Dagblaðið Vísir - DV - 13.08.2001, Blaðsíða 17

16
MÁNUDAGUR 13. ÁGÚST 2001
MÁNUDAGUR 13. ÁGÚST 2001
33
Útgáfufélag: Útgáfufélagifi DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aðstoðarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páli Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blafiaafgreifisla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Afirar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.netheimar.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, sími: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerð: ísafoldarprensmifija hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuöi 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverö 190 kr. m. vsk., Helgarblað 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins I stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmæiendum fyrir viötöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Fjármál flokkanna
Það kemur ekki á óvart að mikill meirihluti íslenskra
kjósenda vill að fjárreiður stjórnmálaflokka landsins
verði uppi á borði, en ekki faldar ofan í læstum skúffum.
Niðurstaða skoðanakönnunar DV um þetta efni, sem birt
er í dag, er í senn ótviræð og afar gagnleg fyrir þá um-
ræðu sem þarf að vera um þessa hlið á íslensku stjórn-
málalífi. í reynd er merkilegt hvað umræðan um þetta
efni hefur legið í mikilli lág á síðustu árum. Könnunin
ætti að kveikja í mönnum. Og er tími til kominn.
Stjórnmálamenn hafa einhverra hluta vegna verið afar
tvístigandi í þessum efnum i árafjöld. Ekki síst á það við
um sjálfstæðismenn sem margir hverjir hafa efast um
ágæti þess að opna bókhald flokkanna. Svo virðist sem
þeir óttist að flokkurinn missi spón úr aski sínum ef fyr-
irtæki og einstaklingar sem styrkja hann með fjárframlög-
um njóti ekki lengur nafnleyndar. Þeir vilja með öðrum
orðum pukur. Þeir vilja áfram halda því leyndu fyrir kjós-
endum sínum og öðrum landslýð hverjir styrkja þá.
Þjóðin vill ekki pukur. Fólk vill að lög og reglur í land-
inu séu skýr og einfalt sé að fara eftir þeim. Þessu sama
fólki er skylt að gera grein fyrir öllum sínum tekjum einu
sinni á ári og skilur ekki af hverju aðrar reglur gilda um
flokka en fólk. Þessu sama fólki þætti efalítið þægilegt að
geta leynt greiðslum til sín. Því þætti óneitanlega gott að
geta leikið sér að vild í heimilisbókhaldinu og greitt keis-
aranum það sem þvi sýnist. Það væri upplagt, en óréttlátt.
Þetta skilur fólk, en ekki flokkarnir.
íslenskir stjórnmálaflokkar eru eyjur í hagkerfi lands-
ins. Þeir komast upp með að leika sér með fjármuni. Þess-
ir sömu flokkar ala upp karla og konur og kenna þeim list-
ina að setja lög. Landslög. Fari fólk ekki eftir þeim, er því
refsað. Það er af þessum sökum sem fólk hristir hausinn
og spyr af hverju flokkarnir, öfl þeirrra manna sem kalla
sig löggjafa, komast upp með hluti sem öðrum er refsað
fyrir. Það er af þessum sökum sem alls konar sögur fara
af stað um spillingu innan flokkakerfisins.
Ekki verður með nokkru móti séð hvað mælir gegn því
að bókhald stjórnmálaflokkanna verði fólki aðgengilegt.
Flokkarnir vinna á forsendum fólksins. Þeir eru málsvar-
ar þess og leggja því línur um hvernig eigi að haga sér í
lífinu. Flokkarnir ættu ekki að hræðast neitt í þessu efni.
Þeir ættu miklu fremur að vera stoltir af því að sýna að
bókhald þeirra er í lagi og þar sé engu að leyna. Ekkert er
eðlilegra en að fólk og fyrirtæki styðji flokka í lýðræðis-
ríki. Skrýtið er ef því fylgir skömm og kinnroði.
Þeir sem hafa helst efast um réttmæti þess að opna bók-
hald flokkanna segja að auðvelt muni reynast að fara í
kringum slík lög með ýmsum hætti. Það hafi sannast er-
lendis og muni sannast hér á landi. Þetta er fyrirsláttur,
ef ekki hreinasta bull. Allir vita að auðvelt er að komast
hjá því að greiða skatta á íslandi en engum kemur til hug-
ar að afnema skattheimtuna af því einu að hægt sé að fara
i kringum lögin. Öll lög er hægt að brjóta ef vilji er til
þess. Ef flokkarnir vilja það geta þeir það vissulega.
Það verður hins vegar að gera kröfur til íslenskra
stjórnmálaflokka, ekki minni en talsmenn þeirra gera til
almennings. í reynd er eðlilegt að gera meiri kröfur til
flokkanna en fólks í þessum efnum, enda brýnt að þeir
starfi ekki einasta heiðarlega heldur og fyrir opnum tjöld-
um. Fólk ætlast til þess að þingmenn flokkanna starfi af
heilindum. Það ætlast ekki til þess að sömu menn feli sig
á bak við tjöld á kvöldin og reyni að afla fjár með öllum
ráðum. Það eitt kemur sögum af stað. Hjá sagnaþjóð.
Sigmundur Emir
I>V
Skoðun
Fortíðardraugar Jóns Steinars
Viðtal Páls Ásgeirs Ás-
geirssonar (DV: 11.08.01)
við Jón Steinar Gunn-
laugsson hæstaréttarlög-
mann um fortíðardrauga
Jóns Steinars og óhróður
um undirritaðan og eigin-
konu hans gefur tilefni til
eftirfarandi athuga-
semda:
1. JSG rengir ekki að
hann hafi borið mig þeim
sökum að hafa misnotað
aðstöðu mína sem fjár-
málaráðherra á árunum 1987-88 til
að láta ráðuneytið kosta afmælis-
veislu konu minnar. Þessar aðdrótt-
anir voru settar fram með visan til
úttektamótna sem vörðuðu risnu-
kostnað fjármálaráðuneytis á árinu
Jón BaEdvin
Hannibalsson
sendiherra
athugað gögn, er þér hafið lát-
ið í té, um það með hvaða
hætti afmælisveisla fyrrv.
fjármálaráðherrafrúar, sem
haldin var 9. júlí 1988, var
fjármögnuð, og borið saman
við tvær úttektarnótur, dags.
19/7 og 5/8 1988, er varða
reikningsgerð Borgartúns 6 á
hendur fjármálaráðuneyti,
vegna áfengisúttektar þess
skv. risnuheimildum:
„Ofangreind athugun hefur
ekki leitt neitt í Ijós sem gefur
tilefni til aö tengja þetta tvennt sam-
an eða rengja sannleiksgildi fyrir-
liggjandi gagna um aö greiðsla
veislufanga hafi veriö meö eólilegum
hœtti. “
1988.
2. JSG birtir sjálfur bréf Ríkisend-
urskoðunar, dags. 12. okt. 1989, þar
sem þessum óhróðri er hnekkt. í
bréfi Ríkisendurskoðunar segir orð-
rétt:
„Ríkisendurskoðun hefur, að
beiðni yðar, hr. utanríkisráðherra,
3. Þessi niðurstaða segir allt sem
segja þarf um málflutning hæstarétt-
arlögmannsins: aðdróttanir hans
reyndust tilefnislausar. íslensk
tunga á mörg orð um slíkan mál-
flutning, t.d. að hafa mann fyrir
rangri sök, að bera út óhróður eða,
svo vísað sé til orða JSG sjálfs, að
„troða ilisakir" við mann, að tilefnis-
lausu.
JSG væri maður að meiri ef hann viðurkenndi ærumeið
andi og rangan málflutning sinn og bæðist afsökunar.
4. Það hvorki var né er á mínu
valdi að upplýsa JSG um risnutilefni
fjármálaráðuneytis árið 1988, þar
sem ég hafði, þegar málabúnaður
JSG hófst, ekkert húsbóndavald yfir
fjármálaráðuneytinu né aðgang að
gögnum þess. Um það verður JSG að
eiga við aðra, sem og rifrildi hans
við Ríkisendurskoðun.
5. JSG væri maður að meiri ef
hann viðurkenndi ærumeiðandi og
rangan málflutning sinn og bæðist
afsökunar. Þar með myndi hann
„axla ábyrgð" - þótt seint sé - eins
og sagt er að sjálfstæðismenn einir
geri.
6. Einn er sá þáttur þessa máls
sem sómakær hæstaréttarlögmaður
mætti gjarnan íhuga og hann er
þessi: Það að draga fjölskyldu stjóm-
málamanns - eiginkonu eða börn -
inn í illmælgi sem uppi er höfð til að
koma höggi á hann er, vægast sagt,
ekki stórmannlegt. Það er særandi.
Samt er ég viss um að hefði JSG
manndóm til að biðjast afsökunar
mundi Bryndís fyrirgefa honum -
því að hún er kona með stórt hjarta.
Jón Baldvin Hannibalsson
U pplýsingaþokan
Það er svo oft brýnt fyrir okkur að
við lifum í upplýsingaþjóðfélagi, að
hver maður hlýtur að fyllast tor-
tryggni og efast stórlega um að mark
sé á slíku fjasi takandi. Hvað er eig-
inlega átt við með þessu töfraorði?
Kannski merkir það að fólk sé orðið
vel að sér um marga hluti, fylgist
með því sem máli skiptir? Allir flýta
sér að svara því neitandi: upplýs-
ingaþjóðfélag þýðir ekki að menn
viti margt, hvað þá að þeir muni þaö
sem þeir ættu þó að vita. Það þýðir
bara að miklar upplýsingar um alla
skapaða hluti séu vel aðgengilegar í
fjölmiðlum, bókasöfnum og þó eink-
um á tölvunetum heimsins.
En þetta er heldur ekki rétt. Að
vísu er mikið streymi af upplýsing-
um í gangi eins og allir vita. Talna-
flóðið er óendanlegt - um gengi verð-
bréfa og gjaldmiðla, um verð á
papriku, neskaffi og bleium. Um
fjölda bíla, fóstureyðinga, vínveit-
ingaleyfa og innílúensutilfella. Með
fylgja ótal greinargerðir um álit
stjórnmálamanna og poppstjarna á
lífsstíl, mataræði og tilgangi lífsins.
Um afrekaskrár leikara og íþrótta-
manna og grimman ásetning þeirra
um að ná langt og enn lengra. Um
bjartsýni verðbréfasala og bölsýni
trillukarla.
Hingað og ekki lengra
En hvort sem menn lengja slíka
lista eöa stytta finnst okkur fyrr en
síðar að við séum ekki stödd á
fjallstindum upplýsinga-
samfélagsins þar sem gott
útsýni er til allra átta held-
ur í þéttri þoku þar sem rétt
grillir í útlínur margra
þeirra fyrirbæra sem mestu
skipta.
Við getum lesið margt um
verðlag, til dæmis á græn-
meti og um syndir toll-
heimtandi ríkisvalds í þeim
efnum - en um leið og spurt
er um álagningu kaup-
manna hverfur allt í reykj-
arkófi misvísandi staðhæf-
inga um útreikningsaðferðir. Við ís-
lendingar verðum að vita sem mest
um umgengni útgerðarmanna og sjö-
manna um fiskimiðin. En um leið og
komið er að geipilegu brottkasti á
fiski, þá gera allir sig skelfda og
þjáða í framan en blása um leið
framan í landslýð fúlum gufumekki
um að brottkastið sé misjafnt og
breytilegt og fari eftir ótal þáttum og
eiginlega geti enginn sagt neitt um
þetta mál sem hann geti staðið við.
Það er líka brýnt fyrir okkur að vita
hvort það sé efnahagslegt vit í mikl-
um virkjunum með álveri á Austur-
landi - en við komumst aldrei langt
vegna þess að sjálft raforkuverðið til
stóriðjunnar er viðskiptaleyndar-
mál. Við höfum haft rétt til að skoða
skattskýrslur, og það var víst hugsað
sem vottur af siðferðiseftirliti al-
mennings með þeirri kröfu að hver
og einn greiddi „eftir efnum og
ástæðum" til samfélagsins. En nú er
heimtað að þessar takmörkuðu upp-
lýsingar um efnahag og tekjuskipt-
ingu séu settar undir lás og slá í
nafni persónuvemdar - hitt vita all-
ir að annað hangir á spýt-
unni: vaxandi kjaramunur
er eitt helsta feimnismál
þessa litla samfélags sem
áður stærði sig af því að
vera tiltölulega gagnsætt og
lítt stéttskipt.
Blásið í mökkinn
Upplýsingaþjóðfélagið
dregur margt lítilfjörlegt
fram í sterka birtu en
sveipar stórmál í þoku. Það
einkennist af rammri við-
leitni til að fela vitneskju
fyrir venjulegu fólki sem hvorki fer
með auð né völd. Þokan er grá og
þykk en það er samt ómaksins vert
að rýna í hana og blása yfir hana vit-
legri gagnrýni. Svo litið sé út um
heim sem snöggvast: Tóbaksrisar
reyndu að fela sannar upplýsingar
um skaðsemi reykinga og þyrla upp
miklu moldviðri um það mál - en
þeir biðu ósigur. Efnaiðnaðurinn
hefur mörgu logið um mengun sem
hann veldur en hann er á undan-
haldi. Risafyrirtæki heimsins hafa
unnið að því með ýtrustu leynd að
skapa eins konar stjórnarskrá fyrir
heiminn þar sem lög og kjömar
stjórnir i hverju landi hljóta að víkja
fyrir samræmdum kröfum um að
enginn megi gera neitt sem verði til
að skerða arðsemi af íjárfestingum.
En þá lotu þessa ferlis sem kallast
MAI (Gagnkvæmt samkomulag um
fjárfestingar) tókst að stöðva með þvi
að leka miklu af uplýsingum út um
Netið. Upplýsingaþokan er þykk en
upplýsingastríðið er ekki vonlaust,
sem betur fer.
Árni Bergmann
Upplýsingaþjóðfélagið dregur margt fram í sterka birtu
en sveipar stórmál í þoku.
Ummæli
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmamsu
Dýralífsmynd
„Ég kann því illa að
vera dreginn inn í ein-
hverja dýralifsmynd sem
geisar í höfði Björns
Bjamasonar fyrir það eitt
að hafa orð á því að hann
sem ráðherra beri ábyrgð á störfum
þeirra manna sem hann hefur skipað
til verka. Sem ráðherra verður hann
að una því að vikið sé að störfum hans
með gagnrýnum hætti án þess að hann
fari að upplifa sig sem hundeltan
bamba fyrir vikið. Þá er óviðkunnan-
legt að sjá hann kenna menn sem
dirfast að gagnrýna hann við ógeðfelld-
ustu kvikindi dýraríkisins. Við erum
ekki dýr. Við erum ekki í Afríku og
Richard Attenborough er ekki að lýsa
okkur. Björn Bjamason er ekki sært
dádýr heldur einn valdamesti maður
landsins. Ámi Johnsen er ekki fallinn
hjörtur heldur valdamaður sem komst
upp um að hefði dregið sér fé.“
Guömundur Andri Thorsson aö svara Birni
Bjarnasyni í Álftanesbréfi á Striki.is
F yrningarleiðin
„Aftur á móti kemst fymingarleiðin
nær því að skapa sátt um stjórn fisk-
veiða. Þar er gert ráð fyrir að innkalla
3-5% veiðiheimilda árlega þar til allar
veiðiheimildir hafa verið innkallaðar.
Þessi leið byggist á réttlæti og rökstyð-
ur þau sjónarmið Auðlindanefndar að
ákvæði verði sett í stjórnarskrá íslands
að fiskistofnarnir séu sameiginleg auð-
lind allrar þjóðarinnar og eign hennar.
Er ekki kominn tími til að stiga skref-
ið til fulls og mæta örlögunum. Núver-
andi kerfi leiðir af sér áframhaldandi
samþjöppun veiðiheimilda og auðæfa á
fárra manna hendur. Auðæfa sem eng-
inn gat gert sér í hugarlund að yrðu
svo stjamfræðileg upp úr 1980.“
Vigdís Hauksdóttir, varaþingmaður
Framsóknar I Reykjavík, á Hriflu.is
wmzm
BBBHH
Ásta Ragnheiður Jóhannesd.
alþingismadur:
Liður í mann-
réttindabaráttu
„Já, fullkomlega eins og hver
önnur samtök sem telja sig
þurfa að að koma sínum málum
á framfæri og telja sig hafa verið beitt misrétti.
Það er því liður i mannréttindabaráttu að leyfa
'hommum og lesbíum að þramma niður Lauga-
veginn.
Það er mjög ánægjulegt að réttindabarátta
þeirra á íslandi skuli komin svo langt sem raun
ber vitni, jafnvel lengra en í mörgum öðrum
löndum. Það er líka ánægjulegt að stöðugt fleiri
finnst það eðlilegt að þessi hópur í samfélaginu
fái að vekja athygli á sinni sérstöðu án þess að
verða fyrir áreitni."
Snorri Óskarsson
safnaðarhirdir og kennari:
Synd og
viðurstyggð
„Nei, alls ekki, og það er
einnig mjög óeðlilegt og óverð-
ugt að notað sé orðið „pride“ eða
stolt um svona skrautskrúðgöngu. Það er til
smánar að borgaryfirvöld í Reykjavík skuli leyfa
auglýsingu á þessu óeðli. Fyndist íslendingum
það jafn eðlilegt að t.d. bankaræningjar fengju að
vekja athygli á sér í miðborginni? Biblían kallar
samkynhneigð synd og viðurstyggð og Jesús kom
m.a. til þess að leysa alla þá sem þess þurftu und-
an þessum lífsmáta. Þetta fólk á ekki að hrósa sér
af skömminni. Það hryggir mig að íslendingar,
sem telja sig kristna, skuli ekki hafa skarpari
biblíulega sýn.“
Drífa Hjartardóttir
alþingismaður:
Samstarf við
kaupmenn
„Það er ekki nokkur vafi í
mínum huga að dagur eins og
„Gay Pride“ á algjörlega rétt á
sér. Það er eðlilegur og sjálfsagður hlutur ef for-
svarsmenn þeirra telja það nauðsynlegt að halda
svona dag að leyfa það. Þessi þjóðfélagshópur hef-
ur átt á brattann að sækja til þessa og því eðlilegt
að hann fái að vekja athygli á sinni sérstöðu. Það
er ánægjulegt hversu íslendingar eru að verða
umburðarlyndari og jákvæðari í garð homma og
lesbía í því lýðræðisþjóðfélagi sem við teljum
okkur búa í. En auðvitað ætti svona skrúðganga
niður Laugaveginn að vera í fullu samstarfi og
sátt við kaupmenn við götuna."
Eggert Þorleifsson
leikari:
Engin rök
gegn því
„Já, auðvitað, maður. Það eru
engin rök gegn því að leyfa
þessu fólki að eiga sinn dag og
fara í skrúðgöngu. Mega ekki hverjir sem er
vekja athygli á sínum baráttumálum? Þetta sam-
kynhneigða fólk hefur ekki notið mannréttinda
á borð við þá sem vilja heldur njóta samskipta
við andstætt kyn.
Auðvitað er til fólk sem ekki er þessu sam-
mála. Það kæmi á óvart ef ekki yrði hnykkt á
því á útvarpsstöðinni Omega og fleiri slíkum
fjölmiðlum. Það eru alltaf til hópar sem telja sig
þurfa að hafa vit fyrir öðrum, án þess að hafa
verið beðnir um það.“
Alþjóölegur dagur homma og lesbía var haldinn hérlendis meö því aö efna til mikilfenglegrar skrúögöngu niöur Laugaveginn.

Auðlindaþras
unar.
Þegar stórt er spurt
verður lítið um svör. Á
glæstum uppgangsárum
Jóns Baldvins ferðaðist
hann um hyggðir og spurði
á illa sóttum fjöldafundum:
Hver á ísland? Aldrei
komst kempan að þvi hver
er eignaraðili að fóstur-
jörðinni. Nú deila hálend-
isnefnd og bændur og af-
komendur þeirra um
hvaða partar landsins eru i
einkaeign og hvað á að telj-
ast sameiginlega eign al- 1 1
þýðu manna, að bændum meðtöld-
um. Málin eru ekki einföld því gegn-
um tíðina hafa kóngar og kirkja,
embættismenn og sveitarfélög og síð-
an einstaklingar slegið eign sinni á
lönd og hlunnindi, oft með afar
vafasömum rétti. Svona hefur verið
kaupslagað með ættjörðina, deilt um
landamerki og er útkoman sú að þeir
frekustu, gráðugustu og voldugustu
eiga ísland. Landlaus þurrabúðalýð-
urinn lætur sér fátt um finnast og
heldur að það sé náttúrulögmál að
hann eigi ekkert, hinir allt.
Á síðari tímum rísa úfar manna á
milli og er hart deilt um nýtingu
gamalla útilegumannaslóða. Yfirleitt
er ekki rifist um eignarhald á há-
lendinu handan jökla, heldur hvern-
ig vænlegast er að græða á því. Þeir
sem vilja virkjanir og stóriðju með
tilheyrandi náttúruraski standa á
því fastar en fótunum að efnahagsleg
framtíð Austfirðinga
og jafnvel þjóðarinnar
allrar sé í veði. Fáist
ekki stórvirkjun og
iðjuver leggst ijórð-
ungurinn í fátæktar-
basl og síðan auðn.
Málsvarar óum-
breytanlegrar náttúru
telja hiklaust að há-
lendið muni gefa
miklu meira í aðra
hönd ef mannskepnan
lætur það í friði fyrir
allri mannvirkjagerð.
Þeirri trúarskoðun
fylgir einnig sannfær-
ing um að stóriðja í
Reyðarfirði verði
Austfirðingum og
þeirri náttúru sem
ekki heyrir mannfólk-
inu til aðeins til bölv-
Oddur Olafsson
skrifar:
álframleiðslu annars vegar
og seldrar þjónustu við
ferðafólk hins vegar. Hvor
kosturinn gefur betri gróða-
möguleika í bráð og lengd?
Hagfræðingar deila hart
um hvort Kárahnúkavirkj-
un og álver er vænlegur
fjárfestingakostur eða ekki.
Hins vegar sletta gróða-
pungar ferðamannaútvegs-
ins að venju fram fullyrð-
ingum um mikilvægi og
glæstar framtíðarhorfur
þess atvinnuvegar. Enginn
efast um að öll láglaunastörfin við að
þjónusta ferðafólk séu mikil búbót
og efli þjóðarhag. Hinum hagspöku
finnst ekki taka því aö reikna út
hvort þetta ferðamannadekur borgar
sig yfirleitt og þá með hvaða hætti.
Látið er duga að fullyrða að brátt
r iuni milljón ferðamanna koma til
íslands árlega til að horfa á fossa og
hvali og teyga fjallaloft.
Til eru miklar úttektir um um-
hverfisspjöll sem virkjanir og málm-
bræðslur valda. Minni áhyggjur eru
um afdrif lífríkisins þegar milljón
manns á torfærubryndrekum og
hrossum leggur leið sína um við-
kvæma hálendisnáttúru til að njóta
hennar, „ósnortinnar".
Þaö sem ekki er rætt
Ef einhverjir eru til sem álíta að
landið eigi sig sjálft og að tilvera
náttúrunnar sé ekki eingöngu gróða-
lind, fer lítið fyrir þeirra röddum í
allri umræðunni. Hún snýst nær ein-
vörðungu um með hvaða hætti á að
virkja hana til að græða peninga.
Rök náttúruverndarsinna um að það
borgi sig miklu betur að selja túrist-
um aðgang að hálendinu en að
virkja fallvötnin sem þar renna, eru
í sjálfu sér ósköp áþekk og þeirra
sem líta á sérstakt landið að baki
jökla með álglampa í augum.
Spyrja má hvort móðir okkar
allra, náttúran, á sér engan sjálf-
stæðan tilverurétt. Sjálf er hún sí-
breytileg án tilverknaðar manna.
Veðurlag og gróðurfar breytist, foss-
ar verða til, ummyndast í flúðir og
hverfa. Fuglalíf og dýra lagar sig eft-
ir aðstæðum, enda er kyrrstaða ekki
til i náttúrunni. Kraftar hennar fara
sínu fram, hvað sem gróðafikn
mannanna líður.
Það er heldur hlálegt þegar verið
er að metast á um hvort gefur betur
af sér, þjóðgarður eða virkjun. Þras- •
ið ber ekki vott um tiltakanlega virð-
ingu fyrir móður náttúru eða skiln-
ing á að hún á sig sjálf, hvað sem líð-
ur mannasetningum um eignarhald-
ið eöa því sem skráð er í veðmála-
bækur.
Hitt er ljóst að hvor kosturinn sem
verður valinn til að græða á hálend-
inu norðan Vatnajökuls mun ganga
freklega á rétt náttúrunnar til að við-
halda sjálfstæðri tilveru. Hún mun
umbreytast af mannavöldum og
seint verða óspjölluð á ný.
Láglaunastörf til
frambúöar
Valið stendur því á
milli tveggja fjáröflun-
arkosta; rafmagns- og
Það er heldur hlálegt þegar verið er að metast á um hvort gefur
betur af sér þjóðgarður eða virkjun.