra
verka á henni. Ég nefni helst myndröð pólska sér-
vitringsins Romans Opalka frá 1965,“lifað“ verk
Tehcins Hsieh frá 1981-82, sannkallað afreksverk
fyrir það sem listamaðurinn lagði á sig við gerð
þess, klukkuverk Josephs Kosuths (1965), eins af
guðfeðrum konseptlistarinnar og „Eitt ár“ Georgs
Maciunas, sjálfs Flúxuspáfans, frá 1972. Áhrifa
þessara verka og annarra í líkum dúr gætti hér á
landi á blómaskeiði Gallerís SÚM. Af nýrri verk-
um er örugglega mestur akkur i makalausri
ljósamaskínu Jenny Holzer, eitt af örfáum verk-
um á sýningunni sem gert er eftir 1990.
Sýningin stendur fram í október.
Aðalsteinn Ingólfsson
Pjass_________________________________________
Djassrölt á menningarnótt
Djassaö á menningarnótt
Óskar Guðjónsson og félagar léku djass á Jómfrúnni á menningarnótt.
Ingvi Þór Kormáksson gagnrýnandi lagði hins vegar leiö sina í Norræna
húsið og Listasafn íslands til að hlusta á djass.
Forleikir að komandi Jazzhátíð Reykja-
víkur fóru fram á nokkrum stöðum í borg-
inni síðastliðinn laugardag. í sal Norræna
hússins léku tveir úr hópi kunnustu gitar-
leikara Norðurlanda, Odd-Ame Jacobson
frá Noregi og Rune Gustafsson frá Sviþjóð,
sem víða hefur komið við á löngum ferli og
lék m.a. með Ame Domnérus og Pétri
Östlund á plötunni Conversation (1983).
Efnisskrá sína nefna tvímenningarnir
Meðan tíminn líður eftir frægu lagi sam-
nefndu.
Gustafsson lék á dálítið lúinn rafmagns-
gitar eingöngu meðan Jacobsen lék á raf-
kassagítar, venjulegan kassagítar og tólf
strengja. Þeir skiptust á aö sjá um undir-
leik en eldri maðurinn, Rune, sá ívið
meira um laglínur. Willow Weep for Me
var aðallega í höndum Odds-Ame og flutti
hann það listavel. Hann átti einnig frum-
samið einleiksverk með sterkum austræn-
um blæ sem var alláhrifamikið. Rune sá
um eldri sveiflustandarða ásamt Wave en í
þvi lagi fór Odd-Ame kynduglega með b-kaflann
en hann fækkaði þar hljómunum í stað þess að
fjölga þeim sem venjulega er aðferð djassleikara.
Auk þessara laga fluttu þeir syrpu af skandin-
avískum þjóðlögum, vals eftir Evert Taube og
sænskt bossanovalag í þrískiptum takti sem er
ekki eins sjaldgæf uppákoma og menn gætu hald-
ið. Lagið Daniele eftir brasilíska pianistann Luiz
Eca er þó líklega það fyrsta af þvi tagi og var
hljóðritað af höfundinum og saxafónleikaranum
Paul Winter árið 1965.
Þeir eru skemmtilega ólíkir þessir tveir gítar-
leikarar. Gustafsson er fulltrúi gamalla djassgít-
arhefða, sándið er miðjumiðað, þurrt og tónninn
hlutlaus, minnir á Bamey Kessel, Mundel Lowe
og Jón Pál. Jacobsen er meira af John MacLaug-
hlin-skólanum sem er allt önnur Ella, nótur eru
sveigðar og beygðar, styrkleikabreytingar og
ekkó notað af fullum krafti ef með þarf og önnur
þau trix sem rokkkynslóð gítarista fann upp á. -
Þetta var notaleg stund og nokkur verulega upp-
lyftandi augnablik áttu sér stað en lengst af vom
þetta bara tveir menn að spila saman á
gítara.
Ekki mikill hamagangur
í Listasafni Islands lék þýska djas-
stríóið Solea. Þar var áheyrendum boð-
ið upp á að finna sér sjálfir stóla niðri í
kjallara og skrönglast með þá inn í tón-
leikasalinn. Aldrei ætti að gera ráð fyr-
ir að gestir á tónleikum standi upp á
endann ef völ er á sætum. Þjóðverjarn-
ir stóðu sína pligt, flutningurinn var
vandaður og vel samhæfður. Þeir léku
fyrst nokkur lög eftir píanóleikarann
Markus Hom sem öll voru prýðilega
samin og vel flutt, sérstaklega var hið
fyrsta, In Motion, athyglisverð tónsmíð.
Píanótríóið var á fremur rómantískum
slóðum, jafnvel bolagið Where Is It var
ekki með miklum hamagangi. Gaman
var að heyra útgáfu þeirra félaga á
Vikivaka eftir Jón Múla Árnason og
ljóst að ekki höfðu þeir tekið mið af út-
setningum Magnúsar Ingimarssonar og Eyþórs
Gunnarssonar. Leið nú tíminn í átt að miðnætti.
Á hafnarbakkanum lék Stórsveit Reykjavíkur
ásamt Ragnhildi Gísladóttur. Oft hafa þeir stór-
sveitarmenn notið sín betur og sama má segja um
söngkonuna. Svo var skotið upp órgynni flugelda
og var það mikið og guðdómlegt sjónarspil, hefði
hið hálfa verið nóg og eflaust forðað mörgum frá
hálsríg og sparað einhverja aura. En brauð og
leikar munu víst blífa.
Ingvi Þór Kormáksson
Hallgrímur H.
Á menningar-
síðunni á fimmtu-
daginn var sagt
frá leiklistarhátíð-
inni Á mörkunum
sem haldin verður
á tímabilinu 8.
september til 15.
október. Þegar
einstaka leikrit
hátíðarinnar voru tíunduð vOdi
ekki betur til en svo að H-ið sem að-
skilur tvö islensk leikskáld féll nið-
ur, olli herfilegum misskilningi og
orsakaði kolranga myndbirtingu.
Trúðleikur, sem frumsýndur
verður í Iðnó 22. september, er ekki
eftir Hallgrím Helgason, heldur
Hallgrím H. Helgason, sem er allt
annar maður. Báðir eru beðnir af-
sökunar á þessu og hér birtist mynd
af réttum Hallgrími.
Trúðleikur er að sögn grátbros-
legur gleðileikur en það fjallar um
trúðana Skúla og Spæla sem starfa
saman. Skúli er bjartsýnn og glaður
og verður allt að leik en fýlupúkan-
um Spæla er í nöp við trúðsstarfið
og langar að verða eitthvað merki-
legra. Þetta er litrík og falleg leik-
sýning fyrir alla fjölskylduna. Leik-
stjóri er Örn Árnason og Skúla og
Spæla leika þeir Friðrik Friðriks-
son og Halldór Gylfason.
Gjörningaklúbb-
urinn fékk mest
Þegar Bók-
menntaverðlaun
Tómasar Guð-
mundssonar voru
veitt á fostudaginn
og í ljós kom að
Hjörtur Björgvin Marteinsson hafði
hlotið þau fyrir skáldsöguna AM 00,
var tekið til við að verðlauna ýmsa
listamenn með launum.
Stelpurnar í Gjömingaklúbbnum,
þær Dóra ísleifsdóttir, Eirún Sig-
urðardóttir, Jóní Jónsdóttir og Sig-
rún Inga Hrólfsdóttir, fengu samtals
12 mánuði á launum. Kristinn G.
Harðarson, myndlistarmaður fékk
átta mánuði og kollegar hans Hall-
dór Ásgeirsson, Hannes Lárusson,
Jóhann L.Torfason og Magdalena
Margrét Kjartansdóttir hlutu þrjá
mánuði hvert.
Kolbeinn Bjamason tónlistarmað-
ur verður á launum í fjóra mánuði
en Sigurður Halldórsson og Pétur
Grétarsson, einnig tónlistarmenn,
hrepptu þriggja mánaða laun. Rit-
höfundurinn Didda og leikskáldið
Karl Ágúst Úlfsson fengu einnig
þrjá mánuði. Hjalti Rögnvaldsson
leikari fékk tvo mánuði og lika Inga
Bjamason leikstjóri.
Til að svala eðlilegri forvitni má
nefna að listamannalaunin nema
120.000 krónum á mánuði.
Styrk til starfrækslu tónlistarhóps
2000 hreppti Guitar Islancio en
hann skipa Jón Rafnsson, Gunnar
Þórðarson og Björn Thoroddsen.
Erla og Hancox
í Sigurjónssafni
Þriðjudagstón-
leikar Listasafns
Sigurjóns Ólafs-
sonar 22. ágúst kl.
20.30 verða ljóða-
tónleikar þar sem
fram koma
sópransöngkonan
Erla Þórólfsdóttir og píanóleikarinn
William Hancox. Á efnisskrá eru
verk eftir Malcolm Williamson,
Francis Poulenc, Richard Strauss og
Hugo Wolf.
Erla Þórólfsdóttir lauk einsöngv-
araprófi vorið 1993 og fór í fram-
haldsnám viö Trinity College of
Music í London árið 1996 og lauk
þaðan prófi 1998. Erla hefur tekið
þátt i þremur keppnum á námsár-
um sínum í London og komist í und-
anúrslit í þeim öllum.
William Hancox píanóleikari var
nemandi Joseph Weingarten. Hann
leggur mikla rækt við að flytja nú-
tímatónlist enda hefur hann frum-
flutt mörg verk eftir núlifandi tón-
skáld. Hann hefur komið víöa fram,
bæði sem einleikari og í kamm-
ermúsík.