Dagblaðið Vísir - DV - 03.10.2002, Síða 4

4
FIMMTUDAGUR 3. OKTÓBER 2002
DV
Fréttir
„Framboðsræður“ í umræðum um stefnuræðu forsætisráðherra í gærkvöld:
Átakalínur skerpast
DV-MYND E.ÓL
Stefnuræðan flutt
Forsætisráöherra lagöi megináhersiu á jákvæö umskipti i efnahagsmálum í
stefnuræöu sinni i gærkvöld og sneri vinsælli sólgleraugnalíkingu um sjálfan
sig upp á stjórnarandstööuna, sem er aö hans mati óhætt aö leggja frá sér
regnhlífina. Stjórnarandstaöan sagöi umskiptin ekki stjórnvöldum aö þakka.
Undanfarnar vikur hefur hver
áhugamaöurinn um stjómmál á
fætur öðmm lofað landsmönnum
óvenjufjörugum og skemmtilegum
kosningavetri. Umræður um
stefnuræðu forsætisráðherra á Al-
þingi í gærkvöld voru hins vegar
ekki venju fremur skemmtilegar,
ef undan er skilin innblásin ræða
Guðna Ágústssonar landbúnaðar-
ráðherra, sem gat þess meðal ann-
ars að „þar sem tveir eða fleiri
dropar koma saman, þar er rign-
ing.“
En ræðumenn mörkuðu flokk-
um sínum stöðu í aðdraganda
átakanna og drógu víglínur. Upp
úr stendur að formaður Samfylk-
ingarinnar varði bróðurparti
ræðutíma síns í að skilgreina
stefnu síns flokks í brýnustu mál-
um þjóðarinnar sem algjöra and-
stæðu við stefnu Sjálfstæðisflokks-
ins á meðan formaður Vinstri-
hreyfingarinar - græns framboðs
hjó nokkum veginn jafnt i allar
áttir og lagði þunga áherslu á
nauðsyn þess að mynduð yrði
„velferðarstjóm" eftir næstu
kosningar - en notaði þó ekki hug-
takið „vinstri stjórn“ eins og
landsfundur ungliðahreyfingar
flokksins gerði i ályktun í haust.
Sólgleraugu og regnhlífar
í stefnuræðu sinni minntist
Davið Oddsson á málefni allra
ráðuneyta nema sjávarútvegs-,
iðnaðar- og viðskiptaráðuneyta.
Efnahagsmálin voru efst á blaði
enda sagði Davið að þau myndu
ásamt fjárlagafrumvarpinu yfir-
gnæfa önnur mál fram að jólum.
Hann rifjaði upp ummæli for-
ingja stjórnarandstöðunnar um
efnahagsmál fyrr á árinu, um að
rikisstjórnin hefði „farið í jóla-
köttinn" í þeim málum og að hann
sjálfur væri veruleikafirrtur setti
sifellt upp ný sólgleraugu þótt
hellirigndi. Davíð sagði útlit fyrir
að kaupmáttur myndi aukast á
næsta ári níunda árið i röð, en
engin dæmi væru um slíkt í ís-
lenskri efnahagssögu. Hann sneri
því sólgleraugnalíkingunni upp á
stjórnarandstöðuna og sagði held-
ur spaugilegt að „spássera í regn-
stakk með uppspennta regnhlíf í
glaðasólskini og góðviðri."
Össur Skarphéðinsson svaraði
því til að betri horfur nú breyttu
ekki þvi að Davíð hefði leitt þjóð-
ina í dýrkeyptar ógöngur, sem Al-
þýðusamband íslands heföi bjarg-
að henni úr. Steingrímur J. Sig-
fússon tók i svipaðan streng og
vildi ekki síst þakka Seðlabankan-
um að ræst hefði úr málum.
írak og fjármál flokka
Davíð lagði mikla áherslu á eflt
samráð stjórnvalda við heildar-
samtök aldraðra þar sem stefnt
væri að sáttargjörð til næstu ára,
minnti á fyrirhuguð stórverkefhi
á sviði samgangna og sérstakt
átak til að auka framboð á leigu-
húsnæði fyrir tekjulága einstak-
linga, og sagði þýðingarmikið að
búa landbúnaðarframleiðslu und-
ir aukna samkeppni svo að fátt
eitt sé nefnt.
Þýðingarmest voru kannski um-
mæli forsætisráðherra um íraks-
stjórn. „Takist öryggisráðinu
[Sameinuðu þjóðanna] ekki að fást
við svo hættulega ógn sem þá er
stafar frá íraksstjóm og brölti
hennar má ekki útiloka að farnar
verði aðrar leiðir," sagði Davíð.
Þá vekja athygli ummæli hans
um Qármál stjórnmálaflokka.
Hann sagði óþolandi að „pólitískir
loddarar" reyndu æ ofan í æ að
gera starfsemi flokkanna tor-
tryggilega án þess að nefna dæmi
máli sínu til stuðnings. Þýðingar-
mest væri að reglur um fjármál
flokkanna væru skýrar og mátti
ráða af orðum hans að til stæði að
ganga til athugunar á þessum efn-
um.
Hvorki var minnst á einkavæð-
ingu né stóriðjuáform í stefnuræö-
unni.
Heilbrigðismálin
Líklega var enginn einstakur
málaflokkur jafnmörgum ræðu-
mönnum jafnhugleikinn í gær-
kvöld og heilbrigðismálin. Davið
vék snemma að þeim í stefnuræð-
rrnni og minnti á, að i fjárlögum
þessa árs var um fjórðungi af
heildarútgjöldum ríkisins ráðstaf-
að til heilbrigðismála. Óábyrgt
væri að halda því fram að stór-
kostlega fjármuni vantaði til
málaflokksins; kerfið væri ekki
hafið yfir gagnrýni og heilbrigðis-
ráðherra hefði ákveðið að setja af
stað heildarendurskoðun á lögum
um heilbrigðisþjónustu.
Davíð rifjaði upp að fyrir tveim-
ur árum var rekstrarhalli hefl-
brigðisstofnana gerður upp til
þess að gefa þeim hreint borð en
nú virtist allt komið í fyrra horf á
ný.
Össur Skarphéðinsson sagði
Sjálfstæðisflokkinn engar lausnir
boða í heilbrigðismálum nema
einkavæðingu, sem væri í algjörri
andstöðu við stefnu Samfylkingar-
innar.
Jónína Bjartmarz sagði Fram-
sóknarflokkinn andvígan einka-
væðingu en bætti samt við: „[Við]
skýlum okkur ekki á bak við póli-
tískan rétttrúnað gagnvart ólíkum
og mismunandi rekstrarformum
hafi verið sýnt fram á með óyggj-
andi hætti að önnur form en rikis-
rekstur séu hagkvæmari og dragi
ekki úr gæðunum."
Andstæða
Sjálfstæðisflokksins
össur Skarphéðinsson stillti
sem fyrr segir stefnu Samfylking-
arinnar í helstu málaflokkum upp
sem algjörri andstæðu við stefnu
Sjálfstæðisflokksins. Hann sagði
að stærstu kosningamálin yrðu
fjögur: Evrópumái, velferðarmál,
kvótakerfið og menntamál. Stefna
flokkanna tveggja í þeim öllum
væri eins og svart og hvitt.
Sjálfstæðisflokkurinn vildi ekki
ræða aðild að ESB; í heilbrigðis-
málum væri reginmunur á af-
stöðu til einkavæðingar; í sjávar-
útvegsmálxun stæði valið um fym-
ingarleið Samfylkingarinnar eöa
varðstööu um sérhagsmuni hinna
útvöldu; og í menntamálum vildi
Samfylkingin stórauka framlög en
eftir ellefu ára valdatíð Sjálfstæð-
isflokksins í menntamálum væri
nú meira fé varið til landbúnaðar
en allra framhaldsskóla landsins
og Háskóla íslands samanlagt.
Össur minntist ekki á Fram-
sóknarflokkinn í ræðu sinni.
Velferðarstjórn
Steingrimur J. Sigfússon gagn-
rýndi á hinn bóginn alla stóru
flokkana (nema vitanlega sinn eig-
in) og minnti meðal annars á, að
Össur Skarphéðinsson og félagar
hefðu hafið breytingarnar á heil-
brigðiskerfinu sem þjóðin væri nú
að súpa seyðið af, en umskiptin
þegar framsókn tók við hefðu
„gengið svo smurt að það tók
varla nokkur maður eftir þeim.“
Fyrst og fremst gagnrýndi
Steingrímur þó það ástand sem
hann sagði vera á bak við glans-
mynd stjórnvalda: gríðarlegar
skuldir heimila, fyrirtækja og
sveitarfélaga og brotalamir i vel-
ferðarkerfinu.
Steingrímur sagði skattbyrði
láglaunafólks hneppa þúsundir
einstaklinga i fátækt á sama tíma
og eignarskattar, hátekjuskattur
og skattur á hagnað fyrirtækja
væru lækkaðir. í fjárlagafrum-
varpi næsta árs skini sólin því að-
eins á gróðafyrirtæki, hátekjufólk
og eignafólk. Gegn þessu - og
helmingaskiptum stjórnarflokk-
anna, þar sem Framsóknarflokk-
urinn „sæti i kóngulóarvefnum
miðjum" - tefldu vinstri-grænir
kröfunni um myndun velferðar-
stjómar. „Myndun velferðar-
stjórnar að loknum næstu kosn-
ingum verður meginbaráttumál
okkar í vetur,“ sagði Steingrímur.
Tveir skipstjórar
Að öðrum ólöstuðum fór Guðni
Ágústsson á mestum kostum í
gærkvöld; talaði blaðalaust og sló
oft á létta strengi. Rauði þráður-
inn í ræðu hans var að það ríkti
„þróttur á íslandi", kaupmáttur
hefði vaxið, tekjuskattur verið
lækkaður og þannig hefði meðal
annars tekist að laða burtflutta ís-
lendinga aftur til landsins undan-
farin ár. Þjóðarskútan væri á
réttri leið.
Ummæli Guðna mn að tveir öfl-
ugir skipstjórar sætu í brúnni á
þjóðarskútunni vöktu kátínu
sumra í þingsalnum og þeir Davíð
og Halldór brostu sjálfir í kamp-
inn.
Össur hafði áður minnst á mat-
arverð i ESB og því minnti Guðni
á að Össur og hans flokkur hefðu
á sinmn tíma barist með kjafti og
klóm fyrir matarskattinum.
Vinstri-grænir væru hins vegar
„skemmtilegur flokkur".
„Hann er staöfastur," sagði
Guðni. „Við vitum hvar við höfum
þá, þeir eru Eilltaf á móti. En ég
man þó eftir því að á síðasta þingi
studdu þeir eitt frumvarp. Það var
girðingarfrumvarpið sem ég flutti.
Enda alræmdir þvergirðingar."
Víglínur dregnar
Þótt umræðan í gærkvöld hafi
að nafninu til verið „um stefnu-
ræðu forsætisráðherra" voru
þarna í raun fluttar sjálfstæðar
framboðsræður allra flokka við
upphaf kosningabaráttu. Enginn
fór með afgerandi sigur af hólmi.
Viðsnúningur í efnahagsmálum
hefur slegið beitt vopn úr höndum
stjómarandstöðunnar en hún hélt
engu að síður uppi hvassri og oft
beinskeyttri gagnrýni.
Athyglisverðar víglínur voru
dregnar i umræðunum og fróðlegt
verður að sjá hvort reynist happa-
drýgra; að velja sér einn höfuð-
andstæðing eins og Samfylkingin
eða eitt höfuðmarkmið eins og
Vinstrihreyfingin - grænt fram-
boð. -ÓTG
Beingreiöslur
Beinar greiðslur til bænda vegna
mjólkurframleiðslu eru í frumvarp-
inu áætlaðar 3.872 miiljónir króna
eða ríflega tíu milljónir á dag. Bein-
ar greiðslur vegna sauðfjárfram-
leiðslu verði 1.839 miiljónir króna
eða fimm milljónir á dag.
í stað tollanna
Grænmetisframleiðsla verður
styrkt í fyrsta
sinn samkvæmt
sérstökum samn-
ingi til tíu ára.
Styrkurinn nem-
ur alls 280 millj-
ónum króna eða
750 þúsundum á
dag. Framleiðsla
tómata verður
styrkt um 81 milljón, gúrkurækt um
74 milljónir og paprikuframleiðsla
um 40 milljónir.
Fleiri tré
Skógrækt í landinu verður styrkt
um 517 milljónir króna eða næstum
eina og hálfa milljón á dag. Framlög
til landshlutabundinnar skógræktar
hafa hækkað að meðaltali um 38% á
ári frá 1997. Markmið verkefnisins
er „að veita atvinnu, bæta ásýnd og
landsskilyrði á landbúnaðarsvæð-
um og að binda kolefni."
Nýjar tölvur
Lagt er til að 15 milljónum verði
varið til að endurnýja tölvubúnað
alþingismanna, eða 240 þúsundum á
hvern þingmann. Búnaðurinn er að
jafnaði endumýjaður á fjögurra ára
fresti.
Fleiri á skólabekk
Gert er ráð fyrir að beinn viðbót-
arkostnaður vegna fjölgunar há-
skólanemenda veröi 414 milijónir
króna.
Margir „teknir“
Gert er
ráð fyrir að
lögreglusekt-
ir skili ríkis-
sjóði 380
milljónum
króna á
næsta ári,
eða ríflega einni milljón á dag.
Fjölföldun
Höfundarréttargreiðslur vegna
ljósritunar í skólum verði 37 millj-
ónir eða 100 þúsund á dag.
Handritin sýnd
Fjárveiting til Þjóðmenningar-
hússins hækkar samkvæmt frum-
varpinu um fjórðung og verður 72
milljónir. Þar á að verja ríflega 17
mifljónum til aö efla öryggismál í
tengslum við sýningu á nokkmm af
merkustu handritum þjóðarinnar í
Þjóðmenningarhúsinu. Þaö út-
heimtir m.a. að gæslumenn séu í
húsinu allan sólarhringinn. Gert er
ráð fyrir að sýningin standi í nokk-
ur ár. Stofnun Áma Magnússonar
fái aðrar 15 mflljónir til þess að und-
irbúa sýninguna. -ÓTG