Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.2002, Qupperneq 13

13
FÖSTUDAGUR 11. JANÚAR 2002
I>V
Myrkir músíkdagar standa frá 13.1. - 21.2. í helstu tónlistarsölum höfuöborgarsvæöisins:
Gróska í tónsköpun
Myrkir músíkdagar hefjast á sunnu-
dagskvöldið kl. 20 með flutningi Kammer-
sveitar Reykjavíkur á þremur verkum eftir
Hafliða Hallgrímsson í Listasafni íslands.
Þessi merka hátíó var haldin í fyrsta sinn
árið 1980, ævinlega um þetta leyti árs en
lengst af aóeins annað hvert ár. En hún
var síðast haldin í fyrra og stefnan er nú
aó hafa hana árvissa. „Eiginlega er það af-
leióing af Menningarborgarárinu,“ segir
Kjartan Ólafsson, formaóur Tónskáldafé-
lags íslands, „þá varð svo mikil gróska í
tónsköpun á íslandi aó okkur þótti sýnt aö
hátíöin yröi árlega úr þessu. íslenskir
hljóöfœraleikarar hafa alltaf veriö boönir
og búnir að flytja íslenska tónlist - ég tala
nú ekki um að frumflytja hana - svo aó
enginn hörgull er á viljugum höndum. “
Þaö er eins með hátíðina nú og hinar
fyrri að stærsti hluti verkanna er íslensk-
ur og stór hluti þeirra verður frumfluttur.
Þarna verða kammertónleikar, kórtón-
leikar, hljómsveitartónleikar og einleiks-
tónleikar - eitthvað fyrir alla.
Fyrsta tónþingið
„Nú verður í fyrsta skipti haldið svo-
nefnt tónþing í samvinnu við menningar-
miðstöðina Gerðuberg," segir Kjartan, „í
stíl við sjónþingin og ritþingin sem hafa
notið feikiiegra vinsælda í Gerðubergi. Þar mun
tónskáldið Atli Heimir Sveinsson sitja fyrir
svörum, kynna sig og sín verk. Atli Heimir kom
inn í íslenskt tónlistarlíf snemma á 7. áratugn-
um þegar hann kom heim frá námi. Á þeim tíma
voru miklar sviptingar í íslensku menningarlífi
því landið var að opnast fyrir erlendum áhrifum
og Atli kom inn í þá hringiðu. Eitt atriðið sem
sérstaklega verður rætt á tónþinginu er um-
hverfið sem Atli kom inn í þá, tónlist hans frá
þeim tíma og þróunin sem bæði hans tónlist og
íslenskt tónlistarlíf tók á næstu árum og áratug-
um. Auk samræðna við stjórnanda og spyrla
verða gefin tóndæmi og jafnvel flutt heil verk.
Það verður virkilega gaman að sjá hvernig til
tekst í samanburði við sjónþingin og ritþingin."
Tónþingið verður eftir rúman mánuð, laugar-
daginn 16. febrúar kl. 13.30.
Stórir tónlistarhópar
„Kammersveit Reykjavíkur opnar Myrka
músíkdaga enda er það orðið svo að Kammer-
meðal annars verða leikin verk eftir
Hróðmar Inga Sigurbjörnsson og Elínu
Gunnlaugsdóttur. Þeir eru undir forystu
Rúnars Óskarssonar sem hefur verið
duglegur að flytja íslenska tónlist er-
lendis. I Ými verða einnig tónleikar 18.
febrúar þar sem tríó leikur verk eftir Ei-
rík Árna Sigtryggsson, Finn Torfa Stef-
ánsson, Þorkel Sigurbjömsson og Misti
Þorkelsdóttur.
Á Strengjakvartettstónleikum í Saln-
um í Kópavogi 28. janúar verður m.a.
flutt verk eftir Judith Weir sem hefur
vakið mikla athygli erlendis undanfarið.
Einnig verk eftir Þórð Magnússon en
hann og Stefán Arason, sem á verk á
Sinfóníutónleikunum, eru meðal yngstu
tónskáldanna i hópnum.
„Við viljum gjarnan fá fleiri ung tón-
skáld með til að við miðaldra tónskáldin
getum hætt að vera „ung“ og fáum að
vera alvöru miöaldra tónskáld!" segir
Kjartan.
I Salnum verða líka Raftónleikar 2.
febrúar. Þar verða leikin verk eftir
Hilmar Þórðarson, Ríkharð H. Friðriks-
son, Kjartan Ólafsson, Helga Pétursson
og Gunnar A. Kristinsson.
Kjartan Olafsson, fcrmaöur Tónskáldafélags Islands
Áhugi fólks á nútímatónlist eykst í réttu hlutfalli við framboö á
tónleikum.
sveitin og Músíkdagarnir eru orðin óaðskiljan-
leg,“ segir Kjartan. „Að þessu sinni heiðrar hún
sérstaklega Hafliða Hallgrímsson sem varð sex-
tugur í fyrra og flytur þrjú verk eftir hann. Eitt
verkið sem sveitin flytur ásamt Þórunni Ósk
Marinósdóttur víóluleikara er Ombra sem sömu
aðilar frumfluttu við opnun Menningarborgar-
ársins, í Rímu syngur sópransöngkonan Ragn-
hild Heiland-Sörensen og í Hermu leikur heims-
þekktur sellóleikari, Thorleif Thedéen."
Hátíðinni lýkur 21. febrúar með Sinfóníutón-
leikum í Háskólabíói. Þar frumflytur Örn Magn-
ússon píanóleikari píanókonsert eftir Jónas
Tómasson. Einnig verður frumflutt verk eftir
Hauk Tómasson og verk eftir Erik Mogensen
verður frumflutt á íslandi.
Fjöldi tónleika á hátíðinni er svipaður og áður
en hópamir sem taka þátt í þeim eru stærri að
meðaltali. Auk Kammersveitar Reykjavíkur og
Sinfóníuhljómsveitar Islands flytur Hljómeyki
verk eftir Jón Nordal í Hjallakirkju 21. janúar og
kvartettatónleikar verða tvennir. Þeir fyrri eru
Klarínettutónleikar í Ými 16. janúar þar sem
Merk kenning um tengsl fram-
boðs og eftirspurnar
„Aðsóknin á Myrka músíkdaga í fyrra var
fín,“ segir Kjartan, „sem kom okkur á óvart og
samt ekki á óvart. Aðsóknin hafði aukist frá
næstu hátíð á undan og þó var hún strax að
loknu Menningarborgarári. En við höfðum séð
hvernig aðsóknin fór vaxandi á því ári þannig
að við fundum út þá formúlu að með auknum
fjölda tónleika eykst fjöldi áheyrenda! Og ungu
fólki fjölgar á þessum tónleikum - tónlistin er
því ekki lengur framandi."
- Ætli Björk og hennar tónlist eigi einhvern
þátt í því?
„Það hugsa ég,“ segir Kjartan eftir smá-um-
hugsun. „Björk hefur verið óhrædd viö að feta
nýjar slóðir, bæði inn á svið nútímatónlistar og
raftónlistar. Og hún hefur í sínu fordómaleysi
opnað dyr fyrir aðra sem ekki hefðu annars kíkt
þar inn. Hún lærði m.a. hjá Snorra Sigfúsi Birg-
issyni sem hefur lengi verið iðinn við að kynna
fyrir ungu fólki alls kyns nútímatónlist. Það
skilar sér vel og er afar gleðilegt."
Tónlist
Atli Heimir
Sveinsson.
Hafliöi
Hallgrímsson.
Hróömar Ingi
Sigurbjörnsson.
Mist
Þorkelsdóttir.
Jón Nordal.
Snorri Sigfús
Birgisson.
Hilmar
Þóröarson.
Jónas
Tómasson.
Fyrirhafnarlaus léttleiki
Efnisskráin á öðrum
áskriftartónleikum Sinfón-
íuhljómsveitar íslands á
þessu nýja ári var með
óvenjulega ljóðrænu sniði:
Særður svanur í upphafs-
verkinu, svanur á teini í
öðru verkinu og eftir hlé hóf
sig til flugs frelsi, jafnrétti
og bræðralag. Sjöstrengja-
ljóð eftir Jón Ásgeirsson er
byggt á sönglagi eftir hann,
Svanur ber undir bringu
dúni banasár, Viólukonsert-
inn eftir Hindemith ber lika
svanstitil, Der Schwanen-
dreher eða Sá sem snýr
svaninum á teininum, og
Hetjusinfóníu sina ætlaði
Beethoven upphaflega að til-
einka Napoleon Bonaparte,
boðbera frelsis, jafnréttis og
bræðralags en hætti við það
á síðustu stundu eftir að Napóleon tók sér keisara-
tign og setti á sinfóníuna aðra yfirskrift: „Hetjusin-
fónía samin til að heiðra minningu mikils rnanns".
Það var rússneski hljómsveitarstjórinn Alexand-
er Anissimov sem hélt á sprotanum að þessu sinni
en einleikari á víólu var Ás-
dis Valdimarsdóttir. Ásdís
hefur verið búsett erlendis
um árabil og starfar nú m.a.
með Chilingiriankvartettin-
um breska, og hvort sem það
var henni að þakka eða dag-
skránni í heild var salur Há-
skólabíós þéttsetinn í gær-
kvöldi og alltaf ríkir eftir-
vænting meðal gesta þegar ís-
lenskur einleikari sem hefur
getið sér gott orð á erlendri
grundu kemur heim til að
leika með hljómsveitinni.
Sjöstrengjaljóðið eftir Jón
var samið 1968 og upphaflega
hugsað sem hluti af sjö þátt-
um fyrir strengi sem ekki
varð þó framhald á og stendur
það því stakt. Verkið er ang-
urvært og í þvi torkennilegur
seiður og brothættur tærleiki
gerir það mjög viðkvæmt í flutningi. Á köflum var
eins og strengjaleikararnir væru ekki orðnir nægi-
lega heitir því víða bar á óhreinindum í verkinu,
einkum í fiðlum, og ef til vill hefði verið hægt að
ná fínlegri blæbrigðum út úr þvi þó að margt væri
vel gert. Synd var að Jón skyldi ekki skrifa hina
sex þættina en varla er útséð um það enn.
Verkið var skemmtileg forgjöf. fyrir konsertinn
eftir Hindemith þar sem víólan er ein á sviðinu
vinstra megin ásamt hörpu og fiðlumar nú fjarri.
Hindemith var sjálfur víóluleikari og vissi hvað
víólunni kom enda nýtur hljóðfærið sín fullkom-
lega í þessu umhverfi og Ásdís nýtti sér það til hins
ýtrasta. Hún er tæknilega óskeikul og frábær túlk-
andi og gerði konsertinum mjög góð skil.
Anissimov tók svo til við að stjóma Hetjusinfón-
íunni af stöku látleysi til að byrja meö, haggaðist
varla á hljómsveitarpallinum en sprotinn tifaði
upp og niður eins og einn og sér og án nokkurrar
áreynslu af hans hálfu. Fyrsti kaflinn var leikinn
hratt og ákveðið og eftir því sem á leið verkið var
eins og magnaðist upp sífellt meiri spenna; annar
kaflinn var dramatískur og kraftmikill,
Scherzokaflinn leikandi léttur og öruggur og þar
áttu homleikarar frábært sóló, og síðasti kaflinn
glæsilega kraftmikill þar sem víða var eftirtektar-
vert hámákvæmt samspil strengja og blásara. í
heild var sinfónían leikin af krafti og öryggi og
hafði yfir sér þann fyrirháfnarlausa léttleika sem
einkennir Anissimov en hann var vel hylltur eftir
þessa ágætu tónleika.
Hrafnhildur Hagalín
DV-MYND HILMAR ÞÖR
Ásdís Valdimarsdóttir víóluleikari
Tæknilega óskeikul og frábær túlkandi.
___________Menning
Umsjón: Silja Aöalsteinsdóttir
Stólar Péturs
Sýning á stólum eftir Pétur B. Lúthers-
son hönnuð verður opnuð á morgun í
sýningarsal Hönnunarsafns íslands,
Garðatorgi 7, Garðabæ, og í Listasafni
ASÍ við Freyjugötu. Þetta er yfirlitssýn-
ing og ber heitið „Stólar Péturs - Stóla-
hönnun í 40 ár“. Þar getur að líta um það
bil 50 stóla frá því um 1962 til 2002, fram-
leidda á íslandi, í Danmörku, Hollandi,
Þýskalandi og Bandaríkjunum. Þetta er
fyrsta yfirlitssýningin á verkum íslensks
hönnuöar sem Hönnunarsafn íslands
stendur fyrir og henni fylgir vönduð skrá
með inngangi eftir menntamálaráðherra,
Björn Bjarnason, grein eftir Stefán Snæ-
björnsson húsgagnahönnuð, itarlegu við-
tali við Pétur B. Lúthersson eftir Aðal-
stein Ingólfsson, ferilskrá og fjölda ljós-
mynda af stólum Péturs, módelum og
teikningum.
Sýningin stendur til 29. janúar.
Eldhúsdagurinn
f Listaklúbbi Leik-
húskjallarans kl. 20.30
á mánudagskvöldið
kemur i fyrsta skipti
fyrir almennings sjón-
ir svo vitað sé leikrit
eftir eitt þekktasta
skáld okkar íslendinga
Steingrím Thorsteins-
son: Eldhúsdagurinn eða Ekki er allt sem
sýnist. Leikflokkurinn Bandamenn leik-
les verkið undir stjórn Sveins Einarsson-
ar sem einnig flytur inngang.
Leikritið er varðveitt í handritasafni
Landsbókasafns og hefur til þessa verið
nánast óþekkt. Það lýsir svikum í tryggð-
um og hafa komið fram getgátur um að
þar byggi Steingrímur á eigin reynslu.
Sum persónulegustu kvæði hans frá
æskuárum lýsa einmitt slíkri tilfmningu.
Orgelleikur
Á sunnudaginn kl. 17 hefjast tónleikar
hins heimskunna sænska organista
Hans-Ola Ericsson í HaOgrímskirkju.
Hann er einkum þekktur fyrir túlkun
sína á orgelverkum 20. aldar og þá sér-
staklega á verkum franska tónskáldsins
Olivier Messiaen (1908-1992). Eftir Messi-
aen leikur hann Apparition de l’Église
Éternelle (Birting hinnar eilífu kirKju)
frá 1932, Chants d’Oiseaux (Söngur fugl-
anna) úr Livre d’orgue (Orgelbókinni) frá
1951 og Le Fils, Verbe et Lumiére (Sonur-
inn, sögnin og birta) úr Meditations sur
le mystére de la Sainte Trinité sem var
samið 1969. Á tónleikunum hljómar
einnig Svíta við annað tónlag eftir Louis-
Nicolas Clérambauit, Tokkata í C-dúr eft-
ir Johann Sebastian Bach, þrjú verk úr
Robertsbrige Codex frá 14. öld og tónleik-
unum lýkur með Fantaisie Symphonique
eftir Charles Tournemire.
Þrennir tónleikar
í Salnrnn
í Salnum er allt á
fullu um helgina.
Kaldalónstónleikar Sig-
rúnar Hjálmtýsdóttur,
Jóhanns Friðgeirs
Valdimarssonar og
Jónasar Ingimundar-
sonar verða enn endur-
teknir á sunnudags-
kvöldið kl. 20, en fyrr um daginn, eða kl.
16.30, hefst tónleikaspjall Atla Heimis
Sveinssonar á undan tónleikum Kamm-
erhóps Salarins. Þar verður leikin rúss-
nesk tónlist eftir Tsjaikovskí, Sjosta-
kovits og Rachmaninoff. Siggi Hall kynn-
ir sælkeramat á eftir.
Á mánudagskvöldið kl. 20 verða svo
stórtónleikar í Salnum þar sem Jónas
Ingimundarson og Helga Bryndís Magn-
úsdóttir leika ýmist fjórhent á píanó eða
á tvö píanó verk eftir Brahms, Schumann
og Milhaud og Hanna Dóra Sturludóttir
sópran syngur franska og ítalska söngva
og aríur.