Dagblaðið Vísir - DV - 01.08.2001, Síða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 1. ÁGÚST 2001
MIÐVIKUDAGUR 1. ÁGÚST 2001
19
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Framkvæmdastjóri: Mjalti Jónsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoöarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Auglýsingastjóri: Páii Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvik, síml: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.netheimar.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: augiysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, simi: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
PlötugerO: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuði 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverð 190 kr. m. vsk., Helgarblað 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndþirtingar af þeim.
Bömin úti aö aka
íslendingar eru ásamt Bretum eina þjóðin í allri Evrópu
sem leyfir bömum sínum að setjast upp í bifreið og aka
henni hvert sem er og hvenær sem er. Alstaðar annars-
staðar í álfunni er ökuleyfisaldur miðaður við 18 ár sem
er viðurkenndur fullorðinsaldur. Reyndar leyfðu nokkrar
Evrópuþjóðir sautján ára börnum að aka bifreiðum um
langt árabil en nær allar þeirra hafa séð að sér á síðustu
árum af augljósum ástæðum og hækkað mörkin upp í 18
ár. Nema Bretar og íslendingar.
Hér verður ekki gengið svo langt að segja að íslensk
stjórnvöld sætti sig við að missa börn sín í örkuml og
dauða. Áhugi þeirra á að að hækka ökuleyfisaldurinn eins
og aðrar Evrópuþjóðir hafa gert virðist hinsvegar vera
enginn. Það eru skilaboð. Það er til vitnis um að stjórn-
völd vilji ekki grípa til allra mögulegra leiða til að fækka
dauðaslysum í umferðinni og þeim hörmulegu slysum
sem leiða til örkumls fólks sem á allt lífið eftir. Þetta
áhugaleysi er óskiljanlegt, ef ekki hreint til skammar.
Tölfræði í þessu efni er öll á einn veg. Ungmenni valda
hlutfallslega langflestum slysum í umferðinni. Æskuþrótt-
ur þeirra og reynsluleysi gerir það að verkum að þau eru
viljugri en aðrir til að taka áhættu í umferðinni, áhættu
sem þau ráða ekki alltaf við, stundum með ömurlegum af-
leiðingum. Með einni ákvörðun er hægt að fækka þessum
slysum að mun, þar á meðal dauðaslysum. Með þessari
sömu ákvörðun er hægt að bjarga mannslífum og heilsu.
Fórnin er eitt bíllaust æskuár.
Á árunum 1996 til 2000 létu fjórir 17 ára ökumenn lífið,
nánast einn hvert ár. Þeim hefði verið hægt að bjarga með
einni ákvörðun. Á sama tímabili létust fimm 18 ára öku-
menn. Þetta er fimmtungur þeirra sem fórst í bílslysum á
þessum árum. Samkvæmt skýrslu rannsóknarnefndar
umferðarslysa var 31 prósent ökumanna sem lét lífið á ár-
unum 1998 til 2000 á aldrinum 17 til 24 ára, þar af ungir
karlmenn í miklum meirihluta. Þetta eru sláandi tölur og
segja harmsögu, sem hægt er að stytta.
Ungir ökumenn eru helsta vandamál umferðarinnar á
íslandi, sérstaklega ungir karlmenn. Samkvæmt tölum úr
sektakerfi lögreglunnar fyrstu sex mánuði ársins voru alls
62 landsmenn sviptir ökuréttindum vegna uppsafnaðra
umferðarpunkta, þar af ein 17 ára kona. Einn 32 ára karl-
maður var sviptur ökuréttindum vegna þessara punkta en
hinir voru allir ungir strákar á aldrinum 17 til 22 ára. 60
strákar. Þessar og enn fleiri tölur staðfesta vitneskju
manna ár eftir ár. Samt er ekkert gert.
Hvað liggur á? Hversvegna í ósköpunum er svona mik-
ilvægt að koma ungu fólki sem fyrst út í umferðina hér á
íslandi, landi sem er alræmt fyrir illa skipulagt umferðar-
kerfi í þéttbýli og stórhættulega vegi og vegleysur í dreif-
býli? Hvað er það í fari íslenskra ungmenna sem réttlæt-
ir að þau megi aka út á einbreiða hættuna ári fyrr en jafn-
aldrar þeirra í Evrópu? Þetta eru eðlilegar spurningar
þegar vitað er með vissu að einn 17 ára ökumaður missir
lífið að jafnaði á hverju ári í umferðinni á íslandi.
Eitt dauðsfall á ári. Eitt óþarft dauðsfall. Þá eru ótaldir
þeir sem slasast, jafnaldrarnir sem sitja í farþegasætunum
og halda sér fast á meðan flengst er um landið. Síðustu
lögreglutölur yfir aldur slasaðra í bílslysum er að hafa frá
1997. Það ár slösuðust 122 17 ára krakkar í slysum á veg-
um landsins, einatt krakkar í bíl sem stjórnað var af
reynsíulausum jafnaldra þeirra. Þetta er stórt hundrað
krakka, ár eftir ár, áratug eftir áratug. Hvað liggur á? Af-
hverju mega börnin ekki fullorðnast?
Sigmundur Emir
DV
í þann tíð voru miðin full af fiski
Hjálmar Vilhjálmsson,
fiskifræðingur hjá Hafrann-
sóknastofnun, viðurkennir í
DV 20. júlí að uppbygging
þorskstofnsins sé ekki sam-
kvæmt áætlun. Hann segir þó
að hrun þorskstofnsins komi
ekki til greina því ekkert
bendi til þess að þorskstofn-
inn sé lítill. Þá þyrfti hann
minna að éta þó aðgengi hans
hafi minnkað að loðnu.
Uppbygging þorsk-
stofnsins mistókst
Jú, tölur Hafró benda til
þess að þorskstofninn sé ekki bara lit-
ill, heldur eins og flestir aðrir fisk-
stofnar í sögulegu lágmarki. Það er þá
ekki ofmælt aö uppbygging þorsk-
stofnsins sé ekki samkvæmt áætlun.
Hún hefur gjörsamlega mistekist því
hún hefur engin orðið. Seinni setning-
in Hjálmars hlýtur að hafa skolast eitt-
hvað til í meðforum blaðamannsins því
ég sé ekki röklega samhengið. En fyrst
rætt er um loðnu þá vil ég ekkert liggja
á þeirri skoðun minni að glórulaust sé
að veiða verðlausa loðnuna frá dýr-
mætum þorskinum. Eina sem ég get
hugsað mér enn heimskulegra er að
hrópa síðan að það verði að grisja
þorskinn af því að hann hafi
ekkert að éta.
Hrun þorskstofnsins kem-
ur því miður til greina, og ég
er hræddur um að það þurfi
talsvert meira til en kvóta-
samdrátt eða nýja aflareglu
til að koma í veg fyrir það. Ég
tel að stærð kvótans skipti
litlu máli fyrir þorskinn. Mér
sýnist aflakvótakerfi aðallega
virka þannig að flotinn veiðir
það sem hann getur og land-
ar því sem hann má.
Stofninn síminnkandi
Meðfylgjandi mynd sýnir þróun
þorskstofnsins frá 1950. í honum er 10
ára sveifla en annars er stefnan
stöðugt á verri veg. Fram til 1999 er
stofnstærðin reiknuð út frá aflatölum
Hafró. Það ætti að gefa nokkuð raun-
hæfa niðurstöðu fyrir það ár en nálæg
ár eru verulega skekkt, eldri vanmetin
en nýrri mundu ofmetin. Síðasta upp-
sveiflan var þvi í raun miklu stærri en
myndin sýnir, möguleikarnir meiri.
Eftir 1999 er framreiknað með þeirri
nýliðun sem stofnmælingin sýnir
(reikningana má sjá í síðasta tölublaði
Ægis). Er þá miðað við aflann 1999 og
þann afla sem aflareglan leyfir eftir
Þorskstofninn
>lð50 «12005
.

1.500
l.OOOs.

Það er ekki ofmœlt að uppbygging þorskstofnsins sé
ekki bara lítil, heldur í sögulegu lágmarki.
það. Það að ég nota fasta meðalþyngd
og rétt skilgreindan meðalstofn i stað
þess rangt skilgreinda stofns í byrjun
árs sem Hafró notar, hefur lítil áhrif á
myndina en kvarði Hafró hefur verið
lauslega settur hægra megin á hana.
Framreikningar enda í núlli
Eini raunverulegi munurinn á fram-
reikningunum hér og framreikningum
Hafró er þá að hér er reiknað með því
að ca 15% af veiddu fiskunum týnist.
Hvað reikningana varðar má einu
gilda hvernig, en brottkast liggur bein-
ast við. En þeim gæti þess vegna hafa
verið landað fram hjá vikt og fræðilega
séð gæti verið komin upp langvarandi
drepsótt í stofninum. Hún færi þó
varla leynt og hungursneyð getur það
ekki verið. Fiskifræðingar Hafró ættu
ekki að láta hafa sig að fíflum með því
að biðjast árlega afsökunar á þvi að
þeir hafi bara týnt þeim, eða að þeir
hafi ofmetið stofninn og þessir þorskar
hafi því aldrei verið t'il Sú skýring fær
engan veginn staðist ár eftir ár og „of-
matið“ er langt utan við skekkjumörk.
Stofnmælingin sýnir líka að týndu
þorskarnir voru alveg örugglega til og
stofnstærðin ‘98 náði vafalaust 600 þús-
und tonnum. Hafró ætti þvi fremur að
krefja aðra um skýringar á því af
hverju þeir hafi vanmetið veiðarnar
eða hvar þorskarnir séu nú niður-
komnir.
Hafró ætti að fá sömu niðurstöðu og
myndin sýnir, með þvi að framreikna
frá 1999 með 50, 30, 20 og 10% affóllum
af 3, 4, 5 og 6 ára fiski og 5% af eldri
fiski. Strax á næsta ári er ólíklegt að
kvótinn náist og eftir það næst afla-
mark nýju aflareglunnar ekki.
Að hika er sama og tapa
Þorskstofninum sem ætti að geta
gefið af sér 100 milljarða króna útflutn-
ingstekjur á hverju ári verður varla
við bjargað. Næst kemur röðin að karf-
anum, ýsunni o.s.frv. Öllu verður fórn-
að fyrir stundargróða sægreifanna.
Þeir verða bara að flýta sér að hirða úr
sjónum þau verðmæti sem þeir geta
áður en einhver annar sægreifi eða þá
trillukarl hirðir þau frá þeim. Enginn
á það sem allir sægreifar eiga saman.
Góðærið verður dýru verði keypt, því
það gæti orðið jafnseinlegt og dýrt að
endurreisa fiskistofnana og að klæða
landið aftur skógi milli fialls og fiöru.
Einar Júlíusson
Ályktanir af Árnamálum
eigenda fiármagns, frá þingum til
kauphalla. Og rétt er að minna þá
sem draga þá ályktun af Árnamálum
á að best sé að þingmenn ráði sem
minnstu, að „freistingum" og „tæki-
færum“ til að gera óskunda er dreift
út um allt mannlegt félag. Þingmenn
taka við mútum um allan heim. En
það þýðir ekki að það verði að banna
þjóðþingum að taka ákvarðanir sem
varða hag mútufúsra fyrirtækja.
Spilltir embættismenn eru alls stað-
ar til, en það þýöir ekki að menn
leggi af stjórnsýslu. Kaupmenn
standa í stöðugum freistingum til að
hafa fé af kaupendum með verðlags-
brellum: það þýðir ekki að menn
banni kaupskap og taki upp til dæm-
is úthlutun á nauðsynjum. Verð-
bréfafyrirtæki hafa ótal tækifæri tU
að „fitla við gengi hlutabréfa meö
óeðlilegum hætti“ eins og sagt er
þegar kurteisir menn vilja ekki
brúka dónaleg orð eins og stela - en
það þýðir varla að Hannesarnir vUji
loka kauphöUum. Og svo framvegis.
Kynhvötin getur freistað karla til of-
beldis og nauðgana - ráðið við þeim
ósköpum er ekki að gelda allan karl-
pening.
Baráttan við „freistingar og tæki-
færi“ er náttúrlega eilíf. Hún fer eins
og allir vita fram á ýmsum vett-
vangi: lög eru sett og reglur, boð og
bönn, eftirlít er haft og fiölmiðlar
reyna að hafa augu og eyru opin.
Með öðrum orðum: það verður aö
skerða það geðþóttafrelsi sem segir:
ég geri rétt eins og mér sýnist. Menn
eiga ekki annars kost. Svo banalt og
einfalt er það - rétt eins og baulið í
kúnum.
Árni Bergmann
Satt best að segja hefi ég lítinn
áhuga á að hóa í lætin út af málum
Áma Johnsens. Engu að síður er
vert að skoða nokkur viðbrögð við
þvi máli sem eru vanhugsuð, röng
eða beinlínis skaöleg, svo langt sem
þau ná.
Raddir heyrast um að fiölmiðlar
fari offari í þessum málum og að
menn verði að vara sig á dómhörku.
Þetta er ofmælt: þeir sem taka til
máls um mál Árna Johnsens stíga yf-
irleitt mjög varlega til jarðar, eru
daprir á svip og tala mest um mann-
legan harmleik. Reiði eða þá meinfýsi
höfum við séð miklu meiri áður hjá
fiölmiðlum eða almenningi - til dæm-
is þegar upp komu fræg brennivíns-
kaupamál handhafa forsetavalds.
Allir eru eins
Önnur hæpin viðbrögð eru á þá

leið, að það sé rangt að taka
mál Árna föstum tökum
vegna þess að „svindl og
svínarí" séu út um allt í
þjóðfélaginu og ýmsir og
sumir menn aðrir komist
upp með vafasamt athæfi.
Málum er drepið á dreif
með því að vísa til þess að
enginn sé með öllu synd-
laus. Það er vissulega rétt:
en hvaða ályktun vilja
menn þá af þessum dæmum
draga? Að allir séu jafn-
syndugir? Það er líka rangt.
Á að þegja yfir öllu misferli vegna
þess að aldrei næst í alla þá sem sek-
ir eru um eitthvað svipað? Er það
þetta sem menn meina - og ef ekki,
hvað þá? Menn hafi það í huga, að ef
þessi afstaða á að ríkja er eins gott
að hafa öngva spurula fjölmiðla,
Arni Bergmann
rithöfundur
Ályktun frjálshyggjumanna er vissulega röng. Hún lœtur að því
liggja að stjórnmálavafstur sé alveg dæmlaus vettvangur spillingar
og misbrúkunar á valdi.
öngva dómstóla og engin
lög. Og hætta þeirri „mis-
munun“ að eltast við jafnt
smáþjófa og stríðsgæpa-
menn, einmitt á þeirri for-
sendu að meðan einn er
dæmdur sleppur annar.
Merkilegust viðbrögð má
svo finna hjá ýmsum félög-
um Árna Johnsens í Sjálf-
stæðisflokknum. Pétur
Blöndal, Hannes H. Gissur-
arson og fleiri taka til máls
og segja sem svo: Það var
leiöinlegt með hann Árna,
þetta er vænsti piltur. En svona fer
ve'gna þess að ríkið og þingmenn
hafa of mikil afskipti af peningum.
Ef við tökum frá þingmönnum freist-
ingarnar með því að skera opinber
umsvif niður í sem allra minnst þá
verður allt i lagi. Og Hannes slær
upp í tilvísanasafninu
og finnur Bacon sem
sagði „tækifærið
skapar þjófinn".
Freistingastríðið
Ályktun frjáls-
hyggjumanna er
vissulega röng. Hún
lætur að þvi liggja að
stjórnmálavafstur sé
alveg dæmalaus vett-
vangur spillingar og
misbrúkunar á að-
stöðu. Hún tekur und-
ir það almenna níð
um stjómmálamenn
sem er í tísku hjá
þeim sem vilja færa
vald frá kjörnum full-
trúum almennings til
Spurt og svarað____A Byggdastofnun að vera hafin yfir pólítískt dœgurþras?

Ummælí
Skipulag og
skuggahliðar
„Með breytingum á skipulagi, sem
takmarkað hafa umferð og sömuleiðis
með ákvörðunum, sem leiddu til
fækkunar verslana hefur Kvosin orð-
ið einsleitur staður veitingahúsa, sem
dregur fyrst og fremst að sér fólk á
kvöldin og nóttunni. Fjölmennir
vinnustaðir hafa horfið úr miðborg-
inni og fátt bendir til að þessi þróun
sé að breytast. Meirihlutinn, sem nú
fer með völd í borginni virðist láta
sér þessa þróun í léttu rúmi liggja og
telja að markaðssetning undir for-
merkjum „the cool city“, þar sem
áhersla er á hávært næturlíf og nekt-
arstaði, sé borginni til framdráttar.
En málið á sér því miður sínar
skuggahliðar."
Inga Jóna Þóröardóttir, á
www.reykjavik2002.is
Vegið að rótum
menningar
„Ef það vegur að
rótum menningar okk-
ar að við virkjum fall-
vötnin þá undrast ég
hvernig aldamótaskáld-
in sem ortu dýrustu
ljóðin gátu jafnframt
lagt á ráðin um stór-
kostlegar virkjanaframkvæmdir. Auk
þess var það þannig að þegar grunnur
var lagður að okkar menningu þá hafði
almenningur alls ekki séð snefil af há-
lendinu þó að höfðingjar riðu þekkta
reiðvegi til Alþingis og í öðrum erinda-
gjörðum milli landshluta. Og að við
verðum enskumælandi við það að
Norsk Hydro eigi aðild að byggingu ál-
vers á Austurlandi og Bandaríkjamað-
urinn Peterson eigi álverið í Hvalfirði
er ofar mínum skilningi."
Valgeröur Sverrisdóttir á heimasíöu sinni.
Kristinn H. Gunnarsson,
formaður Byggdastofnunar
Jafnvœgi verði í
byggð landsins
„Byggðastofnun er pólítísk í
eðli sinu því henni er ætlað að
framfylgja markmiðum um jafh-
vægi í byggð landsins sem stjórnmálamenn setja á
hverjum tima. Stofnunin verður að hafa tiltækar
upplýsingar um byggðaþróunina og geta lagt fram
skýringar og tillögur um aðgerðir sem byggjast á
hinum pólítísku markmiðum sem hljóta eðli máls-
ins samkvæmt að vera umdeilanlegar. Sú pólítík
sem hefur verið ofan á síðustu áratugi er byggða-
stefna höfuðborgarsvæðisins, þ.e. að byggja þar
upp öflugt svæði. En pólítíkin sem menn hafa
sagst hafa í fyrirrúmi er jafnvægi í byggð landsins
- en árangurinn af henni er lítill."
Bjami Hafþór Helgason
viðskiptafrœðingur
Lýtur pólítískum
vilja
„Byggðastofnun hefur senni-
lega verið allra stofnana háðust
pólítísku dægurþrasi enda lýtur
hún pólítískri stjórn og fiölmargar ákvarðanir
hennéir lúta pólítískum vilja. Hvort mönnum
líka þessir starfshættir eöur ei er svo pólítík út
af fyrir sig.
Ég held því að alltaf hafi verið einhver pólitík
tengd þessari stofnun. Flest af því sem Byggða-
stofnun gerir er vel meint en margt af því hefur
skaðað ímynd landsbyggðarinnar og sett á hana
stimpil ölmusunnar. Allir fiárfestingarkostir
þurfa, þegar upp er staðið, að svara kröfunni
um arðsemi.“
Karl Th. Birgisson
bladamaður
Kvótabátar og
frelsandi englar
„Ég verð að viðurkenna að ég
skil ekki hugsunina. Byggðastofnun
getur ekki, eðli málsins samkvæmt,
verið hafin yfir pólítískar deilur frekar en aðrar stofn-
anir sem fara með og útdeila almannafé. Þarna gæti
hins vegar leynst sú hugsun að pólitíkusar hafa kom-
ið óorði á Byggðastofnun og hugtakiö byggðastefnu yf-
irleitt. Það eru þen sem með annarri hendinni grafa
undan byggð í landinu, svo sem þeir sem kvótasettu
smábáta, og vilja svo koma sem frelsandi englar og
halda lífi byggðanna í sinni pólítísku hendi. Byggða-
stofnun er nauðsynleg en aðgerðir hennar þurfa að
vera eftir skýrt markaðri heildarstefnu en ekki lúta
kjördæmahagsmunum einstaka þingmanna."
Guðlaugur Þór Þórðarson,
borgarfulltrúi Sjálfstœðisflokks
Bœtum sam-
göngur
„Ég er sammála þessu, það er
að segja Byggðastofnun á ekki að
vera til. Ef menn ætla sér að
tryggja hag hinna dreifðu byggða
er það best gert með bættum samgöngum. Nú éru að
verða liðin þrjátíu ár síðan hringvegurinn var opn-
aður en enn þá er hann ekki allur lagður bundnu
slitlagi og enn hefur ekki veriö lagt slitlag á vegi til
margra þéttbýlisstaða. Ferðalög um landið hafa auk-
ist mikið og sú þróun mun halda áfram. Það er deg-
inum ljósara að ef landsbyggðin á að nýta þau tæki-
færi sem 1 því felast þurfa vegir að vera góðir. Því
segi ég: Eyðum þeim peningum sem við höfum úr að
spila í vegi en ekki Byggðastofnun."
I leiöara Bændabiaösins er mikilvægi Byggöastofnunar undirstrikað.
Skoðun
Fjaðrafok í logninu
þær bækur verði aldrei opinberaðar.
Því þarf enginn flokkur að gefa neitt
upp um sitt rekstrarfé og fer vel á
því. Mútuþægni er nefnilega smit-
andi og er eins gott að veita þeirri
plágu ekki út í þjóðfélagið.
Hænsnahúsiö
Eins og forsætisráðherra vor
minnti eftirminnilega á í frægu DV-
viðtali er allt heiðarlegast og best á
íslandi. Jafnvel kuldinn er yndisleg-
ur og stórkostleg auðlind. Hið eina
sem setur ofurlítinn blett á hrein-
leika þjóðlífsins eru nokkrir villuráf-
andi vinstrimenn sem misnotuðu að-
stöðu sina í stjómmálavafstrinu án
þess að bæta fyrir yfirsjónimar.
Að öðru leyti er allt eins og best
verður á kosið. Stúlkurnar fallegast-
ar, landslagið stórkostlegast, menn-
ingin hátimbraðri en í öðrum lýð-
veldum, jöfnuður og velferð magn-
aðri en annars staðar þekkist og
pólitíska spillingin svo tíkarleg að
varla tekur því að minnast á hana.
Samt er uppi óttalegt Qaðrafok út
af smáræði en fyrsta fiöðrin féll í lag-
ernum í býggingabúð. Nú var hverri
fiöðrinni rótað á loft af annarri. En
við verðum aðeins að vona og biðja
að fiöðrin í BYKÓ verði ekki að
heilu hænsnahúsi, eins og í ævintýr-
inu góða. Þá gæti farið svo að elsku
samfélagið okkar sé ekki eins vamm-
laust og ríkistrúin kveður á um.
Grandvör þjóö
En á íslandi rík-
ir jöfnuður og heið-
arleiki og lýðræðið
leikur við hvern
sinn fingur. Hér
þekkja allir alla og
því er ekki hægt að
komast upp með
svínarí, svik né
pretti. Stjórnvöld
eru afar fús að upp-
lýsa almenning um
A íslandi rikir jöfnuður og heiðarleiki og lyðrœðið leikur við
hvern sinn fingur.
Hvergi ríkir meiri jöfh-
uður en á íslandi og póli-
tísk spilling er óþekkt, enda
er hvergi betra að búa. Á
þessum sannindum er búið
að hamra svo vel og lengi,
að maður er fyrir langa-
löngu farinn að halda að
það sé alveg hreina satt. Ef
hægt er að fetta fingur út i
eitthvað sem kann að þykja
ámælisvert er það helst
grænmetisverðið, sem er
aðeins hærra hér en í
spilltu hallærislöndunum
kringum okkur. Þar eru þeir ríku
ríkari en þeir fátæku og stjórnmála-
menn eru settir á sakamannabekk
hver um annan þveran fyrir siðferö-
isbresti margs konar, svo sem fiár-
málasukk og skrautlegar framhjá-
tökur í hjónaböndum.
Þar bera þeir líka ljúgvitni til að
bjarga sjálfum sér og öðrum út úr
skömmunum en eru samt reknir úr
ríkisstjórnum, þjóðþingum og sum-
um hverjum jafnvel stungið inn.
Fyrir nokkrum árum skipti ítalska
þjóðin um nær alla sína stjórnmála-
menn og flokka. Allt gamla klabbið
var gengið sér svo til húðar að ekk-
ert nýtilegt var eftir af skepnunni.
Kerfið var sokkið svo djúpt í eigin
skít að því var ekki við bjargandi og
kom því ekki annað til greina en
uppstokkun.
Annars staðar
heldur spillingin
velli, en þó með
þeim formerkjum
að meiri háttar
leiðtogar eru annað
slagið neyddir til
að segja af sér og
þeir jafnvel dæmd-
ir. Aðrir lenda í út-
legð. Hér er aðeins
átt við lýðræðisrík-
in sem sæmir að
bera sig saman við.
Týrannar og stór-
glæpamenn annars
og þriðja heimsins
eru ekki taldir
með.
allar sinar athafnir og
gjörðir. Það er meira aö
segja búiö að setja lög um
upplýsingaskyldu og það er
ekki fyrr en á þau reynir að
í ljós kemur að það er ekk-
ert að fela og því er engin
ástæða til að veita upplýs-
ingar um eitt né neitt.
Grandvarleikinn umlyk-
ur hinn mikla íslenska fiár-
málaheim eins og önnur
svið þjóðlífsins. Þegar
bankamenn og aðrir trún-
aðarmenn á leikvelli verð-
bréfaviðskipta misstíga sig aðeins og
nokkrar eða margar milljónir
hrökkva ofan í vasa þeirra er það að-
eins vegna þess að markaðurinn er
enn að slíta barnsskónum. Þess
vegna þekkja þeir ekki leikreglurnar
tU að geta varast vítin. Þeir eru ekki
alveg vissir um hvað þeir eru að
gera þegar þeir stunda innherjavið-
skipti eða skrökva til um stöðu fyrir-
tækja áður en þeir selja hlutabréf
sín. Þvi er þeim fyrirgefið eins og
rómversku hermönnunum forðum
þegar þeir voru að negla í Austur-
löndum nær.
Fjármál stjórnmálaflokka eru
einkamál, enda nenna engir að fiaUa
um þau nema þeir pólitíkusar sem
telja sig afskipta og heimta að þeir
sem betur mega upplýsi um sínar
auðsuppsprettur í trausti þess að
Oddur Olafsson
skrifar: