Dagblaðið Vísir - DV - 08.06.2001, Blaðsíða 9

9
FÖSTUDAGUR 8. JÚNÍ 2001
DV
Neytendur
Endalausar hækkanir á matvöru:
Astandið ótrúlegt
• • i A • • i
- segir innkaupastjóri einnar verslunarinnar
Það hefur væntanlega ekki far-
ið fram hjá neytendum að verð á
matvöru hefur hækkað mikið frá
áramótum. Hækkanir í byrjun árs
eru ekkert nýnæmi hér á landi en
á þeim tíma hafa mörg stór inn-
lend fyrirtæki kosið að breyta
verði sínu og önnur síðan fylgt í
kjölfarið. En nú bregður svo við
að ekkert lát er á þessum hækk-
unum og síðustu tvo mánuði hef-
ur ástandið verið alveg sérstak-
lega slæmt. Þar er helst um að
kenna margumræddu gengissigi,
eða falli, krónunnar. Þessar
hækkanir hafa auðvitað komið
verst niður á innfluttum vörum
en um þessar mundir er innlend
framleiðsla einnig að hækka þar
sem aðföng til hennar hafa einnig
hækkað. Neytendasíðan heyrði í
nokkrum forsvarsmönnum versl-
ana í gær til að heyra hvað þeir
hefðu um málið að segja.
Verðbólguvæntingar
Gísli Sigurbergsson, fram-
kvæmdastjóri Fjarðarkaupa, segir
að hann hafi ekki undan að breyta
verði í hillum verslunarinnar.
„Við erum tveir sem sjáum um
þennan þátt í rekstrinum og við
erum á fullu úti um alla búð að
hækka verðið. Hann segir hækkan-
ir á erlendum vörum vera frá 8-20%
og á þeim innlendu 5-10% og þaðan
af meira. „Bæði heildsalarnir og
flestir smásalar velta þessum hækk-
unum beint út í vöruverðið. Þegar
gengið hefur verið á svona mikilli
ferð og virðist ekki vera á leið til
baka er engin önnur leið fær. Þetta
er mjög leiðinlegt ástand en ekki
verður við það ráðið.“ Gísli segir
hækkanir frá heildsölum vera í
fullu samræmi við hækkun á gengi
en þegar gengisþróun varð stöðugri,
og menn sáu fyrir sér að það gæti
lækkað, héldu þeir oft að sér hönd-
um og biðu með að hækka verð i
þeirri von að ástandið lagaðist. En
nú séu menn svartsýnir og skelli
hækkunum beint út í verðlag til að
sitja ekki uppi með þær. „Það er
ekki laust við að í mann séu komn-
ar verðbólguvæntingar," segir Gísli.
Gráti nær
„Það liggur við að nánast allt hafi
launahækkanir,1'
um.
segir Elís að lok-
Innkaupakarfan æ dýrari
Sú hrina hækkana sem verið hefur undanfarið kemur illa við buddur neytenda enda er um
að ræða 4-25% hækkun á fjölmörgum vörutegundum, jafnt innlendum sem erlendum.
hækkað,“ segir Elías Þorvarðarson,
verslunarstjóri Nettó í Mjódd. „Og
hækkanirnar eru mjög miklar, það
liggur við að maður gráti þegar til-
kynningarnar um hækkanir
streyma inn, svo til á hverjum
degi.“ Hann segir hækkanirnar
vera á bilinu 7-15% og að sumir
heildsalar hafi þegar hækkað vörur
sínar tvisvar til þrisvar sinnum á
árinu. Skýringarnar sem fást á þess-
um hækkunum eru óhagstætt gengi
og segist Elías ekki hafa ástæðu til
að ætla að heildsalar séu að hækka
verð umfram það. „Þetta kemur
mest niður á smásölunni þar sem
við þurfum að brúa bilið þar til
hækkanirnar fara út i verðlagið því
við hækkum ekki fyrr en við sjáum
að aðrar verslanir eru búnar að
hækka hjá sér.
Því geta liðið tvær til þrjár vikur
þar til varan er komin í rétt verð í
hillum hjá okkur.“ Hann er þó sam-
mála því að hækkanir fari hratt út í
verðlagið núna og segir það vera
vegna þess að smásalan hafi hrein-
lega ekki svigrúm til að greiða með
vörum. „Maður vonar bara að þetta
taki enda, annars er til lítils að fá
Beint út í verðlagið
Sigurður Reynaldsson, inn-
kaupastjóri matvöru i Hagkaupi,
segir að ástandið sé búið að vera
alveg ótrúlegt undanfarið.
„Heildsalar sem eru að flyta inn
vörur frá Bandaríkjunum eru
margir hverjir nýbúnir að hækka
verð í þriðja sinn frá áramótum,
auk þess sem vörur frá öðrum
löndum hækka líka. Innlendir
framleiðendur feta svo í fótspor
þeirra, t.d. hefur verð brauða, gos-
drykkja og kjúklinga nýverið
breyst. Aðspurður segir Sigurður
hækkanirnar nema um allt að
20% frá áramótum en algeng
hækkun sé 4-12% og telur hann
að síðustu tveir mánuðir hafi ver-
ið sínu verstir í þeim efnum. „Það
liggur við að við séum með einn
starfsmann i fullri vinnu ein-
göngu við verðbreytingar." Hækk-
ununum hefur verið velt beint út
í verðlagið því að sögn Sigurðar
eru þær það miklar að hvorki
heildsalar né smásalar hafa getað
tekið þær á sig eins og stundum
hefur verið gert. „Stöðugleikinn í
gengismálum verður að komast á en
þar til það gerist er ástandið
svona,“ segir Sigurður. -ÓSB
Trjágreipin
Þegar búið er að taka plöntuna upp
er rótarhnausnum pakkað í grisju og
hún sett á grind til flutnings.
Upptökutæki fyrir stór tré:
Trjágreip
Vorið 1999 flutti Pétur Þorvalds-
son, garðyrkjubóndi á Laugarströnd
á Laugarvatni, inn tæki til að flytja
stór tré. Trjágreipin, eins og Pétur
kallar tækið, getur tekið upp allt að
7 metra háar aspir og 4 metra há
grenitré.
Pétur segir að með tækinu gefist
fólki tækifæri til að fLytja stór tré úr
garðinum og upp í sumarbústað í
stað þess að fella þau. „Ávinningur-
inn af tækinu er margvíslegur, það
er til dæmis hægt að flytja stór tré
með betri árangri en áður þar sem
tækið fer mjög vel með rótarhnaus-
inn, afköstin eru líka miklu meiri
en með skóflu og álagið minna. Þeg-
ar búið er að taka plöntuna upp er
rótarhnausnum pakkað í grisju og
hún sett á grind til flutnings."
í vor verður gerð tilraun með að
flytja stórar aspir úr skógi með tæk-
inu. Aspirnar verða síðan settar
niður og látnar mynda skjólbelti.
„Með þessu móti fæst fullvaxið
skjólbelti strax.“ -Kip
Burt með fíflana
- með breyttri áburðargjöf
Falleg grasflöt er stolt hvers
garðeiganda og leggja margir
mikla vinnu í að halda þeim sem
fallegustum. Hluti af þeirri
vinnu felst i því að uppræta
hvers kyns illgresi eða aðrar
óEéskilegar jurtir sem vilja
spretta upp. Meðal þessara teg-
unda eru hin illræmda skriðsól-
ey, smári og túnfifill. Til eru sér-
stök áhöld sem ætluð eru til að
stinga upp fifilinn, svokölluð
fiflajárn, en það getur verið bæði
erfitt verk og seinlegt sé mikið
um fifilinn í flötinni. En svo
virðist sem til séu önnur ráð og í
febrúarhefti búnaðarblaðsins
Freys er grein eftir Bjarna E.
Guðleifsson, sérfræðing á
Möðruvöllum, þar sem sagt er
visindagrein i
IVIeð blóm handa mömmu
Þær eru margar mæðurnar sem fengið hafa
fallega gula vendi frá börnum sínum en ekki
eru allir jafnhrifnir af þessari plöntu og gera
rnikib til að halda henni frá görðum sínum.
frá
erlendu tímariti þar
sem fram kemur að halda megi tún-
fifli niðri með því að takmarka að-
gang hans að kalíáburði.
Athuganir hafa sýnt fram á að K-
áburður valdi „allt að tvítugfaldri
aukningu í hlutdeild túnfífla". Ekki
er talið að önnur áburðarnotkun hafi
afgerandi áhrif nema hvað hlutdeild
fífla verður heldur meiri við aukið
kalk og hækkað sýrustig. Búfjár-
áburður er ríkur af kalium og öðrum
næringarefnum og því ætti að tak-
marka notkun hans en talið er að fifl-
arnir spretti best í vel frjósömum
túnum í góðu næringarásigkomulagi.
Annað atriði, sem samkvæmt grein-
inni er taliö hafa áhrif á útbreiðslu
og vöxt fifla, er hvemig grasflötin er
slegin. Sé slegið oft og nálægt sverð-
inum eru meiri líkur á að fræ fífils-
ins nái fótfestu og upp spretti nýr
einstaklingur. Samkvæmt framan-
sögðu ættu þeir sem eru í vandræð-
um með túnfifil á blettinum að
minnka kalíummagn í áburði og slá
sjaldnar og ekki eins nálægt sverði.
Þær aðgerðir ættu a.m.k. að draga
nokkuð úr vexti fiflanna, afganginn
ætti síðan að slíta upp með fiflajárni
eða öðru hentugu áhaldi.
Heimild: Búnaðarblaðið Freyr
1. tbl., 97. árg.
Nú hlöðum við
vopnabúrið
AEG ^copcc 30SCH AEG BOSCH
Úrvalið af handverkfærum hjá okkur, fyrir hinn handlagna heimilismann, jafnt sem lengra
komna, er slíkt að líkja má við vopnabúr. Og það engin smá tæki, Bosch og Atlas Copco
frá AEG, margreynd verkfæri í höndum íslenskra afreksmanna til sjávar og sveita.
Nú höfum við tekið ærlega til á lagernum og bjóðum
af því tilefni til verkfæraveislu.
AEG Jp
VOPNABUR AF HANDVERKFÆRUM
AEG
BS2E12T
12w - hleðsluborvél
8.600
SBE 570R
Bor- og skrúfvél
m/höggi og
hraðastilli í rofa
4.900
STEP 570X
Stingsög - 570w
8.700
Gott úrval Verð frá
Borvélar 8.600
Bandslípivélar 9.900
Juðarar 6.785
Stingsagir 8.700
Slípirokkar 11.900
Borhamrar 16.900
Sverðsagir 17.900
Hjólsagir 15.985
Fræsarar 13.685
Kassann þarf að fylla
daglega, þvi varan
stoppar stutt við.
Ástæðaner:
50-70% afsláttur
BOSCH
HÚSIÐ
BRÆDURNIR ORMSSON
Lágmúla 9,
sími 530-2801