Dagblaðið Vísir - DV - 25.07.2002, Qupperneq 4

4
Fréttir
FIMMTUDAGUR 25. JÚLÍ 2002
DV
Sala á kindakjöti dregst saman:
Ríkisstyrkt framleiðsla
ekki samkeppnisfær
- stóraukin eftirspurn eftir svína- og alifuglakjöti
15%
12%
9%
6%
3%
0%
-3%
-6%
-9%
Framleiösla og sala helstu búvara
Afurð Ár Breytíng frá fyrra ári Hlutdeild á 12 mán.
Framlel&sla
Alifuglakjöt 3.860.495 18,6% 16,9%
Hrossakjöt 1.079.244 -8,7% 4,7%
Kindakjöt 8.618.171 -11,3% 37,8%
Nautgripakjöt 3.636.790 -1,2% 15,9%
Svínakjöt 5.620.695 10,6% 24,6%
Samtals kjöt 22.815.395 -0,4%
Sala
Alifuglakjöt 3.835.430 14,2% 18,8%
Hrossakjöt 546.068 2% 2,7%
Kindakjöt 6.725.975 j -6,3% 33,1%
Nautgripakjöt 3.628.180 -0,7% 17,8%
Svínakjöt 5.614.580 10,5% 27,6%
Samtals kjöt 20.350.233 2,8%
Breyting á kjötsölu síðustu
12 mánuði frá fyrra ári
Svínakjöts- og alifuglakjötsneysla
hefur stóraukist á síðustu árum í takt
við hlutfallslega ört lækkandi verð
gagnvart öðrum kjötvörum og fiski.
Talið er að á tuttugu árum hafi raun-
verð á svínakótilettum út úr búð t.d.
lækkað um 60%. Þetta er þvert á þá
þróun sem átt hefur sér stað 1 ríkis-
styrktum sauðfjárbúskap. Þar ríkir
samdráttur bæði í framleiðslu, sölu
sem og eftirspum.
ŒBjijlr
Fréttaljós
Á þessum tuttugu árum hefur
neysla á svínakjöti nær fimmfaldast á
hvem Islending. Hún hefur aukist úr
4 kílóum og stefnir nú í 20 kíló á
mann á ári. Vömþróun hefur einnig
tekið stórstígum framförum á þessum
tíma. Fjölbreytnin hefur stóraukist og
gæði kjötsins eru mun meiri. Verð á
svínakjöti á Islandi er talið mjög sam-
bærilegt við það sem gerist í ná-
grannalöndunum og helstu viðmiðun-
arlöndum íslendinga varðandi lifs-
gæði. Þetta hafa verðkannanir stað-
fest og í sumum tilfellum er jafnvel
um að ræða ódýrari vöru en gerist í
sjálfu svínaræktarlandinu Danmörku.
„Af þessu emm við mjög stoltir," seg-
ir Kristinn Gylfi Jónsson, formaður
Svinaræktarfélags íslands.
Ein skýring á lágu verði á svína-
kjöti hérlendis er sögð offram-
leiðsla. Hvað eftir annað hafa verið
auglýstar útsölur með verði sem
ekki hefur áður sést hérlendis. Er
svo komið að svínakótilettur em
helmingi ódýrari en t.d. ýsuflak.
- Hvað veldur þessu, er eitthvað
hagkvæmara að framleiða svínakjöt
en t.d. nautakjöt og kindakjöt?
„Svínakjötsframleiðslan er miklu
hagkvæmari. Það em tveir þættir
sem eru mjög mikilvægir í kjöt-
framleiðslu. Það er annars vegar
hvað notar þú margar fóðureining-
ar, eða mörg kiló af fóðri til að
framleiða hvert kiló af kjöti. Það er
kannski verið að nota fjögur kíló
við framleiðsluna á hverju kilói
svínakjöts á meðan notuð eru á bil-
inu 12 til 18 kíló af fóðri við fram-
leiðslu á hverju kílói lamba- og
nautakjöts. Síðan er það vinnufram-
lagið sem skiptir verulegu máli.
Framleiðnin er miklu hærri í svína-
kjötinu."
Samdráttur í kindakjöti
Þegar skoðaðar eru tölur Bænda-
samtaka íslands yfir framleiðslu
helstu búvara í júni kemur í ljós að
framleiðsluaukning er í alifugla- og
svínakjötsframleiðslu en samdrátt-
ur í öðrum greinum miðað við tólf
mánaða tímabil. Framleiðsluaukn-
ingin í svínakjötinu var 10,6%. Þá
var hún 18,6% á alifuglakjöti. I
nautgripakjötsframleiðslu var 1,2%
samdráttur og í hrossakjöti var
samdrátturinn 8,7%. Langmesti
framleiðslusamdrátturinn var hins
vegar í kindakjötinu eða 11,3%. Af
rúmlega 22.800 tonna heildarfram-
leiðslu kjöts á tólf mánaða tímabili
var hlutdeild alifuglakjöts 16,9%,
svínakjöts 24,6%, hrossakjöts 4,7%,
nautgripakjöts 15,9% og kindakjöts
37,8%.
Ekki samkeppnisfær
Athygli vekur að þrátt fyrir að
mest sé enn framleitt af kindakjöti
virðist það ekki skila sér inn á borð
neytenda í formi lægra verðs í lík-
ingu við það sem gerist í svínakjöt-
inu. Er þetta enn athyglisverðara í
ljósi þess að kindakjötsframleiðslan
er styrkt af stjórnvöldum en svína-
og alifuglaframleiðslan ekki. Miðað
við tólf mánaða tímabil hefur svína-
kjötssalan aukist um 10,5% og salan
á alifuglakjöti hefur aukist um
14,2%. Þá hefur orðið 2% aukning á
sölu hrossakjöts á þessu timabili, en
nautakjötssalan stendur því sem
næst í stað, en hefur þó minnkað
um 0,7%. Þrátt fyrir mestu fram-
leiðsluna í kindakjötinu og þrátt
fyrir alla ríkisstyrkina virðist það
ekki geta keppt við svína- og
kjúklingakjötsframleiðsluna sem
nýtur engra styrkja. Endurspeglast
þetta greinilega í sölutölum, en þar
er mestur samdráttur í sölu kinda-
kjöts á tólf mánaða tímabili, eða
6,3%. I júní, sem er allajafna einn
mesti grillmánuður landsmanna,
var samdráttur í kindakjötssölunni
um heil 14,5% á meðan söluaukning
var á öllum öðrum kjöttegundum,
m.a. um 8,1% í sölu svínakjöts.
Vinsældir dvína
Svínakjötið saxar óðum á það for-
skot sem kindakjötið hefur haft í
gegnum tíðina sem mest selda kjöt-
ið í landinu. Af rúmlega 20 þúsund
tonnum af kjöti sem framleitt var á
tólf mánaða tímabili voru rúmlega
6.700 tonn seld af kindakjöti, eða
33,1% af heildarsölunni og rúmlega
5.600 tonn af svínakjöti eða 27,6% af
heildarsölu á kjöti. Nær allt svína-
og alifuglakjötið var selt, en um
2.000 tonn af kindakjöti eru í afgang
af framleiðslu þessara tólf mánaða.
Þá voru einnig óseld um 500 tonn af
hrossakjöti.
Vilhelm Þorsteinsson EA gerði mettúr á síld norður undir Svalbarða:
Markaður fyrir fryst
síldarflök hríðfallinn
Verð frystra síldarflaka á Póllands-
marki fer nú mjög lækkandi, sala
hefur orðið umtalsvert tregari, og
svo virðist sem mikið magn inn á
markað með háu verði hafi einfald-
lega sprengt hann.
Jón Helgason á skrifstofu Sölumið-
stöðvar hraðfrystihúsanna í Þránd-
heimi segir að SH hafi aðallega verið
að selja heilfrysta síld inn á Rúss-
landsmarkað en lítið af síldarflökum
sem aðallega hafi farið inn á Pól-
landsmarkað. Verðmunur á
heilfrystri síld á Rússlandsmarkað
og frystum síldarflökum til Póllands
er gríðarlegur en síldarflökin hafa
selst í Noregi á 12 kr/kg á meðan
heilfrysta sildin fer á 7 kr/kg, eða 134
krónur íslenskar á móti 78 krónum.
„Pólski markaðurinn er nánast dauð-
ur og ég veit að norskir framleiðendur
eru mjög svartsýnir á framhald á sölu
Vllhelm Þorsteinsson EA
Landab er nú í Sortland í Noröur-
Noregi og annab skip Samherja, Þor-
steinn EA-810, er einnig í síldar-
frystingu á sömu slóöum og iandabi
einnig á mánudag í Sortiand.
heilfrystrar síldar til Póllands. Þeir eru
að selja á sömu markaði og íslendingar.
Verðið var orðið of hátt svo það hríðféll.
Nú eru menn að reyna að selja þangað á
7 til 8 krónur norskar. Verðið á síldinni
var í vetur um 880 dollarar, eða um 7
krónur, svo þama er óvænt að verða
verðjöfnuður á milli rússneska og
pólska markaðarins þrátt fyrir að flökin
séu miklu verðmætari en nýting sílriar
við flökun er um 50%. Nú er heitt í Pól-
landi og ekki mjög auðvelt að selja síld-
ina. Ástandið er því ekki vænlegt," seg-
ir Jón Helgason í Þrándheimi.
Mesta aflaverðmæti
Samherjaskipið Vilhelm Þorsteins-
son EA-11 gerði nýlega mjög góðan túr á
síld norður undir Svalbarða og landaði
um 1000 tonnum eftir 20 daga útihald.
Verðmæti aflans er samkvæmt því um
112 milljónir islenskra króna sam-
kvæmt gengi norsku krónunnar. Það
mun vera mesta aflaverðmæti íslensks
skips, sé miðað við úthaldsdaga. Landað
er nú i Sortland i Norður-Noregi og ann-
að skip Samherja, Þorsteinn EA-810, er
einnig í sildarfrystingu á sömu slóðum
og landaði einnig á mánudag í Sortland.
Skip Samherja hafa ekki landað i
Leknes við Lofoten þar sem Guðrúnu
Gísladóttur KE hlekktist á og sökk síð-
an.
Róleg sala
„Verðið er sæmilegt, það hefur verið
róleg sala á frystum síldarflökum að
undanförnu svo það er erfitt að spá í
framhaldið. Síldin er að ganga norður á
Svalbarðasvæðið og síðan snýr hún við
og það er ekki vitað hvað er langt þang-
að til hún birtist aftur og hvert hún fer
þá. Hins vegar hefur þessi vertíð verið
ágæt. Ég get nú ekki orðað það þannig
að við höfum nægan kvóta þama en
skipin verða þama áfram um sinn,“ seg-
ir Kristján Vilhelmsson, útgerðarstjóri
Samherja. -GG
Málefni BÍ og SPRON:
52% andvíg
sameiningu
52% almennings eru andvíg sam-
einingu Búnaðarbankans og
SPRON, samkvæmt símakönnun
sem IMG-Gallup gerði fyrir SPRON
dagana 2. til 14. júlí. 24% eru hlynnt
sameiningunni og sami fjöldi tók
ekki afstöðu. Ef Búnaðarbankinn
eignast meirihlutann i SPRON telja
78% að SPRON verði ekki rekinn
með óbreyttu sniði en aðeins 22%
prósent segjast halda að SPRON
verði rekinn á svipaðan hátt og
áður.
Rúmur helmingur almennings,
eða alls 55%, er hlynntur því að
breyta SPRON í hlutafélag en 25%
eru andvíg. 59% eru hlynnt samein-
ingu SPRON og annars fjármálafyr-
irtækis, sparisjóðs eða banka, en
41% er því andvigt. Rúm 42% sögð-
ust hafa orðið mikið vör við umljöll-
un fjölmiðla um málið en 13% höfðu
ekkert orðið vör við umfiöllunina.
Tilgangur könnunarinnar var að
greina áhrif umfiöllunar um yfir-
tökutilboð Búnaðarbankans í
SPRON á ímynd beggja fyrirtækja
ásamt þvi að kanna skynjun al-
mennings á umfiöllun um málið.
Úrtakið var 1200 manns á aldrinum
16-75 ára, valið handahófskennt úr
Þjóðskrá. Svarhlutfall var 59,4%.
-vig
Jeppi á floti
niður jökulsá
Hollenskur ferðamaður komst í
hann krappan þegar jeppabifreið
hans fór á flot í Jökulsá í Lóni.
Manninum, sem er á fertugsaldri,
tókst að koma sér úr bifreiðinni
áður en hún flaut um 500 metra
niður ána. Hann slapp ómeiddur í
land en jeppinn, sem er af gerðinni
Mitsubishi Pajero frá árinu 2002,
er talinn ónýtur. Hollendingurinn
er á ferðalagi ásamt landa sínum
og hafði skilið félagann eftir í
landi til þess að prófa hvort fært
væri yfir jökulsána. Hann komst
tilfinnanlega að raun um að hún
er mjög vatnsmikil um þessar
mundir. -jtr
Rauði krossinn:
Margir styðja
hungraða
Rúmlega 1.200 manns hafa
hringt í söfnunarsíma Rauða kross
Islands, 907 2020, og gefið þannig
1.000 krónur til
hjálparstarfs á
hungursvæðun-
um í sunnan-
verðri Afriku.
Féð verður notað
til að koma mat-
vælum til hungr-
aðra, einkum
fiölskyldna sem
enga fyrirvinnu
hafa og til barna
og alnæmissmitaðra. Ekki er að
vænta uppskeru á þessu svæði fyrr
en í marsmánuði 2003.
Þórir Guðmundsson,
upplýsingafulltrúi Rauða krossins,
segir deildir um allt land einnig
hafa brugðist vel við með framlög-
um sem nema liðlega tveimur
milljónum króna. Þar af hefur
Reykjavíkurdeild lagt fram eina
milljón króna og Kópavogsdeild
fiögur hundruð þúsund krónur.
Hjálparsjóður Rauða krossins hef-
ur lagt fram fiórar milljónir króna.
Farið hefur verið fram á stuðning
frá ríkisstjórn íslands. -GG
Þórir
Guömundsson.