Dagblaðið Vísir - DV - 21.09.2000, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR 21. SEPTEMBER 2000
Engar E.coli bakteriur her
Gæta þarf vel að öllu hreinlæti varðandi matvæli og aldrei að nota sama skurðbretti eða hníf til að skera grænmeti og kjöt án þess að þvo það vel á milli.
E.coli getur borist í grænmeti og ávexti þó hún eigi uppruna sinn í kjöti eða öllu heldur innyflum dýra.
Misslæmar bakteríur
Nokkur afbrigði af E.coli eru
sjúkdómsvaldandi. Þau þeirra sem
langsvæsnust eru hafa fengið heitið
EHEC og þekktust þeirra er
E.coli0157. Afbrigðið varð til þegar
venjuleg E.coli baktería á flakki í
Suður-Ameriku náði sér í gen úr
Shigella bakteríu en sú er ansi skæð
og veldur m.a. þarmablæðingum
með því að festa sig við frumuveggi
og leysa þá upp.
Þessa eiginleika Shigella bakterí-
unnar fékk E.coli að láni og varð
þar með lífshættuleg sumum ein-
staklingum, sérstaklega bömum og
gamalmennum. Og það sem kannski
er athugunarvert er að þetta af-
brigði virðist vera svo skætt að
mun færri bakteríur þarf til að
sýkja fólk en að öllu jöfnu og talið
er að 100 bakteríur geti dugað við
vissar aðstæður. Til samanburðar
má nefna að líklega gefur meðal-
hnerri nokkrar millj-
ónir baktería sem aðr-
ir anda að sér og fá
við það kannski kvef.
Sýklalyf duga ekki
Einkennin em svip-
uð og við aðrar mat-
arsýkingarnar. Með-
göngutíminn er fjórir
til níu dagar og veik-
indin geta varað frá
fjórum dögum upp í
tíu ef þau eru ekki al-
varleg en mun lengur
ef upp kemur svoköll-
uð HUS heildkenni
(hemolytic uremic
syndrome), blóðleysi,
blóðflögufæð og
nýrnabilun. Önnur
einkenni eru niður-
gangur og slæmir
kviðverkir, ef til vill
hiti, þó ekki hár.
Það er einmitt hið
svokallaða HUS
heilkenni sem er
hættulegt og getur
valdið dauða þeirra
Tilboð verslana
sem veikburða eru. Engin sýklalyf
má gefa sjúklingum sem mælast
með E.coli0157 afbrigðið því það
gerir illt verra.
Frá árinu 1990 hefur verið leitað
að E.coli 0157 í öllum saursýnum
sem borist hafa Sýkladeild Lands-
spitalans en aðeins hafa greinst níu
tilfelli enn sem komið er og ekki
tókst að sanna nein tengsl á milli
þeirra. Ekki hefur tekist að greina
hvort sýkingarnar hafa verið af
erlendum eða innlendum uppruna.
Nautakjöt í aðalhlutverki
Á rannsóknarstofu Hollustu-
verndar hófust rannsóknir á E.coli
0157 í matvælum árið 1997 og hafa
helst verið rannsökuð sýni af nauta-
kjöti og nautahakki þar sem flest til-
felli erlendra hópsýkinga hafa verið
tengd nautakjöti og bakterían jafn-
vel verið kölluð „hamborgarabakt-
erían“ þó svo að hún hafi í seinni
tið fundist í ýmsum öðrum matvæl-
um svo sem salamipylsum, osti,
hrámjólk, majonesi, eplasafa og
baunaspírum svo eitthvað sé nefnt.
Fyrsta skráða hópsýkingin af
völdum E.coli 0157 varð í Bandaríkj-
unum árið 1982 en síðan þá hafa
komið fram hópsýkingar í mörgum
löndum.
Nokkuð oft hafa þær tengst
skyndibitastöðum en þó ekki alltaf.
Stór hópsýking varð í Japan árið
1996 en þá veiktust rúmlega 6500
einstaklingar, aðallega skólabörn
eftir neyslu á mat úr skólamötu-
neytum. Á Norðurlöndum hafa flest
tilfellin fundist í Svíþjóð og Finn-
landi og talið að sjóböð og vatnsböð
í þessum löndum hafi haft nokkuð
að segja hvað þær sýkingar
áhrærði.
Góðar reglur
Og hvað er svo hægt að gera til að
forðast smit af völdum E.coli? Fyrst
og fremst ástunda hreinlæti og
ALDREI að borða nautahamborgara
eða nautakjöt sem ekki hefur verið
gegnsteikt, sérstaklega á erlendri
grund þar sem reglugerðir eru ef til
vill ekki eins stífar og hér á landi.
Það á reyndar við allstaðar núorðið
að vel þurfi að elda allt kjöt til að
koma í veg fyrir smit og líklega hafa
forfeður okkar ekki verið svo vit-
lausir eftir allt saman þegar þeir
suðu kjötið hálfu og heilu dagana.
Vel þarf að vera á verði gagnvart
öllu hrámeti og líka ávaxtasafa sem
ekki hefur verið gerilsneyddur því
bakterían getur lifað ágætu lífi í
eplacider til að mynda eins og dæm-
in sanna.
Best er að synda ekki í vötnum
þar sem búfénaöur gengur laus í ná-
grenninu og almennt vera á verði
gagnvart (og nú hljómar blm. eins
og talsmaður bændasamtakanna)
innfluttum matvælum sem hugsan-
lega gætu verið smituð. Þvo allt
grænmeti og ávexti vandlega, sjóða,
steikja og grilla í gegn.
Og umfram allt, vera með hreinar
hendur og ALDREI skera grænmeti
og kjöt á sama bretti án þess að þvo
það vandlega með vel heitu vatni og
sápu á milli. Það má ekki gleyma
því að smit milli manna er þekkt
varðandi kólíbakteríur og á það
ekki síst við þar sem svo lítið magn
þarf af þeim til að smit eigi sér stað.
Heimildir: British Medical Journals,
ýmsar vefsíður, m.a. heimasiða
Hollustuverndar og fleiri. Frekari
upplýsingar má fá með þvi að slá inn
leitarorðið E.coli 0157 á Netinu. -vs
KM
Kjöt í boröi
Sem betur fer eru smitanir af völdum E.coli fátíðar hér á landi en það er eigi að síöur
nauðsynlegt að vera vel á verði því afbrigðið E.coli 0157 er hættulegt I meira lagi.
Samkaup
Tilboöin gilda til 24. septemben
0 Ariel Future/Color, 1350 g 498 kr.
Q Campbells aspargussúpa 89 kr.
Q Betty Crocker kökumlx 259 kr.
Q Johnssons blautkl., 80 stk. 299 kr.
0 Uncle Bens pokagrjón 89 kr.
Q Yes Ultra plus, 500 ml 139 kr.
Q Swiss Miss, venjuleg dós 359 kr.
Q Kalkúnn, 1. fl. 695 kr.
Q Herseys íssýróp, 680 g 259 kr.
0 Uncle Bens Sweet & Sour 149 kr.
Select
Tilboöin gilda til 27. september i
0 Plcnic súkkulaöi 49 kr.
Q Bouche súkkulaöimolar 45 kr.
Q Magic orkudrykkur 135 kr.
0 Cocoa Puffs 269 kr.
0 Fizzy sælgætisleikföng 149 kr.
0 Pennaveski 195 kr.
Q Turtle back in a fíash 299 kr.
0 Rain-X glerfílma, 200 ml 559 kr.
0 llmgormar 249 kr.
0 Ostapylsa m/kartöfíus./gos 229 kr.
Tilbodin gilda til 27. september
SS pepperoni 1259 kr.
GK beikon 698 kr.
Tumi appelsínusafí, 3 í pk. 116 kr.
ÞB skrúfur, paprika 199 kr.
Chicago Town Fresetta 339 kr.
Þín verslun
Tilboöin gilda til 27. september. í
0 1944 hakkbollur 20% afsl.
Q 1944 sveppasúpa 20% afsl.
0 Nusco súkkulaöismjör 169 kr.
0 Peter Pan hnetusmjör 189 kr.
0 Cocoa Crunchies 189 kr.
0 Granini tómatsafi 119 kr.
Q Keebler Delux kex 199 kr.
0 Swiss Miss 369 kr.
0 Tilda hrísgrjón 109 kr.
©
Tilbodin gilda til 27. september.
Svínabógur 379 kr. kg
SS rauðvínsl. kindavöbvar 999 kr. kg
Dujardin broccoli mix 149 kr.
Pepsi max, 21 99 kr.
Kjörís mjúkís súkkulaöi, 2 I 449 kr.
Kjörís mjúkís vanilla, 21 449 kr.
Mjúkís 2 m/pekanhnetum 449 kr.
Epligul 99 kr.
11-11
Uppgrip-verslanir Olis
Tilboöin gilda út ágúst
0 Prince Póló, 3 stk. 109 kr.
Q Maryland, Fidgies eöa hnetu 89 kr.
0 Maryland, kókos eöa súkkul. 89 kr.
0 Strumpar, app./bleik./græn. 40 kr.
0 Strumpar, gulir/raubir 40 kr.
0 Freyju draumur, stór, 2 stk. 155 kr.
Q Kók, 6 ípk., 0,51 595 kr.
0 Dlet kók, 6 í pk„ 0,51 595 kr.
Q Coleman matarsett 1995 kr. j
1 Q Grill BBQ, elnfalt, einnota 295 kr. |
Tilboðin gilda á meöan birgöir endast.
Grísakótilettur
Bayonneskinka
Grísagúllas
Grísahakk
Grísasnitse!
798 kr. kg
998 kr. kg
699 kr. kg
599 kr. kg
898 kr. kg
Ofnsteik m/dönskum blæ 999 kr. kg
Ofnsteik m/svissn.blæ 999 kr. kg
Q Nóa súkkulaöi fyllt, 100 g 98 kr.
Q
Q
Smáauglýsingar

visir.is
Undanfama daga hafa fjölmiðlar
sagt frá skæðri salmonellusýkingu
sem lagt hefur fjölda manns í rúmið
og veikt enn fleiri. Camfylobacter
hefur einnig komist í fréttir síðustu
mánaða og hefur fundist ansi víða
enda ekkert sem segir að hún haldi
sig við kjúklinga eingöngu.
Ennþá höfum við ekki séð slæm
tilfelli af Eccerica Coli sýkingum
enkannski eins gott að fara að búa
sig undir slíkan ófögnuð. Kólibakt-
erian Eccerica coli er þarmabakter-
ía sem finnst í miklum mæli í saur
manna og dýra með heitt blóð og
hefur verið notuð sem mælikvarði á
saurmengun og hreinlæti þar sem
matvælaframleiðsla er. Hún berst í
skólp og árvatn og getur borist i
flestar tegundir matvæla ef ekki er
gætt fyllsta hreinlætis.
Hraðbúðir Esso
Tilboðin gilda tll 30. september
0 Merrild 103 kaffí 339 kr.
0 Stjörnupopp 75 kr.
Q Stjörnu-ostapopp 75 kr.
0 Lindubuff 49 kr.
Q Egils Orka, 1/21 119 kr.
Q Heyrnartækl 895 kr.
Q Fiesta gasgrlll meö hellu 18.900 kr.
Q
Q
©
Tilboöin gilda til 27. september
MS skólaskyr 22% afsl.
MS smellur 25% afsl.
Hitter sport, allar teg. 25% afsl.
Cliiquita safar, allar teg. 25% afsl.
Hagsýni JDV
Ekki hvort - heldur hvenær