Dagblaðið Vísir - DV - 25.04.2003, Blaðsíða 4

Fréttir
FÖSTUDAGUR 25. APRÍL 2003
X>V
Framúrakstur í kostnaöi vegna aðalstöðva Orkuveitu Reykjavíkur ekkert einsdæmi:
Kostnaðarþök út í veður og vintl
Byggingarframkvæmdir á veg-
um opinberra aöila hafa mikla
tilhneigingu til aö veröa mun
dýrari en lagt var upp meö í upp-
hafi. Þegar upp er staðið hafa
margar kostnaðaráætlanir farið
fram úr upphaflegum áætlunum,
sumar um mög hundruð milljón-
ir króna. Hér verður ekki farið ít-
arlega í ástæðu þessa eða hver
beri ábyrgð á framúrakstrinum,
sem virðist ekki vera nokkur
maður þegar eftir er leitað. Þó
verður ekki horft fram hjá þeirri
meintu viðleitni ríkisaðila að
hafa kostnaðaráætlanir vísvit-
andi of lágar til að auka líkurnar
á framkvæmdum, vitandi að allir
reikningarnir verða hvort eð er
borgaðir að verki loknu. Hið op-
inbera borgar.
Hér verða riíjaðar upp nokkrar
byggingarframkvæmdir sem eiga
það allar sameiginlegt að hafa
farið fram úr kostnaðaráætlun-
um. Upphæðirnar eru ekki upp-
reiknaðar miðað við verðlag í
dag, um er að ræða upphæðir
eins og þær voru á hverjum tíma.
En samanburður á áætlunum og
áætluðum kostnaði við verklok
eða uppgjöri segir sína sögu.
HaukurLárus
Hauksson
blaöamaöur
Frettaljos
700 milljónir
Nýjasta dæmið er hús Orku-
veitu Reykjavíkur við Réttarháls.
Síðustu tölur segja að bygging
hússins komi til með að kosta 2,9
milljarða króna. Fyrir réttu ári
sagði Alfreð Þorsteinsson, stjórn-
arformaður Orkuveitunnar, að
kostnaðaráætlanir hljóðuðu upp
á 2,2 milljarða króna og allar lík-
ur væru á að þær stæðust. Um
mitt síðasta ár kom síðan fram
það sem kallað er uppfærð kostn-
aðaráætlun. Alfreð sagði við DV í
gær að kostnaðaráætlun hefði
breyst vegna ýmissa þátta eins
og þess að það verður stærra en
upphaflega var áætlað. Það breyt-
ir hins vegar ekki þeirri stað-
reynd að húsið virðist ætla að
verða að minnsta kosti 700 millj-
ónum krónum dýrara en kostn-
aðaráætlun fyrir ári gerði ráð
fyrir.
Safnahúsið og Alþingi
Safnahúsið við Hverfisgötu er
annað ágætt dæmi. Guðmundur
Magnússon hafði yfirumsjón með
breytingum á húsinu sem hlaut
nafnið Þjóðmenningarhús. í apríl
árið 2000 sagði hann í samtali við
DV að upphafleg kostnaðaráætl-
un hljóðaði upp á um 315 milljón-
ir króna og hún hefði staðist eft-
ir því sem hann vissi best. Og
hann bætti við: „En ef þetta geng-
700 milljónir
Ef marka má orö Alfreös Þorsteinssortar frá í apríl í fyrra, um áætlaöan kostnaö viö byggingu höfuðstööva Orkuveitu
Reykjavíkur, er sú framkvæmd a.m.k. 700 milljónum krónum dýrari þegar upp er staöiö.
ur eftir er ég afskaplega ánægður
með það því stundum hafa svona
framkvæmdir farið úr böndum."
En það gerði einmitt þessi
framkvæmd. Þegar upp var staö-
ið reyndist framkvæmdin 100
milljónum króna dýrari en kostn-
aðaráætlun gerði ráð fyrir.
Breyting á húsnæðinu við
Austurstræti 8-10, sem rúma
skrifstofur Alþingis, varð mun
kostnaðarsamari en lagt var upp
með. Nokkrar deilur urðu um
hlutverk og skyldur Fram-
kvæmdasýslu ríkisins sem hafði
umsjón meö verkinu. Þegar upp
var staðið nam framúraksturinn
við framkvæmdirnar 117 milljón-
um króna og vakti hann sterk
viðbrögð. Enda kostar slíkur
framúrakstur skattborgarana
stórfé.
Ráðhús og Perla
En framúrakstur í byggingar-
framkvæmdum er engin
nýlunda. Þegar byggingaráform
ráðhúss við Tjörnina í Reykjavík
voru upphaflega kynnt í borgar-
stjórn var gert ráð fyrir að húsið
mundi kosta um 1400 milljónir á
verðlagi í september 1991. Á
sama tíma var ljóst að kostnað-
urinn yrði ekki undir 3,2 millj-
örðum króna. Byggingarkostnað-
urinn haföi tvöfaldast á þeim
fjórum árum sem framkvæmdir
höfðu staðið. í frétt DV af fram-
kvæmdunum í september 1991
var umframaksturinn, um 1800
milljónir, umreiknaður í 29 leik-
skóla.
í júní 1991 var Ijóst að bygging
Perlunnar á Öskjuhlíð hafði
kostað 1290 milljónir króna á
verðlagi þess tíma. Þá hafði
byggingarkostnaður Perlunnar
farið 30 prósent fram úr upphaf-
legri áætlun sem gerð var árið
1986 og hljóðaði upp á um 990
milljónir króna á verðlagi 1991. í
mars þetta ár hljóðaði kostnaðar-
áætlunin upp á 1200 milljónir
þannig að síðustu þrjá mánuðina
bættust 90 milljónir króna við
kostnaðinn.
Listasafn og Kringla
Við kaup á hluta Hafnarhúss-
ins og innréttingar fyrir Lista-
safn Reykjavíkur var gert ráð
fyrir að stofnkostnaður, að kaup-
verði hússins meðtöldu, mundi
nema 425 milljónum króna. Þar
af var kaupverðið 110 milljónir
króna. Þegar upp var staðið
höfðu samanlagðar greiðslur til
aðalverktakans, ístaks, numið
740 milljónum og kostnaðurinn
þannig farið 315 milljónum
króna fram úr áætlunum.
Kostnaður fór einnig úr bönd-
unum við smíði tengibyggingar
milli Borgarleikhússins og
Kringlunnar. Lagt var upp með
áætlun upp á 253 milljónir króna
en kostnaðurinn endaði í 349
milljónum á verðlagi í október
2000. Framúraksturinn nam
þarna um 96 milljónum króna.
Ekki hanna með loftbornum
Fróðlegt er að lesa skýrslu
Borgarendurskoðunar vegna síð-
asttöldu framkvæmdanna. Þar
segir: „Með hliðsjón af því að
þess munu fá eða engin dæmi að
áætlanir borgarinnar um meiri-
háttar breytingar eða endurnýj-
un á gömlu húsnæði hafi staðist
hefði mátt ætla að hlutaðeigandi
aðilar, borgarráð og byggingar-
nefnd Listasafns og bygginga-
deild borgarverkfræðings, vildu
hafa vaðið fyrir neðan sig og
gera af þeim sökum ráð fyrir
rúmum hönnunartíma áður en
ráðist yrði í framkvæmdir. Af
gögnum og eðli máls verður ekki
annað ráðið en að borgarráð beri
höfuðábyrgð á því að það var
ekki gert og þar með má segja að
„kostnaðarþakið" hafi fokið úr í
veður og vind.“
í niðurstöðukafla um Lista-
safnið má enn fremur lesa nokk-
uð sem opinberum framkvæmda-
aðilum og framkvæmdaaðilum
almennt væri hollt að hafa í
huga, enda er þar fjallað um eina
meginástæðu þess að kostnaður
við byggingarframkvæmdir eða
breytingar fara úr böndunum.
Þar segir: „Hönnun á að vera
lokið í meginatriðum áður en
framkvæmdir hefjast. Reynslan
hefur margsinnis á liðnum árum
leitt í ljós og nýleg dæmi sannaö
að kostnaðaráætlanir standast
yfirleitt ekki þegar hönnun á sér
stað samtímis framkvæmdum."
Hönnun samhliða breytingum,
sem oftsinnis kalla á niðurbrot
og þess háttar rask, hefur gjarn-
an verið líkt við að hanna með
loftbornum. Hafa menn oftlega
minnst byggingar flugstöðvar
Leifs Eiríkssonar í því sam-
bandi.
100 milljónir
Kostnaöur viö breytingar á Safnahúsinu svo úryröi Þjóöömenningarhús fór
100 milljónir króna fram úr áætlun.
315 milljónir
Kostnaöurinn viö tilurö Listasafns Reykjavíkur i Hafnarhúsinu fór 315 milljón-
ir króna fram úr áætlunum.
Héraðsdómur Reykjavíkur:
Kona dæmil
fypir líkamsárás
Tæplega fertug kona var í Hér-
aðsdómi Reykjavíkur dæmd í 25
þúsund króna sekt fyrir líkams-
árás en auk þess var hún dæmd
til að greiða fómarlambinu 61
þúsund krónur í skaðabætur.
Konan sem varð fyrir árásinni
sagöi að hún hefði verið stödd í
íbúð sinni þegar hún sá ákærðu
standa fyrir utan gluggann hjá
sér og hefði hún verið með mikl-
ar svívirðingar í garð nágranna.
Kvaðst konan þá hafa farið til
dyra og spurt ákærðu hvort ekki
væri allt í lagi en ákærða hefði
haldið áfram svívirðingum og nú
í sinn garð. Hún kvaðst ekki
hafa vitað fyrr en ákærða sló
hana hnefahögg í andlitið í þann
mund sem hún ætlaði að snúa
sér við og loka dyrunum. Tveir
nágrannar voru vitni að atburð-
inum. Ákærða neitaði sök fýrir
dómi og sagðist ekki hafa átt
nein samskipti við konuna þenn-
an dag.
Dómarinn fann hins vegar að
skýrslutöku lögreglunnar þar
sem orðalag skýrslnanna hefði
verið að mestu leyti nákvæmlega
eins. Taldi hann útilokað. að orð-
færi og orðaval vitnanna og svör
þeirra hefðu verið svo keimlík.
Tók hann fram að sú skylda
hvíldi á lögreglu að skrá niður
frásögn vitna með þeirra eigin
orðum eða því sem næst kæmist
og sagði hann að slíkar skýrslur
eins og hér um ræddi yrðu úr
sögunni ef lögreglan tæki upp
það sjálfsagða vinnulag að hljóð-
rita skýrslur. -EKÁ
Hjálparstarf kirkjunnar:
9000 manns eru
hjálparþurfi
Hjálparstarf kirkjunnar stend-
ur nú fyrir söfnun til að létta
undir með íbúum á E1 Kera-
svæðinu í Eþíópíu. 9000 manns
eru þar hjálparþurfi og þar af
3000 í sárri neyð. Miklir þurrkar,
barnadauði og dýrasvelti hefur
hrjáð íbúana á svæðinu. Ætlunin
er að deila út korni, mjólkur-
dufti, meðulum og útsæði og
einnig verður sérlega samsetttum
pakka dreift til um 1500 barna og
bamshafandi kvenna og kvenna
með börn á brjósti.
Helgi Hróbjartsson hefur
stundað hjálparstarf og kristni-
boð meðal soltinna og hrjáðra
múslíma í Eþíópíu í nær 30 ár.
Fáir kristniboðar njóta jafn mik-
illar virðingar í Eþíópíu og hann
og er hann yfirleitt kallaður
„númer þrjú“ af infæddum, núm-
er þrjú á eftir Allah og Mú-
hameð. Helgi hefur fengið leyfl
til þess að fljúga sjálfur til þorp-
anna á gömlu „Frúnni“ hans
Ómars Ragnarssonar.
Talið er að rúmlega 14 milljón-
ir Eþíópíubúa þurfi neyðaraðstoð
á árinu þar sem þurrkar hafa
verið langvarandi og valdið upp-
skerubresti. Fólk hefur neyðst til
að selja búfé og aðrar eignir, s.s.
jarðræktaráhöld sem alla jafna
nýtast til framfærslu. Síðustu
rigningar áttu að hefjast í mars
en hafa ekki látið á sér kræla.
Söfnunarsími Hjálparstarfsins er
907 2002 og gefur hvert símtal
1000 kr. og reikningsnúmer
gírósöfnunar er 1150 26 886. -EKÁ